MOJE PISANKI nr2.pdf

Autoportret

twością, również w robionych przez

innych fotografiach. Artyści malarze

do wieku XIX, znali tylko swoje lus-

trzane odbicie, zawsze widziane przez

siebie samego.

najintymniejsza, najczęściej

oglądana, znana na pamięć. Pod-

dana działaniu czasu, z zapisanymi

na niej zmartwieniami, radościami,

kłamstwami, gniewem – wciąż

zmieniająca się, ale zawsze nasza

własna.

Czy widzimy siebie wyraźnie?

A może to inni widza nas lepiej?

Gdy malarz zabiera się do malo-

wania własnej twarzy, ma już swoje

przemyślenia, bo autoportret to coś

bardzo szczególnego, to osobiste

wyznanie dotyczące własnej osoby,

swojego charakteru, marzeń i lęków.

Artysta może nam chcieć powiedzieć

o sobie prawdę, ale może nas też

oszukiwać.

A jak maluje się autoportret?

Oczywiście potrzebne jest lustro.

Ale przecież w lustrze cały świat jest

odwrócony, więc jeżeli malarz chce

namalować siebie w rzeczywistym

świecie, musi obraz, który widzi w

lustrze odwrócić. To wcale nie jest

proste - namalować swoją twarz tak,

jak widzą ją inni i tak, jak nigdy nie

widział jej artysta. Twarz ludzka jest

mniej lub bardziej niesymetryczna

- jej odwrócenie bardzo ją zmienia.

Dziś rozpoznajemy swoje twarze z ła-

Michał Anioł

Pi´kno, które nas otacza

W łasna twarz - najbliższa nam,

Pi´kno, które nas otacza

Diego Velazquez

go Velazquez, z wysoką pozycją na

hiszpańskim dworze królewskim.

Stoi w swojej pracowni, przy szta-

ludze z ogromnym blejtramem, z

paletą w dłoni (mamy okazję zobaczyć

jak niewielu kolorów używano w

baroku) i maluje najważniejsze w

państwie osoby – w lustrze odbijają

się król i królowa, razem z dziećmi,

boną, służbą, psem i karlicą dla

rozśmieszania towarzystwa.

Gdy spojrzymy na autoportret Albre-

chta Durera od razu wiemy, że jest to

człowiek pełen

poczucia włas-

nej wartości. I

kochał swoją

twarz! Na-

malował siebie

na sposób, w

jaki przed-

stawiano Jezusa.

Uduchowiona,

w y d ł u ż o n a

twarz pełna

powagi, pię-

kna i łagodności, okolona jasnymi

fryzowanymi lokami. Wszystko w

idealnej symetrii, podkreślającej

doskonałość oso-

by wykonującej

tajemny gest

wskazujący swo-

je serce. Czy taki

był? Mało praw-

dopodobne, ale

tak chciał być

Popatrzmy na kilka różniących się

bardzo autoportretów. Czego można

się z nich dowiedzieć o Artyście, o

Człowieku, o Sztuce?

Ten dziwny autoportret pozostawił

nam Michał Anioł w swoim Sądzie

Ostatecznym, namalowanym w Ka-

plicy Sykstyńskiej. Schował siebie

pomiędzy tymi, którzy znaleźli się

po lewicy gniewnego Zbawiciela.

Jeden z aniołów trzyma w ręku skórę

nożem zdartą z Michała i pytająco

spogląda na Jezusa. Jakiej odpowie-

dzi spodziewał się Michał Anioł? Czy

niepokoił się o swoje zbawienie? W

młodości był dumny. Czy starzejąc się

stracił pewność siebie? Spokorniał? A

może przewrotnie - cieszył się swoim

pomysłem i tym, że w Watykanie

po wsze czasy pozostanie jego wize-

runek?

A ten wysoki, dobrze ubrany

mężczyzna? Wygląda na człowieka

szanowanego i poważnego. To Die-

Albrecht Durer

40 Gazeta Kuracjusza

Pi´kno, które nas otacza

widziany. I

taki pozostał

na zawsze w

historii sztu-

A tutaj ktoś

zupełnie in-

ny - malarz

z okresu

rokoka - Jean

C h a r d i n .

Namalował

siebie z

głową owi-

niętą chustką (cierpiał na migreny) i

z daszkiem chroniącym od światła,

nasuniętym na czoło. Skromny, osten-

tacyjnie „bylejaki” autoportret. A może

zażartował sobie i z siebie i z nas?

A Van Gogh? Czy musiał aku-

rat malować autoportret wtedy, gdy

nosił zakrwawiony opatrunek na

obciętym uchu? Obciął je w ostrym

ataku choroby psychicznej, zapakował

i wysłał do jedynej według niego

bliskiej osoby - lokatorki burdelu.

