Istota PT.pdf

Zało Ŝ eniowy charakter tektoniki płyt litosfery

Jest faktem mało znanym, Ŝe twórcami podstaw koncepcji spredingu (rozrostu litosfery na grzbietach

oceanicznych) i koncepcji płyt litosfery są: Samuel Warren Carey (1958) i Bruce Heezen (1960). Ten

ostatni jest odkrywcą szczeliny ryftowej na grzbietach oceanicznych i głównym autorem znanych,

topograficznych map den oceanicznych. Obaj ci autorzy wiązali swoje odkrycia z ekspansją Ziemi.

Późniejsza tektonika płyt powstała (lata 1967 – 1968) przez połączenie udowodnionego juŜ w pełni

procesu spredingu i udowodnionego istnienia płyt litosfery z nie udowodnionym załoŜeniem, Ŝe Ziemia nie

ekspanduje.

Ten załoŜeniowy charakter tektoniki płyt prezentują niŜej przytoczone cytaty jednego z jej twórców,

Xaviera Le Pichona (1968):

W niniejszej pracy próbujemy /.../ sprawdzi ć , czy dane o spredingu, obecnie dost ę pne, s ą kompatybilne

z nieekspanduj ą c ą Ziemi ą (s. 3661).

(In this paper we try to carry this attempt further and to test whether the more uniformly distributed data

on sea-floor spreading now available are compatible with a non-expanding earth.)

Je Ŝ eli zało Ŝ ymy, Ŝ e Ziemia jest sferyczna i Ŝ e długo ść jej promienia nie ulega zmianie w czasie, to

wtedy mo Ŝ emy ustala ć wzajemne ruchy płyt. (s.. 3674).

(If we assume that the earth is spherical and that the length of its radius does not change with time, we

can then proceed to the complete determination of the movements of the major crustal blocks relative to

each other.)

Je Ŝ eli Ziemia nie ekspanduje, to powinny istnie ć inne granice płyt, wzdłu Ŝ których płyty te s ą skracane

lub niszczone ( str. 3673).

(If the earth is not expanding, there should be other boundaries of crustal blocks along which surface

crust is shortened or destroyed.)

Tektonikę płyt moŜna więc nazwać „hipotezą nieekspandującej Ziemi”, której wiarygodność zaleŜy od

stopnia udowodnienia jej podstawowego załoŜenia, czyli załoŜenia stałości promienia Ziemi.

Przytoczone w poprzednim tekście dowody ekspansji Ziemi są jednocześnie dowodami fałszywości

podstawowego załoŜenia tektoniki płyt litosfery.

Autorzy rozwijający tektonikę płyt, zamiast skoncentrować się na udowadnianiu fundamentalnego dla tej

teorii załoŜenia, skoncentrowali się na budowaniu w oparciu o nie szeregu modeli. Modele te przez

większość geologów przestały być z czasem odróŜniane od rzeczywistości i są traktowane jako „dowody”

tektoniki płyt, co tworzy strukturę błędnego koła rozumowania.

Są to następujące modele i hipotezy:

1. pr ą dy konwekcyjne w płaszczu Ziemi

2. subdukcja

3. zamykaj ą ce si ę oceany

4. kolizyjne orogeny

5. terrany

Przytoczmy pierwsze zdanie z pracy Deweya i Birda (1970, s. 2625) budującej płytowo-tektoniczny

model powstawania pasm fałdowych:

„Analiza nast ę pstwa wiekowego sedymentacji, wulkanizmu, deformacji i metamorfizmu oraz

implikacji nowej globalnej tektoniki (tektoniki płyt) [podkr. JK] wskazuje dobitnie, Ŝ e pasma górskie s ą

efektem ewolucji płyt.”

(Analysis of the sedimentary, volcanic, structural, and metamorphic chronology in mountain belts, and

consideration of the implications of the new global tectonics (plate tectonics) strongly indicate that

mountain belts are a consequence of plate evolution.)

W jednym zdaniu mamy tu wskazane załoŜenia modelu (implikacje tektoniki płyt) oraz strukturę

błędnego koła, gdyŜ stworzony na podstawie tych implikacji model orogenu ma tektonikę płyt potwierdzać.

