Pierwszym krokiem w kierunku kształtowania struktur wspólnotowych była Deklaracja z 9 maja 1950 francuskiego ministra spraw zagranicznych Robert Schumana, w której przedstawiony został projekt mający na celu unifikację europejskiego sektora produkcji węgla i stali. Zawarte w deklaracji ustalenia były przedmiotem rokowań prowadzonych przez Francję, Włochy, RFN i kraje Beneluxu (Belgię, Holandię i Luxemburg). Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS) został podpisany w Paryżu 18 kwietnia 1951 r ( Traktat Paryski) przez 6 państw założycielskich i wszedł w życie 25 lipca 1952 r. Traktat został zawarty na okres 50 lat, w związku z czym 23 lipca 2002 r przestał obowiązywać. W myśl postanowień Traktatu celem EWWiS było wspieranie rozwoju gospodarczego oraz wzrostu zatrudnienia i poziomu życia w państwach członkowskich, poprzez ustanowienie wspólnego rynku węgla i stali. W czasie prac nad Traktatem Paryskim wysuwano koncepcje rozszerzenia integracji europejskiej na inne dziedziny współpracy, głównie gospodarcze. 25 marca 1957 r w Rzymie podpisano dwa kolejne traktaty; pierwszy powołał do życia Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), a drugi Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EWEA, EUROATOM). Oba traktaty weszły w życie 1 stycznia 1958 r i zostały podpisane przez wszystkie państwa członkowskie. Traktat EWG obejmował głównie dziedziny gospodarcze. Jego podstawowym celem było popieranie harmonijnego rozwoju gospodarczego w całej Wspólnocie., wzrostu poziomu życia, zacieśnianiu stosunków między państwami członkowskimi poprzez ustanowienie wspólnego rynku i stopniowe zbliżanie polityk gospodarczych państw członkowskich. Wspólny rynek miał opierać się na 4 podstawowych swobodach (swobodnym przepływu towarów, osób, usług i kapitału) i miał być ustanawiany stopniowo podczas 12-to letniego okresu przejściowego. Traktat EWEA podobnie jak Traktat Paryski obejmował jeden sektor tj. produkcję i eksploatację energii atomowej.
. EWG stała się główną wspólnotą o charakterze gospodarczym, natomiast EWWiS i EWEA nabierały charakteru pomocniczego, stając się organizacjami ściśle wyspecjalizowanymi. Kolejnym istotnym etapem integracji było przyjęcie przez państwa członkowskie w 1986 r Jednolitego Aktu Europejskiego (JAE). Wszedł on w życie 1 lipca 1987 r i stworzył prawne fundamenty dla powołania Unii Europejskiej. JAE zmieniał i uzupełniał dotychczasowe traktaty, koncentrując się głównie na zmianach instytucjonalnych, min. Rozszerzeniu uprawnień Parlamentu Europejskiego, wprowadzeniu zasady współpracy Parlamentu z Radą Unii Europejskiej, stworzeniu podstaw prawnych do funkcjonowania Rady Europejskiej, a także uzupełnił traktat o EWG przepisami o rynku wewnętrznym i harmonizacji niektórych działów prawa krajowego oraz wprowadził pojęcie Unii Gospodarczo-Walutowej.
W 1973 r przystąpiły do wspólnot: Dania, Irlandia, Wielka Brytania, w 1981 r Grecja, a w 1986 r Hiszpania i Portugalia. 7 lutego 1992 r podczas Konferencji Międzyrządowej w Maastricht został podpisany Traktat o Unii Europejskiej (TUE). Wprowadził on sporo zmian do istniejących już traktatów wspólnotowych.W pierwszej kolejności zmienił nazwę Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej na Wspólnotę Europejską (WE). Traktat miał wejść w życie 1 stycznia 1993 r, jednak na skutek negatywnego wyniku referndum w Danii i wynikającej stąd potrzebie renegocjacji niektórych duńskich zobowiązań wszedł w życie 1 listopada 1993 r. Traktat z Maastricht zawiera akt założycielski Unii Europejskiej, wprowadza nowe instytucje prawne (przede wszystkim instytucję obywatelstwa Unii) oraz nowe organy (min. Komitet Regionów). W świetle regulacji TUE Unia Europejska opiera się na 3 filarach. Pierwszy filar o charakterze gospodarczym stanowią Wspólnoty Europejskie, drugi filar to Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa, trzeci filar- współpraca Policyjna i Sądowa w Sprawach Karnych (początkowo współpraca w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych). Zasadniczą rolę odgrywa pierwszy filar (przede wszystkim Wspólnota Europejska),
Do najważniejszych celów UE zalicza się: bezpieczeństwo, postęp gospodarczy, postęp społeczny (spójność gospodarcza i społeczna polegająca na zniesieniu różnic pomiędzy poszczególnymi częściami i regionami Unii) a także ochrona wolności, praw i interesów obywateli, przy jednoczesnym poszanowaniu tożsamości narodowej państw członkowskich, ich historii, tradycji i kultury.
W 1995 r nastąpiło kolejne rozszerzenie o Austrię, Finlandię i Szwecję. zakończyła 2 października 1997 r podpisaniem Traktatu Amsterdamskiego (TA)
. Traktat Nicejski (TN) został podpisany w Nicei 26 lutego 2001 Traktat ten ustanawiał nowe organy (min. Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, Komitet Ochrony socjalnej).
Konstytucję dla Europy Uroczyste podpisanie Traktatu Konstytucyjnego nastąpiło 29 października 2004 r. w Rzymie, otwierając tym samym drogę do jego ratyfikacji w poszczególnych państwach członkowskich. Konstytucja zakłada przekształcenie UE w organizację międzynarodową poprzez nadanie jej osobowości prawnej. W nowym kształcie UE ma objąć Wspólnotę Europejską i obecną Unię Europejską (wraz z jej II i III filerem), Euroatom pozostaje natomiast nadal odrębną organizacją międzynarodową połączoną z UE strukturą instytucjonalną.
1 maja 2004 r nastąpiło największe w historii UE rozszerzenie o 10 nowych państw: Estonię, Łotwę, Litwę, Polskę, Czechy, Słowację, Węgry, Słowenię, Maltę i Cypr. 1 stycznia 2007 r 2 nowe kraje Europy wschodniej – Bułgaria i Rumunia – dołączają do UE. Liczba państw członkowskich wzrasta do 27. 13 grudnia 2007 roku 27 krajów UE podpisuje Traktat z Lizbony, który zmienia wcześniejsze traktaty. Traktat lizboński jest owocem negocjacji państw członkowskich zgromadzonych na konferencji międzyrządowej. W pracach konferencji uczestniczyła Komisja i Parlament Europejski. Traktat musiał zostać ratyfikowany przez każde z 27 państw członkowskich. Procedura ratyfikacji zależała od systemu konstytucyjnego danego kraju.Traktat wszedł w życie 1 grudnia 2009 r. zgodnie z artykułem 6.
Prawo UE dzieli się na prawo „pierwotne” i „wtórne”. Traktaty (prawo pierwotne) stanowią podstawę lub główne zasady wszystkich działań UE. Prawo wtórne – które obejmuje rozporządzenia, dyrektywy i decyzje – ma charakter pochodny w stosunku do zasad i celów wyznaczonych w traktatach. Standardową procedurę decyzyjną UE określa się mianem „współdecyzji”. Oznacza to, że wybierany w wyborach bezpośrednich Parlament Europejski musi zatwierdzać akty prawne UE wraz z Radą (rządami 27 państw członkowskich UE). Komisja natomiast przygotowuje projekty aktów prawnych UE i odpowiada za ich wdrażanie
Instytucje i inne organy UE
W ramach jedynej w swoim rodzaju struktury instytucjonalnej U E:
**ogólne priorytety UE ustala Rada Europejska, na posiedzeniach której zbierają się przywódcy Unii i państw członkowskich
**wybierani w bezpośrednich wyborach europosłowie reprezentują obywateli europejskich na forum Parlamentu Europejskiego
**interesy całej UE chroni Komisja Europejska – jej członków wyznaczają rządy krajowe
**rządy państw UE bronią interesów krajowych w Radzie Unii Europejskiej.
Stanowienie prawa-W procesie stanowienia UE uczestniczą 3 instytucje:
**Parlament Europejski, który reprezentuje obywateli UE i jest przez nich bezpośrednio wybierany
**Rada Unii Europejskiej, która reprezentuje rządy państw członkowskich. Pracom Rady przewodniczą kolejno poszczególne kraje UE w ramach tzw. prezydencji
**Komisja Europejska, która reprezentuje interesy całej Unii.
Te trzy instytucje w ramach „zwykłej procedury ustawodawczej” (dawna „współdecyzja”) wspólnie kształtują politykę i stanowią prawo obowiązujące w całej UE. Z reguły to Komisja proponuje nowe akty prawne, a Parlament i Rada je przyjmują. Komisja i państwa członkowskie odpowiadają potem za ich wdrażanie, zaś sama Komisja czuwa nad ich właściwym stosowaniem i wprowadzaniem w życie.
Inne instytucje UE
Ważną rolę odgrywają dwie inne instytucje:
**Trybunał Sprawiedliwości stoi na straży stosowania prawa europejskiego
**Trybunał Obrachunkowy kontroluje finansowanie działań Unii.
Unia Europejska posiada szereg innych, wyspecjalizowanych instytucji i organów międzyinstytucjonalnych:
***Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny reprezentuje społeczeństwo obywatelskie, pracodawców i pracowników
***Komitet Regionów reprezentuje władze regionalne i lokalne
***Europejski Bank Inwestycyjny finansuje projekty inwestycyjne UE i wspiera małe przedsiębiorstwa poprzez Europejski Fundusz Inwestycyjny
***Europejski Bank Centralny odpowiada za europejską politykę pieniężną
***Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich bada skargi dotyczące przypadków niewłaściwego administrowania w instytucjach i organach UE
***Europejski Inspektor Ochrony Danych odpowiada za ochronę danych osobowych obywateli
***Urząd Publikacji publikuje informacje o UE
***Europejski Urząd Doboru Kadr zajmuje się rekrutacją pracowników do instytucji i innych organów UE
***Europejska Szkoła Administracji zapewnia specjalistyczne szkolenia dla pracowników UE ***szereg wyspecjalizowanych agencji i zdecentralizowanych organów wypełnia wiele różnych zadań technicznych, naukowych i zarządczych
***Europejska Służba Działań Zewnętrznych (ESDZ)
RADA EUROPEJSKA Posiedzenia Rady Europejskiej to zasadniczo szczyty, na których spotykają się przywódcy UE, aby podejmować decyzje na temat ogólnych priorytetów politycznych i najważniejszych inicjatyw. W ciągu roku odbywają się zazwyczaj cztery posiedzenia, którym przewodniczy stały przewodniczący. Rola Rady Europejskiej jest dwojaka – polega na wyznaczaniu ogólnych kierunków polityki i priorytetów UE oraz rozwiązywaniu złożonych i delikatnych kwestii, których nie można było rozwiązać na niższym szczeblu współpracy międzyrządowej. Chociaż Rada Europejska ma wpływ na określanie kalendarza politycznego UE, nie ma uprawnień do uchwalania aktów prawnych. W skład Rady Europejskiej wchodzą szefowie państw lub rządów każdego kraju UE, przewodniczący Komisji i przewodniczący Rady Europejskiej, który przewodniczy posiedzeniom. W posiedzeniach uczestniczy także wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. O ile traktaty nie stanowią inaczej, Rada Europejska podejmuje decyzje w drodze konsensusu. W niektórych przypadkach Rada przyjmuje decyzje jednogłośnie lub większością kwalifikowaną w zależności od postanowień traktatu. W głosowaniu nie biorą udziału przewodniczący Rady Europejskiej, przewodniczący Komisji ani wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.
PARLAMENT EUROPEJSKI
Europarlamentarzyści (posłowie do PE) reprezentują obywateli. Są wybierani w wyborach bezpośrednich, które odbywają się co pięć lat. Parlament jest, wraz z Radą Unii Europejskiej, odpowiedzialny za stanowienie prawa w UE.
Parlament pełni trzy podstawowe funkcje:
***debatuje nad aktami prawa europejskiego i uchwala je wraz z Radą,
***sprawuje nadzór nad innymi instytucjami UE, w szczególności nad Komisją, aby upewnić się, że działają w sposób demokratyczny,
***debatuje nas budżetem UE i przyjmuje go wraz z Radą.
W wielu obszarach, takich jak ochrona konsumentów i środowiska, Parlament współpracuje z Radą
Gdy powoływany jest nowy skład Komisji, jej 27 członków – po jednym z każdego państwa UE – nie może objąć urzędu, dopóki ich kandydatury nie zatwierdzi Parlament. Wraz z Radą Unii Europejskiej Parlament przyjmuje roczny budżet UE. Parlament posiada komisję, która monitoruje wydatki budżetowe i każdego roku dokonuje oceny wykonania przez Komisję budżetu na poprzedni rok. Posłowie do PE dzielą się nie według kraju pochodzenia, lecz według przynależności politycznej. Parlament Europejski ma trzy siedziby – w Brukseli (Belgia), w Luksemburgu i w Strasburgu (Francja). Luksemburg jest siedzibą administracji Parlamentu – Sekretariatu Generalnego. Posiedzenia całego Parlamentu (tzw. „posiedzenia plenarne”) odbywają się w Strasburgu i w Brukseli. Posiedzenia komisji parlamentarnych odbywają się w Brukseli.
RADA UNII EUROPEJSKIEJ
W ramach tej instytucji, nieformalnie zwanej też Radą UE, ministrowie ze wszystkich państw UE spotykają się, aby przyjmować akty prawne i koordynować politykę w poszczególnych obszarach. Nie należy jej mylić z: ----Radą Europejską – inną instytucją UE, w ramach której przywódcy krajów Unii spotykają się z reguły 4 razy do roku, aby omówić priorytety polityki UE i ---Radą Europy – która nie jest organem UE.
Rada UE zajmuje się :
1. Uchwalanie aktów prawnych UE-Rada i Parlament wspólnie podejmują ostateczną decyzję w sprawie nowych aktów prawnych UE zaproponowanych przez Komisję.
2. Koordynacja polityki gospodarczej - Państwa członkowskie UE postanowiły kształtować ogólną europejską politykę gospodarczą, której koordynacją zajmują się ministrowie gospodarki i finansów poszczególnych państw.
3. Zawieranie umów międzynarodowych
4. Zatwierdzanie budżetu UE
5. Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
6. Wymiar sprawiedliwości
Skład: Rada nie ma stałych członków. Na każde posiedzenie Rady wszystkie państwa wysyłają ministrów odpowiedzialnych za obszar polityki będący tematem dyskusji – np. ministrów środowiska na posiedzenia dotyczące kwestii związanych ze środowiskiem. Posiedzenie w takim składzie jest wówczas określane jako Rada ds. Środowiska. Rada ministrów spraw zagranicznych ma stałego przewodniczącego – jest nim Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa. Wszystkim innym posiedzeniom Rady przewodniczy odpowiedni minister kraju, który wówczas sprawuje rotacyjną prezydencję w Unii Europejskiej
Co do zasady Rada UE podejmuje decyzje kwalifikowaną większością głosów. Im większa liczba ludności danego państwa, tym więcej ma ono głosów, jednak liczba głosów jest ważona na korzyść państw słabiej zaludnionych. Podczas głosowania w Radzie stosuje się „większość kwalifikowaną”. Większość kwalifikowana zostaje osiągnięta, kiedy:
**większość (w niektórych przypadkach nawet dwie trzecie) 27 państw członkowskich UE oddaje głos „za”
**oddano co najmniej 255 głosów na 345 możliwych.
KOMISJA EUROPEJSKA jest jedną z głównych instytucji Unii Europejskiej. Jej zadaniem jest reprezentowanie i ochrona interesów całej Unii. Komisja przygotowuje wnioski dotyczące nowych aktów prawa europejskiego. Zarządza bieżącymi sprawami związanymi z wdrażaniem polityki UE w poszczególnych obszarach i wydatkami z funduszy UE. Dwudziestu siedmiu komisarzy, po jednym z każdego państwa UE, stanowi polityczne przywództwo Komisji przez okres ich pięcioletniej kadencji. . Obecnym przewodniczącym Komisji Europejskiej jest José Manuel Barroso,
Przewodniczącego mianuje Rada Europejska. Rada powołuje również pozostałych komisarzy w porozumieniu z mianowanym przewodniczącym. Powołanie wszystkich komisarzy włącznie z przewodniczącym podlega zatwierdzeniu przez Parlament Europejski. Podczas pełnienia funkcji komisarze zachowują odpowiedzialność przed Parlamentem, który ma wyłączne prawo odwołania Komisji. Bieżącą działalnością Komisji zajmują się pracownicy Komisji – administratorzy, prawnicy, ekonomiści, tłumacze ustni i pisemni, pracownicy sekretariatów itp. przydzieleni do departamentów zwanych dyrekcjami generalnymi (DG) Termin „Komisja” może być stosowany do określenia 27 poszczególnych komisarzy, stałych pracowników lub całej instytucji. Zadaniem Komisji jest reprezentowanie i ochrona interesów całej Unii. Komisja nadzoruje i wdraża politykę UE w poszczególnych obszarach poprzez:
1. Przedstawianie wniosków dotyczących nowych aktów prawnych Parlamentowi i Radzie
2. Zarządzanie budżetem UE i przydział środków finansowych
3. Egzekwowanie prawa europejskiego
4. Reprezentowanie UE na arenie międzynarodowej
Komisja ma siedzibę w Brukseli i Luksemburgu, posiada również biura (przedstawicielstwa) w każdym państwie UE oraz delegatury w stolicach całego świata
EUROPEJSKI TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI jest organem sądowym Wspólnoty. Składa się z trzech sądów: Trybunału Sprawiedliwości, Sądu Pierwszej Instancji i Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej. Ich głównym zadaniem jest badanie legalności środków wspólnotowych i zapewnianie jednolitej interpretacji i stosowania prawa wspólnotowego. Trybunał Sprawiedliwości dokonuje wykładni prawa UE, aby zapewnić jego stosowanie w taki sam sposób we wszystkich państwach UE. Rozstrzyga również spory prawne między rządami Unii a jej instytucjami. Trybunał rozpatruje także sprawy wnoszone przez osoby fizyczne, przedsiębiorstwa lub organizacje, które uważają, że ich prawa zostały naruszone przez instytucje UE. W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi po jednym sędzi z każdego państwa UE. Trybunał wspomaga ośmiu „rzeczników generalnych”, których zadaniem jest przedstawianie opinii w sprawach wniesionych do Trybunału. Zadanie to wykonują publicznie i bezstronnie. Każdy sędzia i rzecznik generalny jest mianowany na odnawialną sześcioletnią kadencję. Postępowanie w sprawie wniesionej do Trybunału składa się z dwóch etapów: procedury pisemnej (Najpierw strony postępowania przedstawiają pisemne oświadczenie sędziemu przydzielonemu do sprawy. Następnie sędzia opracowuje sprawozdanie, podsumowując oświadczenia i przedstawiając kontekst prawny sprawy.) i procedury ustnej (Drugi etap stanowi posiedzenie jawne.).
W skład Sądu Pierwszej Instancji wchodzi...
brzoskwinka81