Choroba wyniszczała go, wyrzucała

poza społeczność miasteczka, a

jednocześnie karmiła jego sztukę.

Kierowała jego oczy tam, gdzie my

nie widzimy nic ciekawego, kazała

mu czuć to, czego my „normalni” nie

czujemy, pokazywała kolory, których

nie widzimy. Autoportret prosty i

szczery, malowany dla siebie. Płakał

nad samym sobą. Niedługo potem

zastrzelił się.

Jean Chardin

Van Gogh

A oto ktoś inny – Jacek Malcze-

wski. Namalował wiele swoich por-

tretów. Lubił się do nich przebierać,

aranżować niezwykłe sytuacje.

Dodawał towarzystwo aniołów lub

nieistniejących stworów, wpisywał

w swoje obrazy rebusy i szyfry,

przeznaczone do odczytywania przez

Francis Bacon

Gazeta Kuracjusza 41

Pi´kno, które nas otacza

wtajemniczonych. Obejrzyjmy jego

autoportret jako rycerza ubranego w

średniowieczną zbroję. Chciał, abyśmy

zapamiętali go jako ekscentrycznego,

niezwykłego artystę. Nawet w trum-

nie życzył sobie być innym niż wszyscy

– kazał pochować się w białych za-

konnych szatach.

A cóż pomyśleć o kimś, kto widzi

siebie tak jak Francis Bacon? Ileż cier-

pienia, niechęci i lęku wzbudza w

nim jego własna twarz poszarpana,

opuchnięta, zniekształcona w walce

ze światem? Ludźmi? Sobą? Takie

też było jego życie - chaotyczne, de-

strukcyjne, pełne zafascynowania

przemocą fizyczną

i psychiczną. Jego

własna, namalo-

wana twarz mówi

nam o tym. Tak

zdeformowana, a

jednak podobna,

prawda?

I wreszcie Kazi-

mierz Malewicz.

Ten artysta wcale nie zajmuje się

sobą, ani swoim życiem. Interesuje go

tylko sztuka i malowanie. Obraz jest

bardziej dekoracją niż wyznaniem.

Namalował siebie w mocnych ko-

lorach i geometryzującym stroju

renesansowym, który podkreśla

symetrię obrazu. A ten gest ręki? Cze-

rwony beret? To coś znaczy dla tych

którzy znają malarstwo - to cytat z

„Portretu Młodzieńca” Sandro Bo-

tticellego, a więc znów chodzi tylko o

Sztukę.

A wszystko zaczęło się od Fidiasza.

Gdy rzeźbił posąg Ateny przeznaczony

dla Akropolu, podobno umieścił swój

profil ukryty sprytnie wśród zdobień

na tarczy bogini .Ten świętokradczy

akt wzbudził tak wielkie oburzenie

wśród Ateńczyków, że ukarany Fidiasz

musiał na kilka lat opuścić Ateny.

Zastanówmy się nad własną twarzą!

Przyjrzyjmy się jej. Co mówi do nas,

gdy spoglądamy na nią w lustrze? A co

czytają z niej inni? Nasze tajemnice są

być może w niej zapisane!

Kazimierz Malewicz

Jacek Malczewski

Senka Jevtić

42 Gazeta Kuracjusza

Pi´kno, które nas otacza

Impresjoniści

D o XIX wieku malarze

nie mieli wątpliwości, co

malują: bogów, ludzi, przed-

mioty, przyrodę… Na obrazach

było widać konkretne kształty,

stałe kolory, światłocień.

Przedmioty obiektywnie miały

takie cechy, jakie obserwował

i malował artysta. I oto się

okazało, że przedmioty nie

mają swojego stałego koloru,

tylko odbijają światło, które na

nie pada. A to odbite światło

dopiero wówczas staje się

kolorem, gdy wpada w nasze

oko. Dzięki fizykom malarze ze

zdumieniem też się dowiedzieli , że nie istnieje kolor czarny (po prostu czasem

odbija się bardzo mało światła) ani biały (jest wiązką wszystkich kolorów). Dzi-

wne! Co w takim razie maluje artysta? Wcale nie przedmioty realne, lecz jedynie

światło wpadające do jego oczu, czyli wrażenie wzrokowe, impresję. A gdzie te-

go światła najwięcej? Oczywiście na otwartej przestrzeni. Malarze opuścili więc

zamknięte pracownie i nagle

się znaleźli w pełnym słońcu!

Wszystko wokół zamigotało

kolorami. Światło wirowało,

padało z błękitnego nieba na

zieloną trawę, odbijało się od

niej, potem od czerwonej su-

kni damy w parku, z sukni re-

fleks w locie dotykał jej twarzy

rumieńcem, a z twarzy mi-

mochodem zahaczał o białą

Gazeta Kuracjusza 57

impresja – wrażenie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: