herbert.doc

Zbigniew Herbert

u                   ur. 29 IX 1924 we Lwowie w rodzinie Bolesława i Marii z d. Kaniak. Ojciec prawnik i dyr. 1 z lwowskich banków. Rodzina Herbertów pochodzi z Anglii, a do Galicji trafiła przez Austrię. Pradziadek ZH nie umiał ani słowa po PL, był nauczycielem  angielskiego

u                   1938 – rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Kazimierza Wielkiego we Lwowie

u                   podczas wojny i za okupacji niemieckiej imał się różnych zajęć. Pracował w produkującym szczepionki Instytucie Behringa jako karmiciel wszy

u                   członek AK; w 1942 ukończył szkołę podchorążych

u                   jednocześnie uczęszczał na tajne komplety gimnazjalne i w 1943 zdał maturę. Następnie studiował filologię PL na tajnym Uniwersytecie Jana Kazimierza

u                   1944 – (przed wkroczeniem Armii Czerwonej) wyjechał do Krakowa. Studia na ASP szybko przerwał (podobno z powodu widocznego braku talentu). Później wybrał Akademię Handlową, którą ukończył jako mgr ekonomii w 1947. Próbował też swoich sił na wydziale prawa UJ. W 1948 przyjechał do Sopotu. W tym czasie zaczął studiować prawo i filozofię u prof. Henryka Elzenberga na UMK w Toruniu

u                   redagował „Przegląd kupiecki” i pracował w Banku PL. I artykuły Herberta ukazały się podczas jego studiów prawniczych w „Tygodniku Wybrzeża”. W 1949 uzyskał tytuł mgr praw na UMK w Toruniu

u                   współpraca ze „Słowem Powszechnym”

u                   od 1950 przebywał w W-wie, gdzie studiował filozofię na UW

u                   przez dłuższy czas był ekspedientem w sklepie. Związał się z Nauczycielską Spółdzielnią Pracy „Wspólna Sprawa”, w której pracował jako kalkulator

u                   debiutował jako poeta na łamach tygodnika „Dziś i Jutro” w 1950. I wydrukowanymi wierszami były: Napis, Pożegnanie września i Złoty środek. Początkujący poeta drukował swoje wiersze w tym czasopiśmie przez 3 lata pod pseud. Patryk oraz Stefan Martha

u                   współpracował też z „Tygodnikiem Powszechnym”, gdzie prowadził dział felietonowy „Bez ogródek”. Ponadto drukował w „Przeglądzie Powszechnym” i „Twórczości”

u                   był członkiem Związku Literatów PL od 1955 do rozwiązania ZLP w 1983

u                   1963-68 współredagował miesięcznik „Poezja”. Jest to czas wypełniony wieloma podróżami – do Anglii, Włoch, Niemiec. Kilkakrotnie jeździł do Francji i Grecji

u                   1968 ożenił się z Katarzyną Dzieduszycką

u                   w roku akademickim 1970-71 przebywał na Zachodnim Wybrzeżu USA jako visiting professor Uniwersytetu Los Angeles

u                   niemal jednocześnie w 1971-72 został przyjęty do kilku elitarnych stowarzyszeń literackich i akademii, spośród których najważniejsze to PL PEN Club i Akademie der Künste z Berlina Zachodniego

u                   1975 – poproszono go, aby wykładał na utworzonym kilka lat wcześniej Uniwersytecie Gdańskim

u                   obok pracy literackiej zaangażował się w działalność polityczną. W XII 1974 podpisał tzw. List 15 żądający udostępnienia Polakom zamieszkałym w ZSRR kontaktu z PL kulturą[1]. W XII 1975 roku wobec projektowanych zmian Konstytucji podpisał Memoriał 59[2]

u                   od końca lat 70. przebywał w Austrii, RFN i we Włoszech

u                   1981 – pracował w podziemnym „Zapisie”

u                   1989 – został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy PL

u                   1991 – zrezygnował z członkostwa w PL PEN Clubie

u                   nagrody: im. Nikolausa Lenaua (1965), im. Herdera (1973) i im. Petraki (1978)

u                   Kazimierz Wyka zamknął krąg Herbertowych inspiracji 3 nazwiskami: Miłosz, Jastrun, Przyboś

u                   przyjaźń z Miłoszem. Kością niezgody stał się Zniewolony umysł[3]

u                   wypowiedzi ZH: o miss Wachowicz (rzeczniczka Pawlaka za czasów jego premierowania) ZH był łaskaw powiedzieć, że leży odłogiem. Natomiast o skądinąd kontrowersyjnej postaci posła Pęka napisał: Pan Pęk wystawia moją wiarę w Boga na ciężką próbę. Gdy go widzę, wątpię, czy Bóg stworzył człowieka na obraz i podobieństwo swoje. W XII 1995 poświęcił wiersz Bezradność Józefowi Oleksemu dołączając się do publicznej dyskusji nt. domniemanej zdrady stanu ówczesnego premiera

u                   zm. 28 VII 1998 w W-wie. Niedługo przed śmiercią chory ZH rozmawiał telefonicznie z Miłoszem

u                   w dniu pogrzebu prezydent RP Kwaśniewski odznaczył ZH pośmiertnie Orderem Orła Białego. Żona ZH odmówiła jednak przyjęcia odznaczenia

UTWORY

§         Jaskinia filozofów (dramat w 3 aktach) – na łamach „Twórczości” 1956

§         Struna światła – 1956

§         Hermes, pies i gwiazda (wiersze i proza) – 1957

§         Studium przedmiotu – 1961

§         Barbarzyńca w ogrodzie (eseje) – 1962

§         Napis – 1969

§         Pan Cogito – 1974

§         18 wierszy (wybór z późniejszego tomiku Raport z oblężonego Miasta) – 1983

§         Raport z oblężonego Miasta – 1984

§         Elegia na odejście – 1990

§         Rovigo (nagroda „Literatury”) – 1992

§         Martwa natura z wędzidłem (nagroda im. Kazimierza Wyki) – 1991-93

§         Epilog burzy – 1998

§         Labirynt nad morzem – 2000 (3 zbiór esejów o sztuce)

§         Król mrówek – 2001 (zbiór esejów i szkiców)

§         Listy do muzy – 2001 (prywatna korespondencja ZH z jego I miłością)

§         Węzeł gordyjski – 2002 (chronologicznie opracowany cykl listów, szkiców i notatek)

2