Verne Juliusz - Przelamanie Blokady.pdf - Verne Juliusz - Ambasador3

Juliusz Verne

Przełamanie blokady

Tytuł oryginału francuskiego: Les forceurs des blocus

Opracowanie i wstęp:

MICHAŁ FELIS I ANDRZEJ ZYDORCZAK (1996)

(na podstawie przekładu zamieszczonego w tygodniku "Ruch Literacki"

w roku 1876 pod tytułem "Przełamanie blokady")

Rozdział I

Delfin 1

ierwszą rzeką, której wody pieniły się pod kołami statku parowego, była Clyde. To było w

roku 1812. Statek ten nosił nazwę Kometa i pełnił regularną służbę między Glasgow a

Greenock, pływając z szybkością sześciu mil 2 na godzinę. Od tego czasu krocie s teamers i

pocket-boats 3 pływały w górę i w dół tej szkockiej rzeki a mieszkańcy Glasgow, wielkiego

miasta handlowego, całkowicie oswoili się z cudami żeglugi parowej.

Tymczasem dnia 3 grudnia 1862 roku ogromny tłum, złożony z armatorów, kupców,

przemysłowców, rzemieślników, marynarzy, kobiet i dzieci, zapełniał błotniste ulice Glasgow

i kierował się ku Kelvin Dock, ogromnemu zakładowi budowy statków, należącemu do

panów Toda i Mac Gregora. To ostatnie nazwisko aż nadto dowodzi, że potomkowie

słynnych Highlanders 4 stali się przemysłowcami i ze wszystkich tych podbitych starych

klanów przeistoczyli się w fabrycznych robotników.

Kelvin Dock leży o kilka minut drogi od miasta, na prawym brzegu rzeki Clyde. Wkrótce

te niezmierzone zakłady okrętowe zostały zalane przez ciekawskich; ani na nabrzeżu, ani na

molo, ani na dachu magazynu otaczającego nie zajęte miejsce nie było piędzi wolnego

skrawka; rzekę też przecinały we wszystkich kierunkach statki; nawet na lewym brzegu

wzgórza Govan zapełniły się widzami.

A jednak nie chodziło o nadzwyczajną uroczystość lecz bardzo zwyczajne wodowanie

statku. Mieszkańcy Glasgow byli bardzo uodpornieni na zdarzenia podobne temu widowisku.

Może Delfin – tak się nazywał statek zbudowany przez panów Toda i Mac Gregora –

odznaczał się czymś nadzwyczajnym? Prawdę powiedziawszy – nie. Był to wielki statek z

blach stalowych, o wyporności tysiąc pięćset ton, w którym wszystko było wymyślone tak,

aby uzyskać największą szybkość. Jego wysokociśnieniowa maszyna, pochodząca z zakładów

Lancefield Forge miała moc pięciuset koni mechanicznych. Wprawiała ona w ruch dwie

bliźniacze śruby umocowane z każdej strony tylnicy, 5 w końcowych partiach ruf y 6 i

całkowicie niezależne od siebie – zastosowanie zupełnie nowego systemu panów Dudgeon 7 z

Millwal, który daje statkom wielką szybkość i pozwala robić zwroty na bardzo małej

przestrzeni.

Jeśli chodzi o zanurzenie, to musiało być niewielkie; znawcy od razu to spostrzegli i

wywnioskowali słusznie, iż statek ten przeznaczony jest do żeglugi po wodach średnio

głębokich. Ale wszystkie te osobliwości zupełnie nie mogły usprawiedliwiać powszechnej

ciekawości. W sumie Delfin był statkiem jak mnóstwo innych. Może jego wodowanie

przedstawiało jakieś trudności techniczne do pokonania? Bynajmniej. Rzeka Clyde nieraz już

przyjmowała w swe objęcia wiele okrętów o dużo większym tonażu i wodowanie Delfina

miało się odbyć w sposób najbardziej zwyczajny.

Rzeczywiście, kiedy morze było spokojne , 8 w momencie, kiedy już dawał się odczuwać

odpływ, rozpoczęły się przygotowania do wodowania; uderzenia młotów rozbrzmiewały z

doskonałą zgodnością na klinach dźwigających stępkę 9 statku; wkrótce drżenie przebiegło

przez cały masywny kadłub; był on jeszcze trochę podniesiony; czuje się, że się chwieje;

ślizganie rozpoczyna się, przyspiesza i po kilku chwilach Delfin , opuszczający pochylnię 10

dokładnie wysmarowaną łojem, zanurza się w rzece Clyde, pośród gęstych kłębów białych

mgieł. Dziób zahaczył o muliste dno rzeki, następnie podniósł się na grzbiecie ogromnej fali i

wspaniały parowiec, uniesiony rozpędem byłby rozbił się na nabrzeżach warsztatów

okrętowych od strony Govan, lecz rzucając z wielkim hałasem równocześnie wszystkie

kotwice zatrzymał swój bieg.

Wodowanie powiodło się doskonale. Delfin spokojnie kołysał się na wodach rzeki Clyde.

Gdy znalazł się we właściwym sobie żywiole, wszyscy widzowie poczęli klaskać w dłonie, a

głośne okrzyki “hurra!” rozległy się na obu brzegach rzeki.

Lecz dlaczego te okrzyki i te brawa? Bez wątpienia najgwałtowniejsi widzowie byliby

mocno zakłopotani gdyby mieli wyjaśnić swój entuzjazm. Jaki był właściwie powód tego

osobliwego zainteresowania się statkiem? Wszystko zawierało się po prostu w tajemnicy,

osłaniającej jego przeznaczenie. Nie wiedziano, do jakiego rodzaju handlu będzie

przeznaczony, a przysłuchujący się różnym grupom ciekawskich słusznie byłby zdumiony

rozmaitością zdań krążących na ten ważny temat.

Jednakże lepiej poinformowani albo uważający się za takich zgadzali się z tym, że

parowiec będzie grał pewną rolę w straszliwej wojnie, która wówczas siała zniszczenie w

Stanach Zjednoczonych. 11 Ale więcej nie wiedziano – czy Delfin miał być statkiem

korsarskim, transportowym, okrętem Konfederacji lub statkiem morskim Unionistów – tego

nikt nie mógł powiedzieć.

– Hurra! – zawołał ktoś z tłumu, utrzymując, że Delfin zbudowany został dla Stanów

Południowych.

– Hip! hip! hip! – wołał inny, przysięgając, że szybszy parowiec nigdy dotąd nie krążył po

wodach amerykańskich.

By wiedzieć coś dokładnie pod tym względem trzeba było być wspólnikiem albo

przynajmniej bliskim przyjacielem Vincenta Playfaira i Spółki w Glasgow.

To bogata, potężna i roztropna firma handlowa, nosząca nazwę Vincent Playfair i Spółka.

Stara i szanowna rodzina Playfairów pochodzi od owych lordów Tobacco , 12 którzy

pobudowali najpiękniejsze dzielnice miasta. Ci sprytni kupcy, w następstwie Unii, 13 założyli

w Glasgow pierwsze kantory nielegalnie handlujące tytoniami z Wirginii i Marylandu.

Powstały olbrzymie majątki; wzrosło nowe centrum handlowe. Wkrótce Glasgow stał się

miastem kupieckim i przemysłowym; we wszystkich jego częściach wznosiły się przędzalnie,

huty, odlewnie żelaza i w ciągu kilku lat pomyślny rozwój miasta osiągnął najwyższy stopień.

Firma Playfaira pozostała wierna przedsiębiorczemu duchowi swych przodków. Rzucała

się w najśmielsze przedsięwzięcia, podtrzymując honor angielskiego handlu. Obecny jej

właściciel, Vincent Playfair, mężczyzna pięćdziesięcioletni, z charakteru przede wszystkim

praktyczny i rzeczowy, chociaż bardziej niż zuchwały, był armatorem czystej krwi. Poza

obrębem spraw handlowych nic go nie obchodziło, nawet polityczna strona transakcji. Z

drugiej strony był absolutnie uczciwy i zacny.

Jednakże nie mógł uznawać za swój pomysł zbudowania i wyposażenia Delfina . Pochodził

on od Jamesa Playfaira, jego synowca, 14 przystojnego trzydziestoletniego młodzieńca i

najodważniejszego skippera 15 marynarki handlowej Zjednoczonego Królestwa. 16

To było pewnego dnia w coffee-room 17 Tontine, pod arkadami ratusza, kiedy James

Playfair, przeczytawszy z wielkim zainteresowaniem gazety amerykańskie, podsunął swemu

stryjowi bardzo awanturniczy projekt.

– Stryju Vincencie – rzekł bez żadnych wstępów – można zarobić około dwóch milionów

w przeciągu miesiąca.

– A co się ryzykuje? – spytał stryj Vincent.

– Okręt i jego ładunek.

– Nic więcej?

– Owszem, jeszcze skórę załogi i jej kapitana, ale to się nie liczy.

– Zobaczymy obejrzeć – powiedział stryj, który uwielbiał ten pleonazm. 18

– Wszystko jest jasne – rzekł James Playfair. – Czytałeś Tribune, New York Herald,

Wiadomości Richmondzkie, American Reviev ?

– Dwadzieścia razy, bratanku Jamesie.

– Jesteś przekonany, tak jak i ja, że wojna w Stanach Zjednoczonych będzie jeszcze długo

trwała?

– Bardzo długo.

– Wiesz, jak ta wojna stawia w zawieszeniu interesy Anglii, a szczególnie te z Glasgow.

– A jeszcze najszczególniej te firmy Playfair i Spółka – odrzekł stryj Vincent.

– Ponad wszystko te – zareplikował młody kapitan.

– Zamartwiam się całe dnie, Jamesie i nie bez lęku rozważam bankructwa handlowe jakie

ta wojna może pociągnąć za sobą. Nie znaczy to, bratanku, że firma Playfair nie jest solidna,

lecz ma partnerów, którzy mogą zawieść. Ach, ci Amerykanie, ci zwolennicy niewolnictwa

czy też abolicjoniści, 19 poślę ich do wszystkich diabłów!

Jeżeli z punktu widzenia głównych praw ludzkości, zawsze i wszędzie wyższych od

korzyści osobistych, Vincent Playfair źle postąpił mówiąc w ten sposób, to miał rację

rozważając rzecz z czysto handlowego punktu widzenia. Bawełny – najważniejszego

przedmiotu eksportu amerykańskiego brakowało na rynku Glasgow. Głód Bawełniany, 20

będące w użyciu silne wyrażenie angielskie, stawał się z dnia na dzień groźniejszy; tysiące

zwolnionych robotników żyło z dobroczynności społecznej. Glasgow posiada dwadzieścia

pięć tysięcy warsztatów mechanicznych, które przed wojną w Stanach Zjednoczonych

dziennie wytwarzały sześćset dwadzieścia pięć tysięcy metrów nici bawełnianych, to jest

pięćdziesiąt milionów funtów rocznie. Ta liczba daje wyobrażenie o perturbacjach

wprowadzonych w przemysłowe życie miasta, kiedy nagle prawie zupełnie zabrakło surowca

przędzalniczego. Bankructwa zdarzały się codziennie. We wszystkich fabrykach zawieszano

roboty. Robotnicy umierali z głodu.

Widok tej okropnej nędzy natchnął Jamesa Playfaira i przyczynił się do powstania

zuchwałego projektu.

– Pojadę po bawełnę – powiedział sobie – i przywiozę ją, choćby miała nie wiem ile

kosztować.

Lecz ponieważ był także “kupcem”, jak stryj Vincent, zdecydował się postępować jak

kupiec i przedstawić ją w formie interesu handlowego.

– Stryju Vincencie – powiedział. – Oto mój projekt.

– Zobaczymy obejrzeć, Jamesie.

– To jest proste. Zbudujemy statek mogący szybko pływać i o dużej pojemności.

– To jest możliwe.

– Załadujemy go sprzętem wojennym, żywnością i odzieżą.

– To się znajdzie.

– Ja obejmę dowództwo tego parowca. Przeciwstawię się w tej wyprawie korsarskiej

wszystkim okrętom marynarki federalnej. Przerwę blokadę jednego z portów Południa.

– Sprzedasz drogo Konfederatom ładunek, którego tak potrzebują – powiedział stryj.

– I powrócę załadowany bawełną…

– Którą kupisz za bezcen.

– Tak jak mówisz, stryju Vincencie. Czy to jest jasne?

– Rozumie się. Lecz czy się powiedzie?

– Powiedzie się, jeżeli będę miał dobry statek.

– Zbudujemy go według zapotrzebowania. A załoga?

– O, tę znajdę. Nie potrzeba mi wielu ludzi. Wystarczą ci do obsługi statku. Nie idzie o to,

by się bić z Federalistami, ale by ich wyprzedzić.

– Zostaną wyprzedzeni – odpowiedział stryj stanowczo. – A teraz powiedz mi, Jamesie, do

jakiego miejsca wybrzeża amerykańskiego zamierzasz zawinąć?

– Dotąd, stryju, już kilka okrętów przerwało blokadę Nowego Orleanu, Willmington i

Savannah. Ja zamierzam podążyć prosto do Charleston. Nie dotarł tam do tej pory żaden

angielski okręt, nie płynący z Bermudów. Jeżeli mój statek będzie miał małe zanurzenie,

dotrę tam, gdzie statki federalistów nie zdołają gonić za mną.

– Dobrze – zauważył stryj Vincent – że Charleston jest zapchany bawełną. Pali się ją, byle

się jej pozbyć.

– Tak – odpowiedział James. – Co więcej, miasto jest prawie całkowicie otoczone;

Beauregard 21 potrzebuje amunicji; sprzedam mój ładunek na wagę złota.

– Dobrze, mój synowcze. A kiedy chcesz odpłynąć?

– Za sześć miesięcy. Potrzebne mi są długie, ciemne, zimowe noce, by łatwiej się

przemknąć; dodatkowo szybki okręt.

– Zbudujemy ci nowy.

– Przyrzekasz, stryju?

– Przyrzekam.

– Więc ani słowa?

– Ani słowa!

Oto, jak się to stało, że pięć miesięcy później parowiec Delfin został wodowany w

warsztatach okrętowych Kelvin Dock, i dlaczego nikt nie znał jego prawdziwego

przeznaczenia.

Rozdział II

Podniesienie kotwicy

yposażanie Delfina biegło szybko. Olinowanie i omasztowanie było gotowe. Delfin miał trzy

maszty, zbytek trochę niepotrzebny. W istocie jednak nie liczył na wiatr uciekając przed

korwetami 22 federalnymi, polegając raczej na potężnej maszynie parowej ukrytej w swoich

wnętrzach. I miał rację.

W końcu grudnia Delfin wypłynął na zatokę Clyde dla przeprowadzenia prób. Trudno

rozstrzygnąć, kto był z tej próby bardziej zadowolony: budowniczy czy kapitan. Nowy

parowiec pływał wspaniale i log 23 wskazywał szybkość siedemnastu mil na godzinę.

Szybkość, jakiej nie osiągnął dotąd żaden statek angielski, francuski czy amerykański. Na

pewno Delfin , w potyczce z najszybszymi okrętami wygra o kilka długości w tym morskim

meczu.

W dniu 25 grudnia rozpoczęto załadunek. Parowiec przybywa by ustawić się przy nabrzeżu

handlowym dla parowców, trochę poniżej Glasgow Bridge , ostatniego mostu przerzuconego

przez rzekę Clyde przed jej ujściem. Tam znajdują się obszerne mola, zawierające ogromne

zapasy odzieży, broni i amunicji, które szybko złożono w ładowni Delfina . Rodzaj tego

ładunku ukazywał tajemnicze miejsce przeznaczenia statku i firma Playfair nie mogła dłużej

osłaniać swej tajemnicy. Zresztą Delfin nie mógł zwlekać z wyruszeniem na morze. Po

pierwsze, żadnej korwety amerykańskiej nie sygnalizowano na wodach angielskich.

Następnie, jak być gotowym do zwerbowania załogi, w jaki sposób tak długo utrzymać

milczenie? Nie można zaokrętować ludzi bez powiadamiania ich o miejscu przeznaczenia; w

końcu narażają swoje życie, a gdy ryzykuje się swoją skórę, dobrze jest wiedzieć za ile i

dlaczego.

Niebezpieczeństwo wszakże nie powstrzymuje marynarzy. Płaca była dobra, przyrzekano

dodatkowy udział w zyskach, dlatego stawiła się wielka liczba ochotników. James Playfair

miał w czym wybierać. W ciągu jednej doby wpisało się na listę załogi trzydziestu

majtków, 24 którzy uczyniliby zaszczyt nawet jachtowi Jej Królewskiej Mości.

Termin wyjścia w morze wyznaczono na dzień 3 stycznia. 31 grudnia Delfin był gotowy do

drogi. Jego ładownie wypełnione były amunicją a bunkr y 25 węglem. W dniu 2 stycznia

kapitan znajdował się na pokładzie, pilnie doglądając, czy wszystko jest w należytym

porządku, kiedy przy otworze trapowym 26 Delfina zgłosił się jakiś nieznajomy, i żądał

rozmowy z kapitanem Jamesem Playfairem. Jeden z marynarzy zaprowadził go na

rufówkę. 27

Był to mężczyzna o szerokich barkach, czerwonawej twarzy, na której przebijała wesołość,

połączona z przebiegłością. Zdawało się, że nie bardzo był obeznany z morzem i urządzeniem

statku, gdyż idąc, oglądał się na wszystkie strony, jak człowiek niezbyt często przebywający

na statku. Starał się zachowywać jednak jak stary wilk morski, ze znawstwem oglądając

olinowanie Delfina i kołysząc się na sposób marynarzy.

Stanąwszy przed obliczem kapitana, spojrzał mu bystro w oczy i spytał:

– Kapitan James Playfair?

– To ja – odpowiedział kapitan. – Czego ode mnie chcesz?

– Zaciągnąć się na pański statek.

– Nie ma już miejsca, załoga jest w komplecie.

– Ej! Jeden człowiek więcej nie zawadzi panu, przeciwnie.

– Tak myślisz? – spytał James Playfair, patrząc prosto w oczy swemu rozmówcy.

– Jestem tego pewny – odpowiedział marynarz.

– Lecz kim ty jesteś? – spytał kapitan.

Verne Juliusz - Przelamanie Blokady.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: