Strefy_zagrozenia_wybuchem.pdf

b ezpieczeństwo

Strefy zagrożenia

wybuchem

Przestrzenie zagrożone

wybuchem, podzielone na

strefy zgodnie z dyrektywą

Unii Europejskiej ATEX

(fr. Atmosphere Explosible),

deiniującą podstawowe

wymagania, jakie musi spełniać

każdy produkt przeznaczony

do stosowania w strefach

zagrożonych wybuchem.

Jacek Szczepanik

Denios

są w normach powiązanych

z tą dyrektywą, natomiast

wymagania, które nie są objęte ani

dyrektywą ani normami mogą być

przedmiotem regulacji wewnętrznych

obowiązujących w poszczególnych krajach

członkowskich.

Regulacje te nie mogą jednak być sprzeczne

z dyrektywą, oraz nie mogą zaostrzać jej

wymagań. Z uwagi na to, że dyrektywa

ATEX jest częścią znakowania CE, każdy

produkt, który został oznaczony symbolem

Ex musiał wcześniej uzyskać znak CE.

Ponieważ niejednolite przepisy dotyczące

bezpieczeństwa w poszczególnych

krajach Unii Europejskiej stanowiły

znaczne utrudnienia w swobodnym

przepływie towarów pomiędzy państwami

członkowskimi, postanowiono ujednolicić

te przepisy. W przypadku urządzeń

przeznaczonych do pracy w strefach

zagrożonych wybuchem dnia 23 marca

1994 r. Parlament Europejski i Rada Europa

stworzyły dyrektywę 94/9/EU ATEX95,

która weszła w życie 1 lipca 2003 roku,

oraz dyrektywę 99/92/EC ATEX137

(z 16 grudnia 1999r.) dotyczącą

minimalnych wymagań dotyczących

bezpieczeństwa pracy na stanowiskach

w których może wystąpić atmosfera

wybuchowa.

Pierwsza dyrektywa została wprowadzona

źródło: www.kulturabezpieczenstwa.pl

strona 1 2 3 4 5

W ymagania szczegółowe podane

b ezpieczeństwo

do polskiego prawodawstwa rozporządzeniem już

w 2003 roku (które weszło w życie wraz z wejściem

Polski do Unii Europejskiej w dniu 1 maja 2004 r.),

ale obecnie obowiązujące rozporządzenie Ministra

Gospodarki z dnia 22 grudnia 2005 r. obowiązuje od

1 stycznia 2006 r.

Druga dyrektywa została wprowadzona przez

Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej

29 maja 2003 r. (z późn. zm.) i zaczęła obowiązywać

25 lipca 2003 r.

Dalsze oznaczenia zależą od rodzaju urządzenia, jego

komponentów, stopnia ochrony przed iskrzeniem.

Główny podział ma miejsce na urządzenia elektryczne

do stref zagrożenia wybuchem gazu lub pyłu i urządzenia

nieelektryczne.

Przykład: typowe oznaczenie dla

urządzenia elektrycznego: EEx q llA T5.

E zgodność z normą europejską

Ex przeznaczone do stref zagrożenia wybuchem

q stopień zabezpieczenia przed iskrzeniem

llA grupa wybuchowości, przy czym

A - Grupa propanowa (np. aceton, alkohol

metylowy, alkohol etylowy)

B - Grupa etylenowa (np. etylen, siarkowodór)

C - Grupa wodorowa (np. acetylen, wodór

hydrazyna)

T5 klasa temperatury

Podział urządzeń wg. ATEX

Dyrektywa ATEX dzieli urządzenia przeznaczone

do pracy atmosferach wybuchowych na następujące

grupy:

Grupa I:

• urządzenia przeznaczone do pracy na

powierzchni w obszarach zagrożonych wybuchem

gazów, par, mgieł lub pyłów

Atmosfera

wybuchowa

Rodzaj urządzenia

wg 94/9/EU

ATEX95

Strefa

Grupa II dzieli się dodatkowo na następujące kategorie:

