kosmetyki.pdf

Można powiedzieć, że kosmetyka jest

tak stara jak ludzkość. Prawdopodobnie już w epoce kamiennej kobiety

namaszczały swoją skórę tłuszczami zwierzęcymi i ozdabiały twarze

naturalnymi barwnikami. Pierwszy okres świetności przeżywała sztuka

podkreślania piękności w dawnym Egipcie.

Podaje się, że Kleopatra VII, żona Juliusza Cezara napisała księgę o urodzie, która

niestety nie dotrwała do naszych czasów. Dotrwał natomiast papirus zatytułowany dosyć

obiecująco „Początek księgi o tym, jak uczynić ze starej młodą’’. Ale przecież nie tylko

kobiety, bo i mężczyźni w równym stopniu przywiązywali duże znaczenie do swojej urody i

troski o ciało.Ksenofont w „Cyropedii” opisywał pełen zachwytu wygląd młodzieńca z

podmalowanymi oczami, przyprawionymi włosami i szminką wtartą w skórę. Wiele z

ówczesnych kosmetyków jesteśmy w stanie przeanalizować na podstawie odkryć

archeologicznych. Umożliwił to suchy klimat Egiptu, dzięki któremu przetrwały nie tylko

papirusy czy mumie, ale naczynia z zawartością składników chemicznych obecnych w

kosmetykach. Około 1400 p.n.e. trzy kobiety z dworu Totmesa III były pochowane z

kosztownym królewskim wyposażeniem, którym były m.in. kosmetyki. Dwa dzbany

zawierały oczyszczający krem z oleju i lipy. W najstarszych grobowcach znaleziono także

różne przyrządy kosmetyczne. Nie tylko palety ze szminką i tuszem do powiek, lecz także

pęsety i brzytwy. Znajdowane były również skrzynki z perukami, zarówno w grobowcach,

jak i miejscach warsztatów, gdzie je wykonywano. Starożytni byli świadomi, że

nieprzyjemne zapachy ciała związane są z nieczystością i że troska o ciało powinna

zaczynać się od oczyszczenia. Dobra woń natomiast sugerowała obecność sacrum –

świętości. Uważali, że aby być zdrowym, atrakcyjnym i magicznie chronionym trzeba być

czystym. Kapłanom służącym bogom egipskim czystość była ściśle nakazana. Nie tylko

myli się kilka razy dziennie, lecz także golili na całym ciele, by nie nabawić się pasożytów

takich jak wszy (Herodot VI w. p.n.e.), (jaja tych stworzonek znaleziono we włosach

mumii). Zaczynając swoją toaletę zamożna kobieta egipska obmywała się najpierw

specjalną pastą czyszczącą zrobioną z wody zmieszanej z natronem - jest to naturalnie

występująca mieszanina węglanu sodu i dwuwęglanu sodu, do dziś nawet używanej w

Egipcie. W gorącym klimacie zapachy były mile widziane. Aby pozbyć się nieprzyjemnego

zapachu ciała, zarówno kobiety, jak i mężczyźni wcierali w skórę kulki z ziemnego drzewa

świętojańskiego lub umieszczali pod pachami i przy stopach małe kulki z kadzidła i

owsianki. W użyciu było całe mnóstwo pachnideł. Kąpiele z dodatkiem aromatycznych

olejków i następujące po nich namaszczenia miały prawie rytualne znaczenie, społeczny

charakter i były wyrazem gościnności. Podstawowymi zapachami znanymi na Krecie były:

różany, cyprysowy i szałwi. Wiemy, że w Egipcie mięli dostęp i używali 21 różnych typów

olejków roślinnych do celów kosmetycznych (Teofrast) – jest to szeroki zestaw nawet

według dzisiejszych standardów. Mirra była szczególnie ulubiona dla starożytnych

Egipcjan i wykorzystywana jako dodatek do różnych kremów, past i maseczek, ale również

w aromatoterapii, której to byli wynalazcami. W powszechnym użyciu była oliwa. Ochrona

skóry przed palącym słońcem przez obie płcie uważana była za konieczność, więc

wszyscy naoliwiali swoje ciała regularnie. Źródła mówią, że dzienna racja oliwy używanej

do ochrony skóry wydawana była nawet najgorzej opłacanym robotnikom. Na bazie oliwy

wykonywano różnego rodzaju kremy, środki antyzmarszczkowe oraz preparaty do

zmniejszania lub usuwania rozstępów. Wiele z receptur, które przetrwały, spisywanych

było na papirusach medycznych. A oto jedna z nich, przeciw zmarszczkom:

• jedna łyżeczka olejku migdałowego słodkiego

• dwie krople oleju esencjonalnego z kadzidła

Mieszaninę tych dwóch położyć na oczyszczoną twarz w połączeniu z łagodnym

masażem.

Inny skuteczny środek do usuwania zmarszczek składał się z :

• gumy pozyskanej z kadzidła

• wosku

• świeżego oleju z moringi

• trawy (cibora)

Wszystko to mieszano ze sfermentowanym sokiem owocowym. Stosowano

codziennie.

Jeżeli skóra była zniszczona przez blizny wywołane przez spalenie słońcem, to żeby

uczynić je mniej widocznymi używano specjalnej maści. A była nią:

• c zerwona ochra i kohol (czarny proszek antymonowy)

rozmieszane z sokiem z sykomory i nakładane na chore miejsca.

Podobny był efekt stosowania okładów z bandaży nasączonych sokiem z drzewa

świętojańskiego i miodu lub maści zrobionej z kadzidła i miodu . Wielu receptur nie

jesteśmy w stanie zrekonstruować ze względu na to, iż niektóre gatunki roślinności już nie

istnieją. Bardzo cenionym środkiem pielęgnacyjnym było ośle mleko. Znane są mleczne

kąpiele rzymskiej cesarzowej Poppei. Utrzymywano 500 osłów przy drogach po których

podróżowała, aby ciągle mogła kąpać się w ich mleku. Sławna była również z pielęgnacji

swej urody za pomocą kremów zrobionych z mleka oślego zmieszanego z mąką. Mogły

być także sporządzone z dodatkiem zgniecionych skorupek ślimaków, co miało

właściwości ścierające, działające jak dzisiejszy peeling. Niektóre kremy wzmacniane były

wyszukanymi składnikami,takimi jak: jęczmień libijski, miód, cebulki narcyza czy zmielone

rogijelenia.

Wśród składników były też i trucizny, jak rtęć i ołów, które ostatecznie niszczyły nie tylko

skórę ale i życie. Kobiety, które je stosowały, nie znały ich szkodliwych właściwości. Dla

starożytnych Egipcjan uroda, magia i medycyna były nierozdzielne. Nigdzie nie jest to

lepiej uwidocznione niż w sposobie malowania oczu. Makijaż taki najczęściej nazywany

był mesdemed. Jego charakterystycznym elementem była czarna kreska na powiece.

Wykonywano ją najczęściej galeną (siarczek ołowiu) bądź stibinitem (siarczek antymonu).

Kreska ta miała magiczne znaczenie: chroniła przed tzw. złym okiem, ale miała też

medyczne cele – galena ma właściwości dezynfekcyjne, odstrasza owady latające, chroni

od kurzu. Starożytny makijaż oczu miał intensywne zabarwienie. Kolory nakładane na

powieki wytwarzane były ze startych kamieni szlachetnych m. in. zielonego malachitu,

błękitnego lapis lazuli, a także z szafranu o mocno czerwonym kolorze, który również jako

bardzo droga przyprawa służył w kuchni. Środki upiększające używane były również do

policzków i ust. Do policzków przeznaczona była szkodliwa biel ołowiana, która mogła być

zastępowana startym korzeniem kosaćca florenckiego lub talkiem zabarwionym czerwoną

ochrą (tlenek żelaza, nazwa pospolita – rdza). Róż do policzków i ust pozyskiwano z

osadu z czerwonego wina, jak i startych płatków świeżych kwiatów. Usta szminkowano też

maścią wymieszaną z ochrą. Bardzo często przyciemniano brwi i rzęsy do czego

doskonale nadawał się spalony korek, węgiel drzewny, czy kohol. Szerokie zastosowanie

do barwienia rzęs, brwi i włosów miała do dziś zresztą używana henna, która nie tylko

farbuje, ale i odżywia je nadając im blasku.

Tak jak w innych cywilizacjach wygląd włosów miał kluczowe znaczenie nie tylko ze

względów estetycznych, ale także z powodów erotycznego symbolizmu tradycyjnie

wiązanego z włosami. Przy świątecznych okazjach mężczyźni i kobiety nosili peruki

zrobione z ludzkich włosów, a na codzień starali się utrzymywać włosy w dobrej kondycji.

Pozostało wiele porad i receptur, które miały stanowić panaceum na tego typu

dolegliwości. Na przykład przeciw wypadaniu i siwieniu włosów stosowano wosk pszczeli i

żywicę. I w tym wypadku wiara oraz magia miały niebagatelne znaczenie. By zapobiec

siwieniu gotowano w oleju krew z czarnego wołu lub cielca, gdyż wierzono, że czerń

zwierzęcia przeniesiona zostanie na siwiejące włosy. Czarny róg gazeli był miażdżony i

mieszany z olejem w tym samym celu. Te środki były nieco bardziej przyjemne niż

składające się ze zgniłej wątroby osła zanurzonej w oliwie. Dużo bardziej skutecznym

środkiem mogła być maść z owoców jałowca i dwóch niezidentyfikowanych roślin

rozmiażdżonych na pastę i podgrzanych z olejem. Naturalny koloryzujący czynnik zawarty

w tych dwóch roślinach wcierano we włosy, a ścierające właściwości jałowca korzystnie

wpływały na skórę. Aby sprawić by włosy zaczęły rosnąć umieszczano posiekaną sałatę,

symbolizującą płodność, na łysiejące miejsca, lub też łysiejąca głowa była namaszczana w

równej części olejem jodłowym i innym olejem lub tłuszczem.

Dbałość o zdrowy wygląd zębów również nie była obca starożytnym. Proszek do

czyszczenia zębów wyrabiano z natronu. Bardziej prymitywnym środkiem do czyszczenia

był popiół. By polepszyć swój oddech przeżuwano zioła, a także kadzidło lub płukano

gardła mlekiem.

Bazując na starożytnych recepturach, każdy sam może zrobić coś, co przypomina tego

typu „pastę do zębów”. Należy w tym celu rozmieszać w niewielkiej ilości wody trochę

sody i połączyć to z posiadaną pastą do zębów. Aby zwiększyć odczucia smakowe i

zapachowe należy dodać kroplę olejku z mirry. Działa oczyszczająco, wybielająco i

odświeżająco. Nie należy jednak przesadzać ze zbyt częstym stosowaniem, gdyż można

tym sposobem zniszczyć szkliwo nazębne. Zwracano często uwagę, że mumie mają starte

zęby i zniszczone szkliwo za co obwiniano ich dietę, ale prawdopodobnie i nieodpowiedni

sposób czyszczenia zębów na to wpłynął. Zachęcam, aby każdy osobiście wypróbował,

jak działają kosmetyki sporządzone z naturalnych składników. Proponuję wykonanie

klasycznego kremu chłodzącego, nawiązującego do receptury greckiego lekarza

Hipokratesa z IV w. p.n.e. Przeznaczony jest on do każdego rodzaju cery na noc, na dzień

w zimie, a może być też stosowany jako krem do rąk:

• 7 g wosku pszczelego

• 8 g obrotu (lub 8 ml olejku z jojoby)

• 60 ml olejku migdałowego

• 25 ml wody destylowanej

• 2 krople różanego olejku eterycznego (lub 15 ml wody destylowanej i 10 ml wody

różanej)

Wosk, obrot i olejek migdałowy stopić w żaroodpornym naczyniu lub na łaźni wodnej.

Oddzielnie podgrzać wodę destylowaną, powinna ona być cieplejsza od płynnych

tłuszczów. Zdjąć z pieca i mieszać, aż masa ostygnie do 45 °C ,wtedy dodać olejek różany.

Przelać do pojemniczka, odstawić w chłodne miejsce.

Mgr. Anna Baruk-Bejda

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: