ZABAWY LOGOPEDYCZNE
Rozwój mowy podlega ogólnym prawidłowościom rozwoju i zależny jest zarówno od podłoża organicznego jak i własnej aktywności dziecka, wpływu środowiska społecznego oraz zamierzonego oddziaływania wychowawczego. Podstawowym środowiskiem kształtowania mowy dziecka jest rodzina. Rozwój tej funkcji przebiega tu samorzutnie w związku z różnymi sytuacjami dnia powszedniego. Czynniki uczuciowe oraz atrakcyjne zdarzenia wzbogacają i dynamizują mowę. Rola rodziny w rozwoju mowy dziecka jest wyjątkowa i niezastąpiona. Ale rolę tę nie każda rodzina dobrze pełni. Bardzo często rodzice, sami przyczyniają się do powstawania zaburzeń mowy przez zbytni liberalizm, a nawet naśladowanie dziecięcej wymowy, lub przez nadmierny rygoryzm, przecenianie możliwości dziecka, ustawiczne wytykanie i poprawianie błędów, które w tym czasie mieszczą się w granicach normy rozwojowej. Przedszkole, nie stwarza co prawda, tak dogodnych warunków dla rozwoju mowy, jak prawidłowo funkcjonująca rodzina, ale posiada inne, ważne atuty. Tymi atutami są: świadomy program działania, stwarzanie zamierzonych sytuacji do słuchania prawidłowej i bogatej mowy, do zadawania pytań, udzielania odpowiedzi jak również korygowania błędów i wad. Rozwój mowy postępuje równolegle z rozwojem motoryki narządów artykulacyjnych. Mowa wytwarza się dzięki skoordynowanej aktywności języka, warg, gardła, podniebienia, krtani i płuc. Do rozwoju i koordynacji poszczególnych części wchodzących w skład narządu mowy potrzebny jest pewien okres czasu i aktywne ćwiczenia. To właśnie może zapewnić przedszkole.
Zajęcia w przedszkolu dotyczące „technicznej” strony mowy pozwalają się ugrupować w cztery rodzaje działań :
- ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne,
- ćwiczenia oddechowe,
- ćwiczenia słuchu fonematycznego.
Za punkt wyjścia przyjęłam Program wychowania przedszkolnego. H. Czerniawskiej wybierając odpowiednie treści dla dzieci 3 – letnich.
Ćwiczenia artykulacyjne, które mają na celu wypracowanie zręcznych i celowych ruchów języka, warg i podniebienia, obejmują: wymawianie samogłosek, łatwych spółgłosek i ich połączeń zgłoskowych, regulowanie siły głosu –mówienie głośne i mówienie szeptem.
Ćwiczenia oddechowe obejmują dmuchanie lekkich przedmiotów (piór, skrawków papieru) a ich celem jest pogłębienie oddechu, rozruszanie przepony, wydłużenie fazy wydechowej, zapobieganie mówieniu na wdechu .
Ćwiczenia słuchu fonematycznego dla dzieci 3-letnich polegają na nasłuchiwaniu, wyróżnianiu i porównywaniu różnych głosów otaczającego środowiska, np. głosów ptaków i zwierząt, dźwięków wydawanych przez przejeżdżające pojazdy, prowadzą do analizy dźwiękowej wyrazu.
Mając na uwadze powyższe zagadnienia oraz fakt, że istnieją różnice indywidualne w poziomie sprawności językowej dzieci w tym samym wieku, opracowałam cykl zabaw logopedycznych dla dzieci 3-letnich. Program ten, składa się z pięciu zajęć, odbywających się raz w tygodniu.
Cele ogólne: -usprawnianie narządów mowy,
-ćwiczenie słuchu fonematycznego,
-aktywizowanie mowy.
Cele operacyjne: dziecko :
-poprawnie wykonuje wdech i wydech,
-rozpoznaje, nazywa i naśladuje usłyszane dźwięki,
-prawidłowo reaguje na sygnały słowne i dźwiękowe,
-podejmuje próby poprawnej wypowiedzi wskazanych głosek i
zgłosek,
- wypowiada się na podstawie ilustracji,
-poprawnie wykonuje „gimnastykę buzi i języka”,
-porusza się rytmicznie, zgodnie z muzyką.
Metoda: czynna, słowna.
Forma: praca z całą grupą, indywidualna działalność dzieci.
I – WIOSNA
Lp.
Tematyka - cel
Przebieg zajęcia
1.
Zabawa integrująca grupę.
Dzieci stoją w kole. Przywitanie z dziećmi zainicjowane śpiewem nauczycielki, na melodię Panie Janie.
- Hej, dzieciaki witam Was,
znów się pobawimy,
to już czas. ( dzieci powtarzają za nauczycielką).
2.
Wiosenny wietrzyk
- rozwijanie pojemności płuc przez umiejętność głębokiego i równomiernego wdechu i wydechu.
Dzieci trzymają w ręku trawkę (z zielonej bibuły) – wąchając trawkę wdychają powietrze nosem i równomiernie wypuszczają ustami. Dmuchanie w trawkę podczas wypuszczania powietrza ustami, następuje z różną siłą (mocno – słabo).
3.
Posłuchamy czy wiosna do nas przyszła.
- ćwiczenie mięsni narządów mowy przez powtarzanie zgłosek i głosek,
- rozpoznawanie i naśladowanie odgłosów.
Dzieci leżą na brzuchu, przykładając jedno ucho do podłoża (nasłuchują odgłosów wiosny).
- wykorzystanie nagrań z taśmy magnetofonowej (odgłosy ptaków, owadów),
- rozpoznawanie odgłosów, nazywanie np: pszczoła – bzzzz. Dziecko przykłada drugie ucho nasłuchując. Rozpoznaje, nazywa i naśladuje usłyszane odgłosy:
- bocian – kle,kle,
- żaba – kum, kum, rech, rech,
- świerszcz – cyk, cyk,
- komar – zzzz, itp.
4.
Na wiejskim podwórku – zabawa muzyczno – ruchowa.
- rozwijanie poczucia rytmu i prawidłowej reakcji na sygnały słowne i dźwiękowe.
Dzieci oznaczone emblematami zwierząt (owca, krowa, kaczka, pies, kot), poruszają się w rytmie muzyki. Muzyka cichnie – dzieci zatrzymują się. Nauczycielka mówi nazwę wybranego zwierzęcia a dzieci posiadające taki emblemat naśladują sposób jego poruszania się i dźwięk jaki wydają. Zabawę powtarza się kilka razy tak, aby każde dziecko miało możliwość powtórzenia poszczególnych dźwięków.
5.
Miś Uszatek w sklepie z zabawkami.
- Ćwiczenie mięsni narządów mowy na zgłoskach mru, kic, wrr, fik, mik.
Zabawa dydaktyczna wg Z. Bogdanowicz s. 97
II – WIOSENNE ZABAWY
Kot jest, kota nie ma – zabawa orientacyjno - porządkowa
Dzieci – myszki poruszają się po sali. Na dźwięk głosu kota (z taśmy magnetofonowej) zatrzymują się i chowają przed kotem (kulą się, chowają głowę). Powtórzenie zabawy dwa, trzy razy.
Co widzę na obrazku?
- aktywizowanie dzieci do wypowiedzi.
Analiza treści obrazka przedstawiającego dwa koty (duży i mały), bawiące się kłębkami włóczki.
Swobodne wypowiedzi dzieci na temat kotów: wygląd, sposób poruszania się, odżywianie się, tryb życia.
Kotki i mleko
- Ćwiczenie mięśni języka i warg.
Spacer dzieci między rozłożonymi na sali tarczami (miseczki z mlekiem) po jednej na dwoje dzieci, przy dowolnej muzyce. Na zawołanie: kici, kici – dzieci przyklękają przy miseczkach, pochylają głowy i naśladują picie mleka głośno mlaskając. Na uderzenie w bębenek siadają na piętach, podnoszą głowy i oblizują usta.
Co kotek miał?
- Ćwiczenie narządów mowy na zgłosce miau.
Nauczycielka recytuje wiersz M. Kownackiej pt. Co kotek miał?, dzieci włączają się odpowiadając miau!
Mały Jasio kotka spotkał, ukłonił się kapeluszem – porozmawiać z kotkiem muszę:
- miał kotek siostrę? – miau!
- miał kot pazurki ostre? – miau!
- miał kotek mamę i tatę? – miau!
- miał kot na grzbiecie łatę? – miau!
I tak sobie przed kominkiem rozmawiali przez godzinkę.
Kotki się bawią
- ćwiczenia oddechowe, pogłębienie oddechu, wydłużenie fazy wydechowej.
Dzieci otrzymują małe kłębki włóczki. Po głębokim wdechu nosem, wydmuchują powietrze ustami wprawiając w ruch kłębki włóczki.
III – WIOSENNE PODRÓŻE
W rzędzie – zabawa orientacyjno- porządkowa.
Dzieci – pojazdy na sygnał nauczycielki, wyjeżdżają na trasę, parkują w rzędzie. Zabawa powtarza się trzy razy ze zmianą kierunków.
Co wydaje taki odgłos? – ćwiczenia słuchowe.
- rozróżnianie odgłosów pojazdów, prawidłowe ich nazywanie.
Podróżujemy – krótkie opowiadanie nauczycielki, poparte ilustracjami. Rozdanie dzieciom w trzech grupach znaczków rozpoznawczych (samochody, samoloty, okręty).
Włączenie dzieciom magnetofonu z nagraniem dźwięków tych pojazdów – rozpoznanie i nazywanie pojazdów.
Odgłosy pojazdów – zabawa ortofoniczna.
- ćwiczenie narządów mowy przez powtarzanie zgłosek.
Naśladowanie za nauczycielką odgłosów pojazdów
- pociąg – puf, puf, puf
- samochód – wrr, wrr, wrr
- samolot – szz, szz, szz.
Pojazdy- zabawa ruchowa
Na umówiony sygnał ruszają pociągi, samoloty, samochody, podczas odpoczynku i przerwy dmuchanie na zawieszone na szyi sylwety pojazdów.
Akumulator – zabawa uspakajająca.
- ćwiczenia pogłębiające oddychanie wg Dennisona.
Siad skrzyżny – wydech przy pochyleniu się do przodu i wdech przy powrocie do wyprostu. Przy wdechu dzieci wykonują ruch tułowia przypominający poruszanie się węża.
IV – WIOSENNE ODGŁOSY
marzena_kaszowska