- Kategoria 1 przeznaczona do stref 0, 1, 2 (G)*, 20, 21,

22 (D)*

- Kategoria 2 przeznaczona do stref 1, 2 (G)*, 21, 22

(D)*

- Kategoria 3 przeznaczona do stref 2 (G)*, 22

(D)*(przy przewodzących pyłach kategoria 2)

*Atmosfera G (gaz), atmosfera D (pył)

Strefa 0

Strefa 20

stale, długotrwale

lub często

kategoria 1

Strefa 1

Strefa 21

czasami kategoria 2

Strefa 2

Strefa 22

rzadko albo

krótkotrwale

kategoria 3

Dyrektywa 94/9/EU ATEX95 wprowadza specjalne

oznaczenia urządzeń:

Jeśli są wątpliwości co do wyznaczenia danej strefy,

zawsze należy rozpatrywać „najgorszy przypadek“.

Z tego powodu jeśli występuje mieszanina powietrza,

pyłu, gazu, oparów i mgieł substancji (mieszanina

hybrydowa) należy przeprowadzić podział na strefy

0, 1 i 2 oraz 20, 21 i 22.

Oznaczenie

zabezpieczenia

przeciwwybuchowego

Zgodność

z dyrektywą

Tab. 1

II2G

Strefy

•

Jest to strefa w której atmosfera niebezpieczna rozumiana

jako mieszanina powietrza oraz palnych gazów, oparów

lub par substancji występuje ciągle przez dłuższy czas

lub występuje często.

Uwaga: „często“ oznacza np. przeważnie jak we wnętrzu

pojemników.

Oznacza rodzaj

atmosfery -

w tym

wypadku gaz

Grupa

urządzenia

Kategoria

strona 1 2 3 4 5

źródło: www.kulturabezpieczenstwa.pl

• urządzenia przeznaczone do pracy

w podziemiach kopalnianych, oraz naziemnych

częściach kopalń zagrożonych wybuchem

Grupa ll:

Strefa Z 0 - strefa 0:

b ezpieczeństwo

•

Jest to strefa w której przy normalnej pracy* niekiedy

może wystąpić atmosfera niebezpieczna rozumiana jako

mieszanina powietrza oraz palnych gazów, oparów lub

par substancji, np.:

- sąsiedztwo strefy Z 0

- sąsiedztwo przestrzeni w której występuje napełnianie

i opróżnianie zbiorników itp.

•

Jest to strefa w której przy normalnej pracy* nie może

wystąpić atmosfera niebezpieczna rozumiana jako

mieszanina powietrza oraz palnych gazów, oparów lub

par substancji lub występuje tylko krótkotrwale, np.:

- sąsiedztwo strefy 0 i strefy 1

- pomieszczenia w których substancje niebezpieczne

są przesyłane rurami

•

Jest to strefa w której atmosfera niebezpieczna

rozumiana jako mieszanina powietrza oraz palnych

pyłów substancji występuje ciągle przez dłuższy czas

lub występuje często. Takie warunki występują we

wnętrzu pojemników, rur, oraz niektórych maszyn i

urządzeń.

Magazyn kontenerowy F90 jako ognioodporne

pomieszczenie mieszania lakierów i farb

•

Jest to strefa w której przy normalnej pracy* niekiedy

może wystąpić atmosfera niebezpieczna rozumiana jako

mieszanina palnych pyłów substancji, np.

- wnętrze instalacji: silosów, mieszalników

- miejsca zbierania się kurzu

- stacje napełniania

mieszanina powietrza oraz palnych pyłów substancji lub

występuje tylko krótkotrwale. Do strefy tej należą okolice

aparatury przy której gromadzi się kurz normalnie nie

stwarzający zagrożenia ale mogący w dłuższym czasie

takie zagrożenie spowodować.

Uwaga: taką strefę można znacznie zmniejszyć albo

zupełnie wyeliminować poprzez właściwe utrzymanie

czystości

•

Jest to strefa w której przy normalnej pracy* nie może

wystąpić atmosfera niebezpieczna rozumiana jako

* Jako normalna praca rozumiana jest sytuacja kiedy wszystkie

urządzenia pracują zgodnie z przewidzianymi parametrami.

Wskazówka do wyznaczenia stref zagrożenia wybuchem

Tworzenie się atmosfery

wybuchowej

strefa 2

strefa 1

strefa 0

ilość rocznie

1.000

lub miesięcznie

lub długość trwania

w godzinach

0,5

Tab. 2

źródło: www.kulturabezpieczenstwa.pl

strona 1 2 3 4 5

Strefa Z 1 - strefa 1:

Strefa Z 2 - strefa 2:

Strefa Z 10 - strefa 20:

Strefa Z 11 - strefa 21:

Strefa Z 11 - strefa 22:

b ezpieczeństwo

Substancje płynne, oznaczoen

zwrotami R 10, 11, 12 o temp.

zapłonu poniżej 55°C

Czy są obecne substancje

łatwopalne?

Czy są obecne substancje

łatwopalne?

Pyły, pary, gazy

Czy może powstać mieszanina

z powietrzem - atmosfera

wybuchowa?

Czy może powstać mieszanina

z powietrzem - atmosfera

wybuchowa?

Wynik z tabeli 1

Czy koncentracja jest

wystarczająca aby mógł wystąpić

zapłon?

Czy koncentracja jest

wystarczająca aby mógł wystąpić

zapłon?

Wynik z tabeli 2

Przedsięwziąć środki

zapobiegające eksplozji

NIE

Możliwie najbardziej ograniczyć

strefę powstawania atmosfery

wybuchowej

TAK

Wydzielić strefy mając na uwadze

częstość powstawania i długość

trwania atmosfery wybuchowej

W strefach używać przeznaczonych

do tego urządzeń

Czy zapłon jest wykluczony?

Przedsięwziąć środki

zapobiegające eksplozji

Diagram pomaga

w ustaleniu, czy mamy

do czynienia ze strefą

zagrożoną wybuchem.

Ograniczyć oddziaływania

eksplozji/pożaru poprzez użycie

środków technicznych lub

organizacyjnych

strona 1 2 3 4 5

źródło: www.kulturabezpieczenstwa.pl

b ezpieczeństwo

Składowanie pasywne substancji łatwopalnej.

0,4 wymian powietrza na godzinę w magazynie

kontenerowym

Pomieszczenie produkcyjne

Wlot powietrza

Kontener

przeciwpożarowy

Wentylacja

Beczka 200 l.

Strefa 0

Strefa 1

Strefa 2

Składowanie aktywne substancji łatwopalnej.

5 wymian powietrza na godzinę w magazynie

kontenerowym

Pomieszczenie produkcyjne

Wlot powietrza

Kontener

przeciwpożarowy

Wentylacja

Wysokość strefy 2: 0,8 m

Beczka 200 l.

Strefa 0

Strefa 1

Strefa 2

Składowanie aktywne i pasywne

Składowanie aktywne ma miejsce wtedy gdy używamy

otwartych naczyń np. podczas przenoszenia substancji,

zlewania ich lub gdy są otwarte w innych celach

Przy wyznaczaniu stref podczas przechowywania

substancji niebezpiecznych pojawiają się często pojęcia

„składowanie aktywne“ i „składowanie pasywne“.

Składowaniepasywne jestprzechowywaniemsubstancji

w dopuszczonych naczyniach transportowych, szczelnie

zamkniętych i które są otwierane w magazynie w celu

np. pobierania substancji lub w innych celach.

Jacek Szczepanik

Denios

źródło: www.kulturabezpieczenstwa.pl

strona 1 2 3 4 5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: