Sadowski 4:
Międzyosobnicze stosunki przestrzenne – zachowanie ochronne:
§ Dystans osobniczy – po zbliżeniu się zaczyna osobnik walczyć.
§ Dystans ucieczki – po jego przekroczeniu zwierze ucieka, charakterystyczne dla gatunku.
§ Dystans krytyczny – bezwzględnej obrony.
Dystans osobniczy:
§ Dystans: wzrokowy, słuchowy i węchowy.
Terytorializm:
§ Typowe dla danego gatunku, przywiązanie do określonego obszaru środowiska.
§ Terytorium/rewir – jakikolwiek obszar chroniony przez zwierzę, może mieć charakter stały lub tymczasowy/przejściowy.
Ochrona przed niebezpieczeństwem:
§ Międzygatunkowe czynności ochronne: czynne i bierne, kierują nim 3 popędy: ból, strach i wściekłość.
§ Mimikra/batesowska – naśladowanie zwierząt jadowitych lub niejadalnych dla innych gatunków.
§ Mimetyzm/mimezja – upodobnienie się organizmu kształtem i barwą do martwego przedmiotu, tła lub rośliny.
§ Znieruchomienie – u owadów nazywana tanatozą.
§ Autotomia – odrzucanie ogona przez jaszczurki.
§ Ochrona czynna: defensywna/strach czynny – wycofywanie się z zagrożonego miejsca i ofensywna – obrona oparta na popędzie wściekłości.
Agresja:
§ Zachowanie ograniczające swobodę 2go osobnika, skierowane przeciw jego zdrowiu lub życiu.
§ Zachowania agonistyczne: zachowanie agresywne, wraz z ucieczką, znieruchomieniem i odpowiednimi pozami w obliczu przeciwnika.
§ Atak spokojny – kot chodzi koło szczura, dopada go i zabija – J. F. Flyann.
§ Atak afektywny – przeniesienie agresji na dowolny przedmiot.
§ Teoria popędowo-instynktowna – Z. Freuda, rozwinięta przez K. Lorenza – istnienie dziedzicznej tendencji do zachowania agresywnego, agresja - wyzwalana jest przez adekwatne wyzwalacze lub bodźce kluczowe.
§ II teoria agresji – wywoływaniu zachowania agresywnego decydującą rolę odgrywają czynniki nabyte.
§ III teoria agresji/frustracyjna – tendencje agresywne są wynikiem niedostatecznego zaspokajania potrzeb we wczesnym dzieciństwie i wynikającej z tego frustracji.
§ Wzmacnia agresję: okolica przedczołowa, nakrywka śródmózgowia, twór siatkowaty, jądro grzbietowe przyśrodkowe wzgórza, ciało migdałowate wewnętrzne, zakręt hipokampalny.
§ Osłabia agresję: zewnętrzne ciało migdałowate, zakręt obręczy, przegroda, zakręt hipokampalny.
§ Ciało migdałowate – ma szczególną rolę w sterowaniu agresją.
Ból:
§ Bodźce nocyceptywne – bodźce o rzeczywistym lub potencjalnym szkodliwym działaniu na tkanki są jednocześnie źródłem sygnałów informujących układ nerwowy o zaistnieniu zagrożenia dla całego organizmu lub jego części.
§ Ośrodkowy układ nerwowy może w dość dużym zakresie sterować dopływem informacji z nocyceptorów = regulowanie intensywności odczuwania bólu: układ bramkujący zlokalizowany w rogach tylnych rdzenia kręgowego, część układu limnicznego sterująca popędami awersyjnymi i ośrodkowy system hamujący ból.
§ Bóle talamiczne – zespoły bólowe u pacjentów z procesami chorobowymi.
§ Główną rolę w odczuwaniu bólu – jądro siatkowate, jądro śródblaszkowe, blaszka czworacza.
§ Bóle fantomowe – bóle w nodze, która została amputowana.
§ Ośrodkowy system hamujący ból: jądra szwu, istota szara śródmózgowia, przegroda i pole przedwzrokowe – struktury o serotonergicznym charakterze transmisji synaptycznej.
pupilek