Systemowa organizacja języka – system stanowi zbiór elementów zorganizowany w taki sposób, że każdy element pozostaje w związku z innymi elementami i z całością, w której spełnia określone funkcje. Tak więc elementy język pozostają ze sobą w określonych związkach i każdy z nich pełni określoną funkcję w strukturze całości, tak iż usunięcie jednego elementu bądź zmiana relacji powodują przekształcenie w całości organizacji danego poziomu języka.
2 CZĘŚCI SKŁADOWE SYSTEMU JĘZYKOWEGO
a) system fonologiczny- podstawa sytemu językowego
b) system semantyczny- wyższa płaszczyzna
c) system syntaktyczny- najwyższa płaszczyzna
3 DEFINICJE JĘZYKA
1) Tadeusz Milewski - językiem nazywamy to, co w mowie jest równocześnie społeczne trwałe i abstrakcyjne. Wchodzi w skład mowy, przejawia się w niej i jest jej niezbędnym składnikiem.
2) Edward Sapir - język to czysto ludzki, nie instynktowny sposób komunikowania myśli, uczuć, pragnień za pomocą systemu celowo produkowanych symboli, które w pierwotnej postaci są słuchowe i wytwarzane przez narządy mowy.
3) Antoni Furdal - język to system znaków dźwiękowych wytwarzanych w sposób naturalny przez człowieka, a spełniających wobec społeczeństwa funkcję komunikatywną i poznawczą.
W obrębie zjawisk porozumiewania się odróżnił JĘZYK (LANGUE) jako abstrakcyjny, społecznie wytworzony system znaków od MÓWIENIA (PAROLE), które jest procesem indywidualnym, a zarazem realizacją języka.
abstrakcyjny kod: jednostki języka wraz z regułami ich doboru
jednostkowa, konkretna realizacja kodu
system społeczny; istota rzeczy
indywidualny akt woli i inteligencji mówiącego
to, co jednostka biernie przejmuje
to, co jednostka produkuje (zgodnie ze swoją intencją)
5 OPOZYCJA KOMPETENCJA JĘZYKOWA – PERFORMANCJA W KONCEPCJI CHOMSKY’EGO
· kompetencja językowa à reguły gramatyki; nieuświadomiona zdolność generowania zdań, parafrazowania ich, odróżnienia poprawnych od błędnych
· performancja à wykorzystanie kompetencji w konkretnym akcie mówienia; zależy od różnych czynników i kompetencji, ale i stanu psychicznego, zdrowia.
6 KOMPETENCJA JĘZYKOWA A KOMPETENCJA KOMUNIKACYJNA
· kompetencja komunikacyjna
- znajomość gatunków mowy
- kompetencja językowa
- umiejętność rozpoznawania sytuacji komunikacyjnych i odpowiedniego doboru środków językowych
- znajomość konwencji kulturowych
· Kompetencja językowa à wrodzona zdolność do generowania poprawnych zdań, parafrazowania ich i odróżniania prawidłowych i nieprawidłowych.
7 CZTERY FAZY MOWY (WG T. MILEWSKIEGO)
1) MÓWIENIE – charakter indywidualny
2) ROZUMIENIE – charakter społeczny, konkretny
3) TEKST – charakter (wytwór) społeczny, konkretny
4) JĘZYK – charakter społeczny, abstrakcyjny
8 UNILATERALNE I BILATERALNE TEORIE ZNAKU
FORMA TREŚĆ
SIGNIFIANT SIGNIFIÉ
· teorie unilateralne – znakiem jest tylko forma; to, do czego znak odsyła (treść),znakiem nie jest
· teorie bilateralne – znakiem jest zarówno forma, jak i treść
9 TRÓJKĄT OGDENA I RICHARDSA
POJĘCIE Nie istnieje bezpośredni związek między dźwiękiem
a obiektem w rzeczywistości. Do identyfikacji obiektu
niezbędne jest pojęcie.
FORMA OBIEKT
10 PRZEDMIOT BADAŃ SEMIOLOGII
Przedmiotem badań semiologii są kody (systemy) językowe.
11 KOD JAKO SYSTEM ZNAKÓW
Kod to system znaków. Obejmuje wszystkie systemy znaków, które funkcjonują w świecie zwierząt, ludzi i maszyn. Z tego punktu widzenia każdy język jest pewnego rodzaju kodem, a wszystkie języki świata stanowią grupę kodów związaną pewnymi wspólnymi cechami, którymi przeciwstawiają się innym, niejęzykowym kodom.
