Metody syntetyczne.docx

Metody syntetyczne:

Służą przede wszystkim opanowaniu umiejętności czytania w aspekcie

technicznym. Przechodzi się od elementu do całości. Elementem jest tutaj znak graficzny a całością zdanie.

Ze względu na podstawę syntezy wyróŜnia się następujące metody:

- alfabetyczną, określaną jako sylabizowanie,

- fonetyczną, zwaną równieŜ głoskową,

- sylabową, czyli zgłoskową.

Metoda alfabetyczna.

Nauka na pamięć liter alfabetu na pamięć. Następnie zapamiętywanie kształtów oraz nazw. Następnie dzieci łączą litery w sylaby a sylaby w słowa, słowa w zdania.

Metoda sylabowa

pomijała w ogóle głoski i rozpoczynała naukę czytania od

zgłosek (sylab) samogłoskowych, a następnie przechodziła do zgłosek

złoŜonych. Nauka czytania przebiegała w kilku fazach od poznania zgłosek

samogłoskowych (a, e, i, o, u, y), poprzez zgłoski złoŜone z dźwięku

spółgłoskowego i samogłoskowego (np. ma, me, mi, mo), do poznania zgłosek,

w których samogłoska wyprzedzała spółgłoskę (ul, om, am). W trakcie dalszej

nauki następowało poznanie zgłosek, w których oprócz samogłoski

występowała zbitka dwóch lub więcej spółgłosek (kra, Brda).

Metoda fonetyczna

Metody analityczne:

Istotą metod analitycznych

jest połączenie analizy słuchowej z analizą wzrokową. Nie pozwalają one na

odczytywanie nowych wyrazów lub zdań na podstawie uprzednio poznanych

liter.

Metoda Wyrazowa

Wprowadzanie dużej ilości wyrazów by mogły w przyszłości przydać się w tworzeniu zdań. Nauka czytania polegała na zapoznawaniu dziecka z określonym wyrazem z  przypisanym do niego ilustracją, poprzez słuchanie jego brzeminia.

Metoda zdaniowa:

Przyjmując za podstawę zdanie, wychodziła od zrozumienia tekstu, lecz

wymagała dodatkowego wysiłku w zidentyfikowaniu wyrazów jako elementów

składowych danej części zdania. W tej odmianie metod analitycznych zdanie, w

przeciwieństwie do wyrazu, stanowiło jednostkę językową tworzącą logiczną

całość. Metoda zdaniowa rozwijała równolegle mowę i myślenie dziecka oraz

wytwarzała u niego nawyki potrzebne do zrozumienia sensu czytanego tekstu.

Metody analityczno-syntetyczne:

W zgłoskowej metodzie analityczno – syntetycznej nauka czytania rozpoczyna

się od zapoznania z samogłoskami, poprzez dobór odpowiednich wyrazów, gdyż

przyjmuje się, że samogłoski są słowotwórcze. Następnie przechodzi się do

zgłosek złożonych z dwóch lub większej ilości głosek. Po analizie następuje

synteza, czyli połączenie w pierwotną całość.

Jeżeli przedmiotem analizy jest wyraz, wówczas wyróżniamy metodę

analityczno – syntetyczną o charakterze wyrazowym.

Wyróżniamy trzy odmiany metod analityczno – syntetycznych:

- metody analityczno – syntetyczne o charakterze wzrokowym,

- metody analityczno – syntetyczne o charakterze fonetycznym,

- metody analityczno – syntetyczne o charakterze funkcjonalnym.

W każdej z tych metod podstawą analizy są tzw. wyrazy podstawowe, których

dobór opiera się na dwóch kryteriach: fonetycznym (zgodność wymowy z

zapisem graficznym) i graficznym (łatwość w kreśleniu liter składających się na

dany wyraz).

W metodzie analityczno – syntetycznej o charakterze wzrokowym podstawą

analizy jest wyraz spostrzegany wzrokowo. Z zapisu graficznego wyrazu zostaje

wyodrębniony określony znak graficzny – litera. Następnie danej literze

przyporządkowuje się odpowiadający jej obraz dźwiękowy, czyli głoskę.

Wówczas poprzez łączenie wyodrębnionej litery z innymi literami dochodzi do

odczytania wyrazu. Nauka czytania charakteryzuje się następującymi etapami:

przejście od analizy wzrokowej, poprzez analizę słuchową do syntezy.

W metodzie analityczno – syntetycznej o charakterze fonetycznym podstawą

analizy jest budowa dźwiękowa (fonetyczna) wyrazów. W początkowej fazie

nauki czytania następuje rozpoznawanie słuchowe wyrazu, potem

wyodrębnienie w nim kolejnych głosek. Każdej głosce (zamiast litery) jest

przyporządkowany kolorowy kartonik. Dopiero po pewnym czasie kolorowy

schemat wyrazu zostaje stopniowo zastępowany symbolem literowym.

W metodzie analityczno – syntetycznej o charakterze funkcjonalnym naukę

czytania opiera się na tzw. relacji funkcjonalnej, czyli stosowaniu różnych

metod adekwatnych, ale jednocześnie wspierających poziom rozwoju różnych

funkcji psychicznych. Wykorzystuje się więc metody analityczno – syntetyczne

o charakterze wzrokowym oraz metody analityczno – syntetyczne o charakterze

fonetycznym, ze względu na udział funkcji wzrokowej i słuchowej w tym

procesie nauki czytania. Analiza i synteza w tej metodzie ma trochę inny

przebieg. Integracja różnych metod spowodowała, że analiza jest dokonywana,

poczynając od wyrazu, poprzez sylabę, do litery lub głoski, a synteza – w

odwrotnej kolejności: od litery lub głoski, poprzez sylabę do wyrazu.

Metody globalne

W metodach globalnych wyraz, część zdania lub zdanie są poznawane jako

całościowy obraz graficzny. Wynika to z odniesienia się do znaczeniowej

strony czytanego tekstu. Nauka czytania rozpoczyna się od konkretnego pojęcia,

zrozumiałego dla dziecka, budząc w nim w ten sposób zainteresowanie znakiem,

drukiem, książką. Wyodrębnienie poszczególnych dźwięków i liter ma na celu

utrwalenie wyrazu i podkreślenie różnic pomiędzy poszczególnymi wyrazami, a

nie badanie ich struktury literowo – głoskowej. Wpływa to na lepsze rozumienie

treści, gdyż znacznie mniej wysiłku i uwagi poświęca się formalnej stronie

czytania.

W metodach globalnych najpierw następuje poznawanie i zapamiętywanie

szeregu wyrazów jako pewnej zamkniętej całości, a dopiero później analiza

elementów wyrazów, czyli dźwięków i liter. Analiza polega tu przede

wszystkim na uchwyceniu różnic w poszczególnych wyrazach, a nie na

powolnym poznawaniu budowy literowo – głoskowej. Ten specyficzny rodzaj

analizy poprzez zestawienie, porównanie i wyszukiwanie powtarzających się

elementów wyrazów prowadzi do poznawania poszczególnych liter. Ekspozycja

całych wyrazów lub zdań wiedzie do stopniowego powiększania pola czytania,

czyli obszaru, jaki osoba czytająca obejmuje wzrokiem. Następuje stopniowe

przechodzenie od czytania po literze do sylaby i wyrazu. Opanowywanie

umiejętności czytania wymaga ciągłego poszerzania tego pola. W związku z

tym w początkowej fazie w obrębie czytanego tekstu zestawia się wyrazy o

różnej liczbie liter lub o innych układach graficznych. W ten sposób rozwija się

spostrzeganie obejmujące znaki graficzne w obrębie krótkich, a następnie coraz

dłuższych wyrazów.