Wykład II
Strategia UE w zakresie ochrony pracy.
BHP jest jednym z najważniejszych aspektów UE. W aspekcie zatrudnieniowym bhp determinuje dokonania gospodarcze i konkurencyjność. Nieprzestrzeganie zasad bhp powoduje straty ekonomiczne (wypłaty odszkodowań, absencja chorobowa, choroby zawodowe).
Priorytetem jest aby: - wzrósł wskaźnik ( co najmniej o 50%) zatrudnienia osób od 55-65 lat, pomoc w kwestii podtrzymywania służb medycyny pracy, spadek wskaźnika wypadków przy pracy.
Mimo wzrostu technologii, 28% pracowników w Europie uważa, że mają gorsze ( trudniejsze) warunki pracy z których wynikają niektóre zmiany w organizmie, 35% uważa ,że praca zagraża ich zdrowiu. Ryzyko zawodowe w różnych kategoriach zatrudnienia nie jest takie samo. Większe ryzyko zawodowe dotyczy pracowników młodych oraz tych, którzy nie mają stałości zatrudnienia (umowy na czas określony), osoby w starszym wieku, pracownicy migrujący( Ukraińcy) tu ryzyko zawodowe polega na małym doświadczeniu. Różne ryzyko występuje również w małych i dużych przedsiębiorstwach. Większe ryzyko zawodowe jest w przedsiębiorstwach małych, w dużych zakładach jest lepiej ponieważ zatrudniają one inspektorów bhp i wszystko jest pod większą kontrolą). Sektory gospodarki również wyznaczają ryzyko zawodowe. Największe występuje w sektorze budowlanym, rolnictwie, transporcie, opiece zdrowotnej. Coraz częściej nękają nas choroby związane ze stresem psychologicznym.
Cele naszej strategii 2007-2012
I. Wprowadzenie nowoczesnych i skutecznych norm prawnych:
a/ wzmocnienie wdrażania prawodawstwa wspólnotowego ( tu odwołuje się do dyrektywy 89)
- upowszechnianie dobrych praktyk na poziomie lokalnym
- położenie nacisku na szkolenia pracowników
- opracowanie instrumentów, które ułatwiają ocenę ryzyka
- priorytety powinny być napisane prostym zrozumiałym językiem
- ułatwienie dostępu do służb doradczych
- wszystko powyższe należy realizować mając szczególną uwagę na podwykonawców
b/ pogłębianie współpracy przy monitorowaniu stosowania prawodawstwa
- Komitet Starszych Inspektorów Pracy – ma za zadanie monitorowanie prawodawstwa w poszczególnych krajach UE
- monitorowanie wskaźników wypadkowości ( dlaczego te wskaźniki są różne w różnych krajach)
- działanie w kierunku uproszczenia norm prawnych ( dostosowanie ich do zmian w zakresie technologii itp.)
- będą kontynuowane prace nad kodeksem dyrektyw bezpiecznej i higienicznej pracy ( powstanie kodeksu bhp w zakresie UE)
- próba uproszczenia obowiązujących przepisów bez obniżenia jakości bhp.
II. Wspieranie opracowania i wdrożenia Krajowych strategii.
a/ działania na rzecz propagowania rehabilitacji i reintegracji pracowników
- medycyna pracy – wywiad z pacjentem, poznanie warunków pracy
- około 35 tys. Pracowników UE rocznie jest zmuszana do zmiany pracy
b/ reagowanie na zmiany demograficzne i społeczne
- wymaga się aby krajowe strategie były spójne w następujących dziedzinach: w zakresie zdrowia publicznego, rozwoju regionalnego, zamówień publicznych, zatrudnienia i restrukturyzacji.
III. Propagowanie zmian w zachowaniu wszystkich grup społeczeństwa
a/ włączenie problematyki zdrowia i bezpieczeństwa do programów edukacji i szkolenia
- kwestia tworzenia kultury pracy
- szczególnie zwraca się uwagę na szkolenia młodych przedsiębiorców
- szanse wykorzystanie EFS na szkolenia – w celu propagowania zasad bhp
b/ zdrowie i bezpieczniejsze miejsce pracy
- wskazuje się, że jeśli ktoś lepiej realizuje zasady bhp, powinien mieć lepsze korzyści ekonomiczne
- przy kontraktach zamówień publicznych konieczne są certyfikaty, świadectwa bhp.
IV. Zwalczanie nowych i coraz częściej występujących rodzajów ryzyka
a/ określenie nowych rodzajów ryzyka
- powinny być prowadzone badania naukowe w tym kierunku
- obszary badań: kwestie psychospołeczne, zauważa się zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego, coraz więcej młodych kobiet ma problemy z rozrodczością. Obszar badań naukowych związany z organizacją pracy w zakresie bhp i ergonomii.
b/ propagowanie zdrowia psychicznego w pracy
- problemy związane ze zdrowiem psychicznym stanowi poważny problem w zakładach pracy
- zjawisko depresji
Wnioski końcowe:
I. Ocena dokonywanego postępu. Próba stworzenia nowych instrumentów ( określenie nowych parametrów)
II. Rozwiązania w zakresie bhp, propagowane w zakresie międzynarodowym
III. Z powodów gospodarczych i ludzkich bhp powinno znaleźć się w czołówce problematyki.
INSTRUMENTY PRAWNE DOTYCZĄCE OCHRONY PRACY W UE
- Międzynarodowa Organizacja Pracy ( konwencja 148, zalecenia)
- Dyrektywy UE ( 89)
- Strategia w zakresie prawa bhp po roku 2012
Różnice między przepisami i zasadami bhp.
- zasady bhp nie są tymi zasadami zawartymi w kodeksie pracy. Nie ma takiej sytuacji żeby można wszystko uregulować przepisami prawa, ale z uwagi na dobro pracownika należy przestrzegać zasad wynikających z przepisów Kodeksu pracy, i również zasad nie zapisanych w przepisach prawa, ale wynikających ze zdrowego rozsądku.
Zasady nie są przepisami prawnymi, ale konieczność ich stosowania wynika z życiowego doświadczenia, wynikających z warunków pracy, poziomu wiedzy i techniki.
Konstytucaj RP – również reguluje ochronę pracy. Jest ona najważniejszym prawem RP. Art. 66 Konstytucji dotyczy bezpośrednio spraw ochrony warunków pracy.
I. Art. 66 Konstytucji mówi – każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Art. 304 Kp. Jest wskazaniem dla nas jak ważne są sprawy związane z ochroną warunków pracy.
II. Art. 67 Konstytucji – obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego z uwagi na chorobę, wiek emerytalny, inwalidztwo.
III. Art. 30 Konstytucji – każdy obywatel ma prawo do ochrony zdrowia ( również w aspekcie prawa pracy)
IV. Art. 38 Konstytucji – Rzeczpospolita polska zabezpiecza obywatelowi prawną ochronę życia.
Kodeks pracy – ustawa z 26 czerwca 1974 roku ( weszła w życie 1.1.75)
Ustawa była wielokrotnie nowelizowana. W marcu 2007 roku otrzymaliśmy zarzuty z UE, że nasz kodeks pracy jest sprzeczny z rozwiązaniami unijnymi w zakresie odpowiedzialności pracodawcy. Uznano, że mamy zbytnią ogólnikowość pracodawcy względem pracownika. Zabrakło wyraźnego uregulowania w zakresie udzielania pierwszej pomocy, p.poż i ewakuacji pracowników. Uznano, że w naszym kodeksie jest zbyt mało o informowaniu pracowników o ryzyku zawodowym. Brak jest wyznaczonego pracownika w zakresie p.poż i ewakuacji. Zarzut odnośnie ryzyka zawodowego dotyczył grup ryzyka.
Emerytury pomostowe.
Ustawa o emeryturach pomostowych 19.12.1008, weszła w życie 1.1.2009. Ustawa określa uprawnienia pracowników pracujących w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze.
Zgodnie z ustawą praca w szczególnych warunkach to praca związana z czynnikiem ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenia zdrowia albo praca wykonywana w szczególnych warunkach środowiska pracy determinowanego siłami natury lub procesami technologicznymi a które mimo zastosowania środków profilaktyki organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikiem wymagania przekraczające poziom ich możliwości ograniczone w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
W Efekcie nie mogą po przekroczeniu pewnego wieku pracować.
Praca w szczególnym charakterze – to praca która wymaga szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej. Możliwość bezpiecznego wykonywania tych prac zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
Pracownik aby mógł skorzystać z tych przywilejów – emerytury pomostowej musi pracować w pełnym wymiarze godzin.
Rozporządzenia: Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 w sprawie ogólnych przepisów bhp.
W rozporządzeniu tym występują następujące działy:
I Definicje
II Obiekty budowlane, teren zakładu pracy
III Pomieszczenia pracy
IV Procesy pracy
V Pomieszczenia sanitarne ii zaopatrzenie pracownika w napoje.
Zgodnie z przepisami bhp ( Dz.U. z 1978 r Nr 109, poz.704) w sprawie służb bhp.
- pracodawca zatrudniający 100 pracowników i więcej powołuje służbę bhp
- poniżej 100 pracowników: ( 10-20 pracowników – sam może prowadzić bhp, do 100 pracowników – może to zlecić firmie z zewnątrz)
- na każde 600 pracowników ma być 1 pracownik służb bhp.
Art. 237 Kp – przewiduje, że pracodawca KONSULTUJE z pracownikami wszystkie działania w zakresie bhp.
Każda firma zatrudniająca powyżej 250 pracowników – pracodawca powołuje Komisję do spraw bhp jako stały organ doradczy. Na czele tej komisji stoi pracodawca lub inna osoba wyznaczona przez niego.
Układy zbiorowe, regulaminy pracy
Układ zbiorowy – porozumienie między pracodawca a pracownikami ( związkami zawodowymi). W takim przypadku nie ma potrzeby wydawania regulaminu pracy.
Regulamin pracy – zawiera regulacje dotyczące bhp. W każdym regulaminie pracy powinny się znajdować wykazy stanowisk zabronionych kobietom i kobieto w ciąży ( wymóg bezwzględny).
Soju