Przytoczmy zdanie z ksiąŜki Czechowskiego (1994 s. 238) o tektonice płyt i prądach konwekcyjnych:

„Jedynym bezpo ś rednim dowodem istnienia konwekcji w płaszczu jest ruch płyt litosfery”.

Hipotetyczna, płytowo-tektoniczna konwekcja w płaszczu Ziemi została przecieŜ wprowadzona razem z

modelem tektoniki płyt. I teraz ruchy płyt określone tym modelem okazują się jedynym bezpośrednim

dowodem tejŜe konwekcji. Znowu mamy tu strukturę błędnego koła.

Rewizja wyliczonych wyŜej modeli i hipotez, przeprowadzana w oparciu o analizę korespondujących z

nimi zjawisk i struktur, a w oderwaniu od spekulatywnych załoŜeń globalnych, prowadzi w kaŜdym

przypadku (i niezaleŜnie od siebie) do stwierdzenia ich fałszywości. Prowadzi ona jednocześnie do

wykazania istnienia procesów alternatywnych, z których ekspansja Ziemi wynika jako wniosek. Odbywa się

to niezaleŜnie od przedstawionych w poprzednim tekście jej siedmiu dowodów, przez co uzyskuje się

kolejne, niezaleŜne dowody ekspansji Ziemi..

Przykładem mogą być aktywne krawędzie kontynentów, gdzie tektonika płyt widzi (zgodnie z receptą

Le Pichona – patrz wcześniejsze cytaty) konwergentny (zbieŜny) ruch płyt i tzw. subdukcję (ryc. 1), czyli

podsuwanie się jednej płyty litosfery pod drugą.

Ryc. 1. Popularny schemat subdukcji.

Tymczasem procesy w tych strefach, odczytywane wprost, dają obraz przeciwny czyli dywergentny

(rozbieŜny) ruch płyt. I tak:

1. W rowach oceanicznych jest stwierdzana sejsmicznie taka sama tensja (np. Stauder 1968; ryc. 2) jak w

szczelinach ryftowych grzbietów oceanicznych (np. Huang, Salomon 1987; ryc. 3)

Ryc. 2. Rów Aleucki. Rozkład pierwszych impulsów fal podłu Ŝ nych. Oś tensji jest prostopadła do

rowu.

Ryc. 3. Grzbiet oceaniczny Karlsberg na Oceanie Indyjskim. Rozkład pierwszych impulsów fal

sejsmicznych. Oś tensji jest prostopadła do grzbietu.

2. Pod aktywnymi krawędziami kontynentów znajduje się tak samo rozgrzany i rozrzedzony górny

płaszcz jak pod grzbietami oceanicznymi (np. Dziewoński, Woodhouse 1987; ryc. 4).

Ryc. 4. Mapa górnego płaszcza na gł ę boko ś ci 150 km . Kolory czerwony i Ŝółty oznaczają płaszcz

gorący. Kolor niebieski – płaszcz chłodny.

3. WzdłuŜ linii wulkanów aktywnych krawędzi kontynentów ma miejsce, tensyjnie uwarunkowany,

diapiryzm magmowy zwieńczony wulkanizmem (ryc. 5) podobnie jak wzdłuŜ szczelin ryftowych grzbietów

oceanicznych (ryc.6)

Ryc. 5. Tzw. „pier ś cie ń ognia” wokół Pacyfiku.

Ryc. 6. Erupcja szczelinowa na Islandii. Islandia jest wyniesioną ponad powierzchnię oceanu częścią

grzbietu oceanicznego.

4.. Baseny załukowe (za łukami wysp) rozwierają się i same łuki wysp oddalają się od brzegów

kontynentów (np. Faure, Natalin 1982; ryc. 7), co w sposób najbardziej oczywisty wskazuje na odsuwanie

płyty oceanicznej od kontynentalnej. Dopatrywanie się konwergentnego ruchu płyt w zestawieniu z

procesem widocznym na ryc. 7, jest przykładem dominacji apriorycznych, spekulatywnych załoŜeń nad

rzeczywistością geologiczną.

Ryc. 7. Odrywanie si ę i oddalanie całego wschodnioazjatyckiego systemu wysp i łuków wysp od

kontynentu azjatyckiego (strzałki J.K.).

Analiza powyŜszych i innych procesów zachodzących w aktywnych krawędziach kontynentów prowadzi

do następującego schematu ich rozwoju (ryc. 8; Koziar, Jamrozik 1994, Koziar 2003).

Ryc. 8. Tensyjno – diapirowo - grawitacyjny rozwój łuku wyspowego.

Tensja powoduje odrywanie (odsuwanie się) łuku wyspowego od kontynentu i dekompresyjne

rozgrzanie niŜejległego płaszcza. W szczególności powoduje ona grawitacyjne niszczenie krawędzi płyty

oceanicznej pod rowami oceanicznymi i opadanie jej fragmentów wzdłuŜ strefy Benioffa. Powoduje teŜ

kulminację diapiryzmu górnego płaszcza na linii wulkanów.

Utrzymująca się i wędrująca w kierunku oceanu strukturalna róŜnica wysokości między linią wulkanów

a podłoŜem rowu oceanicznego (tektogeneza pierwotna) powoduje grawitacyjne przesuwanie łuku

wyspowego w kierunku rowu oceanicznego (tektogeneza wtórna).

Takie grawitacyjne, lokalne przesuwanie przypowierzchniowych serii skalnych zachodzi równieŜ w

śródlądowych pasmach fałdowych a od czasu teorii kontrakcji Ziemi traktowane jest mylnie jako przejaw

konwergentnego ruchu rozległych, sztywnych bloków tj.:

- kratonów w teorii kontrakcji Ziemi,

- kontynentów w teorii Wegenera

- płyt litosfery w tektonice płyt litosfery.

Współczesne badania wykazały, Ŝe zarówno pod frontalnymi częściami luków wysp, jak i pod

frontalnymi częściami pasm fałdowych, głębokie podłoŜe jest rozciągane i rozrywane wzdłuŜ uskoków

grawitacyjnych (ryc. 9).

Ryc. 9. Wgł ę bne rozci ą ganie litosfery pod frontalnymi partiami przypowierzchniowych nasuni ęć .

. Zatem na podstawie kompresji występującej we frontalnych partiach obu tych analogicznych struktur

nie moŜna wnioskować o niŜej zachodzącym skracaniu całej litosfery, gdyŜ stwierdzamy tam proces

dokładnie odwrotny, bardziej miarodajny i zachodzący na o wiele większą skalę.

Schemat przedstawiony na ryc. 8 powstał w oderwaniu od jakichkolwiek załoŜeń globalnych. Odwrotnie

niŜ w tektonice płyt, dopiero po jego uzyskaniu, dochodzimy do wynikających z niego globalnych ram

geotektonicznych a nie przyjmujemy tych ram jako załoŜenia. Mianowicie, w aktywnych krawędziach

kontynentów nie ma kompensacji rozrostu litosfery na grzbietach oceanicznych – zatem Ziemia ekspanduje

(przyrost litosfery oceanicznej jest przyrostem powierzchni Ziemi).

Jest to kolejny dowód na ekspansję Ziemi, niezaleŜny od siedmiu niezaleŜnych dowodów

przedstawionych w poprzednim rozdziale.

Analogiczne wyniki daje bezpośrednia analiza innych struktur i zjawisk objętych modelami tektoniki

płyt, zbudowanych na nie udowodnionym załoŜeniu Ziemi nie ekspandującej:

Wyniki te zostały przedstawione w następujących publikacjach:

odnośnie pasm fałdowych: Carey 1976; Koziar, Jamrozik 1985 a, b; Ollier, Pain 2000; Ollier 2003,

2005; Koziar 2005a, b)

odnośnie zamykających się oceanów i terranów: Koziar 1993, Koziar 2006

odnośnie prądów konwekcyjnych: Koziar 1996, 1997, Cwojdziński Ollier 2004 ; i Koziar 2007 oraz

Koziar - dyskusja na Forum internetowym ING UWr.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: