Materialy_do_nauki1.doc

PIELĘGNIARSTWO EUROPEJSKIE

Dr n. med. MARIOLA GŁOWACKA

Katedra i Zakład Pedagogiki                      i Dydaktyki Pielęgniarskiej

Wykłady- 15 godzin

1. Przedmiot Pielęgniarstwa europejskiego

2.Systemy opieki pielęgniarskiej w krajach Europy Zach.

3. Systemy kształcenia pielęgniarek na świecie.

4. Systemy badań pielęgniarskich na świecie.

5. Międzynarodowe towarzystwa i stowarzyszenia pielęgniarskie.

6. Pielęgniarstwo polskie na tle porównawczym Europy.

7. Nowa perspektywa UCTS w krajach UE

8.Dyrektywy europejskie.

Ćwiczenia - 15 godzin

1. Etapy i determinanty rozwoju pielęgniarstwa europejskiego.

2.Istota i modele opieki pielęgniarskiej w krajach Europy Zach.

3.Role zawodowe pielęgniarek w krajach Europy Zach. a w Polsce

4.Ranga zawodowa, społeczna i naukowa pielęgniarstwa.

5. Społeczne, medyczne i naukowe obszary działania pielęgniarki europejskiej.

6.Osobowy, etyczny i religijny wymiar pielęgniarstwa.

7.Pielęgniarka polska i zachodnioeuropejska w interakcji z lekarzem.

8.Praca pielęgniarki w zespole.

9. Proces pielęgnowania w pielęgniarstwie europejskim. Dokumentacja procesu

10. Kształcenie podyplomowe i doskonalenie zawodowe pielęgniarek w Europie

LITERATURA

1.Quin D.S.Russell S.: Nursing. The Europen Dimension. Scutari Press 1993

2. Damant M., Martin C., Openshaw S.: Pielęgniarstwo w praktyce ogólnej. Warszawa 1997

3.Krause K., Astedt KurkiP.:International Perspectives on nursing. Tampere 1992

4. Wrońska I. Uniwersyteckie kształcenie pielęgniarek. Z doświadczeń polsko-szwedzkich. Lublin AM 1998

5. Wrońska I.  Rola społeczno-zawodowa pielęgniarki. Studium współczesnego pielęgniarstwa. Warszawa 1997

6. Wrońska I. Wartości życiowe młodzieży. AM Lublin 1998

7. Tuning Educational Structure In Europe. Bruksela 2003

8. Dyrektywy

9. Wybrane zagadnienia z pielęgniarstwa europejskiego,,  pod red. I. Wrońskiej, E. Krajewskiej- Kułak

CELE  KSZTAŁCENIA

Student:

1. umie porównać pielęgniarstwo polskie z pielęgniarstwem zachodnioeuropejskim  uwzględniając system opieki pielęgniarskiej, system kształcenia pielęgniarek, system badań naukowych oraz organizacje i stowarzyszenia międzynarodowe

2.zna miejsce i zakres funkcjonowania pielęgniarstwa europejskiego w świecie

3. zna zasady uznawania kwalifikacji pielęgniarek polskich

4. zna i posługuje się Dyrektywami ogólnymi i sektorowymi             

WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU

1. obowiązkowa obecność na ćwiczeniach

2. aktywny udział w zajęciach

3. pozytywne złożenie zaliczeń cząstkowych i końcowego

Udział w ćwiczenia

1. Znajomość tematów poprzednich i następnego

2. Przygotowana prezentacja zagadnień bieżących w programie PowerPoint - odpowiedzialny grupowy

Zaliczenie  końcowe

T E S T

Akty prawne dotyczące wykonywania zawodu pielęgniarki, zawodu położnej

1)Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej (tekst jednolity Dz. U. z 2001 r., Nr 57, poz. 602, ze zmianami).

2)Ustawa o samorządzie pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 41, poz. 178, ze zmianami).

Pielęgniarka i położna jest zobowiązana przestrzegać zasad wykonywania zawodu wynikających z powyższych aktów prawnych oraz zasad etyki zawodowej zawartych w Kodeksie Etyki Zawodowej Pielęgniarki i Położnej Rzeczypospolitej Polskiej przyjętym na IV Krajowym Zjeździe Pielęgniarek i Położnych

Dyrektywy Rady EWG

Dyrektywa Rady z dnia 27 czerwca 1977 r.                            (77/452/EWG)

Dotyczy:

wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną, łącznie ze środkami mającymi na celu ustalenie skutecznego wykonywania, prawa, przedsiębiorczości i swobody świadczenia usług

Dyrektywa Rady                                                        z dnia 27 czerwca 1977 r.              (77/453/EWG)

Dotyczy:

koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych w zakresie działalności pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną.

Dyrektywa Rady z dnia 10 października 1989 r.                            (89/595/EWG)

Zmieniająca dyrektywę 77/452/EWG dotyczącą wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw
i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną, łącznie ze środkami mającymi na celu ułatwienie skutecznego wykonywania przedsiębiorczości i swobody świadczenia usług, oraz uzupełniająca dyrektywę 77/453/EWG dotyczącą koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych w zakresie działalności pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną.

Dyrektywa Rady z dnia 30 października 1989 r.                            (89/594/EWG)

Zmieniająca dyrektywy 75/362/EWG, 77/452/EWG, 78/1026/EWG oraz 80/154/EWG odnoszące się do wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji lekarzy, pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną, lekarzy, dentystów, lekarzy weterynarii oraz położnych, jak również dyrektywy 75/363/EWG, 78/1027/EWG oraz 80/155/EWF dotyczące koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych
i administracyjnych odnoszących się do działalności lekarzy, lekarzy weterynarii i położnych.

Dyrektywa Rady z dnia 4 grudnia 1990 r.                                          (90/658/EWG)

•                    Zmieniająca, z uwagi na zjednoczenie Niemiec niektóre dyrektywy odnoszące się do wzajemnego uznawania kwalifikacji.

Dyrektywa 2001/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 maja 2001 r.

Zmieniająca dyrektywy Rady 89/48/EWG i 92/51/EWG w
sprawie ogólnego systemu uznawania kwalifikacji
zawodowych oraz dyrektywy Rady 77/452/EWG, 77/453/EWG, 78/686/EWG, 78/687/EWG, 78/1026/EWG, 78/1027/EWG, 80/154/EWG, 80/155/EWG, 85/384/EWG, 85/432/EWG, 85/433/EWG i 92/16/EWG dotyczące zawodów pielęgniarki odpowiedzialnej za opieką ogólną, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, położnej, architekta, farmaceuty i lekarza.

System kształcenia pielęgniarek i położnych w Rzeczypospolitej Polskiej

•                     Pielęgniarka, położna uzyskuje kwalifikacje zawodowe po ukończeniu odpowiednio szkoły pielęgniarskiej, szkoły położnych. W rozumieniu ustawy z dnia 5 lipca 1996 roku o zawodach pielęgniarki i położnej (Tekst jednolity Dz. U. Nr 57, poz. 602 ze zmianami), prowadzące kształcenie w zawodzie pielęgniarki, w zawodzie położnej, są szkoły wyższe kształcące w formie studiów magisterskich jednolitych lub uzupełniających, których absolwenci uzyskują tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa, magistra położnictwa lub w formie studiów wyższych zawodowych, których absolwenci uzyskują tytuł zawodowy licencjata pielęgniarstwa, licencjata położnictwa.

•                     Równolegle prowadzone było – do wygaśnięcia w 2006 roku  – kształcenie w 2,5 letnich szkołach pomaturalnych. Zgodnie z ustawą z dnia 3 lutego 2001 roku o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. Nr 16, poz. 169) od roku szkolnego 2003/2004 nie przeprowadza się rekrutacji kandydatów do tego typu szkół.

Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki

•                    W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w art. 65 ust. l ustanowiono zasadę wolności wyboru zawodu i jego wykonywania, ale jednocześnie zastrzeżono, że od zasady tej są wyjątki określone w ustawach szczegółowych. Taki przepis oznacza, że państwo może w drodze ustawy lub na mocy przepisów wykonawczych do ustaw, uzależnić dostęp do wykonywania zawodu od spełnienia określonych prawem warunków.

Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki i zawodu położnej,
podobnie jak w przypadku innych wolnych zawodów, stwierdza samorząd pielęgniarek i położnych, w granicach samodzielności przyznanej mu przepisami prawa. Do właściwości samorządu należy rozstrzygnięcie, czy kandydat zamierzający wykonywać zawód pielęgniarki lub zawód położnej, spełnia określone ustawą warunki potrzebne do wykonywania tych zawodów.

•                    Na tej podstawie właściwy organ samorządu, jakim jest okręgowa rada pielęgniarek i położnych - decyduje o przyznaniu lub też o odmowie stwierdzenia prawa wykonywania zawodu. Korporacja zawodowa nie podejmuje tych czynności           z urzędu, tylko na wniosek zainteresowanej osoby.

•                     Osoba ubiegająca się o prawo do wykonywania zawodu powinna zgłosić się do okręgowej izby pielęgniarek i położnych, na której terenie zamierza wykonywać zawód. Jeżeli zawód będzie wykonywany na terenie dwu lub więcej izb, pielęgniarka lub położna może wybrać sobie okręgową izbę, do której chce przynależeć - art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych. (Dz. U. Nr 41, poz. 178 ze zmianami).

W przypadku zmiany miejsca wykonywania zawodu na miejsce na terenie działania innej okręgowej izby pielęgniarka lub położna obowiązana jest niezwłocznie wnioskować o wykreślenie z rejestru, w którym figurowała, po czym złożyć wniosek o wpis do rejestru na obszarze izby, w której podjęła pracę.

Stwierdzenie prawa wykonywania zawodu pielęgniarki lub zawodu położnej łączy się z wpisem do rejestru członków samorządu pielęgniarek i położnych. Jest to obowiązkowa przynależność do samorządu.

Wspólnym wymogiem dla wszystkich, którzy ubiegają się o prawo wykonywania zawodu, niezależnie od posiadanego obywatelstwa jest warunek posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych. W świetle polskich przepisów pełną zdolność do czynności prawnych posiada osoba,  która ukończyła 18 rok życia (art. 11 Kodeksu cywilnego) oraz, która nie jest całkowicie lub częściowo ubezwłasnowolniona  (art. 12 -13 k.c.).

Posiadanie pełni praw publicznych oznacza korzystanie:
1.              z czynnego i biernego prawa wyborczego do organów władzy publicznej, organów samorządu zawodowego lub gospodarczego,
2.              z prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości oraz do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych oraz samorządu zawodowego,
3.z prawa do posiadania stopnia wojskowego,
4. z prawa do uzyskania orderów, odznaczeń i tytułów honorowych.

Zwolnienie z obowiązku uzyskania prawa wykonywania zawodu
Pielęgniarka, położna o odpowiednio wysokich kwalifikacjach, nie posiadająca prawa wykonywania zawodu w Rzeczypospolitej Polskiej, ale posiadająca to prawo w innym państwie, może brać udział w naradzie pielęgniarskiej oraz udzielać świadczeń wymienionych w art. 4 lub w art. 5, których potrzeba wynika z narady, jeżeli została zaproszona przez szpitale lub medyczne instytuty naukowo-badawcze oraz Naczelną Radę Pielęgniarek i Położnych lub właściwą okręgową radę pielęgniarek i położnych - art. 14 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej.

Wygaśnięcie prawa wykonywania zawodu
Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki lub prawo wykonywania zawodu położnej wygasa
w razie utraty obywatelstwa polskiego, utraty prawa stałego pobytu, utraty pełnej zdolności do czynności prawnych lub jeżeli upływa termin, na jaki zostało wydane. Wygaśnięcie prawa wykonywania zawodu skutkuje wykreśleniem z rejestru pielęgniarek lub rejestru położnych.

Zrzeczenie się prawa wykonywania zawodu
Pielęgniarka lub położna może zrzec się prawa wykonywania zawodu lub też zawiesić wykonywanie zawodu na czas nieokreślony. O podjętym zamiarze powinna na piśmie powiadomić okręgową radę.

Utrata zaświadczenia o posiadaniu prawa wykonywania zawodu

W przypadku utraty zaświadczenia o posiadaniu prawa wykonywania zawodu, pielęgniarka
i położna powinna niezwłocznie zawiadomić okręgową radę, która to zaświadczenie wydała.
W związku z tym, że są to druki ścisłego zarachowania, unieważnia się druk prawa wykonywania zawodu podając jego numer. O fakcie unieważnienia, jak i o wydaniu duplikatu prawa wykonywania zawodu zawiadamia się wszystkie okręgowe izby pielęgniarek i położnych.

Uzyskanie prawa wykonywania zawodu pielęgniarki, prawa wykonywania zawodu położnej przez obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej *

* Ilekroć jest mowa o państwie członkowskim Unii Europejskiej, należy przez to rozumieć również państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia w Wolnym Handlu (EFTA)  strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz Konfederacji Szwajcarskiej.
 

a)              Warunki uzyskania prawa      wykonywania zawodu
Zgodnie z art. 11a-11b ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, do warunków tych należy:
1)              posiadanie jednego z tytułów zawodowych
 

Wykaz tytułów zawodowych pielęgniarek
1.              "Krankenschwester" lub "Krankenpfleger" w Republice Federalnej Niemiec,
2.              "hospitalier(ere)/verpleegassistente(e)" lub "infirmier(ere) hospitalier(ere)/ ziekenhuisverpleger (-verpleegster)" w Królestwie Belgii,
3.              "sygeplejerske" w Królestwie Danii,
4.              "infirmier(ere)" w Republice Francuskiej,
5.              "Registered General Nurse" w Republice Irlandii,
6.              "infermiere professionale" w Republice Włoskiej,
7.              "infirmier" w Wielkim Księstwie Luksemburga,
8.              "verpleegkundige" w Królestwie Niderlandów,
9.              "State Registered Nurse" lub "Registered General Nurse" w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej,
10.              Διπλωματονχος ή πτνχιονχος μοσοκόμος w Republice Greckiej,
11.              "Enfermero/a diplomado/a" w Królestwie Hiszpanii,
12.              "enfermeiro" w Republice Portugalii,
13.              "Diplomierte Krankenschwester/Diplomierter Krankenpfleger" w Republice Austrii,
14.              "sairaanhoitaja - sjukskötare" w Republice Finlandii,
15.              "sjuksköterska" w Królestwie Szwecji,
16.              "všeobecná sestra/všeobecný ošetrovatel" w Republice Czeskiej,
17.              "ode" w Republice Estońskiej,
 

18.              Εγγεγραμμένος Νοσηλενεντης w Republice Cypryjskiej,
19.              "masa" w Republice Łotewskiej,
20.              "Bendrosios praktikos slaugytojas" w Republice Litewskiej,
21.              "ápoló" w Republice Węgierskiej,
22.              "Infermier Registrat tal-Ewwel Livell" w Republice Malty,
23.              "diplomirana medicinska sestra / diplomirani zdravstvenik" w Republice Słowenii,
24.              "sestra" w Republice Słowackiej,
25.              "hjukrunarfrcdingur" w Republice Islandii,
26.              "Krankenschwester - Krankenpfleger" w Księstwie Liechtensteinu,
27.              "offentlig godkjent sykepleier" w Królestwie Norwegii,
28.              "infirmiere", "infirmier", "Krankenschwester", "Krankenpfleger", "infermiera" lub "infermiere" w Konfederacji Szwajcarskiej.
 

1)              posiadanie dyplomu, świadectwa lub innego dokumentu potwierdzającego posiadanie formalnych kwalifikacji do wykonywania zawodu pielęgniarki odpowiedzialnej za opiekę ogólną lub czynności położnej, wydanego przez odpowiednie władze lub organizacje państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
2)              posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych,
3)              posiadanie stanu zdrowia pozwalającego na wykonywanie zawodu, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez odpowiednie władze lub organizacje państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
4)              przedstawienie zaświadczenia wydanego przez odpowiednie władze lub organizacje państwa członkowskiego Unii Europejskiej, że pielęgniarka, położna nie zostanie pozbawiona prawa wykonywania zawodu lub prawo to nie zostało zawieszone
i nie toczy się przeciwko niej postępowanie w sprawie pozbawienia lub zawieszenia prawa wykonywania zawodu,
5). złożenie oświadczenia o władaniu językiem polskim w mowie i piśmie w zakresie koniecznym do wykonywania zawodu pielęgniarki, zawodu położnej.

Termin stwierdzenia prawa wykonywania zawodu

Procedura prowadzona przez okręgową radę pielęgniarek i położnych dotycząca stwierdzenia prawa wykonywania zawodu w odniesieniu do pielęgniarek i położnych będących obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej powinna być dokonana w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku przez pielęgniarkę, położną wraz z pełną dokumentacją (art. 12g ust. 2a ustawy
o zawodach pielęgniarki i położnej).

Czasowe wykonywanie zawodu pielęgniarki lub zawodu położnej

Pielęgniarka i położna będąca obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, zamierzająca czasowo wykonywać zawód pielęgniarki lub zawód położnej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązana jest powiadomić o tym fakcie właściwą ze względu na miejsce udzielanych świadczeń okręgową radę pielęgniarek i położnych.

•                     Jednocześnie powinna przedstawić zaświadczenie wydane przez odpowiednie władze lub organizacje państwa członkowskiego Unii Europejskiej stwierdzające, że wykonuje zawód pielęgniarki, zawód położnej w tym państwie, oraz zaświadczenie wydane przez odpowiednie władze lub organizacje państwa członkowskiego Unii Europejskiej stwierdzające,

że posiada jeden z dyplomów, świadectw lub innych dokumentów potwierdzających posiadanie formalnych kwalifikacji do wykonywania zawodu pielęgniarki, zawodu położnej, jak również powinna wskazać miejsce wykonywania zawodu w Rzeczypospolitej Polskiej (art. 11d ust. 1 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej).

Wykaz dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji do wykonywania zawodu pielęgniarki lub zawodu położnej zawarty jest w Obwieszczeniu Ministra Zdrowia z dnia 30 kwietnia 2004 roku, w sprawie wykazu dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie formalnych kwalifikacji do wykonywania zawodu pielęgniarki, położnej przez obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej.

Organy stwierdzające prawo wykonywania zawodu pielęgniarki, zawodu położnej oraz dokonujące wpisu do rejestru pielęgniarek, rejestru położnych to okręgowe rady pielęgniarek i położnych przy okręgowych izbach pielęgniarek i położnych.

Rejestr Pielęgniarek, Rejestr Położnych

Okręgowe rady pielęgniarek i położnych prowadzą okręgowe rejestry. Rejestr zawiera dane osób uprawnionych do wykonywania zawodu pielęgniarki, zawodu położnej.

Każda okręgowa rada pielęgniarek i położnych prowadzi dwa rejestry: rejestr pielęgniarek i rejestr położnych. Wydanie prawa wykonywania zawodu jest równoznaczne z wpisaniem do rejestru pielęgniarek lub  rejestru położnych.

Rejestr prowadzony jest w formie elektronicznej. Sposób przechowywania uniemożliwia jego uszkodzenie, zniszczenie lub dostęp osób nieupoważnionych.

Naczelna Izba Pielęgniarek i  Położnych prowadzi Rejestr Ukaranych Pielęgniarek i Położnych oraz prowadzi Centralny Rejestr Pielęgniarek i Położnych.

Znajomość języka polskiego

Poziom znajomości języka polskiego przez pielęgniarkę i położną - obywateli innego niż Rzeczypospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej, nie podlega weryfikacji.

Wymagane jest złożenie oświadczenia o znajomości języka polskiego  w mowie i piśmie w zakresie koniecznym do wykonywania zawodu pielęgniarki, zawodu położnej (Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 kwietnia 2004 roku w sprawie szczegółowego zakresu znajomości języka polskiego, koniecznego do wykonywania zawodu pielęgniarki, położnej przez obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej – Dz. U. Nr 104, poz. 1102).

Wyciąg z Traktatu Akcesyjnego podpisanego w dniu 16 kwietnia 2003 roku.
Pielęgniarki             
Artykuł 4b Dyrektywy Rady 77/452/EWG z dnia 27 czerwca 1977 r. dotyczącej wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji pielęgniarki odpowiedzialnej za opiekę ogólną, łącznie ze środkami mającymi na celu ułatwienie skutecznego wykonywania prawa przedsiębiorczości i swobody świadczenia usług – dodany pkt. 2 lit. b Traktatu Akcesyjnego.
“Artykuł 4b - w odniesieniu do polskich kwalifikacji pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną, będą stosowane przepisy dotyczące praw nabytych.

Unijni emeryci
Po wejściu do Unii Europejskiej wszyscy Polacy, którzy pracowali w którymkolwiek kraju UE, mogą liczyć na renty i emerytury z tych krajów pod warunkiem, że opłacali składki
Członkostwo Polski w UE powoduje, że do polskich obywateli stosuje się zasady równego traktowania, zachowania praw nabytych oraz sumowanie okresów ubezpieczenia.
 

•                     Według nowych zasad uznawanie okresów ubezpieczenia oznacza, że będą do siebie dodawane wszystkie okresy ubezpieczeniowe związane z pracą zawodową w którymkolwiek kraju UE.
Każda z instytucji ubezpieczeniowych w krajach członkowskich UE, w którym dana osoba pracowała, będzie jej wypłacała świadczenie za udokumentowane okresy ubezpieczenia, zgodnie z ustawodawstwem danego kraju.
 

•                     Jak twierdzi resort pracy i gospodarki, członkostwo Polski w UE zwiększa prawa Polaków do korzystania ze świadczeń emerytalnych. Dotychczas mogli korzystać tylko ci Polacy, którzy pracowali legalnie w krajach, z którymi Polska zawarła bilateralne umowy w zakresie tego zabezpieczenia. Od 1 maja dotyczy to wszystkich państw UE.

ZASADY UZNANIA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH PIELĘGNIAREK W UNII EUROPEJSKIEJ
...