Trudnosci w czytaniu i pisaniu.docx

TRUDNOŚCI W CZYTANIU I PISANIU – PRZYCZYNY I SPOSOBY ICH PRZEZWYCIĘŻANIA

              Wśród uczniów dość często spotyka się dzieci, które od początku nauki napotykają różnorakie problemy przystosowawcze do środowiska szkolnego i wymagań programowych. Są to dzieci,              u których badania wskazują na istnienie dysharmonii rozwojowych i zaburzeń, przy prawidłowo rozwiniętych funkcjach intelektualnych. Owe nierówności mogą dotyczyć rozwoju mowy, ruchowego, emocjonalnego oraz funkcji poznawczych. Ta grupa dzieci powinna być przedmiotem szczególnej troski nauczycieli i rodziców.. Spośród różnorodnych problemów, które mogą wystąpić w ogólnym funkcjonowaniu tych dzieci, bardzo ważne z punku widzenia osiągnięć szkolnych są specyficzne trudności w nauce czytania i pisania. Czytanie jest bezpośrednio związane z pisaniem, dlatego ważną rzeczą jest, aby nauczyć się poprawnie czytać - od tego bowiem zależy umiejętność pisania.

              W klasach początkowych, w których podstawowym założeniem jest właśnie nauka czytania        i pisania, niepowodzenia w tym zakresie decydują o dalszych losach szkolnych dziecka. Zrozumiałe jest, że sytuacja dziecka mającego problemy w czytaniu i pisaniu jest w szkole wyjątkowo trudna           i niekorzystna. Pierwsze niepowodzenia stają się często przyczyną zniechęcenia dziecka do nauki, powodują wystąpienie różnego rodzaju reakcji nerwicowych, trudności wychowawczych, spotęgowanych nieprawidłową reakcją środowiska rodzinnego i szkolnego.

Ponieważ wczesna interwencja może w znacznej mierze zmniejszyć niepowodzenia ucznia, konieczne jest otoczenie dziecka szczególna troską i opieka terapeutyczną, konieczne tez jest uświadomienie rodzicom istoty problemu i sposobów radzenia sobie z nim. Niepowodzenia szkolne dziecka są bowiem w takim przypadku niezależne od jego chęci i woli.

Zawsze należy starać się pomóc dziecku, zrozumieć jego kłopoty – każdy bowiem popełnia  błędy, nikt nie jest doskonały.

Chcąc lepiej zrozumieć na czym polegają problemy uczniów z czytaniem i pisaniem – konieczne jest  uświadomienie sobie kilku  kwestii m.in.: przyczyn w trudności czytaniu i pisaniu oraz objawów takich trudności. Kwestie te przedstawiłam w poniższym referacie, dodatkowo wzbogaciłam go o przykładowe ćwiczenia pomagające przezwyciężyć trudności w czytaniu i pisaniu.

              I.  Przyczyny trudności w czytaniu i pisaniu:

   - niewłaściwa mowa u dzieci przejawiająca się w niepoprawnej wymowie niektórych głosek

   - nieprawidłowe zapamiętywanie liter

   - zła sytuacja rodzinna dziecka; złe oddziaływanie rodziny może być przyczyną jąkania się dziecka

   - brak zębów, niesprawność języka

   - choroba oczu

   - kłopoty ze słuchem

   - nieprawidłowa mowa w otoczeniu dziecka

   - trudności dokonywania analizy i syntezy wzrokowo-słuchowej wyrazów

   - zaburzenia orientacji przestrzennej

   - niezręczność manualna związana z graficzną stroną pisma

Pisanie związane jest z percepcją wzrokowo- słuchową i sprawnością motoryczną, a dotyczy porównywania, różnicowania czy odwzorowywania oraz zapoznania dzieci z nazwami kształtów, położenia i kierunków.

II.  Typy trudności w czytaniu i pisaniu (objawy) 

       1. ZABURZENIA ANALIZATORA WZROKOWEGO

      CZYTANIE

·         wolne tempo czytania

·         gubienie się w tekście

·         czytanie na pamięć, zgadywanie

·         przekręcanie końcówek

·         słabe rozumienie czytanego tekstu

·         duża męczliwość

      PISANIE

·       mylenie liter o podobnych kształtach np. t – l – ł, m – n, a – o, a w konsekwencji do

                   błędnego zapisu wyrazów (wyrazy mają podobną  postać), np.: taco - toco, półka – półko,

                   tama – tana, ale – ate itp.

·         mylenie liter różniących się położeniem w stosunku do osi pionowej i poziomej,             

                   np. n-u, b-d

·         mieszanie struktur graficznych, np. dom-dam

·         przestawianie liter, sylab, wyrazów

·         opuszczanie drobnych znaków graficznych (kropeczki, ogonki) i interpunkcyjnych

·         zapominanie niektórych dużych liter

·         niewłaściwe rozplanowanie graficzne wyrazów w stosunku do stronicy

                   zeszytu

·         nieodpowiedni wybór linijek

·         mylenie kierunku zapisu (pismo zwierciadlane, pisanie w zeszycie od strony prawej do

                   lewej)

·         trudności w pisaniu ze słuchu i z pamięci, a także w przepisywaniu z tablicy

·         liczne błędy ortograficzne

       2.  ZABURZENIA LATERALIZACJI I KOORDYNACJI PRZESTRZENNEJ

      CZYTANIE

·         wolne tempo czytania

·         mylenie kierunku, a co za tym idzie przestawianie kolejności liter, a nawet cząstek         

                   wyrazów, np.: rów - wór

·         przeskakiwanie linijek czytanego tekstu

·         opuszczanie sylab, często całych wyrazów

·         przestawianie cyfr, np.: 69 – 96

·         kłopoty w rozumieniu treści zawierających pojęcia z dziedziny stosunków                     

                  czasowo-przestrzen­nych.

      PISANIE

·         nieumiejętność rysowania tabelek

·         mylenie kierunku zapisu

·         pismo lustrzane

·         niewłaściwy wybór linii w zeszycie

·         mylenie liter p-b, d-g m-n

·         zmienna wielkość i nachylenie liter

·         trudności w operowaniu pojęciami z zakresu stosunków przestrzennych

·         trudności w operowaniu przyimkami

       PLASTYKA

·            błędny kierunek odwzorowywania podczas rysowania

      WYCHOWANIE FIZYCZNE

·         słaba orientacja w schemacie własnego ciała

      3. ZABURZENIA ANALIZARORA SŁUCHOWEGO

      UMIEJĘTNOŚCI KLUCZOWE

·            męczenie się przy słuchaniu dłuższych opowiadań i przy czytaniu

·            mały zasób słów

·            prymitywna konstrukcja zdań, agramatyzmy

·            trudności w rozumowaniu, wnioskowaniu i syntetyzowaniu na materiale werbalnym

             PISANIE

·         zlepki literowe

·         mylenie kolejności liter w wyrazie

·         opuszczanie końcówek wyrazów

·         gubienie liter

·         przestawienie szyku dyktowanych wyrazów

·         kłopoty z zapisem dwuznaków, zmiękczeń

·         mylenie liter dźwiękopodobnych (s, c, z, sz, cz, rz)

·         pismo fonetyczne

·         ubezdźwięcznianie (data – tata, chleb – chlep, babcia – bapcia)

·         dodawanie liter, np.: kot – kyot, balon – balyan)

·         opuszczanie spółgłosek np.: gości – Gocie

·         opuszczanie samogłosek, np.: jest – jst

·         trudności ze zmiękczeniami (ś – si)

·         łączenie przyimków z rzeczownikiem

·         wolne tempo pisania

·         ujawnianie się w piśmie nawet już przezwyciężonych wad wymowy

     CZYTANIE

·         trudności z syntezą, złożeniem przeliterowanych dźwięków w całość wyrazu

4.       SPRAWNOŚĆ MANUALNA – trudność w pisaniu (wpływa na poziom graficzny pisma)

·         pismo nieporządne, brzydkie, litery nierówne, nie dochodzą lub wychodzą poza linie, mają

                   niejednakowe nachylenie, zachodzą na siebie

·         wolne tempo pisania

ĆWICZENIA W PRZEZWYCIĘŻANIU TRUDNOŚCI

(na materiale bezliterowym i literowym)

1.       PERCEPCJA SŁUCHOWA:

Aby ja usprawnić należy doskonalić:

·         Rozpoznawanie różnorodnych dźwięków

·         Analizę i syntezę głosek w wyrazie

·         Różnicowanie głosek

PRZYKŁADY ĆWICZEŃ DLA DZIECI Z ZABURZENIAMI FUNKCJI SŁUCHOWYCH

Ćwiczenia na materiale bezliterowym:

·         rozpoznawanie dźwięków i szmerów

·         odtwarzanie słyszanego rytmu

·         odtwarzanie struktur dźwiękowych na podstawie układów przestrzennych

Ćwiczenia na materiale literowym:

·         wyszukiwanie wśród obrazków takich, które rozpoczynają się na podana literę

·         dobieranie litery do obrazka

·         lokalizacja głoski w wyrazie i wyrazu w zdaniu

·         odczytywanie wyrazów podobnie brzmiących

·         analiza słów, w których jedna litera jest zmieniona

·         liczenie głosek w wyrazie

·         układanie wyrazów z alfabetu ruchomego

·         układanie wyrazów z sylab

·         uzupełnianie brakujących sylab , rozwiązywanie zagadek, rebusów, krzyżówek, tekstów z    

...