administracja LINUX-em.pdf

Podstawy administrowania systemem operacyjnym Linux

Podstawy administrowania

systemem operacyjnym Linux

1. Zarządzanie kontami użytkowników, instalowanie i usuwanie oprogramowania

2. Uruchamianie i zamykanie systemu, planowanie zadań

3. Zarządzanie lokalnym systemem plików, montowanie i formatowanie dysków, korzystanie

z dyskietek i CD-ROM

4. Podstawy programowania w shellu

5. Konfigurowanie połączeń sieciowych

Bibliografia

Podstawy administrowania systemem operacyjnym Linux

1. Zarządzanie kontami użytkowników,

instalowanie i usuwanie oprogramowania

W ramach poprzednich modułów została podana informacja, że praca w systemie Linux

jest możliwa tylko dla zarejestrowanych użytkowników, czyli osób, które mają utworzone

konto (login). W trakcie instalacji systemu zostały utworzone konta użytkowników test1 ,

test2 , test3 i test4 . Oczywiście administrator systemu musi mieć możliwość panowania

nad kontami użytkowników, ich dodawania, blokowania czy usuwania. Podstawowym

miejscem, w którym są zawarte informacje o kontach użytkowników jest plik

/etc/passwd . Przykładowy plik jest zamieszczony poniżej:

root:x:0:0:root:/root:/bin/bash

bin:x:1:1:bin:/bin:/sbin/nologin

daemon:x:2:2:daemon:/sbin:/sbin/nologin

adm:x:3:4:adm:/var/adm:/sbin/nologin

lp:x:4:7:lp:/var/spool/lpd:/sbin/nologin

sync:x:5:0:sync:/sbin:/bin/sync

shutdown:x:6:0:shutdown:/sbin:/sbin/shutdown

halt:x:7:0:halt:/sbin:/sbin/halt

mail:x:8:12:mail:/var/spool/mail:/sbin/nologin

news:x:9:13:news:/var/spool/news:

uucp:x:10:14:uucp:/var/spool/uucp:/sbin/nologin

operator:x:11:0:operator:/root:/sbin/nologin

games:x:12:100:games:/usr/games:/sbin/nologin

gopher:x:13:30:gopher:/var/gopher:/sbin/nologin

ftp:x:14:50:FTP User:/var/ftp:/sbin/nologin

nobody:x:99:99:Nobody:/:/sbin/nologin

mailnull:x:47:47::/var/spool/mqueue:/dev/null

rpm:x:37:37::/var/lib/rpm:/bin/bash

xfs:x:43:43:X Font Server:/etc/X11/fs:/bin/false

ntp:x:38:38::/etc/ntp:/sbin/nologin

rpc:x:32:32:Portmapper RPC user:/:/bin/false

gdm:x:42:42::/var/gdm:/sbin/nologin

rpcuser:x:29:29:RPC Service User:/var/lib/nfs:/sbin/nologin

nfsnobody:x:65534:65534:Anonymous NFS User:/var/lib/nfs:/sbin/nologin

nscd:x:28:28:NSCD Daemon:/:/bin/false

ident:x:98:98:pident user:/:/sbin/nologin

radvd:x:75:75:radvd user:/:/bin/false

Podstawy administrowania systemem operacyjnym Linux

apache:x:48:48:Apache:/var/www:/bin/false

squid:x:23:23::/var/spool/squid:/dev/null

pcap:x:77:77::/var/arpwatch:/bin/nologin

jacnow:x:500:500:Jacek Nowakowski:/home/jacnow:/bin/bash

test1:x:501:501::/home/test1:/bin/bash

test2:x:502:502::/home/test2:/bin/bash

test3:x:503:503::/home/test3:/bin/bash

test4:x:504:504::/home/test4:/bin/bash

test5:x:505:505::/home/test5:/bin/bash

Rysunek 1. Przykładowa zawartość pliku /etc/shadow

Jak widać z powyższego rysunku, plik ten jest plikiem tylko do odczytu dla wszystkich

użytkowników systemu. Każdemu użytkownikowi odpowiada jeden wpis, który zawiera

odpowiednie pola z danymi, oddzielone dwukropkiem. Poniżej są wyświetlone

przykładowo dwie linie z pliku /etc/passwd :

root :x:0 :0 :root :/root :/bin/bash

jacnow:x:500:500:Jacek Nowakowski:/home/jacnow:/bin/bash

Podstawy administrowania systemem operacyjnym Linux

Znaczenie poszczególnych pól jest następujące:

Tabela 1. Charakterystyka pól pliku /etc/passwd

Pole pliku /etc/passwd

Przeznaczenie

nazwa użytkownika

nazwa wykorzystywana przez użytkownika podczas logowania

się (login)

hasło

pole przeznaczone na hasło użytkownika, dawniej zawierało

zaszyfrowane hasło, obecnie zawiera znak x , zakodowane

hasło jest przechowywane w pliku /etc/shadow

identyfikator użytkownika

niepowtarzalny numer przypisywany przez system,

identyfikatory „zwykłych” użytkowników zaczynają się od 500

identyfikator grupy

numer grupy, do której należy użytkownik, domyślnie przy

zakładaniu użytkownika jest tworzona grupa o takim samym

identyfikatorze

komentarz

dowolne informacje o użytkowniku, np. imię i nazwisko

katalog domowy

określenie katalogu domowego użytkownika, domyślnie

/home/login

powłoka logowania

powłoka (shell) uruchamiana domyślnie podczas logowania

użytkownika, zazwyczaj jest to /bin/bash

Plik /etc/passwd jest podstawowym plikiem zawierającym informacje o użytkownikach

danego komputera i przez to jest narażony na potencjalne próby włamania do systemu.

W celu zwiększenia bezpieczeństwa hasła użytkowników są przechowywane w pliku

/etc/shadow , dla którego, jak widać z rysunku powyżej, nawet administrator ( root ) nie

ma prawa do zapisu. W pliku tym jest tyle samo wpisów co w pliku /etc/passwd

i poszczególne pola są oddzielone dwukropkami. Znaczenie poszczególnych pól jest

następujące:

Tabela 2. Charakterystyka pól pliku /etc/shadow

Pole pliku /etc/shadow

Przeznaczenie

nazwa użytkownika

nazwa wykorzystywana przez użytkownika podczas logowania się

(login)

hasło

zaszyfrowane hasło

ostatnia zmiana hasła

czas, jaki upłynął od ostatniej zmiany hasła

czas do zmiany hasła

liczba dni, jakie muszą upłynąć, by można było zmienić hasło

czas do zmiany hasła

liczba dni, do kiedy musi nastąpić zmiana hasła

Podstawy administrowania systemem operacyjnym Linux

czas ostrzeżenia

liczba dni ostrzegania o konieczności zmiany hasła

czas do blokady konta

liczba dni pozostała do zablokowania konta

data ważności konta

data, kiedy konto utraci swoją ważność

rezerwa

pole rezerwowe do wykorzystania w przyszłości

Jednym ze sposobów dodania użytkownika jest po prostu uzupełnienie odpowiedniego

wpisu w pliku /etc/passwd . Jest to zadanie wykonalne bardzo łatwo, ale znacznie łatwiej

jest skorzystać z programów służących do dodawania użytkowników i grup. Poza prostym

dokonaniem wpisu w pliku /etc/passwd programy te między innymi przygotowują

środowisko dla nowego użytkownika, odpowiednio konfigurują skrypty logowania i konto

pocztowe.

Rysunek 2 . Dodawanie użytkownika poleceniem useradd

Bezpieczniejszym z punktu widzenia spójności systemu i łatwiejszym dla administratora

jest dodanie użytkownika poleceniem /usr/sbin/useradd . Najprościej dodaje się

użytkownika poleceniem /usr/sbin/useradd nazwa_użytkownika . Po utworzeniu

nowego konta trzeba ustalić hasło poleceniem passwd nazwa_użytkownika . Domyślne

parametry przyjmowane przez system przy tworzeniu nowego użytkownika mogą być

wyświetlone po wpisaniu polecenia /usr/sbin/useradd -D . Do usuwania użytkownika

stosuje się program /usr/sbin/userdel -r nazwa_użytkownika . Parametr –r powoduje

usunięcie również katalogu domowego użytkownika z całą zawartością. Na poniższym

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: