wsk.pdf

Obszary zarzadzania oraz wskazniki opisowe

w metodzie rozwoju instytucjonalnego

Dokument przygotowany w ramach projektu „Program Rozwoju Instytucjonalnego”,

realizowanego przez Konsorcjum Canadian Urban Institute

oraz Malopolskiej Szkoly Administracji Publicznej Akademii Ekonomicznej w Krakowie

Autorzy :

Marcin Zawicki (redakcja)

Stanislaw Mazur

Aleksander Marcinkowski

Krzysztof Pakonski

Andrzej Kozina

Leszek Koziol

Wieslaw Wankowicz

Jaroslaw Górniak

Tadeusz Markowski

Witold Sartorius

Redakcja techniczna: Marcin Kukielka

21 grudnia 2002

O BSZARY ZARZADZANIA ORAZ WSKAZNIKI OPISOW E W METODZIE ROZWOJU INSTYTUCJONALNEGO

Spis tresci

1. C EL RAPORTU ...........................................................................................................................3

2. O BSZARY ZARZADZANIA ORAZ WSKAZNIKI OPISOWE .................................................................4

2.1. Zarzadzanie strategiczne i zarzadzanie finansowe......................................................... 4

2.1.1. Definicja podobszaru zarzadzanie strategiczne ........................................................ 4

2.1.2. Zarys sytuacji w jednostkach administracji publicznej w Polsce w podobszarze

zarzadzanie strategiczne ................................................................................................. 4

2.1.3. Wskazniki opisowe w podobszarze zarzadzanie strategiczne .................................... 5

2.1.4. Definicja podobszaru zarzadzanie finansowe ........................................................... 5

2.1.5. Zarys sytuacji w jednostkach administracji publicznej w Polsce w podobszarze

zarzadzanie finansowe .................................................................................................... 5

2.1.6. Wskazniki opisowe w podobszarze zarzadzanie finansowe....................................... 6

2.2. Organizacja i funkcjonowanie urzedu ............................................................................ 7

2.2.1. Definicja obszaru organizacja i funkcjonowanie urzedu ............................................. 7

2.2.2. Zarys sytuacji w jednostkach administracji publicznej w Polsce w obszarze

organizacja i funkcjonowanie urzedu................................................................................. 8

2.2.3. Wskazniki opisowe w obszarze organizacja i funkcjonowanie urzedu ........................ 8

2.3. Zarzadzanie kadrami ...................................................................................................... 9

2.3.1. Definicja obszaru zarzadzanie kadrami .................................................................... 9

2.3.2. Zarys sytuacji w jednostkach administracji publicznej w Polsce w obszarze

zarzadzanie kadrami........................................................................................................ 9

2.3.3. Wskazniki opisowe w obszarze zarzadzanie kadrami ............................................. 10

2.4. Uslugi publiczne, w tym komunalne............................................................................. 11

2.4.1. Definicja obszaru uslugi publiczne, w tym komunalne ............................................. 11

2.4.2. Zarys sytuacji w jednostkach administracji publicznej w Polsce w obszarze

uslugi publiczne, w tym komunalne ................................................................................. 11

2.4.3. Wskazniki opisowe w obszarze uslugi publiczne, w tym komunalne......................... 12

2.5. Partycypacja spoleczna i stymulowanie rozwoju spolecznego.................................... 13

2.5.1. Definicja obszaru partycypacja spoleczna i stymulowanie rozwoju spolecznego ....... 13

2.5.2. Zarys sytuacji w jednostkach administracji publicznej w Polsce w obszarze

partycypacja spoleczna i stymulowanie rozwoju spolecznego. .......................................... 14

2.5.3. Wskazniki opisowe w obszarze partycypacja spoleczna i stymulowanie rozwoju

spolecznego.................................................................................................................. 14

2.6. Stymulowanie rozwoju gospodarczego........................................................................ 16

2.6.1 Definicja obszaru stymulowanie rozwoju gospodarczego ......................................... 16

2.6.2. Zarys sytuacji w jednostkach administracji publicznej w Polsce w obszarze

stymulowanie rozwoju gospodarczego ............................................................................ 16

2.6.3. Wskazniki opisowe w obszarze stymulowanie rozwoju gospodarczego .................... 16

2.7. Zarzadzanie projektami ................................................................................................ 17

2.7.1. Definicja obszaru zarzadzanie projektami .............................................................. 17

2.7.2. Zarys sytuacji w jednostkach administracji publicznej w Polsce w obszarze

zarzadzanie projektami .................................................................................................. 17

2.7.3. Wskazniki opisowe w obszarze zarzadzanie projektami .......................................... 18

2.8. Wspólpraca miedzy jednostkami samorzadu terytorialnego........................................ 18

2.8.1. Definicja obszaru wspólpraca miedzy jednostkami samorzadu terytorialnego........... 18

2.8.2. Zarys sytuacji w jednostkach administracji publicznej w Polsce w obszarze

wspólpraca miedzy jednostkami samorzadu terytorialnego............................................... 19

2.8.3. Wskazniki opisowe w obszarze wspólpraca miedzy jednostkami samorzadu

terytorialnego ................................................................................................................ 19

2.9. Etyka i zapobieganie zjawiskom korupcji..................................................................... 19

2.9.1. Definicja obszaru etyka i zapobieganie zjawiskom korupcji ..................................... 19

2.9.2. Zarys sytuacji w jednostkach administracji publicznej w Polsce w obszarze

etyka i zapobieganie zjawiskom korupcji ......................................................................... 20

2.9.3. Wskazniki opisowe w obszarze etyka i zapobieganie zjawiskom korupcji ................. 20

-2-

O BSZARY ZARZADZANIA ORAZ WSKAZNIKI OPISOW E W METODZIE ROZWOJU INSTYTUCJONALNEGO

1. C EL RAPORTU

Opracowanie „Obszary zarzadzania oraz wskazniki opisowe w metodzie rozwoju instytucjonalnego” prezentuje

rozumienie obszarów zarzadzania, stanowiacych zakres merytoryczny Programu Rozwoju Instytucjonalnego oraz

ramowy zakres wskazników opisowych, stopniowalnych, sluzacych ocenie poziomu rozwoju instytucjonalnego,

przygotowanych dla kazdego obszaru zarzadzania.

W raporcie zostaly omówione wskazniki opisowe, stopniowalne obrazujace stadia rozwoju

instytucjonalnego gminy .

W celu przygotowania raportu zostaly wykorzystane dotychczasowe produkty, powstale w ramach PRI, tj.:

1. „Raport wstepny na temat najlepszych praktyk”, opracowany na poczatku realizacji Programu Rozwoju

Instytucjonalnego (pazdziernik 2001 r.).

2. Raporty na temat przeprowadzania analizy instytucjonalnej, przygotowane w okresie pazdziernik 2001 -

lipiec 2002.

3. Raport „Analiza instytucjonalna gminy”, przygotowany w grudniu 2002 roku

oraz doswiadczenia uzyskane w trakcie przeprowadzenia analizy instytucjonalnej 24 gmin, 3 powiatów, 3

urzedów marszalkowskich oraz 3 urzedów wojewódzkich, w okresie styczen – kwiecien 2001.

Raport zostal przygotowany w identycznym dla kazdego obszaru zarzadzania ukladzie, tj.:

1. Definicje obszarów zarzadzania.

2. Zarys sytuacji w jednostkach administracji publicznej w Polsce w obszarze zarzadzania.

3. Wskazniki opisowe w obszarze zarzadzania.

-3-

O BSZARY ZARZADZANIA ORAZ WSKAZNIKI OPISOW E W METODZIE ROZWOJU INSTYTUCJONALNEGO

2. O BSZARY ZARZADZANIA ORAZ WSKAZNIKI OPISOWE

2.1. Zarzadzanie strategiczne i zarzadzanie finansowe

2.1.1. Definicja podobszaru zarzadzanie strategiczne

Zarzadzanie strategiczne rozumiane jest jako sztuka budowania i urzeczywistniania strategii jednostki

administracji publicznej. Sekwencje dzialania strategicznego to:

• sformulowanie wizji 1 rozwoju danej jednostki;

• zadeklarowanie misji 2 jednostki w procesie realizacji tej wizji rozwoju;

• przeksztalcenie wizji w cele dzialania (ogólne i szczególowe);

• wskazanie sposobów dzialania (planów operacyjnych);

• realizowanie strategii w sposób skuteczny i efektywny;

• monitoring oraz ocena rezultatów i przebiegu realizacji strategii oraz planów operacyjnych;

• aktualizowanie strategii.

2.1.2. Zarys sytuacji w jednostkach administracji publicznej w Polsce w podobszarze zarzadzanie

strategiczne

Myslenie w kategoriach zarzadzania strategicznego i stosowanie jego instrumentów wciaz nie naleza do kanonu

dzialania jednostek administracji publicznej w Polsce. Podstawowa trudnosc w budowania „klimatu” dla dzialan

strategicznych wynika z mentalnosci i nawyków reprezentantów wladz lokalnych oraz szeregowego personelu

instytucji. W spolecznym wyobrazeniu wójta czy starosty pojawiaja sie wprawdzie echa tradycji, zgodnie z która

wszystkie te osoby winny byc „dobrymi gospodarzami” w odpowiednich dla nich obszarach dzialania, jednak

wyobrazenia te nie zawsze skupiaja sie na tresciach pelnionych obowiazków i specyficznych, zwiazanych z tym

umiejetnosciach zarzadzania. Pojecie „zarzadzanie” z trudem toruje sobie droge w instytucjach publicznych, jest

kojarzone glównie ze sfera gospodarki i przedsiebiorstwami. Istnieje niebezpieczenstwo, ze strategia zostanie

uznana za koniecznosc wynikajaca z przejsciowej „mody” i/lub formalny wymóg, nie wnoszacy istotnych zmian w

dotychczasowej praktyce funkcjonowania analizowanych instytucji.

Drugi problem wiaze sie z umiejetnosciami zarzadzania strategicznego, w szczególnosci zdolnosci do

przekladania celów strategicznych na zadania operacyjne, a w dalszej kolejnosci realizacji tych zadan,

monitorowania ich wykonania oraz oceny zrealizowanych zadan pod katem osiagania celów strategicznych. Ten

zlozony problem dotyczy wielu jednostek administracji publicznej, w tym równiez tych, które dysponuja formalnie

przyjetymi strategiami rozwoju.

Trzeci problem wiaze sie z poziomem aktywnosci obywateli, ich wiedzy o samorzadzie i jego zadaniach oraz z

ich oczekiwaniami wobec niego. Zarzadzanie strategiczne w warunkach polskich wciaz pozostaje dziedzina w

zbyt malym stopniu wykorzystujaca potencjal lokalnych i regionalnych spolecznosci.

1 Wizja to opracowany w spolecznosci lokalnej (tzn. przy wspóludziale mieszkanców, ich reprezentantów) obraz przyszlego

stanu tej spolecznosci – gminy, powiatu, województwa. Jest ona wyobrazeniem pozadanej przyszlosci. Winna zawierac

syntetyczna werbalizacje dazen i aspiracji spolecznosci lokalnej.

2 Misja – opisuje mandat danej jednostki administracji publicznej do realizacji jej wizji rozwoju oraz nadrzedne wartosci

(zasady), jakimi ta jednostka i jej pracownicy beda sie kierowac podejmujac dzialania na rzecz realizacji wizji.

-4-

O BSZARY ZARZADZANIA ORAZ WSKAZNIKI OPISOW E W METODZIE ROZWOJU INSTYTUCJONALNEGO

2.1.3. Wskazniki opisowe w podobszarze zarzadzanie strategiczne

W kontekscie przytoczonej definicji oraz zarysu sytuacji w jednostkach administracji publicznej w podobszarze

zarzadzanie strategiczne, w Programie Rozwoju Instytucjonalnego w celu dokonania analizy instytucjonalnej

zostal sformulowany jeden wskaznik opisowy:

1. Planowanie strategiczne

Przedmiotem analizy w ramach wskaznika planowanie strategiczne sa cztery kluczowe dla tej problematyki

zagadnienia:

• posiadanie i jakosc planu strategicznego;

• zakres uczestnictwa spolecznego w przygotowaniu planu strategicznego;

• istnienie i jakosc planów operacyjnych do strategii;

• procedury monitorowania i aktualizacji strategii.

Modelowy poziom rozwoju instytucjonalnego jednostki administracji publicznej w zakresie planowania

strategicznego przedstawia sie nastepujaco:

Istnieje strategia rozwoju jednostki samorzadu terytorialnego, przygotowana przy udziale partnerów spolecznych

oraz przedstawicieli podmiotów gospodarczych. Istnieja plany operacyjne dla wszystkich celów przyjetych w

strategii oraz zadania zawarte w planach sa realizowane. Prowadzony jest monitoring i ocena realizacji strategii

oraz dokonuje sie jej okresowej aktualizacji.

2.1.4. Definicja podobszaru zarzadzanie finansowe

Zarzadzanie finansowe o perspektywiczne i biezace zapewnienie srodków, pozwalajace skutecznie i

ekonomicznie realizowac zamierzenia wynikajace ze strategii jednostki poprzez:

1. Wyznaczanie zakresu mozliwosci finansowych w perspektywie wieloletniej.

2. Okreslanie standardów przygotowywania programów i zadan do finansowania, z uwzglednieniem sposobów

ich pomiaru.

3. Zestawianie wieloletnich i rocznych planów jako sumy projektów i zadan bilansujacych sie z mozliwosciami

finansowania.

4. Powiazanie srodków z celami na kazdym z etapów projektu (planowanie, monitorowanie, sprawozdawczosc,

ewaluacja).

5. Gromadzenie danych dla monitorowania postepu i dokonywania ewaluacji zadan i programów tak aby:

uzyskac zakladany standard uslug i zapewnic odpowiedni poziom infrastruktury koniecznej dla ich

swiadczenia,

zapewnic realizacje celów rozwojowych zgodnie z priorytetami zapisanymi w strategii,

uzyskac wysoka skutecznosc (wlasciwe zdefiniowanie potrzeb odbiorcy uslugi oraz zapewnienie jej

wlasciwej jakosci) i odpowiednia efektywnosc kosztowa dzialan.

2.1.5. Zarys sytuacji w jednostkach administracji publicznej w Polsce w podobszarze zarzadzanie

finansowe

Sytuacja w zakresie zarzadzania finansowego jest bardzo zróznicowana. Istnieje szereg gmin zaawansowanych

w udoskonalaniu technik i narzedzi zarzadzania finansowego. Wciaz jednak wiele z nich powiela stare

przyzwyczajenia, co stanowi istotna bariere w realizacji strategii, nawet jesli zostala ona poprawnie

przygotowana.

W wielu gminach budzet konstruowany jest na podstawie planu wydatków i przewidywanego wykonania w roku

biezacym, powielajac udzialy procentowe w poszczególnych dzialach i rozdzialach klasyfikacji budzetowej.

Korekty na rzecz poszczególnych dysponentów dokonywane sa glównie wskutek ocen intuicyjnych i nacisków

-5-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: