Techniki słuchania według Thomasa Gordona
Thomas Gordon w książce „Wychowanie bez porażek” przedstawia następujące techniki słuchania:
1. bierne słuchanie,
2. zaakcentowanie uwagi,
3. automaty do otwierania drzwi,
4. czynne słuchanie.
Bierne słuchanie – milczenie, jest skutecznym komunikatem bezsłownym, aby dać drugiej osobie poczucie szczerej akceptacji. Milczenie, brak krytyki, nie przerywanie osobie mówiącej może być zastosowane skutecznie przynosząc komuś poczucie akceptacji. Ta technika jest stosowana przez psychologów, doradców. Rozmówca czując się słuchany i akceptowany może swobodnie wyrazić swoje uczucia. Bierne słuchanie umożliwia osobie wypowiadającej się wyjść poza pierwotną informacje o zdarzeniu oraz na konstruowanie własnego rozwiązania zaistniałego problemu. W wyniku samostanowienia powstaje proces zmiany. Bierne słuchanie jest akceptacją, a ta sprzyja konstruktywnemu rozwojowi i zmianie.
Zaakcentowanie uwagi - samo milczenie nie przekonuje dziecka, że uważnie je słuchamy. W przerwach należy dawać sygnały bezsłowne takie jak:
· marszczenie czoła,
· uśmiech,
· ruchy ciałem.
Można też udzielać wypowiedzi słownych:
· „hm...”,
· „och”,
· „rozumiem”.
Te zachowania nazwane zostały reakcjami uwagi, ich zadaniem jest zaakcentowanie swojego zainteresowania rozmową.
Automaty do otwierania drzwi- zaproszenie, by więcej powiedzieć – Proste odpowiedzi zachęcają dziecko do mówienia. Nie przekazują żadnych myśli osobistych, sadów lub uczuć osoby słuchającej, a inspirują dzieci do wypowiadania własnych myśli, sądów lub uczuć. Do mówienia zachęcają najprostsze odpowiedzi takie jak:
· „Acha”,
· „Och”,
· „Hm…hm…”,
· „Interesujące”,
· „Rzeczywiście”,
· „Serio?!”,
· „Doprawdy?”,
· „Ty to zrobiłeś, co?".
Przykłady odpowiedzi innych, trochę wyraźniej zachęcających do mówienia:
· „Opowiedz mi o tym”,
· „Chciałbym coś o tym usłyszeć”,
· „Interesowałby mnie twój punkt widzenia",
· „Chciałbyś o tym pomówić?",
· „Porozmawiajmy sobie o tym",
· „Opowiedz mi całą historię",
· „Mówże, słucham!",
· „To brzmi, jak gdybyś miał o tym coś do powiedzenia",
· „To wydaje się być czymś dla ciebie bardzo ważnym”.
Takie krótkie odpowiedzi podczytują rozmowę i jednocześnie pobudzają dzieci do dalszej wypowiedzi. Dziecko czuje się zachęcane do dalszej wypowiedzi i zalewa słuchacza swoimi myślami i odczuciami. Otwieracze wyłączają własne uczucia i myśli rodziców z procesu komunikacji. Nie odbijają dziecku piłeczki tylko pozostawiają ją po jego stronie. Te otwieracze drzwi przekazują akceptacje i szacunek dla dziecka, wrażają odpowiednio:
· „Masz prawo wyrażać to, co czujesz",
· „Szanuję cię jako osobę myślącą i czującą",
· „Mógłbym się od ciebie czegoś nauczyć",
· „Chciałbym naprawdę usłyszeć, jakie jest twoje stanowisko",
· „Twoje myśli są warte, żeby je usłyszeć",
· „To mnie interesuje",
· „Chciałbym nawiązać z tobą kontakt, żeby cię lepiej poznać".
Czynne słuchanie – jest to szuka nawiązywania kontaktu „nadawcy” z „odbiorcą” skuteczniejsza od biernego słuchania. Podczas aktywnego słuchania odbiorca próbuje zrozumieć, co odczuwa mówca lub, co mówi jego wypowiedź. Osoba słuchająca odpowiada w celu uzyskania potwierdzenia czy dobrze zrozumiała komunikat. Słuchacz własne myśli i odczucia opuszcza, aby przysłuchiwać się, rozszyfrować i zrozumieć myśli i uczucia mówiącego. Rodzic aktywnie słuchając okazuje zrozumienie i możność wczucia się w przeżycia uczuciowe dziecka, pozwala jemu wziąć odpowiedzialność za własny problem. Czynne słuchanie pomaga dziecku powiedzieć więcej, pójść głębiej, rozwinąć dalej swoje myśli. Podczas czynnego słuchania nie tylko „odbiorca”, ale i „nadawca” jest czynny. Gdy zachęcone dziecko wyrazi otwarcie niepokojące je uczucia uwolni się samo od nich. Wydaje się, że uczucia wypowiedziane same znikają. Czynne słuchanie pomaga dzieciom dokładniej ustalić, co odczuwają.
¨ Czynne słuchanie - pomaga dzieciom mniej się obawiać negatywnych uczuć.
¨ Czynne słuchanie - stwarza jak gdyby jako „produkt uboczny" - serdeczne stosunki między rodzicami i dzieckiem.
¨ Czynne słuchanie - umożliwia rozwiązywanie problemu przez dziecko.
¨ Czynne słuchanie - wpływa na dziecko w ten sposób, że słucha ono myśli i poglądów rodziców z większą chęcią i gotowością.
¨ Czynne słuchanie - „zostawia dziecku piłkę".
¨ Czynne słuchanie - jest jedną z najskuteczniejszych metod, aby pomóc dziecku stać się bardziej samodzielnym, odpowiedzialnym za siebie i bardziej niezależnym.
Kilka zasadniczych postaw, które muszą być obecne żeby rodzic był skutecznym czynnym słuchaczem:
· musi chcieć słuchać, co dziecko ma do powiedzenia,
· musi chcieć dziecku naprawdę pomóc,
· musi rzeczywiście być gotowi zaakceptować jego uczucia,
· musi mieć głębokie zaufanie w zdolność dziecka do uporania się ze swoimi uczuciami,
· musi być świadomi, że uczucia są przemijające, a nie trwałe,
3
D47