12 WŁASNOŚCI KODÓW
a) odnoszące się do kanału przekazu informacji:
- znaki wzrokowe (przemijające; trwałe)
- znaki słuchowe (wokalno- audycyjne; instrumentalno- audycyjne)
- znaki dotykowe (Braille)
b) odnoszące się do funkcji i struktury kodów:
- symptomy
- sygnały
13 SUBKODY JĘZYKA
Są to różne postacie jednego i tego samego kody realizowane tylko przy pomocy różnych kanałów informacji.
a) subkod wzrokowy:
- przemijający (mowa mimiczna głuchoniemych)
- trwały (pismo)
b) subkod słuchowy:
- wokalno- audycyjny (język mówiony)
- instrumentalno- audycyjny (mowa bębnowa murzynów)
c) subkod dotykowy (alfabet Braille’a)
14 KLASYFIKACJA ZNAKÓW (WG T. MILEWSKIEGO)
ZNAKI
SYMPTOMY SYGNAŁY
Apele sygnały semantyczne
Ikony (obrazy) sygnały arbitralne
Jednoklasowe dwuklasowe
bezfonemowe fonemowe
(język)
15 SCHEMAT KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ I FUNKCJE JĘZYKA WG BÜHLERA
CA – funkcja ekspresywna;
CB – funkcja impresywna (wywiera wpływ
na odbiorcę i jego zachowanie);
CD – funkcja semantyczna (informuje
o rzeczywistości; znaczenia; możemy się
czegoś dowiedzieć z wypowiedzi).
16 SCHEMAT KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ I FUNKCJE JĘZYKA WG R. JAKOBSONA
KONTEKST (f. poznawcza)
KOMUNIKAT (f. poetycka)
NADAWCA ODBIORCA
(f. emotywna) KONTAKT (f. fatyczna) (f. emotywna)
KOD (f. metajęzykowa)
· kontekst - dokładnie to, o czym mówimy
· kod – system znaków, który pozwala wygenerować dany komunikat
· f. emotywna – wyraża stosunek nadawcy do komunikatu
· f. poznawcza – relacje między komunikatem a obiektem zainteresować przekazu
· f. poetycka – aspekt estetyczny
· f. fatyczna – utrzymanie uwagi odbiorcy
· f. metajęzykowa – stwierdza, na ile komunikat jest zrozumiały dla odbiorcy
· f. konatywna – określone reakcje adresata
17 FUNKCJE JĘZYKA A FUNKCJE TEKSTU WG R. GRZEGORCZYKOWEJ
1) Funkcje systemu:
a) generatywne
b) poznawcze
2) Funkcje wypowiedzi:
a) ogół działań językowych społeczności:
- socjalizujące
- kulturotwórcze
b) poszczególnych wypowiedzi:
- niezamierzone
- zamierzone
Zamierzone dzielą się na informacyjne i pozainformacyjne.
Informacyjne dzielą się na: oceniająco-postulatywne i opisowe, które z kolei dzielą się na konstatacje (stwierdzenia) i hipotezy.
Pozainformacyjne dzielą się na: sprawcze, nakłaniające, ekspresywne i kreatywne.
Sprawcze dzielą się na:
- na mocy konwencji społecznych
- na mocy wiary (te dzielą się na ludowe rytuały i akty sakramentalne).
Nakłaniające dzielą się na:
- w celu wywołania działań (dzielą się na pytania i dyrektywy)
- w celu wpływania na stan mentalny (dzielą się na perswazję- działanie na świadomość i manipulację- działanie bez świadomości).
18 AKTUALNE ROZCZŁONKOWANIE ZDANIA NA TEMAT I REMAT (ZDANIE W PERSPEKTYWIE FUNKCJONALNEJ).
Jedno i to samo zdanie może być w różnych użyciach być wypowiedzią o czymś innym, może stanowić odpowiedź na różne pytania.
Zdanie = TEMAT (podmiot psychologiczny) – część wskazująca lub nazywająca przedmiot (to, o czym się mówi).
REMAT (orzeczenie psychologiczne) – informacja o pewnych cechach przypisanych danemu przedmiotowi (perspektywa funkcjonalna tekstu). Z punktu widzenia tradycyjnej składni remat jest orzeczeniem lub grupą orzeczenia. Np. w zdaniu: Wujek Janek czyta z zainteresowaniem książkę, tematem jest Wujek Janek, zaś rematem – czyta z zainteresowaniem książkę.
Zdania czysto rematyczne (z tematem rematycznym):
- bezpodmiotowe (Wieje...)
- zdania „normalne”, ale szyk przestawny, np. „Była sobie raz królewna”- to zdanie egzystencjonalne, powiadamia o istnieniu, występowaniu, pojawieniu się pewnych rzeczy i zdarzeń.
TEMAT REMAT
(to, o czym się mówi) (to, co jest powiedziane o temacie)
DATUM NOVUM
(informacja stara) (informacja nowa)
19 DEFINICJE TEKSTU
- tekst jako ciąg wyrażeń językowych połączonych ze sobą w sposób formalny
- tekst jako całość, w której pojedyncze zdania przyczyniają się do tworzenia całości znaczeniowej
- tekst jako ciąg wyrażeń językowych powiązanych w jedna całość za pomocą spójności semantycznej.
...
Gucioooooo