www.stiudent.pl

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI  ZARZĄDZANIA I ADMINISTRACJI

w Warszawie

Specjalność: Informatyka w Zarządzaniu

Nr albumu: 02048

Jacek Smarda

Czynniki kształtujące podaż

Praca Semestralna 

Warszawa 21.01.2004

SPIS TREŚCI                                                                                                                Str.

         WSTĘP..............................................................................................3

       1.WYJAŚNIENIE PODSTAWOWYCH POJĘĆ

         1.1 Pojęcie podaży i wielkości podaży................................................3

         1.2 Prawo podaży i krzywa je obrazująca...........................................3

      2.CENA JAKO GŁÓWNY CZYNNIK KSZTAŁTUJĄCY PODAŻ...4

      3.POZACENOWE CZYNNIKI OKREŚLAJĄCE PODAŻ..................4

         3.1 Ceny czynników wytwórczych.....................................................4

         3.2 Postęp technologiczny...................................................................5

         3.3 Liczba przedsiębiorstw w gałęzi...................................................5

         3.4 Warunki klimatyczne....................................................................6

         3.5 Podatki i subsydia.........................................................................6

         3.6 Czynniki losowe...........................................................................6

         3.7 Wyjątki od prawa podaży.............................................................6

          PODSUMOWANIE..........................................................................7

          BIBLIOGRAFIA...............................................................................8

          Spis tabel i rysunków.........................................................................9

        WSTĘP

              Celem pracy semestralnej jest scharakteryzowanie czynników, które w mniejszym lub większym stopniu wpływają na podaż. Omówienie w jaki sposób zmienia się podaż na rynku dóbr i usług osobno dla każdego z czynników przy zastosowaniu klauzuli ceteris paribus.

1.   WYJAŚNIENIE PODSTAWOWYCH POJĘĆ

1.1           Pojęcie podaży i wielkości podaży

Podaż jest to relacja między ilością dobra, którą producenci skłonni są oferować w danym okresie, a ceną, przy założeniu, że inne zjawiska na rynku nie ulegną zmianie.[1] Podaż taka zwana jest podażą jednostkową tj. odnoszącą się do konkretnego dobra lub usługi. Wyróżnia się jeszcze podaż globalną czyli ilość wszystkich dóbr i usług zaoferowanych do                                                                                                                                                                 sprzedaży w danym kraju w określonym czasie i przy danym poziomie ceny. Wielkość podaży określa konkretne zestawienie ilości dobra lub usługi i jego ceny. Wielkość podaży zależy przede wszystkim od wielkości produkcji, która z kolei jest określana przez różnorodne czynniki, które zostaną wymienione i opisane w dalszej części pracy.

1.2           Prawo podaży i krzywa je obrazująca.

Prawo podaży zakłada, że wielkość podaży danego dobra zmienia się w tym samym kierunku, co jego cena. Wyższej cenie dobra odpowiada większa jego ilość dostarczana na rynek, natomiast mniejsza cena ogranicza wielkość podaży. Graficzną interpretacją prawa podaży jest krzywa podaży, która przedstawia zależność między ceną a podażą. Krzywa ta powstaje przez zestawienie wielkości podaży z różnymi poziomami ceny w danym okresie.

                                                         Rysunek 1. Krzywa podaży

                             P

                                                                                        Q                                                 Źródło: opracowanie własne na podstawie wykładu, mgr M. Murawska, WSIZiA, 15.11.2003

Krzywa podaży wznosi się w miar przesuwania się w prawo, jest więc rosnącą funkcją ceny. Nachylenie krzywej może być różne, w szczególnych przypadkach może ona być nawet pionowa, co oznacza, że podaż nie reaguje na zmianę ceny.

2.   CENA JAKO GŁÓWNY CZYNNIK

KSZTAŁTUJĄCY PODAŻ

Głównym czynnikiem kształtującym podaż oraz wielkość produkcji jest cena danego dobra. Wzrost ceny przy założeniu klauzuli ceteris paribus1 zachęca producentów do zwiększenia ilości dostarczanego dobra, gdyż w ten sposób wzrosną ich zyski, krzywa podaży przesuwa się w prawo. Obniżka ceny spowoduje spadek opłacalności produkcji i co za tym idzie zmniejszenie wielkości podaży, krzywa podaży przesuwa się w lewo. Jeśli cena spadnie poniżej kosztu produkcji wytwarzanie danego dobra przestanie być opłacalne. Za przykład może posłużyć rynek rolniczy. Na przykład jeśli cena pszenicy wzrasta a kukurydzy pozostaje niezmienna, rolnik rezygnuje z upraw kukurydzy aby zwiększyć uprawy pszenicy poprzez zasianie jej na ziemiach wcześniej wykorzystywanych do uprawy kukurydzy. W ten sposób rolnik ma większy zysk. Jeśli cena pszenicy zacznie spadać rolnik zmniejszy jej uprawy, a jeśli cena spadnie poniżej kosztów produkcji może zaprzestać jej upraw i pozostawić pola odłogiem lub szukać bardziej opłacalnych sposobów zagospodarowania ziemi. „Generalną zasadą jest, że wzrost podaży przy stałym popycie spowoduje niemal na pewno obniżkę  ceny i wywoła wzrost nabywanych i sprzedawanych ilości”2, natomiast zmniejszenie podaży przynosi efekt przeciwny. Zależność podaży od ceny można przedstawić w postaci następującej funkcji:

gdzie:- wielkość podaży dobra n w okresie t

            - cena dobra n

3.   POZACENOWE CZYNNIKI OKREŚLAJĄCE PODAŻ

3.1           Ceny czynników wytwórczych

Ceny czynników wytwórczych określają poziom kosztów, a te z kolei przy danej cenie dobra wpływają na wielkość osiąganych zysków. Wyższe ceny czynników produkcji powodują wzrost kosztów wytwarzania i obniżenie zysku, co zmniejsza ilość dobra dostarczanego na rynek, krzywa podaży przesuwa się wówczas w lewo. Natomiast obniżka cen czynników wytwórczych, przy nie zmienionej cenie dobra, stymuluje jego produkcję i podaż co powoduje przesunięcie krzywej podaży w prawo. Przedsiębiorstwa zwiększają podaż aż do punktu, od którego przykładowa uprawa pszenicy  staje się nieopłacalna.

3.2           Postęp technologiczny

Lepsze i nowocześniejsze technologie umożliwiają wytwarzanie dóbr przy użyciu mniejszych nakładów czynników produkcji, co w efekcie powoduje zmniejszenie kosztów wytwarzania i wzrost opłacalności produkcji. Pozwala to na osiągnięcie większej produkcji przy danych zasobach czynników wytwórczych i dostarczenie większej ilości danego dobra na rynek, często po niższej cenie. Przykładem dla rolnictwa mogą być nowe wysokoplenne nasiona, sprawniejsze traktory czy też lepszy program rotacji upraw.

3.3           Liczba przedsiębiorstw w gałęzi

Na rynku doskonale konkurencyjnym występuje duża liczba producentów. Wszyscy producenci wytwarzają i sprzedają wyroby homogeniczne, co oznacza, że dobra jednego wytwórcy są nie do odróżnienia od dóbr wszystkich pozostałych producentów. Nowe firmy zawsze mogą wejść na rynek danego produktu, a firmy działające na danym rynku mogą się z niego wycofać, gdyż koszty wejścia i wycofania się z rynku są znikome. Tak duża ilość przedsiębiorstw w gałęzi powoduje, że każda firma ma niewielki udział w całkowitej produkcji co oznacza, że zwiększenie czy zmniejszenie przez nią produkcji nie wywiera wpływu na całkowitą podaż produktu, a więc i na jego cenę. Cena produktu jest dana i producent nie ma na nią wpływu, może się jedynie do niej dostosować

Mała liczba przedsiębiorstw występuje w na przykład w Czystym Monopolu. Jedna firma jest dostawcą jedynego w swoim rodzaju produktu, który nie ma swojego substytutu. Firma monopolistyczna może podnieść cenę swojego produktu sprzedając mniej lub ją obniżyć sprzedając więcej. Dokonuje ona wyboru takiej kombinacji cenowo-ilościowej, która maksymalizuje jej zysk.

3.4           Warunki klimatyczne

Warunki pogodowe mogą wywierać drastyczny wpływ na wielkość podaży. Na przykład jeśli warunki klimatyczne na danym terenie są dobre do uprawy dla pewnej grupy produktów, można zaobserwować większą podaż na ten produkt i przesunięcie się krzywej podaży w prawo. Jeśli warunki klimatyczne nie sprzyjają uprawą jakiegoś dobra, można zaobserwować spadek podaży, a co za tym idzie przesunięcie się krzywej podaży w lewo.

Przykładów jest wiele, na przykład znikoma podaż na żyto w krajach arabskich.

Warunki klimatyczne wpływają także w inny sposób na podaż. Na przykład w krajach o ciepłym klimacie, wielkość podaży na kurtki zimowe jest prawie zerowa, natomiast wielkość podaży w tych krajach na okulary przeciwsłoneczne, wiatraczki czy lody może być bardzo duża.

3.5           Podatki i subsydia

Wraz ze zwiększeniem podatków wielkość podaży maleje, ponieważ zwiększają one ogólne koszty produkcji dobra. Subsydia natomiast pomagają przedsiębiorstwom w powiększaniu podaży. Są one dostarczane przez rząd albo inne instytucje finansowe. Subsydia dzielą się na bezpośrednie (bezpośrednie wsparcie finansowe, przejęcie zobowiązań, odroczenie spłaty podatków itd.) i pośrednie (ulgi i ułatwienia obniżające koszt wytworzenia danego wyrobu).

3.6           Czynniki losowe

Czynniki losowe mogą zmniejszać podaż. Czynnikami losowymi najczęściej bywają pogoda, zaraza i inne. Na przykład rolnik ma określoną ilość trzody chlewnej przeznaczoną na produkcję mięsa wieprzowego lecz pewnego razu wśród świń występuje np. świńska zaraza. Rolnik musi zmniejszyć podaż. Zmniejszonej produkcji odpowiada wyższa cena.

3.7           Wyjątki od prawa podaży

Ilości pewnych dóbr lub czynników produkcji są stałe bez względu na cenę. Przykładem są cenne obrazy jak na przykład „Mona Lisa”  namalowana przez Leonardo da Vinci, na którą nie wzrośnie podaż nawet po zwiększeniu ceny.

Podaż ziemi jest zawsze stała, niezależnie od tego jaka jest renta gruntowa. Ponieważ oferowana jest stale taka sama ilość ziemi niezależnie od tego, jaka jest jej cena, dochód z takiego czynnika produkcji nazywany jest „czystą rentą ekonomiczną”.

PODSUMOWANIE

W Pracy semestralnej zostały omówione najczęściej pojawiające się czynniki, które kształtują podaż. Ekonomia jako nauka stale się rozwija dlatego na pewno powstanie jeszcze wiele innych czynników mających wpływ na podaż i wiele wyjątków od Prawa podaży.

Bibliografia:

1.      Bieksiak J. (red.), Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001r.

2.      Marciniak S. (red.), Makro i mikroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa                    2002r.

3.      Samuelson W. Nordhaus D., Ekonomia 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa      1999r.

Spis tabel i rysunków:

Rysunek 1. Krzywa podaży              3

2