WYKŁAD II Bilans.doc

2008-10-0321              Rachunkowość Finansowa              Wykład II

Bilans

Literatura:

1.      Gmytrasiewicz M., Karmańska A.: Rachunkowość finansowa. Difin: Warszawa 2004, s. 427 – 433, 443 – 449, 458.

2.      Sojak S., Stankiewicz J.: Podstawy rachunkowości. Tonik Dom Organizatora: Toruń 2004, s. 30 – 32, 588 – 592.

3.      Śnieżek E. (red.):Wprowadzenie do rachunkowości. Oficyna Ekonomiczna: Kraków 2004, s. 37 – 38, 41 – 43, 303 – 351.

Dyspozycje:

1.       Pojęcie bilansu w rachunkowości.

2.       Klasyfikacja bilansów według różnych kryteriów (sposób prezentacji danych, dzień bilansowy, zakres podmiotowy, układ,  inne).

3.       Funkcje bilansu.

4.       Cechy charakterystyczne bilansu stanowiącego element rocznego sprawozdania finansowego jednostki.

Bilans jest to zestawienie:

§         aktywów i pasywów (jednostki lub grupy jednostek powiązanych),

§         tabelaryczne - nie jest to zestawienie opisowe, lecz prezentowane w postaci tabeli.

W teorii rachunkowości znane są następujące formy tabeli bilansu:

-   dwustronna (kontowa), składająca się z dwóch stron: lewej - przeznaczonej dla aktywów  i prawej - przeznaczonej dla pasywów

-   dwuczęściowa, składająca się z dwóch części: górnej - przeznaczonej dla aktywów  i dolnej - przeznaczonej dla pasywów

-     jednostronna, składająca się tylko z jednej strony (części), w której aktywa prezentowane są na przemian z pasywami;

§         wartościowe - zwykłe zestawienie aktywów i pasywów, tzn. ich wymienienie (wyszczególnienie, wypunktowanie) nie dawałoby podstaw do ich oceny, gdyż ze względu na dużą różnorodność nie są one porównywalne. Taka ocena jest możliwa jedynie po zastosowaniu wspólnego dla nich wszystkich miernika, jakim jest pieniądz. Dzięki wycenie aktywów i pasywów, tj. określeniu ich wartości w jednostkach pieniężnych możliwa jest  ocena ich stanu (ogólnej wartości i struktury), czyli ocena sytuacji majątkowo-finansowej i wyniku finansowego jednostki oraz dokonywanie porównań w tym zakresie w czasie i w przestrzeni;

§        bilansujące się - w prawidłowo przygotowanym bilansie suma aktywów jest równa sumie pasywów;

§        kompletne - w bilansie wykazuje się wszystkie składniki aktywów i pasywów;

§        syntetyczne - syntetyka bilansu wyraża się w tym, że nie przedstawia się w nim każdego składnika aktywnego, czy pasywnego odrębnie, nie wymienia się i nie podaje wartości poszczególnych elementów majątku  z osobna, lecz wyodrębnia się pewne ich jednorodne grupy i podaje ich łączne wartości;

§        usystematyzowane - kolejność prezentowanych w bilansie składników nie jest przypadkowa, ani też obojętna, lecz powinna być stała (niezmienna) i zgodna z określonymi regułami (odmiennymi dla aktywów i pasywów), co ma ułatwiać porównywalność bilansów w czasie i w przestrzeni.

Aktywa porządkowane są zwykle według wzrastającej, bądź też malejącej płynności (łatwości zamiany na pieniądz), a pasywa natomiast według wzrastającej, bądź też malejącej wymagalności (konieczności zwrotu, spłaty);

§        statyczne - bilans jest zestawieniem statycznym, a nie dynamicznym, co oznacza, że pokazuje on stan aktywów i pasywów, czyli sytuację majątkowo-finansową  na konkretny dzień, zwany dniem bilansowym. Aby uzyskać obraz zmian, jakie zaszły w tym stanie (w sytuacji majątkowo-finansowej) w pewnym okresie należy porównać ze sobą dwa kolejne bilanse sporządzone na początek i koniec tego okresu;

§        sformalizowane - obligatoryjne bilanse, pełniące funkcje sprawozdań, muszą być sporządzane zgodnie z regułami określonymi w przepisach prawa.

Ze względu na sposób prezentacji danych wyodrębnia się trzy typy bilansów.

Ze względu na dzień bilansowy, na który są sporządzane wyodrębnia się następujące rodzaje bilansów:

è     bilans początkowy (założycielski) - bilans sporządzony na dzień rozpoczęcia działalności (pierwszy bilans w historii podmiotu)

è     bilans likwidacyjny - bilans sporządzony na dzień zakończenia działalności (ostatni bilans w historii podmiotu)

è     bilans  otwarcia - bilans sporządzony na pierwszy dzień roku obrotowego (także pierwszy bilans)

è     bilans zamknięcia - bilans sporządzony na ostatni dzień roku obrotowego (także ostatni bilans)

è     bilans komasacyjny - bilans sporządzony na dzień połączenia jednostek

è     bilans na dzień zmiany formy prawnej jednostki

è     bilans upadłościowy – bilans sporządzany na dzień otwarcia upadłości – jest zesta­wieniem stanu majątku i kapitału, tak zwanej masy upadłościowej, którą na podstawie de­cyzji sądu ...