Przyroda - plan dydaktyczny kl.VI.pdf

(177 KB) Pobierz
1 moj swiat 6 KN Wstep
4
Plan dydaktyczny
1 Plan dydaktyczny
Prezentowany plan dydaktyczny zosta∏ opracowany zgodnie z za∏o˝enia-
mi MENiS dotyczàcymi nauczania przedmiotu przyroda. Jest on skorelo-
wany z programem nauczania autorstwa Marii i Micha∏a Augustyniak
„Przyroda. Program nauczania przedmiotu blokowego w klasach IV–VI
szko∏y podstawowej” (numer dopuszczenia MEN: DKW-4014-49/99)
i dostosowany do podr´cznika „Mój Êwiat 6”. TreÊci zawarte w podr´cz-
niku dotyczà przyrody Êwiata i ∏àczà wiadomoÊci z zakresu czterech nauk
przyrodniczych: biologii, geografii, chemii i fizyki. Sugerowany rozk∏ad
tematów lekcji zak∏ada mo˝liwoÊç nauczania przyrody w wymiarze trzech
godzin tygodniowo. Podany plan nale˝y odpowiednio dostosowaç
do przydzia∏u godzin. W przypadku wi´kszego przydzia∏u nauczyciel mo˝e
wykorzystaç propozycje dodatkowych lekcji, gier i zabaw edukacyjnych
zawartych w podr´czniku „Mój Êwiat 6”.
Plan dydaktyczny jest
propozycjà rozk∏adu tematów
lekcji. Mo˝e byç modyfikowany
w zale˝noÊci od poziomu
uczniów i przydzia∏u godzin.
Kategorie celów nauczania
Kategorie celów nauczania wià˝à si´ zokreÊlonymi
umiej´tnoÊciami, które uczeƒ powinien opanowaç.
Umiej´tnoÊci te sà wyra˝one przez odpowiednie
czasowniki operacyjne, przedstawione w poni˝szej
tabeli.
Kategoria
celu
OkreÊlenia
wieloznaczne
Czasowniki operacyjne
A
wiedzieç
nazwaç, zdefiniowaç, wymieniç, zidentyfikowaç, rozpoznaç, wyliczyç...
B
rozumieç
streÊciç, wyjaÊniç, zilustrowaç, rozró˝niç...
C
stosowaç
wiadomoÊci
rozwiàzywaç
problemy
rozwiàzaç, skonstruowaç, zastosowaç, porównaç, sklasyfikowaç,
narysowaç, scharakteryzowaç...
dowieÊç, przewidzieç, zanalizowaç, wykryç, oceniç,
zaproponowaç, zaplanowaç...
D
Oznaczenia
Wzamieszczonym planie dydaktycznym zastosowano
oznaczenia kategorii celów nauczania na podstawie
taksonomii „ABC” (wed∏ug B. Niemierki):
A– zapami´tanie wiadomoÊci,
B– zrozumienie wiadomoÊci,
C– stosowanie wiadomoÊci wsytuacjach typowych,
D– stosowanie wiadomoÊci w sytuacjach proble-
mowych.
Uwzgl´dniono w nim równie˝ odpowiednie ozna-
czenia Êcie˝ek edukacyjnych:
R– regionalna,
E– ekologiczna,
Z – prozdrowotna,
M– czytelnicza imedialna,
PO – patriotyczna i obywatelska.
140867712.008.png 140867712.009.png 140867712.010.png
Plan dydaktyczny
KolejnoÊç
realizacji
Zakres materia∏u kszta∏cenia
Wymagania dydaktyczne
Uczeƒ:
Rozdzia∏ I: KRAJOBRAZ
1.
Poznajemy
przyrod´ Êwiata
wk∏ad nauk przyrodniczych w rozwój cywilizacji; poznanie
zjawisk zachodzàcych w kosmosie; poprawa warunków ˝ycia
ludzi zwiàzana z rozwojem Êrodków transportu, wynalezieniem
szczepionek i antybiotyków (Z,, E);
urzàdzenia umo˝liwiajàce badanie przyrody; sylwetki wybitnych
uczonych, których odkrycia wzbogaci∏y wiedz´ przyrodniczà
(Arystoteles, Kopernik, Pasteur) (M)
wymienia dziedziny zainteresowaƒ przyrodników (A)
podaje przyk∏ady wykorzystania odkryç przyrodniczych (C)
potrafi dowieÊç wp∏ywu rozwoju nauki na popraw´ ˝ycia ludzi (D)
wymienia zastosowania urzàdzeƒ, które umo˝liwiajà badanie przyrody
(komputery, mikroskopy, teleskopy) (A)
wymienia nazwiska trzech uczonych i opisuje ich wk∏ad
w odkrywanie przyrody (A)
2.
Planeta Ziemia
wszechÊwiat; cia∏a niebieskie: gwiazdy i planety (M) ;
Ziemia – planeta, na której mo˝e istnieç ˝ycie (E);
budowa wn´trza Ziemi; kszta∏t i wymiary kuli ziemskiej (M)
definiuje poj´cia: cia∏o niebieskie, planeta, gwiazda(A)
opisuje na podstawie ilustracji budow´ wszechÊwiata,
pos∏ugujàc si´ terminologià geograficznà (C)
charakteryzuje czynniki warunkujàce ˝ycie na Ziemi
(energia ze S∏oƒca, woda, atmosfera, grawitacja) (C)
wymienia elementy budowy wn´trza Ziemi (A)
wyjaÊnia ró˝nice mi´dzy kszta∏tem globusa a rzeczywistym kszta∏tem Ziemi (B)
3./4.
Ziemia
we wszechÊwiecie
teoria powstawania wszechÊwiata; Uk∏ad S∏oneczny i jego
budowa; planety Uk∏adu S∏onecznego; komety i meteory (M);
teoria heliocentryczna i geocentryczna; Droga Mleczna i inne
galaktyki; gwiazdozbiory (M);
badania kosmosu i podró˝e kosmiczne (E,, Z) ;
sztuczne satelity Ziemi i sposoby ich wykorzystania (M)
wyjaÊnia, jak powsta∏ wszechÊwiat (B)
potrafi wyjaÊniç, jak jest zbudowany Uk∏ad S∏oneczny (B)
wymienia planety Uk∏adu S∏onecznego (A)
potrafi wymieniç charakterystyczne cechy budowy
wybranej planety Uk∏adu S∏onecznego (A)
rozpoznaje na podstawie opisu lub ilustracji komety, meteory i meteoryty (A)
wyjaÊnia ró˝nic´ mi´dzy uk∏adem geocentrycznym a heliocentrycznym (B)
definiuje poj´cie galaktyka(A)
wyjaÊnia zale˝noÊç mi´dzy Drogà Mlecznà a Uk∏adem S∏onecznym (B)
potrafi wyjaÊniç, czym sà gwiazdozbiory i podaç ich przyk∏ady (B)
podaje przyk∏ady urzàdzeƒ i sposobów badania kosmosu (A)
wymienia zastosowania sztucznych satelitów Ziemi (A)
sporzàdza na podstawie dost´pnych êróde∏ informacji
sprawozdanie z wybranej wyprawy w kosmos (D)
140867712.011.png 140867712.001.png
Plan dydaktyczny
KolejnoÊç
realizacji
Zakres materia∏u kszta∏cenia
Wymagania dydaktyczne
Uczeƒ:
5./6./7.
Ruchy Ziemi
ruch obrotowy Ziemi i jego nast´pstwa; ruch obiegowy Ziemi
i jego nast´pstwa; oÊwietlenie Ziemi w pierwszych dniach
kalendarzowych pór roku (M)
wyjaÊnia poj´cia: ruch obrotowyi ruch obiegowyZiemi (B)
potrafi wyjaÊniç na podstawie doÊwiadczenia zjawisko dnia i nocy (B)
definiuje poj´cie doba(A)
dowodzi zwiàzku pomi´dzy nast´pstwami ruchu obiegowego Ziemi
a rytmem ˝ycia roÊlin, zwierzàt i ludzi (D)
opisuje na podstawie ilustracji ruch obiegowy Ziemi (C)
wyjaÊnia ró˝nice mi´dzy rokiem kalendarzowym a rokiem przest´pnym (B)
podaje daty zmian kalendarzowych pór roku (A)
charakteryzuje powstawanie pór roku jako nast´pstwa ruchu obiegowego Ziemi
i nachylenia osi ziemskiej do orbity (C)
opisuje warunki, w których dochodzi do zaçmienia S∏oƒca
oraz warunki zaçmienia Ksi´˝yca (B)
uzasadnia zwiàzek pomi´dzy nast´pstwami ruchu obrotowego Ziemi
a rytmem ˝ycia roÊlin, zwierzàt i ludzi (D)
8./9./10./11.
Orientacja na
Ziemi
model Ziemi – globus i siatka geograficzna;
mapa i siatka kartograficzna; wspó∏rz´dne geograficzne
i ich wyznaczanie; zró˝nicowanie oÊwietlenia na skutek ruchu
obrotowego Ziemi (po∏udnie s∏oneczne, czas s∏oneczny);
strefy czasowe w Europie i na ca∏ej Ziemi (czas uniwersalny,
Êrodkowoeuropejski i wschodnioeuropejski) (M)
wyjaÊnia, co to jest siatka geograficzna oraz opisuje po∏udniki i równole˝niki (B)
wskazuje na globusie: po∏udniki, po∏udnik zerowy, równole˝niki, równik, zwrotniki
Raka i Kozioro˝ca, ko∏a podbiegunowe i bieguny geograficzne (A)
potrafi wskazaç na globusie pó∏kul´ wschodnià, zachodnià, pó∏nocnà i po∏udniowà (A)
wyjaÊnia, co to jest siatka kartograficzna (B)
wskazuje na globusie i mapie punkty posiadajàce d∏ugoÊci geograficzne wschodnie
i zachodnie oraz szerokoÊci pó∏nocne i po∏udniowe (A)
odczytuje z mapy wspó∏rz´dne geograficzne dowolnych punktów na Ziemi (C)
potrafi wyjaÊniç, co to jest po∏udnie s∏oneczne (B)
opisuje, pos∏ugujàc si´ mapà, w jaki sposób okreÊla si´ czas s∏oneczny (C)
wyjaÊnia, dlaczego wprowadza si´ strefy czasowe (B)
definiuje poj´cia: czas uniwersalny, Êrodkowoeuropejskii wschodnioeuropejski(A)
podaje na podstawie mapy stref czasowych, jaki czas obowiàzuje w Polsce
i w innych krajach Europy (C)
oblicza na podstawie mapy stref czasowych ró˝nic´ czasu
mi´dzy dowolnymi punktami na Ziemi (D)
12./13.
Mapa Êwiata
mapa ogólnogeograficzna Êwiata – rozmieszczenie obszarów
làdowych i wodnych; kontynenty i oceany (M) ;
ukszta∏towanie powierzchni Ziemi – najwi´ksze niziny, wy˝yny
i góry oraz miejsca ich wyst´powania; wyspy i archipelagi (M)
wskazuje na mapie wszystkie kontynenty i oceany wyst´pujàce na Ziemi (A)
porównuje na podstawie mapy wielkoÊci obszarów zajmowanych przez làdy i oceany (C)
wskazuje na mapie najwy˝sze szczyty ka˝dego z kontynentów i odczytuje ich wysokoÊci (A)
definiuje poj´cia: wyspai archipelag(A)
potrafi podaç nazwy oraz wskazaç na mapie najwi´ksze wyspy,
niziny, wy˝yny i góry Êwiata (A)
140867712.002.png 140867712.003.png
KolejnoÊç
realizacji
Zakres materia∏u kszta∏cenia
Wymagania dydaktyczne
Uczeƒ:
14.
Krajobrazy Ziemi
zró˝nicowanie oÊwietlenia i ogrzewania Ziemi jako
konsekwencja jej ruchu obiegowego; strefy oÊwietlenia Ziemi;
krajobrazy strefowe i astrefowe (M);
czynniki naturalne i kulturowe zró˝nicowania krajobrazów Ziemi (E)
wymienia strefy oÊwietlenia Ziemi: podbiegunowe, umiarkowane, mi´dzyzwrotnikowe (A)
wskazuje na mapie strefy oÊwietlenia oraz ich granice (zwrotniki Raka i Kozioro˝ca,
ko∏a: podbiegunowe pó∏nocne i po∏udniowe) (A)
charakteryzuje krótko ka˝dà stref´ oÊwietlenia (C)
wyjaÊnia poj´cia: krajobraz strefowyi krajobraz astrefowy, podaje ich przyk∏ady (B)
wykazuje zale˝noÊç pomi´dzy strefà oÊwietlenia a krajobrazem (C)
wylicza przyk∏ady naturalnych i kulturowych krajobrazów Ziemi (A)
15./16.
Krajobrazy leÊne
lasy równikowe i lasy strefy umiarkowanej: po∏o˝enie, zró˝nicowanie
organizmów roÊlinnych i zwierz´cych w poszczególnych strefach;
las tropikalny, las liÊciasty i tajga; znaczenie obszarów leÊnych
dla ˝ycia na Ziemi (E)
wskazuje na mapie po∏o˝enie najwi´kszych obszarów leÊnych na Ziemi (A)
opisuje warunki panujàce w lasach tropikalnych i liÊciastych strefy umiarkowanej
oraz podaje przyk∏ady przystosowaƒ ˝yjàcych tam organizmów (C)
porównuje warunki klimatyczne tajgi i tundry oraz podaje przyk∏ady
˝yjàcych w nich organizmów (C)
wyjaÊnia, jakie znaczenie majà lasy dla ˝ycia na Ziemi (B)
17./18.
Krajobrazy
trawiaste sawanny
i stepu
krajobrazy trawiaste sawanny i stepu: po∏o˝enie, zró˝nicowanie
roÊlin i zwierzàt oraz przystosowania organizmów do zmian
pór roku wyst´pujàcych na sawannach i stepach (E)
wskazuje na mapie po∏o˝enie najwi´kszych obszarów trawiastych
i podaje ich nazwy (sawanna, step, preria, pampa) (A)
opisuje warunki klimatyczne panujàce na sawannach i podaje przyk∏ady
oraz przystosowania ˝yjàcych tam organizmów (B)
opisuje warunki klimatyczne panujàce na stepach i podaje przyk∏ady
oraz przystosowania ˝yjàcych tam organizmów (B)
porównuje sawann´ ze stepem (C)
19.
Krajobrazy
pustynne
strefa pustyƒ wokó∏ zwrotników: pustynie piaszczyste, ˝wirowe
i kamieniste; oazy; strefa pustyƒ w okolicach biegunów:
pustynie lodowe; rozmieszczenie obszarów pustynnych
na Ziemi, zró˝nicowanie organizmów roÊlinnych i zwierz´cych
oraz ich przystosowania do warunków naturalnych pustyƒ (E)
wymienia rodzaje pustyƒ i opisuje ich warunki klimatyczne (A)
wskazuje na mapie po∏o˝enie najwi´kszych obszarów pustyƒ na Ziemi
i podaje ich nazwy (A)
opisuje krajobraz pustyƒ po∏o˝onych wokó∏ zwrotników i podaje przyk∏ady
przystosowaƒ ˝yjàcych tam organizmów do warunków naturalnych (B)
opisuje krajobraz pustyƒ lodowych i podaje przyk∏ady przystosowaƒ
˝yjàcych tam organizmów do warunków naturalnych (B)
20.
Krajobraz
Êródziemnomorski
po∏o˝enie Morza Âródziemnego; zró˝nicowanie organizmów
roÊlinnych i zwierz´cych oraz ich przystosowania do warunków
naturalnych; dzia∏alnoÊç cz∏owieka, zmiany w krajobrazie
naturalnym; walory przyrodnicze i turystyczne basenu
Morza Âródziemnego (E)
wskazuje na mapie po∏o˝enie Morza Âródziemnego (A)
opisuje krajobraz Êródziemnomorski
oraz podaje przyk∏ady ˝yjàcych tam roÊlin i zwierzàt (B)
podaje przyk∏ady upraw charakterystycznych dla basenu Morza Âródziemnego (A)
wykazuje wp∏yw dzia∏alnoÊci cz∏owieka na przeobra˝enia krajobrazu naturalnego (D)
potrafi wybraç elementy krajobrazu Êródziemnomorskiego (naturalne i kulturowe),
które majà najwi´kszy wp∏yw na rozwój turystyki w tym rejonie (C)
140867712.004.png 140867712.005.png
Plan dydaktyczny
KolejnoÊç
realizacji
Zakres materia∏u kszta∏cenia
Wymagania dydaktyczne
Uczeƒ:
21.
Krajobraz
wysokogórski
po∏o˝enie najwi´kszych ∏aƒcuchów górskich na Ziemi;
najwa˝niejsze cechy klimatu górskiego;
zró˝nicowanie organizmów roÊlinnych i zwierz´cych oraz ich
przystosowania do zmian wysokoÊci;
ró˝norodnoÊç krajobrazów górskich; Himalaje, Alpy,
Kordyliery i Andy – po∏o˝enie, charakterystyczne cechy
krajobrazów, przyk∏ady fauny i flory (E);
wyprawy wysokogórskie, udzia∏ Polaków w wyprawach
wysokogórskich (M)
wskazuje na mapie po∏o˝enie najwi´kszych ∏aƒcuchów górskich na Ziemi
(Himalaje, Alpy, Kordyliery, Andy) (A)
wymienia najwa˝niejsze cechy klimatu górskiego (A)
uzasadnia wyst´powanie w krajobrazie górskim pi´ter roÊlinnoÊci (D)
opisuje krajobraz wybranego pasma górskiego i podaje przyk∏ady przystosowaƒ
˝yjàcych tam organizmów do warunków naturalnych (B)
wymienia co najmniej dwa znaczàce w skali Êwiatowej
dokonania w alpinistyce (A)
dokonuje oceny wk∏adu polskich alpinistów w rozwój himalaizmu (D)
22.
Jak dokonywano
odkryç
geograficznych?
dawne wyobra˝enia o kszta∏cie Ziemi; poglàdy oparte
na domys∏ach i obserwacjach; cele wypraw badawczych;
najwi´ksze odkrycia geograficzne – poznanie Nowego Âwiata,
drogi morskiej do Indii, op∏yni´cie Ziemi, odkrycie Australii
i Antarktydy, zdobycie biegunów; trasy podró˝y odkrywców;
udzia∏ Polaków w odkryciach geograficznych
(P. E. Strzelecki, H. Arctowski, A. B. Dobrowolski) (P,, E);
konsekwencje podró˝y i odkryç geograficznych (R,, M)
porównuje dawne wyobra˝enia o kszta∏cie Ziemi z jej rzeczywistym wyglàdem (C)
podaje przyczyny i skutki wielkich odkryç geograficznych (A)
streszcza co najmniej dwie historie zwiàzane z wielkimi odkrywcami
i ich podró˝ami geograficznymi (B)
wskazuje na mapie trasy wybranych podró˝y geograficznych (A)
ocenia wk∏ad Polaków w Êwiatowe odkrycia geograficzne (D)
uzasadnia zwiàzek pomi´dzy mo˝liwoÊciami podró˝owania
a wiedzà przyrodniczà (D)
Powtórzenie
i podsumowanie
wiadomoÊci
çwiczenia utrwalajàce poznane treÊci zwiàzane z krajobrazami
Êwiata; wykorzystanie pytaƒ i odpowiedzi zawartych
w podr´czniku („Czy ju˝ wiesz?”, „To wiem!”)
Sprawdzian
poziomu
opanowania
wymagaƒ
programowych
test pisemny „Krajobraz” sprawdzajàcy poziom zdobytej wiedzy
i opanowanych umiej´tnoÊci
Przyk∏adowy test w publikacji „Testy i çwiczenia”,
dost´pnej w Wydawnictwie Ro˝ak.
Rozdzia∏ II: POWIETRZE
1.
Âwiat materii
materia: cia∏o fizyczne, uk∏ad cia∏, substancja chemiczna;
ró˝norodnoÊç substancji chemicznych – proste i z∏o˝one,
metale i niemetale, gazy, ciecze i cia∏a sta∏e;
uk∏ad okresowy pierwiastków;
ró˝norodny sk∏ad pierwiastkowy otaczajàcego Êwiata (M)
rozpoznaje w otoczeniu cia∏a fizyczne i uk∏ady cia∏ (B)
definiuje poj´cie materia(A)
okreÊla rodzaj substancji chemicznej, z której jest zbudowane wybrane cia∏o fizyczne (C)
rozpoznaje w swoim otoczeniu substancje proste i z∏o˝one,
metale i niemetale oraz okreÊla ich stan skupienia (C)
140867712.006.png 140867712.007.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin