Gleby brunatnoziemne występują w klimacie umiarkowanym oceanicznym lub w umiarkowanym kontynentalnym, głównie pod lasami liściastymi i mieszanymi. Powstały one z utworów różnego pochodzenia geologicznego i uziarnienia, zasobnego w glinokrzemiany. Charakteryzują się intensywnym wietrzeniem fizycznym i biochemicznym. Przemiany chemiczne polegają na rozpuszczeniu i wymywaniu węglanów, hydrolizie minerałów pierwotnych i tworzeniu się minerałów ilastych, uwalnianiu półtoratlenków, segregacji i powstawaniu wolnych tlenków żelaza wraz z produktami biologicznych przemian materii organicznej. W wyniku tych procesów tworzą się trwałe połączenia substancji próchnicznej z częściami mineralnymi, a m.in. kompleksowe związki żelazisto-próchniczno- ilaste o barwach brunatnych. Związki te tworzą na ziarnach mineralnych brunatne otoczki.
Wymienione gleby charakteryzują się dobrze wykształconym podpowierzchniowym poziomem cambic w glebach brunatnych, poziomem argillic w glebach płowych oraz powierzchniowym poziomem ochric lub w pewnych przypadkach mollic. W razie nadmiernej wilgotności może w tych glebach występować oglejenie w dolnej części profilu.
Gleby brunatnoziemne z próchnicą typu muli bądź mull-moder są najczęściej biologicznie czynne. Odczyn tych gleb oraz stopień ich wysycenia zasadami waha się w szerokich granicach. Na obszarze Polski gleby te powstały z glin morenowych, utworów pyłowych, piasków gliniastych całkowitych, a również z piaskowców, granitów i gnejsów.
W rzędzie gleb brunatnoziemnych wyróżnia się trzy typy:
· gleby brunatne właściwe,
· gleby brunatne kwaśne,
· gleby płowe (lessives).
Gleby brunatne właściwe powstają z różnych utworów macierzystych bogatych w zasady. Charakteryzują się one wymyciem węglanów do głębokości na ogół 60 - 80 cm oraz brakiem przemieszczania lub słabym przemieszczaniem frakcji ilastej, wolnego żelaza i glinu. Są to gleby eutroficzne i mezotroficzne.
Cechą tych gleb jest odczyn słabo kwasny do obojętnego i wysycenie kompleksu sorpcyjnego kationami zasadowymi powyżej 60 % na głębokość od 25 do 75 cm, a gleb mezotroficznych – odczyn słabo kwaśny i wysycenie zasadami 30 do 60 %. Zasadnicza budowa profilu leśnych gleb brunatnych właściwych jest następująca: O-A-Bbr-Cca, w glebach uprawnych Ap-Bbr-Cca.
Mają główne cechy chrakterystyczne dla gleb brunatnych, a różnią się od nich tym, że występują w warunkach nadmiernej wilgotności oraz wykazują oglejenie w dolnej części profilu nie głębiej niż 100 cm . Gleby te mają następujący profil: O-A-Bbrg-Gca, jeśli są uprawiane: Ap-Bbrg-Ccag.
Na terenach nizinnych omawiane gleby tworzą siedlisko lasów wilgotnych, siedlisko wilgotniejszych podzespołów gradowych z barwinkiem pospolitym czy z świerząbkiem gajowym. W terenach górskich gleby te tworzą siedlisko lasu bukowo-jodłowego z większym udziałem jaworu i jesionu .
Zaky80