Strona | 1
Funkcją układu ruchu jest wspieranie ciała w celu utrzymania postawy ,nadanie możliwości poruszania się, oddychania, procesu żucia.
Plan badania układu ruchu
1. Ocena postawy stojącej , w swobodnym ruchu i leżącej
2. Mięśnie- oglądanie, omacywanie, opukiwanie( gdy jest to konieczne)
3. Kościec – oglądanie , omacywanie , opukiwanie , zwracamy uwagę na linię kręgosłupa i proporcje ciała , bierną ruchomość kręgosłupa i stawów .
4. Stawy – oglądanie , omacywanie (ocena ciepłoty i wrażliwości , ruchy bierne) .
5. Ścięgna
6. Badanie racic ,szpary międzyracicznej, kopyt, koronki , pazurów
Zmiany w układzie ruchu to :
• Zapalenia
• Zwyrodnienia
• Rozrosty (nowotwory, rozrosty genetycznie uwarunkowane)
Ocena postawy
Postawa:
• Stojąca – w spoczynku i w ruchu
• Leżąca – prawidłowa i nieprawidłowa
• Siedząca – psy i koty
Rodzaje postaw
• prawidłowa
• nieprawidłowa
- ulgowa (np. ochwat – koń stoi na piętkach)
- wymuszona (np. tężec – postawa konia na biegunach )
Zaleganie - dłuższe leżenie i trudności ze wstawaniem: może być zaleganie przed i poporodowe, przy mioglobinurii u koni , złamaniu miednicy , zapaleniu szpiku ,zapaleniu stawów , odklejeniu się nasady przy główce kości udowej (epiphysiolysis), osteomalacja krzywica , osteoporoza.)
• Na zmianę postawy wpływają zmiany w kościach , mięśniach , stawach a także w innych układach i narządach
Rodzaje zaburzeń
Stany zapalne:
• Mięśni- myositis
• Kości – osteitis
• Stawów - arthritis
• Kości i szpiku – osteomyelitis
Zmiany niezapalne (wsteczne- najczęściej zwyrodnieniowe)
• mięśni - myopathia
• kości – ostopathia
• stawów – arthropathia
• zwyrodnienia mięśni – myodegeneratio
• zwyrodnienia kości - ostodystrophia
• zmiany rozrostowe kości (psy, konie) acropachia (zgrubienie kości długich)
Zmiany w ruchu:
• chód koguci tzw. tupiący, występuje w szpacie u koni (arthrosis chronica ostodeformans ): koń opiera chorą kończynę na szczycie kopyta – kulawizna z oparcia.
• chód sztywny- bolesność mięśni , ścięgien, stawów , występuje np. przy chorobie wyścigowej koni( mikrotendinitis), wągrzycy, krzywicy , osteomalacji , tężcu , porażeniu spastycznym u buhajów , ochwacie .
• kulawizny – bolesne schorzenia narządów ruchu (np. zapalenie wielostawowe)
Mięśnie
Oglądanie
• objętość (poprzez porównanie mięśni jednoimiennych – lokalizacja zmian),
• kontury mięśni
Omacywanie
• ciepłota
• wrażliwość
• konsystencja
• stan napięcia (związany z ukł. nerwowym )
• przesuwalność skóry nad mięśniami
Opukiwanie
– gdy jest do tego wskazanie
Objętość
- zanik mięśni (jednego lub kilku ) z nieczynności (atrophia ex inactivitate) lub niedożywienia, ucisku
- przerost mięśni – hypertrophia
Stan napięcia
– zmiany :hypertonia , hypotonia, atonia
• Skurcz tężcowy (toniczny)- wzmożony stan napięcia mięśni np. występuje przy tężcu (długotrwający) .
• Skurcz kloniczny- przerywany, okresowy, dotyczy określonych mięśni (wzrost napięcia)
• Konwulsje – skurcz kloniczny wszystkich mięśni np. występuje przy zatruciu strychniną
• Drżenie pęczkowe lub włókienkowe mięśni np. w 1 stadium gorączki, zmęczeniu mięśni , spadku poziomu glukozy
• Mięśnie twarde jak deska – zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe np. mięśniochwat porażenny
Myopathia
• Jest to osłabienie mięśni na tle niezapalnym( zwyrodnienie mięśni – niedobór Se i wit.E).
• Cechują ją trudności w utrzymaniu się na nogach , zaleganie w przypadkach ostrych , sztywny chód , są to schorzenia niezapalne, nie infekcyjne
• W stanach ostrych mięśnie są twarde , obrzękłe o zwiększonej objętości
• a w przewlekłych są wiotkie , występuje zaleganie
Przykłady miopatii
Mięśniochwat porażenny
• obejmuje głównie mięśnie zadu (lędźwiowe i pośladkowe) .
• okolica jest powiększona , mięśnie twarde jak deska
• występuje sztywny chód ,trudności w poruszaniu się
• W zaawansowanym stanie – postawa siedzącego psa lub leżąca
• występuje u koni dobrze odżywionych i obficie karmionych przy braku pracy
• objawy występują po podjęciu pracy („ choroba poświąteczna”)
• badając mocz stwierdzamy mioglobinurię , rośnie również stosunek kreatyny do kreatyniny na korzyść kreatyny
Enzootyczna dystrofia mięśni
• występuje u jagniąt (cieląt, źrebiąt) na tle niedoboru witaminy E i selenu (PDM)
• może powodować ją nadmiar NKT w paszy
• histopatologicznie – choroba białych mięśni (tzw. rybie mięso ) – mamy do czynienia ze zwyrodnieniem hialinowym , później z martwicą koagulacyjną
• objawy kliniczne to sztywny chód, niedowład kończyn tylnych
Myositis
Jest to zapalenie mięśni wywołane czynnikiem uszkadzającym:
• działającym bezpośrednio – po urazach naderwaniu , zerwaniu mięśni
• działającym pośrednio– promienica, sarkosporidioza, obrzęk gazowy, złośliwy
Schorzenia mięśni mogą mieć charakter miejscowy lub rozsiany:
• Polymiositis objawia się uogólnionym bólem mięśniowym i sztywnością.
• Miositis mięśni żuchwy objawia się bólem, zanikiem mięśniowym, zwłóknieniem, co doprowadza do stałego zaciskania jamy ustnej
Badanie kośćca
– rozpoczynamy od kości czaszki badając następnie dalsze odcinki kręgów , obręcz barkową, żebra , miednicę , kończyny.
Kościec badamy poprzez
• oglądanie (wielkość, kształt )
• omacywanie (konsystencja, wrażliwość, krepitacja)
• opukiwanie (wrażliwość)
Wyróżniamy następujące zmiany kształtu kręgosłupa :
• kyphosis – grzbietowe wygięcie kręgosłupa (grzbiet karpiowaty – łukowate skrzywienie kręgosłupa skierowane do góry)
• lordosis – łęgowatość – ( grzbiet łęgowaty – łukowate skrzywienie kręgosłupa w kierunku brzusznym )
• scoliosis – boczne skrzywienie kręgosłupa
• gibbus – garb
• Opisthotonus tężec tylny wygięcie kręgosłupa w stronę brzuszną (zatrucie strychniną, zapalenie opon mózgowych, tężyczka), spowodowane jest skurczem mięśni;
• Emprosthotonus wygięcie kręgosłupa w stronę grzbietu, tężec przedni;
• Pleurothonus zarzucenie kręgosłupa w bok (tężęc boczny)
• Torticollis skręcenie szyi na bok w linii szyjnej, występuje przy pęknięciu kręgu szyjnego, zapaleniu części miękkich szyi, może być powodowane kurczem lub przykurczem miękkich części szyi, zapaleniem ucha wewnętrznego i środkowego.
Stawy
• oglądanie :wielkość , kształt , badamy w spoczynku i w ruchu
• omacywanie : konsystencja, ciepłota , wrażliwość
• ruchomość bierna – zwiększona lub zmniejszona ruchomość stawów
Racice, szpara międzyraciczna, kopyta, koronka, pazury
Badamy:
• przez oglądanie wielkość , kształt, barwę, połysk, strukturę powierzchni
• przez omacywanie konsystencję
• przez opukiwanie – bolesność
Kulawizny
Wyróżniamy następujące postacie kulawizn:
• z wykroku (skrócenie wykroku) świadczy o bolesności przy wykroku i zazwyczaj związane są ze schorzeniami górnej części kończyny (bark, biodro)
• z podparcia (skrócenie fazy podparcia , zapadanie na przeciwległą zdrową kończynę)- występuje przy chorobach np. kopyt .
Stopnie kulawizny
• 1º kulawizna występuje tylko w kłusie
• 2º występuje w kłusie i stępie
• 3º wyraźna w stępie , zwierzę nie chce kłusować
• 4º zniesienie czynności kończyny, zwierzę nie obarcza kończyny
Badanie świadomości
wroniecka.magdalena