John Jakes - Północ i Południe 3 - Piekło i niebo 2.pdf - John Jakes - Piekło i Niebo (Audiobook PL) - siera12

JOHN JAKES

PIEKŁO NIEBO

Tom 2

KSIĘGA CZWARTA

Rok szarańczy

Inteligencja, cnota i patriotyzm mają ustąpić ignorancji, głupocie i występkowi. WyŜsza rasa

ma podlegać niŜszej (...). Ci, którzy nie posiadają Ŝadnego majątku, mają ściągać podatki i

przymusowe opłaty (...). Te opłaty, przeznaczone na utrzymywanie darmowych szkół dla

murzyńskich dzieci, na pomoc starym Murzynom w przytułkach, złoczyńcom w więzieniach i

zakładach karnych oraz na utrzymywanie okupacyjnej armii Ŝołnierzy murzyńskich,

kompletnie zdruz-goczą i zrujnują nasz stan (...).

Biali obywatele nigdy się na to nie zgodzą.

Protest Południowej Karoliny do Kongresu, 1868 rok

SPRAWY WYGLĄDAJĄ DOBRZE. PRZED KOŃCEM TYGODN1A KONSTYTUCJA

BĘDZIE ZATWIERDZONA, A

USUNIĘTY Z BIAŁEGO DOMU

Telegram do konwencji republikańskiej w New Hampshire, 1868 rok

Tej nocy deszcz przeszedł w deszcz ze śniegiem. Rankiem temperatura gwałtownie

spadła, chłód ściął dolinę. Szare chmury przysłoniły słońce.

Jupiter Smith zajął się organizacją pogrzebu, George nie był do tego zdolny. Nie

doświadczył podobnych uczuć nawet w czasie najgorszych dni wojny. Nie miał apetytu, po

przełknięciu choćby odrobiny czegokolwiek natychmiast wymiotował. Dokuczała mu

dyzenteria, ta sama, która zabijała wielu Ŝołnierzy w obozach polowych.

Miotał się pomiędzy niewiarą w śmierć Constance a wybuchami rozpaczy, czasem tak

głośnymi, Ŝe musiał zamykać się w sypialni — nie w tej, którą dzielili. Nie był w stanie tam

w ogóle wejść.

- 5 —

W domach i kościołach Lehigh Station przygotowano się do świąt BoŜego Narodzenia, z

mniejszym jednak niŜ zwykle rozmachem z powodu tragicznego wydarzenia na wzgórzu.

Dla George'a cały ten okres był jak makabryczny Ŝart.

Pierwszy dzień BoŜego Narodzenia wstał mroczny i mglisty. W Belwederze panowało

przygnębienie. Patricia zagrała kolędę na wielkim, błyszczącym steinwayu, a William, rześki

i rumiany po jesiennym sezonie wioślarskim w Yale, stanął za nią i załamującym się

barytonem zaśpiewał początek „Cichej nocy". Przestał, kiedy ojciec, siedzący dotąd bez

słowa na krześle, wstał i wyszedł z pokoju.

Późnym popołudniem przyszedł Jupe Smith. Poinformował George'a, Ŝe rozesłano

telegramy do krewnych i przyjaciół. Między innymi do sędziwego Patricka Lynna, ojca

Constance.

Zaszlachtowana?

Jupe wlepił oczy w podłogę. George machnął tylko ręką i z beznamiętną twarzą odszedł

w stronę kredensu. Przejrzał kryształowe karafki przewracając jedną. Usiłował upić się bur-

bonem, choć jego Ŝołądek nie przyjmował tego popołudnia niczego.

George odstawił karafkę, wylewając nieco domowego trunku na wypolerowaną podłogę.

Na jaki adres wysłałeś depeszę dla Charlesa Maina?

A czy Billy, Virgilia i Madeline...?

· Tak. Ostrzegłem wszystkich, tak jak mi kazałeś, George. Napisałem, Ŝe Bent moŜe

zagraŜać członkom obu rodzin, choć mnie samemu wydaje się to mało prawdopodobne.

Ale moŜliwe. A kolczyk?

Opisałem go kaŜdemu z nich. Perła ze złotą łezką. Nie całkiem rozumiem dlaczego...

Chcę, Ŝeby wszystko wiedzieli. Rysopis Benta, tak jak go pamiętam... wszystko.

CóŜ, zadbałem o to.

George nalał sobie burbona. Jego bielizna cuchnęła, zdania były pełne długich przerw i

nie dokończonych myśli, a zwykle spokojne oczy błyszczały dziko. Jupe postanowił wyjść.

— On jest chory, panie Smith — wyszeptała Patricia, odpro

wadzając prawnika przez hol. — Nigdy jeszcze nie zachowywał

się tak dziwnie.

George poczuł się nieco lepiej dopiero w dniu pogrzebu, który odbył się dwa dni przed

Nowym Rokiem.

— 6

Przyjechała Madeline, aŜ z Południowej Karoliny. Była dziwnie skrępowana i nieśmiała.

Miała juŜ czterdzieści dwa lata. Jej włosy były mocno przyprószone siwizną. Ubrała się w

płaszcz i czarną jedwabną sukienkę Ŝałobną. George, zobaczywszy ją, przywitał się z

wymuszoną serdecznością i przycisnął na chwilę swój wilgotny policzek do jej twarzy.

Miała nadzieję, iŜ nie zauwaŜył, Ŝe jej ubrania są stare i znoszone.

Virgilia przyjechała z Waszyngtonu. Nosiła się schludnie, choć niezbyt bogato. W jej

obecności George czuł się słaby i mały, jak młodszy brat, choć był między nimi tylko rok

róŜnicy. Nowe Ŝycie w znacznym stopniu pozbawiło Virgilię dawnej zaciekłości. Objęła

George'a z prawdziwym uczuciem, szczerze zasmucona. Ta zmiana zaskoczyła niektórych

mieszkańców miasteczka, pamiętających niegdysiejszą jędzę.

Prawie trzysta osób z miasta i z fabryki Hazardów wzięło wraz z rodziną udział we mszy

Ŝałobnej w kościele Świętej Małgorzaty w Dolinie. Następnie wszyscy ruszyli w mroźnym

powietrzu ku kościelnemu cmentarzowi na zboczu wzgórza. Ojciec Toone, spowiednik

Constance, zaintonował łacińską modlitwę przy otwartym grobie i przeŜegnał trumnę.

Grabarze zaczęli ją opuszczać na pasach: ozdobną, posrebrzaną. Po drugiej stronie,

zaczerwieniem i zmieszani, Stanley oraz Isabel starali się patrzeć gdziekolwiek, byle nie na

pogrąŜonego w smutku wdowca. Ku zadowoleniu wszystkich Ŝałobników nie przyprowadzili

swoich nieznośnych bliźniaków. ChociaŜ nie było jeszcze drugiej po południu, Stanley

wyraźnie chwiał się na nogach.

Dłoń w rękawiczce dotknęła ramienia George'a. Nie patrząc do kogo naleŜy, sięgnął, by

ją uchwycić. To Virgilia ściskała palce brata. Tłum się rozproszył.

Ostry wiatr targał sutanną ojca Toone'a, gdy ten podchodził do George'a i dwójki

płaczących dzieci.

— Wiem, Ŝe to smutny dzień, George. Lecz nie wolno tracić

wiary w Boga. Ma on swój cel dla świata i wszystkich jego

stworzeń, bez względu na to, jak bardzo ów cel zakryty jest

chmurami zła.

George wpatrywał się w księdza. Blady, z zapadniętymi policzkami, Hazard bardzo

przypominał, zdaniem Madeline, fotografie szalonego Poego z ostatnich miesięcy jego

Ŝycia.

— Proszę mi wybaczyć, ojcze — powiedział cięŜkim głosem

i odszedł.

Obowiązkiem Hazardów było otworzyć tego popołudnia drzwi do Belwederu i

Napisałem, Ŝe przyczyną śmierci był atak serca. Nie byłoby sensu informować go, Ŝe

córka została, hm...

Do generała Duncana w forcie Leavenworth.

zaoferować Ŝałobnikom poczęstunek. Wszystkie ciasta, szynki i soczyste plastry wołowiny

oraz specjały z ostryg, które powędrowałyby na świąteczny stół, trafiły

— 7

teraz na stypę. Alkohol uderzył do głów i po chwili w całej gościnnej części rezydencji

słychać było głośne rozmowy, a nawet śmiechy.

George nie mógł tego znieść. Poszedł do biblioteki. Po dwudziestu minutach drzwi

otworzyły się. Weszły Virgilia i Ma-deline.

Nie wiem, Jilly — odparł. Virgilia przestraszyła się. Nie nazywał jej tak od czasów,

gdy byli małymi dziećmi. Nagle zerwał się na nogi.

To, co ją spotkało, przeczy zdrowemu rozsądkowi. Mój BoŜe, to przeczy

wszystkiemu, co racjonalne.

Virgilia westchnęła. Wyglądała powaŜnie i elegancko w porównaniu z Madeline, która

robiła wraŜenie ubogiej krewnej.

CóŜ, taki jest ten świat — powiedziała siostra George'a. —JuŜ dawno temu doszłam

do wniosku, Ŝe kaŜdy przeŜyty przez nas dzień to głupi przypadek, nędzny melodramat,

zachłanność, chciwość, niepotrzebne cierpienie. Zapominamy o tym, maskujemy się,

próbujemy zająć się sztuką i filozofią, otumaniamy się rozrywkami... albo alkoholem, jak

biedny Stanley. Próbujemy t o jakoś wyjaśnić i znaleźć pocieszenie w religiach. Lecz nie da

się od tego uciec, to zawsze istnieje, bardzo blisko, jak jakaś biedna, zdeformowana bestia

ukrywająca się za cieniutką zasłoną. Czasem zasłona spada i wówczas musimy patrzeć. Prze-

cieŜ wiesz o tym. Byłeś na wojnie.

Ale Ŝycie nie jest takie proste, George. Niektórzy w ogóle nie widzą bestii. Inni widzą

ją ciągle i wydaje im się, Ŝe nie ma na świecie Ŝadnego sensu. Lecz kiedy przyjrzymy się

lepiej, coś dostrzegamy. Mnie przydarzyło się to z Gradym, choć przez wiele lat nie mogłam

tego zrozumieć. A chodzi po prostu o to, Ŝe dzieciństwo się kończy. Rodzice mówią nam o

dorastaniu, ale uŜywają tego słowa zbyt niefrasobliwie. Dorastanie jest spoglądaniem na

bestię i zdaniem sobie sprawy, Ŝe ona jest nieśmiertelna, a ty nie. I trzeba sobie jakoś z tym

poradzić.

George stał przy bibliotecznym stole ze spuszczoną głową. Obok odłamka meteorytu i

gałązki wawrzynka leŜał brudny cylinder. Znaleziono go na trawniku pod mansardowym

oknem, przez które wszedł Bent. George strącił kapelusz ze stołu, a przy okazji zrzucił

wawrzynek. Stanął na gałązce i zgniótł ją pod stopą.

— Nie potrafię sobie z tym poradzić, Jilly. Po prostu nie

potrafię.

Dwa razy. Myślałem, Ŝe widziałem juŜ dosyć.

8 —

Madeline poczuła, Ŝe pęka jej serce. Chciała go wziąć w ramiona, przytulić i pocieszyć.

Trocheja zdziwiła i zawstydziła siła uczucia do męŜczyzny, który był najlepszym

przyjacielem jej nieŜyjącego męŜa. Zdradzał ją rumieniec na policzkach, ale nikt nic nie

zauwaŜył. Madeline szybko opanowała się, odwróciła i przytknęła chusteczkę do oczu.

— Jilly... — George mówił teraz spokojniejszym głosem.

— Czy mogłabyś, ty albo Madeline, poprosić Christophera

Wotherspoona, Ŝeby zaraz do mnie wstąpił? Chciałbym zacząć

przygotowania do podróŜy.

Virgilia nie mogła uwierzyć:

Dzisiaj po południu?

Do jasnej cholery, przestań mi prawić kazania. Krótkotrwała więź, która pojawiła się

między nimi, gdy po raz pierwszy nazwał ją Jilly, juŜ nie istniała. — Wotherspoon będzie

miał pełne ręce roboty podczas mojej nieobecności. Musi sam nadzorować fabrykę. Musi

równieŜ razem z Jupem Smithem uruchomić zakłady w Pittsburgu.

— Nie wiedziałam, Ŝe wyjeŜdŜasz powiedziała Madeline.

Niedbale skinął głową.

George, to są twoi przyjaciele. Zachowują się tak, jak nakazuje im Ŝałoba.

Mam coś do załatwienia w Waszyngtonie. Jeszcze nie wiem, co zrobię później. MoŜe

pojadę do Europy.

A co z dziećmi?

Jak skończy się rok szkolny, mogą do mnie przyjechać.

Gdzie? zapytała Virgilia.

Czy dobrze się czujesz? — zapytała Virgilia i zbliŜyła się do niego szybkim krokiem.

Madeline zamknęła drzwi, po czym sięgnęła po czarną chusteczkę wetkniętą za rękaw.

George siedział z rozwiązanym krawatem i spoglądał na kobiety.

A czemu by nie dzisiaj po południu? Chyba nie sądzisz, Ŝe zejdę na dół, Ŝeby się

napić i podowcipkować, prawda?

Gdziekolwiek będę.

Zaniepokojone Madeline i Virgilia wymieniły ze sobą porozumiewawcze spojrzenia, a

tymczasem George podniósł złamaną gałązkę wawrzynka. Rzucił ją ze wstrętem na zimne

palenisko.

Tej nocy, bardzo późno, George obudził się. Miał wraŜenie, Ŝe jest małym dzieckiem.

Był przestraszony i zły.

— Dlaczego mi to zrobiłaś, Constance? zapytał w ciemnościach. — Dlaczego zostawiłaś

mnie samego?

Uderzył pięścią w poduszkę i bił w nią tak długo, aŜ brakło mu sił. Zaczął płakać. Czuł

się zawstydzony; zawstydzony i zagubiony. Opadł na poduszkę. Ze sztywnego,

wykrochmalonego materiału skradał się ku niemu zapach nie do zatarcia ślad po kimś, kto

przez lata dzielił z nim to łoŜe i tę poduszkę. Odeszła, ale przecieŜ wciąŜ tu była. Próbował

powstrzymać płacz, ale nie

— 9

mógł. Płakał długo. Gdy wyczerpany przestał szlochać, za oknem zaczynało juŜ szarzeć.

Wszyscy szeryfowie i detektywi Pensylwanii poszukiwali Elkanaha Benta. Gdy go nie

znaleziono do Nowego Roku, George stracił nadzieję, Ŝe go wkrótce, jeśli w ogóle, odnajdą.

W drugim dniu nowego roku, 1868, George poprosił do siebie Jupe'a Smitha i poinstruował

go, Ŝeby sprzedał prywatny wagon. Następnie spakował walizkę i poŜegnał się z Patricią

oraz młodym Williamem. Dzieci poczuły, Ŝe oddziela je od niego ogromny dystans. Czy to

moŜliwe, by ten zimny człowiek o pustym spojrzeniu był ich ojcem? William objął siostrę

ramieniem. W jednej chwili poczuł się starszy o kilka lat. Nie zamieniwszy z nikim słowa

George wsiadł do odjeŜdŜającego w południe pociągu do Filadelfii.

W Departamencie Wojny niejaki kapitan Malcolm okazał mu współczucie. Zapytał teŜ:

· śadnego śladu po tym szaleńcu?

· śadnego. Po prostu znikł. Złapałbym go, gdyby ten cholerny pociąg się nie spóźnił...

George zamilkł na chwilę. Próbował rozluźnić dłoń, którą kurczowo zaciskał na oparciu

fotela w biurze Malcolma. Powoli odzyskiwał czucie w palcach i przegubie ręki. śałował, Ŝe

nie moŜe wyrzucić ze swych myśli natrętnych, bolesnych „g d y b y". Było to niemoŜliwe.

śałował, Ŝe nie jest na tyle męŜczyzną, by zrobić to, o czym mówiła Virgilia — dorosnąć,

patrzeć bestii w oczy. Spojrzał, lecz to spojrzenie go zniszczyło.

Kapitan Malcolm milczał widząc, w jakim stanie znajdował się jego gość. Sam równieŜ

przeŜywał kryzys, jak kaŜdy oficer, którego spotkał ten pech, Ŝe go przydzielono do

Waszyngtonu. Cały departament był od miesięcy w rozsypce. Zaczęło się to w sierpniu

zeszłego roku od zawieszenia Stantona jako sekretarza departamentu. PoniewaŜ zawieszenie

takie było jawnie sprzeczne z „Ustawą o Sprawowaniu Urzędu", Stanton — radykał i sprytny

prawnik — stwierdził, iŜ decyzja jest niezgodna z prawem. Mimo to Grant, chociaŜ

niechętnie, pracował jako tymczasowy sekretarz.

Prezydent postąpił tak ze Stantonem, by przeciwstawić się „Ustawie o Sprawowaniu

Urzędu" i pokonać radykałów, więc nie mogli mu tego darować. Na początku grudnia do

Izby Reprezentantów wpłynął projekt ustawy o odpowiedzialności karnej osób pełniących

waŜne funkcje państwowe. Projekt odrzucono, lecz Malcolm był pewien, Ŝe nie oznacza to

porzuce-

— 10

nia tego pomysłu. Wiedział, Ŝe Senat przygotowuje właśnie formalny wniosek odrzucający

zawieszenie, a to z kolei mogło spowodować kolejną prezydencką próbę pozbycia się

Stantona. Sytuacja bardzo się skomplikowała i Malcolm nie wiedział nawet, któremu z

kolegów w departamencie moŜna było jeszcze ufać i porozmawiać o czymś innym poza

pogodą. Przynajrgniej ten smutny człowiek siedzący po drugiej stronie biurka nie brał

udziału w konflikcie.

George odezwał się po chwili.

Wynająłem agencję Pinkertona. Chcę jej udostępnić wszelkie moŜliwe informacje.

Obawiam się, Ŝe to niezbyt wiele. Benta oskarŜono o tchórzostwo w Shiloh, gdy

Mam człowieka, który właśnie przetrząsa akta Generalnej Adiutantury. Zobaczę, jak

mu idzie.

Malcolm wrócił po dwudziestu minutach z cienką teczką. PołoŜył ją na zagraconym

biurku.

czasowo dowodził czyjąś jednostką. Mimo Ŝe generał Sherman nie posiadał w tej sprawie

wystarczających dowodów, kazał zamieścić adnotację w aktach Benta i odesłał go karnie do

Nowego Orleanu. Pozostał tam aŜ do końca kadencji generała Butlera.

— Coś jeszcze?

Malcolm przejrzał akta.

— Narobił zamieszania w przybytku naleŜącym do niejakiej

Madame Conti. Aresztowano go za kradzieŜ jej obrazu. Uciekł,

zanim postawiono go w stan oskarŜenia. Jest jeszcze jeden,

końcowy zapis, rok później. Człowiek odpowiadający rysopisowi

Benta pracował jakiś czas w oddziale detektywistycznym pułko

wnika Bakera.

George słyszał o działalności pułkownika Lafayette'a Bakera. Przypomniał sobie, Ŝe

wydawców gazet zamykano w więzieniu Old Capitol za nieprzychylne komentarze na temat

wojny lub za krytykę polityki Lincolna czy oficerów wchodzących w skład rządu.

— Chodzi panu o tajną policję zatrudnianą przez pana

Stantona?

