Bernie S. Siesel Mi�o��, medycyna i cuda INNY �WIAT to seria ksi��ek prowokuj�cych czytelnika do INNEGO spojrzenia na rzeczywisto��, w kt�rej �yje. To co wydaje si� oczywiste dla wielu z nas, po g��bszym wejrzeniu traci sw� jednoznaczno��. Kiedy staramy si� patrze� omijaj�c nasze schematy my�lowe, mo�emy nabra� dystansu do licznych �yciowych problem�w. By� mo�e stanie si� to tak�e za przyczyn� ksi��ek z tej serii. Bernie S. Siesel t�umaczy�a Irena Dole�al-Nowicka LIMBUS Bydgoszc/ 1996 To jedna z najpi�kniejszych, najg��bszych i najbardziej optymistycznych ksi��ek, jak� mo�na zaproponowa� wszystkim: tym, kt�rzy mieli nieszcz�cie chwilowo podda� si� chorobie, jak i tym, kt�rzy nigdy nie zamierzaj� dopu�ci� choroby do siebie. Jeden z wybitnych autorytet�w medycznych powiedzia� o tej ksi��ce, �e jest i b�dzie b�ogos�awie�stwem dla ludzko�ci. tytu� orygina�u Love, Medialne and Miracles Copyright � 1986 by B. H. Siegel, S. Korman and A. Schiff. Trustees of the Bernard S. Siegel, M.D., Children's Trust Copyright � for the Polish edition by Dom Wydawniczy LIMBUS, Bydgoszcz 1996 ilustracja na ok�adce Tytus �mijewski redaktor Adam Kowalski redaktor techniczny Piotr R�a�ski ISBN 83-85475-35-4 Dom Wydawniczy LIMBUS 85-959 Bydgoszcz 2, skr. poczt. 21 tel./fax 28-79-74 Ksi��k� t� po�wi�cam Dzie�u Stworzenia. Moim rodzicom, Si i Ros�, kt�rzy pokazali mi, jak kocha� i mie� nadziej�. Mojej �onie Bobbie, kt�ra wytrwa�a ze mn� i zawsze by�a obok, �ebym m�g� si� od niej uczy� i j� kocha�. Jej rodzicom, Merle i Ado, dzi�kuj�c za ich po�wi�cenie i poczucie humoru. Naszym dzieciom; Jonathanowi, Jeffreyowi, Stephenowi oraz bli�niakom Carolyn i Keitowi, dzi�kuj�c za mi�o�� i pi�kno, jakie wnie�li w nasze �ycie. i �j rw* .- lym wszystkim wyj�tkowym wsp�pracownikom, \ pacjentom i przyjacio�om, kt�rzy po�wi�cili tyle l czasu, by mnie zaakceptowa�, uczy� i podtrzymy-l wa� na duchu. j \Actorii Prior, Cara/ Cohen, Gary emu Selden, i kt�rzy wiedzieli, jak du�o mi�o�ci, wyrozumia�o�ci � i uznania potrzebuje chirurg, by napisa� tak� l ksi��k�. Wst�p Fakt, �e duch rz�dzi cia�em, cho� lekcewa�ony przez biologi� i medycyn� jest najbardziej fundamentalnym faktem o procesie �yda, jaki znamy. dr med. FRANZ ALEKANDER lar� lat temu kilka piel�gniarek z pobliskiego szpitala poprosi�o mnie, bym porozmawia� z Jonathanem, lekarzem, u kt�rego stwierdzono raka p�uc. Na oddzia� zosta� przyj�ty w dobrym stanie fizycznym, mia� �wietny nastr�j, �artowa� i dowcipkowa� ze wszystkimi piel�gniarkami. Kiedy jednak dowiedzia� si�, jaka jest diagnoza, popad� w depresj�, zamkn�� si� w sobie. Odwiedzi�em go i poruszy�em temat zale�no�ci mi�dzy postaw� pacjenta a chorob�. Przytoczy�em to, co Norman Cousins opisa� w Anatomii pewnej choroby (Anatomy of an Illness): l Po raz pierwszy mia�em do czynienia ze �le postawio-i na diagnoz� w wieku dziesi�ciu lat, kiedy skierowano j mnie do sanatorium przeciwgru�liczego. By�em wtedy l bardzo drobnym ch�opcem z niedowag�, tak �e wnio-I s�k, i� cierpi� na powa�n� chorob� wydawa� si� ca�kiem | logiczny. Po pewnym czasie okaza�o si�, �e lekarze �le zinterpretowali normalne zwapnienie jako zmiany gru�licze. W owym czasie prze�wietlenia i zdj�cia rentgenowskie nie by�y jeszcze ca�kiem wiarygodn� podstaw� dla wszechstronnej diagnozy i tak sp�dzi�em sze�� miesi�cy w sanatorium. 8 BERNIE S. SIEGEL Najciekawsz� dla mnie rzecz� w tym moim wczesnym prze�yciu by�o to, i� pacjenci sami podzielili si� na dwie grupy: na tych. kt�rzy byli przekonani, �e pokonaj� chorob� i wr�c� do normalnego �ycia, oraz na tych, kt�rzy poddali si� d�ugiej i mo�e w rezultacie �miertelnej chorobie. Ci, kt�rzy byli optymistami, zaprzyja�nili si� ze sob�, brali czynny udzia� w r�nych zaj�ciach i mieli bardzo nik�y kontakt z tymi pacjentami, kt�rzy zrezygnowani oczekiwali najgorszego. Kiedy nowi pacjenci przybywali do sanatorium, robili�my wszystko co w naszej mocy, �eby ich skaptowa� na swoj� stron�, nim we�mie si� za nich brygada pesymist�w. By�em pod wielkim wra�eniem faktu, �e w naszej grupie procent �wypisanych jako wyleczonych" znacznie przewy�sza� procent ch�opc�w z drugiej grupy. Ju� w wieku dziesi�ciu lat by�em nastawiony filozoficznie i przekona�em si�, jak wielkie znaczenie w zwalczaniu choroby ma si�a ducha. Ta lekcja nadziei, jakiej w�wczas udzieli� mi los, odegra�a wa�n� rol� w ca�kowitym powrocie do zdrowia. Dzi�ki niej zrozumia�em r�wnie�, jak cenne jest �ycie. � Wiem o tym � powiedzia� mi Jonathan. � Sam chorowa�em na gru�lic� i chciano mnie wys�a� na dwa lata do sanatorium. �Nie � odpar�em � na Bo�e Narodzenie b�d� w domu, razem z moj� rodzin�". I rzeczywi�cie, w sze�� miesi�cy p�niej 23 grudnia zosta�em wypisany. � Tak samo mo�esz post�pi� w przypadku raka � zapewni�em go. � Ale on w dwa tygodnie p�niej ju� nie �y�. Jego �ona dzi�kuj�c mi za moje wysi�ki wyja�ni�a, �e jej m�� nie chcia� walczy� z chorob�, poniewa� �ycie i praca ca�kowicie straci�y dla niego znaczenie. Wst�p 9 Sir William Osler, wybitny kanadyjski lekarz i historyk medycyny powiedzia�, �e zachorowanie na gru�lic� ma wi�kszy zwi�zek z tym, co si� dzieje w duszy pacjenta ni� w jego p�ucach. W tym wypadku by� echem Hipo-kratesa, kt�ry powiedzia�, �e raczej chcia�by wiedzie�, jakiego rodzaju cz�owiek choruje, ni� jakiego rodzaju ma chorob�. Ludwik Pasteur i Claude Bernard, dwaj giganci dziewi�tnastowiecznej biologii przez ca�e �ycie spierali si� ze sob�, czy najwa�niejszym czynnikiem w chorobie jest �gleba" � czyli ludzkie cia�o � czy te� zarazek. Na �o�u �mierci Pasteur przyzna�, �e to Bernard mia� racj� twierdz�c, i� gleba. Pomimo spostrze�e� tych dw�ch wielkich lekarzy medycyna nadal koncentruje si� na chorobie, co jest orientacj� b��dn�. Zwolennicy tej tezy ci�gle post�puj� tak, jakby choroba chwyta�a ludzi i nie rozumiej�, �e to ludzie chwytaj� chorob�, staj�c si� podatnymi na zarodki chor�b, z kt�rymi ustawicznie si� stykamy. Chocia� najlepsi lekarze zawsze wiedzieli lepiej, medycyna jako ca�o�� rzadko zajmowa�a si� lud�mi, kt�rzy nie choruj�. Wi�kszo�� lekarzy sporadycznie zastanawia si� nad tym, jak wielki wp�yw ma postawa pacjenta wobec �ycia, jak oddzia�uje na jako�� �ycia i jego d�ugo��. Pacjenci s� bardzo r�ni. Niekt�rzy, by zwi�kszy� szans� na wyleczenie, zrobi� niemal wszystko z wyj�tkiem zmiany stylu �ycia. Kiedy proponuj� im albo operacj�, albo zrezygnowanie z dotychczasowych nawyk�w, o�miu na dziesi�ciu odpowiada: �Decyduj� si� na operacj�. To �atwiejsze. Poza tym przez tydzie� pobytu 10 BERNIE S. SIEGEL w szpitalu b�d� mia� troskliw� opiek�". Przeciwie�stwem ich s� ci, kt�rych nazywam wyj�tkowymi pacjentami albo tymi, kt�rzy prze�yli. Oni nie chc� si� podda�, jak na przyk�ad pewna pacjentka, niewidoma z powodu cukrzycy, okaleczona z powodu raka, kt�ra �yje dot�d wbrew wszelkim logicznym przewidywaniom, i teraz wi�kszo�� czasu sp�dza przy telefonie, podtrzymuj�c na duchu innych pacjent�w. Ona oraz ci inni wyj�tkowi pacjenci nauczyli mnie, �e duch mo�e w spos�b dramatyczny wp�yn�� na cia�o i �e choroba cia�a nie ogranicza zdolno�ci do kochania. Teoria Freuda, �e naszemu instynktowi samozachowawczemu przeciwstawia si� rodzaj instynktu �mierci, zosta�a odrzucona przez wielu p�niejszych psycholog�w. A mimo to dobrze wszyscy wiemy, �e wielu ludzi prowadzi taki tryb �ycia, jakby chcieli je skr�ci�. Wyj�tkowi pacjenci pokonali r�nego rodzaju presje, konflikty i nawyki, kt�re innych ludzi sk�oni�y do tego, �eby ulec �wiadomemu czy nie�wiadomemu �pragnieniu �mierci". Ka�da ich my�l i czyn wspieraj� ch�� �ycia. Ja osobi�cie jestem pewien, �e mamy w sobie biologiczne mechanizmy ��ycia" i ��mierci". Naukowe badania innych lekarzy i moje codzienne kliniczne do�wiadczenie przekona�y mnie, �e stan ducha zmienia stan cia�a dzia�aj�c za po�rednictwem centralnego systemu nerwowego, systemu wewn�trznego wydzielania i systemu immunologicznego (odporno�ciowego). Spok�j ducha przesy�a cia�u sygna�y ��ycie", podczas gdy depresje, strach, nierozwi�zane konflikty-sygna�y ��mier�". Dlatego wszelkiego rodzaju leczenie jest naukowe, nawet Wst�p 11 je�li nauka nie mo�e dot�d wyja�ni�, w jaki spos�b dziej� si� nieoczekiwane �cuda". Wyj�tkowi pacjenci okazuj� swoj� wol� �ycia w niezwykle wyrazisty spos�b. Bior� na siebie odpowiedzialno�� za swoje �ycie, nawet je�li przedtem nie byli do tego zdolni i ci�ko pracuj�, �eby odzyska� zdrowie i osi�gn�� spok�j ducha. Nie zostawiaj� inicjatywy wy��cznie lekarzom, ale traktuj� ich jak cz�onk�w dru�yny sportowej, ��daj�c najlepszej techniki, inwencji, troski i szerokich horyzont�w. A je�li s� niezadowoleni, zmieniaj� swych lekarzy. Jednak wyj�tkowi pacjenci s� tak�e lud�mi wra�liwymi i dlatego rozumiej� trudno�ci, jakie napotyka lekarz. W wi�kszo�ci wypadk�w radz� memu niezadowolonemu pacjentowi, �eby u�cisn�� lekarza. Zazwyczaj dzi�ki temu jest on bardziej sk�onny wyj�� naprzeciw potrzebom pacjenta, kt�ry sta� si� dla niego konkretn� osob�; traktuje go zatem indywidualnie, a nie jak przypadek chorobowy. Pacjent staje si� wtedy, jak to czule okre�lam, �zwariowany". Pewna pacjentka, kt�rej udzieli�em tej rady powiedzia�a mi, �e kiedy by�a w gabinecie swego lekarza nie odwa�y�a si� u�cisn�� go. �Zamiast tego � wyja�ni�a � spojrza�am na niego bardzo, bardzo serdecznie. I wie pan co si� sta�o? Usiad� i wyzna� mi, �e musi schudn�� i mie� wi�cej ruchu, a na zako�czenie to on mnie u�cisn��!" Je�li taki u�cisk nie pomo�e, to trzeba szuka� innego lekarza, poniewa� znam pacjent�w, kt�rych niew�a�ciwy stosunek lekarzy dos�ownie zabi�. 12 BERNIE S. SIEGEL Ka�dy mo�e by� wyj�tkowym pacjentem trening trzeba zacz�� jeszcze zanim si� zachoruje. Wiele os�b nie wykorzystuje w pe�ni swych �yciowych si�, dop�ki �miertelna choroba nie sk�oni ich do �zmiany postawy duchowej". Jednak nie powinno to by� prz...
Semi111