HISTORIA ADMINISTRACJI – PYTANIA I ODPOWIEDZI - Uniwersytet Śląski
1. Jakim celom służyły stałe objazdy kraju przez panującego? – Celom centralizacyjnym – bezpośr. uczestnictwo króla w administrowaniu krajem.
2. Wyjaśnij termin „princeps” - książę zwierzchni posiadał uprawnienia o charakterze ogólnopaństwowym
3. Kogo w dawnej Polsce określano mianem Komorników - Ogół dworzan
4. Kto to był KOMES? – średniowieczny dostojnik zarządzający okręgiem administracyjnym
5. Kto zastępował panującego w zarządzie państwem oraz w sprawowaniu sądów? – Komes nadworny
6. W której dzielnicy Polski powstał wysoki urząd marszałka? – na Śląsku, zdobywał on uprawnienia w zarządzie dworskim, tam gdzie nie było urzędu komornika
7. Od którego wieku występuje w źródłach urząd kanclerza?- Od pocz. XII w
8. Jakie funkcje od XIII w pełnili notariusze? – Pisarza w kancelarii dworskiej
9. Do kogo należał w dawnej Polsce zarząd nad skarbcem i archiwum – Do skarbnika
10. Jak nazywali się urzędnicy lokalni zajmujący się rozbiciem dzielnicowym, najw. stanowisko – Namiestnik prowincji
11. Od którego wieku zaczęły się rozwijać Kasztelanie – od XII w
12. Jak nazywano od XII w komesa grodowego – kasztelan komes grodowy
13. Jakie dzielnice nazywano ziemią? – Dzielnica, która w drodze połączenia przestała być osobnym księstwem, zachowała odrębna organizacje urzędniczą.
14. Kto wprowadził w Polsce Urząd Starosty? – Wacław II na wzór Czech. Do starosty należało dowództwo nad siłami zbrojnymi i zarząd warowniami położonymi na podległym władcy terytorium.
15. Od czyjej rady uzależniona była nominacja królewska na urzędy ziemskie? – Od Rady Szlachty tej ziemi
16. Do kogo należały /od 1422 r / ustawowo decyzja w sprawie bicia monety? – Do Rady Królewskiej
17. W który wieku pojawiły się w Polsce województwa? – W XV w
18. W którym województwie w Koronie nie było kasztelanii? – W Ruskim w skład którego wchodziły ziemie – przemyska, lwowska, Sanocka, halicka
19. Kto stał na czele Rady panów województwa – wojewoda
20. Kto ustanawiał od przywilejów nieszawskich taksy na wyroby rzemieślnicze w miastach? – wojewoda
21. Kto w IV w przejął sądownictwo w sprawach granic posiadłości? – Podkomorzy
22. Wymień urzędy, które w dawnej Polsce nazywano dygnitarskimi– wojewoda, kasztelan, podkomorzy, sędzia ziemski
23. Wymień niższe urzędy ziemskie, które miały charakter urzędów honorowych – Stolnik, Podstoli, Cześnik, Podczaszy, łowczy, miecznik
24. Jaka funkcje pełnili burgrabiowie? – zarząd nad zamkami, grodami
25. Kiedy pojawił się w Polsce podział na powiaty? – druga połowa XV w
26. Na jakie dwie kategorie dzielono Urzędy Centralne? – Koronne, nadworne, zasięg ogólnopaństwowy
27. W którym wieku zanikły urzędy kanclerzy ziemskich – I połowa XV w, zastąpiły je urzędy kanclerza koronnego i podkanclerza Królestwa polskiego
28. Kto od XV w był głównym rachmistrzem państwa, prowadził rachunki skarbowe? – Podskarbi nadworny
29. Incopatibilitas parlamentarna – zakaz łączenia urzędów
30. Jak nazywano dygnitarzy koronnych i nadwornych, którzy weszli do Senatu? – Ministrami. Byli to: marszałek Wielki koronny, marszałek nadworny koronny, kanclerz, podkanclerzy koronny, podskarbi koronny
31. W którym roku po raz pierwszy ustanowiono Hetmana Koronnego? - W 1509 r Funkcja dożywotnia.
32. Jak nazywał się zastępca hetmana? - Hetman polny
33. Na jaki okres formalnie powoływano hetmanów? - Od 1581 r dożywotnio, wywierali wpływ na politykę wewn.,
34. Kim byli Regimentarze? – tymczas. Zastępca hetmana, mianowany przez Króla, gdy zabrakło hetmanów lub nie mogli p. funkcji
35. Jak nazywał się jedyny nowy urząd powstały na pocz. XVI w – Urząd referendarza, od 1569 roku osoby pełniące ten urząd wchodziły do senatu z głosem doradczym
36. W którym roku została wydana konstytucja ustalająca porządek starszeństwa urzędów? – w 1611 – wyznaczała po urzędach senatorskich kolejno miejsca podkomorzemu, staroście, chorążemu, sędziemu ziemskiemu, stolnikowi, podczaszemu, podsadkowi, podstolemu, cześnikowi.
37. Jaki organ wprowadził po raz pierwszy w Polsce w 1768 r budżet? – Komisja Skarbowa
38. Jak nazywało się kolegialnie zorganizowane ministerstwo oświaty publicznej powołane w 1773 roku? – Komisja Edukacji Narodowej
39. Jak nazywały się pierwsze w Koronie i na Litwie organy, które na mocy ustawy z 1775 r podjęły nowoczesna zadania opieki społecznej? – Komisje Szpitalne (5 lat później ustawę uchylono, a ich funkcje przekazano komisjom dobrego porządku)
40. Z ilu członków składała się Rada Nieustająca? – z 36 członków (król, przedstawiciele senatu (18 senatorów) i szlachty (18 posłów). powoływanych przez SEJM co dwa lata. Rada Nieustająca składała się z pięciu departamentów: spraw zagranicznych, policji i dobrego porządku, wojny, sprawiedliwości oraz skarbu.
41. Jak nazywał się organ, który na mocy konstytucji 3 Maja stał na czele administracji? – Straż Praw - Składała się z: króla, prymasa i 5 ministrów, szefów resortów: policji, pieczęci, wojny, skarbu i spraw zagranicznych.
42. Jak nazywały się kolegialnie zorganizowane ministerstwa podległe Straży Praw? – Komisje Wielkie
43. Jaki organ miał sprawować wg konstytucji majowej nadzór nad miastami? – Komisje Policji
44. Do kogo należały od 1789 r sprawy terytorialne ziem i województw? – Do komisji porządkowych, cywilno – wojskowych
45. Kto zniósł urzędy starostów? – Sejm 4-ro letni powierzając w całości f. administracyjne w I instancji komisjom
46. Jak nazywał się urząd powołany w lipcu 1794 r przez rade najwyższą narodową - dozorcy
47. W którym roku został wydany w Księstwie warszawskim dekret o organizacji ministrów - 1808 r
48. Jaki organ Ks. Warszawskiego posiadał kompetencje w zakresie administracji ogólnokrajowego gospodarstwa , zakładowego porządku i oświecenia – Minister Spraw wewnętrznych
49. Jak nazywał się organ, który w Ks. Warszawskim zastąpił Komisję Edukacji Narodowej – Dyrekcja Edukacyjna
50. Jaki organ został powołany w 1808 r dla kontroli finansowej administracji? – Kolegialna Izba obrachunkowa
51. Na jakie jednostki administr. terytorialnej podzielono Księstwo Warszawskie ? – Departamenty (na czele stał prefekt -podlegała mu administr., policja porządkowa polityczna) i powiaty (na czele stał podprefekt)
52. Komu podlegała administracja oraz policja porządkowa i polityczne w departamentach księstwa warszawskiego? – Prefektowi
53. Kto sprawował nadzór nad działalnością prefektów i podprefektów? – Minister spraw wewnętrznych
54. Jakimi jednostkami zarządzali w Księstwie Warszawskim prezydenci municypalni? – Warszawa, Poznaniem, Toruniem, Kaliszem, Krakowem, Lublinem i Sandomierzem.
55. Kto mianował burmistrzów i ławników w Księstwie Warszawskim? – Minister Spraw wewnętrznych
56. Gdzie funkcjonowała od 1811 r Szkoła Praw i Nauk Administracyjnych? – W Warszawie
57. D czyich kompetencji należały w Księstwie Warszawskim odwołania w I instancji od zarządzeń i innych aktów administracyjnych prefektów i podprefektów – Do Rad Prefekturalnych złożonych z 3-5 radców mianowanych przez króla.
58. Jakie rady wchodziły w skład samorządu księstwa warszawskiego? – Rady handlowe, dozory szkolne, rady municypalne miejskie, wiejskie, rady departamentalne i powiatowe.
59. Jak nazywał się organ samorządowy księstwa Warszawskiego, w skład którego wchodzili : dziedzic, miejscowy proboszcz, burmistrz lub wójt, oraz 1 do 2 chłopów lub mieszczan/ - Dozory szkolne
60. Kto mianował radców rad departamentalnych i powiatowych? – Król, spośród kandydatów przedstawionych przez sejmiki.
61. Jak nazywał się centralny organ władzy i administracji Królestwa Kongresowego? – Rada Stanu – dzieliła się na zgromadzenie Ogólne, Radę Administracyjną.
62. W którym roku usankcjonowano w królestwie polskim postanowieniem królewskim sadownictwo administracyjne? – 1817 r.
63. Jaki urząd zlikwidowano w 1826 r czyniąc tym samym Radę Administracyjną najwyższym organem rządowym? – Urząd namiestnika
64. Do jakich organów należał Zarząd Kraju w okresie królestwa? – Do komisji rządowych podporządkowanych Radzie administrac.
65. Jaka zasada charakteryzowała administrację terytorialną królestwa? - Kolegialność niepełna
66. W czyim ręku spoczywał zarząd w 8 województwach królestwa? – W rękach Kolegialnych Komisji Województwa
67. W którym roku po raz trzeci w historii ziem polskich powołano Radę Stanu? – W 1861 – stała się ona naczelnym organem władzy w Królestwie złożona z Rady administracyjnej i zgromadzenia ogólnego.
68. Jakie zadania mieli wypełniać Komisarze Pełnomocni oraz delegaci w powiatach na mocy dekretu R. Traugutta z 27.12.1863 r – komisarze pełnomocni mieli zadbać o realizacje dekretów uwłaszczeniowych w kraju, delegaci w powiatach mieli rozbudować sadownictwo z prawem wymiary kary aż do kary śmierci.
69. Na jaki okres wybierany był Wydział Krajowy w Galicji? – Na 6 lat.
70. Jaki organ w autonomicznej Galicji był szczególną instytucją samorządową – Rada Szkolna Krajowa
71. Do kogo należała kontrola nad Radą Szkolną Krajową w Galicji - Do Sejmu Krajowego
72. Jak nazywał się organ, który od 1874 r stał na czele Królestwa Polskiego? – Generał Gubernator
73. Jak nazywały się główne jednostki zarządu lokalnego we wszystkich zaborach w II połowie XIX w? – Powiaty ze starostami
74. Kto stał na czele rejencji? – Nadprezydent rejencji
75. Przykładami, jakiego samorządu są:izby przemysłowo -handlowe, izby rolnicze, izby rzemieślnicze? – Samorządu gospodarczego.
76. Kto był reprezentantem społeczeństwa prowincji i kierownikiem spraw bieżących w wydziale prowincjonalnym? – Dyrektor krajowy
77. W ilu krajach koronnych Austrii istniał samorząd powiatowy? – w IV krajach – Czechy, Galicja , Tyrol, Styria
78. Na jakim szczeblu samorządu działały zwierzchności gminne i kto wchodził w ich skład? – Działały na wsiach, złożone z Rady Gminnej, wójta i przsiężnych.
79. Jak nazywany był w Królestwie Starszy Gromadzki, będący organem wykonawczym gromady? -Tradycyjnie sołtysem
80. Jaki organ kierował w pierwszych latach I wojny Światowej z ramienia władz okupacyjnych wszystkimi gałęziami administracji w królestwie? – Zarząd Cywilny Generalnego gubernatorstwa
81. Kiedy odbyły się – w czasie I wojny światowej pierwsze wybory do rad miejskich Warszawy Lublina i innych miast Królestwa? – II połowa 1916 roku – odbyły się na mocy ordynacji wyborczej wydanej na początku okupacji.
82. Jak nazywał się organ, który na mocy dekretu z dnia 22.11.1918 r – skupił w swym ręku najwyższą władzę w Państwie – Tymczasowy Naczelnik Państwa
83. Jak nazywał się organ administracyjny, który w marcu 1919 r zastąpił Komisję Rządzącą dla Galicji, Śląska Cieszyńskiego Spisza i Orawy? – Generalny delegat Rządu.
84. Przez jaki okres był osobny Urząd Ministra byłej dzielnicy pruskiej? – Przez 3 lata
85. Na czym polega władztwo administracyjne? – Możliwość stosowania przymusu dla realizacji decyzji przybierających formę aktów prawnych.
86. Jakie organy stanowiły w II RP administrację centralną? – Rada Ministrów i ministrowie
87. Na jakie dwa piony dzieliły się terytorialne organy administracji? – Administracja ogólna i Administracja specjalna.
88. Jakie funkcje realizowała administracja ogólna? – Zadania resortu spraw wewnętrznych
89. Czym zajmowała się administracja specjalna? – Realizowała funkcje wchodzące w skład pozostałych resortów.
90. ...
pupetek