Malcolm nagle przestał być uprzejmy.

Pana Stantona? Nic o tym nie wiem, proszę pana. Nie mogę skomentować tego

zarzutu.

George widział w Ŝyciu wystarczająco wielu biurokratów, by wyczuć w jego tonie

asekurację.

Oczywiście — powiedział gorzko. — Czy to wszystko, co pan ma w aktach?

Virgilia znalazła mu lekarza. Doktor wypisał receptę na związek opium, który wprawdzie

uspokoił jelita George'a, ale nie pomógł zahamować ataków szlochu chwytających go w naj-

bardziej nieodpowiednich chwilach. Jeden z nich nastąpił, gdy szedł do jadalni hotelowej na

poŜegnalną kolację z Virgilią.

George opanował się największym wysiłkiem woli. Siostra mówiła cały czas, próbując

zabawić go opowiastkami o pracy w przytułku dla czarnych podrzutków Scipio Browna oraz

o coraz silniejszych dąŜeniach radykałów do usunięcia prezydenta i postawienia go w stan

oskarŜenia. George słuchał nieuwaŜnie, a potem wcale, poniewaŜ ukrył twarz w dłoniach i

znowu płakał. Było mu potwornie wstyd, ale nie mógł się powstrzymać.

W jego apartamencie Virgilia objęła go mocno, zanim się poŜegnali. Jej ramiona były

silne, a on czuł się słaby, chory i niepotrzebny. Pocałowała go delikatnie w policzek.

— Pisz do nas, gdzie będziesz, George. I proszę cię, dbaj

o siebie.

Przytrzymał otwarte drzwi, blady w słabym świetle lamp gazowych.

— Dlaczego? — zapytał.

Odeszła nie udzielając mu odpowiedzi.

W Nowym Jorku zarezerwował luksusową kabinę na statku „Grand Turk" płynącym do

Southampton. Miał wizytówkę londyńskiego pośrednika handlu nieruchomościami, który

dysponował wieloma posiadłościami w Szwajcarii. Ów pośrednik polecił mu Lozannę na

północnym brzegu Jeziora Genewskiego, utrzymując, iŜ wszyscy amerykańscy milionerzy

nękani kłopotami zdrowotnymi doznawali tam ulgi. George wcześniej mu powiedział, Ŝe

szuka spokojnego miejsca.

W zimnym i wilgotnym styczniowym półmroku George stał przy relingu, pośród

pasaŜerów podróŜujących pierwszą klasą. Wszyscy machali komuś na poŜegnanie, gawędzili

i bawili się. Steward wręczył mu kieliszek szampana. George mruknął coś pod nosem, ale nie

tknął alkoholu. Rozpacz wciąŜ paraliŜowała jego duszę. Schudł dziesięć kilogramów, a

poniewaŜ był niskiego wzrostu, utrata wagi sprawiła, Ŝe wyglądał bardzo marnie.

12 —

Z przeraźliwym gwizdem wielki parowiec odbił od przystani i ruszył w dół rzeki Hudson

wlokąc za sobą smugę dymu. Minął przystanie Jersey. George opierał się o reling. Delikatne

kołysanie statku spowodowało, Ŝe szampan wylał się z kieliszka. Rozprysnął się w

powietrzu, a maleńkie kropelki zniknęły, zanim dotknęły oleistej czarnej wody.

Prawie. Ostatnio widziano Benta w_Port Tobacco, gdzie, jak się przypuszcza,

planował dezercję na stronę Konfederacji. Tam ślad się urywa.

— Dziękuję, panie kapitanie. PrzekaŜę te informacje agencji Pinkertona. — Dorzucił

jeszcze uprzejme kłamstewko. — Bardzo mi pan pomógł.

Podał Malcolmowi dłoń i wyszedł. Czuł, Ŝe wywracają mu się wnętrzności. Ledwie

zdąŜył dotrzeć do hotelu przed gwałtownym atakiem biegunki.

John Jakes - Północ i Południe 3 - Piekło i niebo 2.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: