PEDAGOGIKA ZABAWY – CELE , ZASADY , METODY .
Pedagogika zabawy jest formą aktywności zabawowej ukierunkowana na wszechstronny rozwój dziecka. Proponuje ona działania dające członkom grupy możliwość rozwoju w atmosferze zaufania, wzajemnej akceptacji, bez względu na wiek i umiejętności, wyzwala aktywność twórczą i ciekawość, ułatwia kontakty z innymi, ze sobą i otaczającą rzeczywistością.
Celem pedagogiki zabawy jest dostarczenie osobom, pracującym z różnymi grupami wiekowymi, metod oddziałujących na sferę emocjonalną człowieka, sprzyjających ujawnieniu pozytywnych uczuć wzmacniających poczucie akceptacji i bezpieczeństwa, wspomagających samodzielną aktywność podopiecznych.
Na zajęciach prowadzonych metodami pedagogiki zabawy obowiązują określone zasady:
· dobrowolności – decydowanie o swojej aktywności w atmosferze wolnej od nakazów; wychowawca staje sie animatorem jedynie zachęca, stara się zainteresować, zaprasza do uczestnictwa w zabawie;
· wielopoziomowości komunikacji – świadome porozumiewanie się na poziomie werbalnym i niewerbalnym, rzeczowym (wymiana logicznych i prawdziwych informacji) i emocjonalnym ( wyrażanie, odczuwanie, akceptowanie uczuć swoich i innych);
· współpracy - unikanie rywalizacji, oceniania i porównywania, rezygnacja z podziału na zwycięzcę i przegranych, uczenie współpracy i współdziałania z innymi;
· różnorodności środków wyrazu – umożliwienie przekazywania treści i emocji poprzez oddziaływanie na różne zmysły. Stosuje się podczas zajęć różne środki ekspresji : śpiew, taniec, gest, mimikę, pantomimę, dotyk, ruch, odgrywanie rół, muzykowanie, techniki plastyczne.
· uznawania przeżyć jako wartości – każdy ma prawo do przeżywania róznych emocji, które nie mogą być krytykowane , oceniene, wartościowane. Wspólne doświadczanie wzmacnia grupę i tworzy więź społeczną;
· zasada “tu i teraz” – elestyczność w dzialaniu, reagowanie na sygnały płynące od dzieci, zaspokojenie potrzeb grupy, dostosowanie metod do aktualnej kondycji uczestników zabawy;
Wszystkie te zasady wzmacniają relacje w grupie, uczą wyrażania uczuć, budują zaufanie do prowadzącego i całej grupy.
Pedagogika zabawy prezentuje także szeroki wybór metod, których celem jest ożywienie kontaktów między ludźmi. Metody te likwidują lęk, obawę i strach, napięcie mięśni oraz napięcia psychiczne, angażują w działanie całą osobę wszystkie jej zmysły, wyzwalają twórczą aktywność, uczą współpracy z innymi.
Można wyróżnić następujące metody:
· Wstępne - metody ułatwiające wejście w grupę, poznanie nowego otoczenia, imion oraz powierzchownych cech osób, z którymi rozpoczynamy zabawę, stwarzają miłą atmosferę i ożywiaja grupę;
· Aktywizujace – pobudzają do aktywności fizycznej, umysłowej i emocjonalnej, zmierzaja do zachęcenia dzieci do zabawy, poznawania, doświadczania i odczuwania siebie i otaczającego świata poprzez czynne działanie i aktywny udział w zabawie;
· Integracyjne – pozwalają na bliższe poznanie się, wytworzenie miłej i ciepłej atmosfery, zbliżenie emocjonalne i nabranie zaufania do siebie nawzajem, zrelaksowanie i odprężenie psychiczne, poczucie jedności grupy;
· Informacji zwrotnej – umożliwiają poznanie wrażeń, przeżyć, samopoczucia, zaangażowania oraz zainteresowania tematem, pozwalają na zdiagnozowanie potrzeb dzieciecych, ułatwiaja planowanie kolejnych działń edukacyjnych.
· Plastyczne – uruchamiaja proces tworzenia i dochodzenie do czegoś nowego, najistotniejszy jest wysiłek, zaangażowanie i strona emocjonalna, a nie efekt artysryczny;
· Dramowe – polegają na wykorzystaniu gry z podziałem na role, jako wstęp do omówienia tematu, problemu. Punktem wyjścia jest określona sytuacja, w której zawarte jest jakieś napięcie, problem, a uczestnicy zajęć “wchodzą " w rolę jej bohaterów. Istotnym elementem działania jest ekspresyjne poka-zanie swojego sposobu przeżywania danej sytuacji poprzez ciało, mimikę, gest i głos;
Stosując w pracy wymienione metody pedagogiki zabawy uzyskujemy następujące efekty :
· następuje pełna integracja grupy,
· brak rywalizacji między uczestnikami grupy,
· stosujemy swobodne wypowiedzi bez obawy przed ośmieszeniem lub ocenianiem,
· stajemy się bardziej twórczy, aktywni, komunikatywni,
· następuje pełny rozwój percepcji słuchowej, wzrokowej oraz ruchowej,
· osiągamy wysoki poziom tolerancji, akceptacji siebie i innych,
· pogłębia się integracja z rodzicami i nauczycielem.
Pedagogika zabawy może nam przyjść z pomocą. Organizacja uroczystości przedszkolnych, w których rodzice nie są tylko biernymi widzami, lecz sami angażują się razem z dziećmi we wspólną zabawę. Sprzyja to integracji dzieci, rodziców i nauczycieli a to z kolei ułatwia proces wychowawczy małego dziecka.
PRZYKŁADY ZABAW I ZAJĘĆ
Imię i gestCel : integracja grupy, usprawnienie motoryki małej, ćwiczenie pamięci wzrokowej.Przebieg:Dzieci stoją w kole, prowadzący podaje swoje imię i dodaje do niego jakiś gest, np. klaśnięcie, podrapanie się po głowie, klepnięcie w kolano itp. Wszyscy uczestnicy powtarzają ten gest i imię. Kolejne osoby dodają swoje imiona i gesty. Runda powtórzeniowa.
Dzwoneczek
Cel: integracja grupy, utrwalenie imion.
Pomoce: dzwoneczek
Przebieg:
Wszyscy tworzą koło, siadają. Nauczyciel rozpoczyna zabawę dzwoniąc dzwonkiem mówi: mam na imię Ela , przekazuje następnej osobie, następna osoba dzwoni i mówi mam na imię Kasia (dzwoni dzwoneczkiem) dostałem go od Eli i przekazuje nastepnej osobie ...itd.
Woda w miseczce
Cel: ćwiczenie koncentracji, koordynacji ruchowej;
Pomoce: miseczka z wodą
Wszyscy siedzą w kole:
- przekazywanie po kole miseczki z wodą tak aby sienie wylała,
- przekazywanie miseczki z życzeniami do wybranej osoby,
Kropla wody
Cel:doświadczanie ciszy, koncentracja
Pomoce: naczynie z wodą,
Dzieci siedzą w kole, zamykaja oczy, wystawiają jedną dłoń do przodu. Nauczyciel puszcza kropelkę wody na kolejne dłonie, kto poczuje jej dotyk otwiera oczy.
Muszelka
Cel: ćwiczenie koncentracji, cierpliwości;
Pomoce: miseczka z muszelką nakryta chusteczką, kartki, kredki;
- miseczka krąży, nie wolno do njej zagladać,
- w następnej kolejce każdy może dotknąć to co jest w miseczce, nie wolno zaglądać, można podać skojarzenie- nazwę przedmiotu w miseczce;
- każdy kolejno dotyka muszelki
- na zakończenie każdy rysuje przedmiot z miseczki
Twarz i nastrójCel: ćwiczenie umiejętności określania swojego nastroju, przyporządkowanie obrazu do nastroju, ćwiczenie spostrzegawczości.
Pomoce: obrazki z rysunkami twarzy “buźki nastrojów”, pisakiPrzebieg:Dzieci otrzymują zadanie wybrać „obraz” swojej twarzy zgodnie z nastrojem. Podpisują i przypinają rysunki na tablicy.
WizytówkiCel: utrwalenie pojęć dotyczących stosunków przestrzennych
Pomoce: kartki A – 4, kredkiPrzebieg:Nauczyciel podaje polecenia wpisania lub narysowania odpowiedzi zgodnie ze schematem:- środek kartki- ulubiony kolor;- lewa część dolna- ulubiona potrawa;- prawa część dolna- ulubione zajęcie;- lewa część górna- ulubiony kwiat;- prawa część górna- czego nie lubię.
Dzień dobry
Cel: integracja grupy, ćwiczenie koncentracji uwagi i słuchu;
Wszyscy siedzą w kręgu, jedna osoba zakrywa oczy rękami, a ktoś z grupy wita tę osobę podając jej imię: dzień dobry np. Alu. Zadaniem witanej osoby jest odgadniecie imienia osoby, która ją powitała. Jeśli poda dobra odpowiedź to kolejna osoba zamyka oczy i zabawa zaczyna się od początku.
Niedokończone zdania
Cel: rozpoczęcie i wprowadzenie w temat zajęć oraz uzyskanie informacji zwrotnej.
Każde dziecko kończy w sposób indywidualny zaproponowane przez nauczyciela zdania. W zależności od tematyki spotkania nauczyciel może zachcieć do skojarzeń, do przypomnienia wiadomości lub do podania informacji zwrotnej.
Powiedz swoje imię
Cel: utrwalenie imion, nauka autoprezentacji na forum grupy, ćwiczenia słuchy fonematycznego;
Każde dziecko po kolei mówi swoje imię w określony przez nauczyciela sposób: normalnie, zdrobniale, sylabizując je i wyklaskując poszczególne sylaby, szeptem, bardzo głośno, powoli, z radością itp.
Pudełko ze skarbami
Cel: aktywizacja grupy, rozwijanie zmysłu dotyku, skupienia na wykonywanej czynności.
Pomoce: tekturowe pudełko z wyciętymi otworami na ręce, różne drobne przedmioty.
Każde dziecko wkłada przez otwory w pudełku rejce i za pomocą zmysłu dotyku wyczuwa, jakie przedmioty znajdują się wewnątrz. Stara się je rozpoznać, nazwać, zapamiętać policzyć.
Wizytówka – kwiatek
Cel: integracja grupy, ćwiczenia analizy i syntezy dźwiękowej, utrwalenie poznanych liter, rozwijanie sprawności manualnej.
Pomoce: kartki, flamastry, taśma klejąca.
Każde dziecko rysuje na kartce kwiatek z tyloma płatkami, ile liter liczy jego imię. Przy pomocy nauczyciela wpisuje kolejne litery swojego imienia. Wizytówkę umieszczamy na ubraniu lub tablicy.
Zmiana miejsc (zabawa ruchowa)Cel: dostrzeganie różnic pomiędzy ludźmi, ćwiczenia w uważnym słuchaniu.Przebieg:Dzieci siedzą w kręgu. Prowadzący wydaje polecenie „Zamienią się miejscami osoby, które lubią czerwony kolor, mają dziś granatowe spodnie, skarpety w paski, lubią lody, wcześnie wstają, lubią jeździć na karuzeli itp.”. Dzieci, które poczują się wywołane zamieniają się miejscami. Porządki (zabawa ruchowa)Cel: ćwiczenie spostrzegawczości i umiejętności porządkowania.Przebieg:Na hasło „Robimy porządki” dzieci ustawiają się w grupach wg podanego kryterium (np. ze względu na kolor włosów, oczu, bluzek itp.) dzieci ustawiają się w szeregu od najniższego do najwyższego, odbywa się to w całkowitym milczeniu- brak porozumienia werbalnego....
goska007