Kubicka , Kołodziejczyk R.7.Badania nad wpływem TV na dzieci, młodzież i dorosłych
Badania przekazu telewizyjnego: analiza zawartości, spójności, struktury, technik realizacyjnych, języka, itp.
Badania telewidzów: panelowe, sondażowe, eksperymentalne
panelowe – duże spektrum danych z bardzo dużych prób
sondażowe – mają na celu lustrację i opis zjawiska w różnych aspektach i przegląd jego uwarunkowań
- odpowiadają na pytanie jak naturalne zróżnicowanie w doświadczeniach telewizyjnych przekłada się na
odbiór treści i zmiany właściwości psychologicznych czy zachowań telewidzów
eksperymentalne – ustalenie szczegółowych zależności między przekazami a użytkownikami
1. Badania panelowe
losowy dobór próby
ankiety (poczta) lub rozmowy telefoniczne
istotne dla wydawców mediów ale nie dają inf. na temat procesów i mechanizmów wpływu mediów na ludzi
2. Badania sondażowe
wyniki badań w Anglii: oglądanie TV jako najbardziej rozpowszechniony sposób spędzania wolnego czasu; skorelowany negatywnie z inteligencją, aktywnym stylem życia i wychowywania dzieci.
Największy wpływ na dziecięce poglądy miały przekazy udramatyzowane, którym ulegały dzieci reaktywne emocjonalnie i niemające okazji do rozmów z rodzicami czy rówieśnikami.
Przemoc realistyczna bardziej przerażająca niż stylizowana; podobne efekty oglądania w ciemności i samotności
Najwięcej oglądały dzieci o niskiej inteligencji, niepewne siebie,sprawiające trudności wychowawcze,bez kolegów
Dzieci z miasta, dzieci dobrze przystosowane – bez większych szkód
Wnioskowanie o kierunku zależności nieuprawnioneL
Polska, wpływ TV:
Przyspieszona emancypacja dzieci spod kontroli rodziców; ujednolicenie zajęć członków rodziny
W życiu pozaszkolnym: poszerzenie płaszczyzny kontaktów z rówieśnikami przez wzbogacenie treści zabaw i rozmów, przy jednoczesnym nasileniu konformizmu w zachowaniach społecznych
W życiu szkolnym: większy krytycyzm wobec nauczycieli i tradycyjnie realizowanej nauki szkolnej
Wzrost potrzeby aktywności społecznej, poszerzanie się obszaru zainteresowań
Izdebska: wspólne oglądanie TV przez rodziców i dzieci: TV nie wpływa bezpośrednio na dzieci ale jest elementem szerszego środowiska: rodzice pomagają dzieciom rozumieć przekaz, lecz zależy to od atmosfery w rodzinie i świadomości pedagogicznej rodziców
3. Eksperymenty naturalne
= badania terenowe
grupy równoważne; poddane manipulacji w naturalnym środowisku
badania na dorastających chłopcach: oglądanie przemocy na ekranie wywiera różny wpływ w zależności od wcześniejszych doświadczeń i nawyków
Werwicki: lękotwórcze działanie wykazują filmy z zagrożeniem ze strony ludzi
4. Badania eksperymentalne
grupa eksperymentalna, kontrolna, laboratorium, zmienne J à maksymalna kontrola i klarowność
zarzuty: niska trafność zewnętrzna możliwość zniekształceń, nieuwzględnianie pewnych zmiennych pośredniczących między przekazem TV a ludzkim zachowaniem (np. osobiste wybory widzów)
3 główne grupy zmiennych:
rożne kategorie programów TV
różne kategorie odbiorców
rozmaite kategorie zachowań i czynności psychicznych odbiorców (preferencje, oceny itp)
ważny czynnik pośredniczący we wpływie TV na zachowania ludzi: rozumienie treści oraz umiejętność oceny wiarygodności przekazu (realny vs fikcyjny)
Francuz, Fortuna: tuż po oglądnięciu wiadomości ludzie mają w pamięci mozaikę danych – bardziej ustrukturowane wiadomości ale uboższe w szczegóły pojawiają się później, gdy inf. przejdą do pamięci trwałej
badania nad torowaniem: (skutek kolejności podawanych wiadomości – może prowadzić do upodobnienia lub kontrastu między nimi)
Hansen: oglądanie teledysków z zaznaczonym stereotypem płci wpływa na ocenę zachowań K i M pod kątem tych stereotypów
5. Testowanie modeli
model zjawiska obejmuje główne zmienne i relacje między nimi; serie eksperymentów
Josephson: oglądanie filmu z przemocą à większa agresja graczy
Frustracja po oglądaniu a tuż przed meczem à większa agresja graczy
Jak działają zespoły czynników wywalających agresję w sytuacjach interpersonalnych pod wpływem jej wcześniejszego oglądania na ekranie? Wyzwalacz skojarzony z obrazami przemocy wzmagał agresotwórcze działanie widoku takich zachowań TYLKO u chłopców mało agresywnych i niedługo po ekspozycji
Wskazał występowanie efektu społecznego uczenia się, odhamowania i torowania
6. Strategie podłużne, poprzeczne i ukośne (sekwencyjne)
podłużne – kilkakrotne badanie tej samej osoby w różnych momentach czasowych
Badania: dziecięce oglądanie przemocy pozwala przewidzieć agresję w dorosłym życiu
poprzeczne – jednorazowy pomiar u osób różniących się wiekiem
Kołodziejczyk: z wiekiem następuje zmiana podstawowych kryteriów fikcyjności z podobieństwa na prawdziwość
umożliwia badanie wpływu oglądania TV na tle innych wpływów (kulturowego, psychologicznego, społecznego)
sekwencyjne – połączenie podłużnych i poprzecznych: badanie osób w różnym wieku pochodzących z róznych generacji à umożliwia panoramiczne spojrzenie na dane zjawisko w danym momencie
7. Problemy w badaniach eksperymentalnych
Teorie – trudno wybrać jedną z wielu
Hipoteza przemoczenia: wpływ TV to efekt pojedynczych ale wyjątkowych postaci, zachowań, opinii, wydarzeń
Pomiar efektów
Pomiar zachowania w naturalnych sytuacjach = obserwacja zachowań w specjalnie skonstruowanej sytuacji– szczególnie ceniony
Testy projekcyjne
Testy papierowe badają tylko skutki i mają małą trafność zewnętrzną
Problem wpływu w badaniach nad TV
Trudno wnioskować o kierunku zależności
Metaanaliza – krytyczna refleksja nad przebiegiem i wynikami dotychczasowych badań, niezbędna dla stwierdzenia mocy wyjaśniającej i projektowania kolejnych badań
Polega na stosowaniu procedur statystycznych umożliwiających porównywanie wyników badań o odmiennej metodologii
Hearold: wpływ wzorów prospołecznego zachowania jest silniejszy u małych dzieci ale słabnie z wiekiem
8. Podsumowanie
Szeroki model oddziaływań – ujmuje TV w sposób ogólny: źródło nowych doświadczeń, które mogą oddziaływać w sposób równie rozlany na wiele aspektów aktywności ludzkiej, na tle rozmaitych kontekstów oglądania TV
model diety telewizyjnej – doświadczenia telewizyjne jako efekt częstego oglądania określonego typu przekazów à co zostało zarejestrowane w umyśle ze względu na emocje, preferencje i nastroje widza
Bada się tylko oczekiwane efekty oglądania określonych treści, wyjaśniając zależności w kategoriach modelowania, identyfikacji, skryptów społecznych, odhamowania itp.
model nawyków telewizyjnych uzupełnia model diety TV – uwzględnia się sposoby oglądani TV
model wąski – 1) jak widz rozumie rzeczywistość telewizyjną; 2) co o niej myśli?
Przedmiot badania: umysłowe reprezentacje świata telewizyjnego, wyjaśniane w ramach koncepcji schematów narracyjnych, poziomów przetwarzania itp.
tendencja rozwojowa w sposobach badania TV – zawężanie i pogłębianie tej problematyki
dareness