Cudzoziemka Kuncewiczowej, Proces Kafki, Szewcy Witkacego.pdf

Test z wiedzy o lekturach

Ucz się z

Nr 12

Cudzoziemka Kuncewiczowej,

Kuncewiczowej, Proces

Proces Kafki,

Kafki, Szewcy

Szewcy Witkacego

Witkacego

1. Retrospekcja to nic innego jak:

a) umiejętność wyciągania wniosków z wydarzeń

z przeszłości,

b) typ narracji,

c) przedstawianie minionych zdarzeń w innym porząd-

ku niż chronologicznie,

d) typ bohaterki zapatrzonej w przeszłość.

3. Kto jest tytułową cudzoziemką z powieści Kun-

cewiczowej?

a) Róża,

b) córka Róży,

c) ciotka Róży,

d) narratorka.

odpowiedź: a)

odpowiedź: c)

Komentarz:

Dlaczego Róża jest cudzoziemką? Wychowywana

w domu rodzinnym jak Polka, Róża chodziła do rosyj-

skiej szkoły i przyjaźniła z rówieśnikami. Chociaż oj-

ciec, oficer carskiej armii mieszkający w Taganrogu

w Rosji kultywował polskie tradycje (dziadkowie Róży

byli Polakami zesłanymi po powstaniu listopadowym

do Rosji), to z zupełnie innymi zwyczajami spotykała

się Róża na co dzień. W Rosji czuła się Polką. Kiedy

z ciotką przeniosła się do Polski, do Warszawy jej ak-

cent, imię i wygląd budziły zainteresowanie i zdziwie-

nie, a w szkole nazywano ją kacapką. Nigdzie nie czu-

ła się Róża u siebie, wszędzie czuła się obco, jak cu-

dzoziemka właśnie.

4. Które poniższe cechy charakteru można przy-

pisać tytułowej bohaterce Cudzoziemki ?

a) przesada, teatralność w zachowaniu,

b) skupienie uwagi na sobie,

c) przesadna sugestywność,

d) chorobliwa nieśmiałość.

Komentarz:

Retrospekcja to technika pisarska, polegająca na przy-

woływaniu z punktu widzenia bohatera zdarzeń wcze-

śniejszych od właściwego momentu rozpoczęcia się

fabuły. Zaburza to linearność powieściowego (bo zwy-

kle w powieściach retrospekcja jest stosowana) cza-

su, ale pozwala narratorowi zapoznać czytelnika

z wieloma istotnymi wydarzeniami z przeszłości. Jest

to bardzo powszechny zabieg stosowany w wielu utwo-

rach. W Cudzoziemce na przykład Róża Żabczyńska

snuje wspomnienia oczekując na przebycie córki.

2. Kuncewiczówka to:

a) ukochana kotka pisarki,

b) willa, w której mieszkała pisarka,

c) typ powieści ukształtowany przez Marię Kuncewi-

czową,

d) słynna nalewka wyrobu pisarki.

odpowiedź: b)

Komentarz:

Pisarka urodziła się w Samarze, studiowała w Nancy,

na Uniwersytecie Jagiellońskim i Uniwersytecie

Warszawskim. Po wybuchu wojny w 1939 roku Maria

Kuncewiczowa przedostała się do Paryża, potem

mieszkała w Wielkiej Brytanii i w USA. Od 1962 czę-

sto przyjeżdżała do Polski. W 1968 Kuncewiczowa

wróciła do kraju na stałe. Mieszkała do śmierci w Ka-

zimierzu Dolnym w willi Pod wiewiórką znaną dziś

jako Kuncewiczówka. Została pochowana we wspól-

nym grobie z mężem na cmentarzu parafialnym w Ka-

zimierzu. Właśnie w Kazimierzu, w dawnym domu

pisarki, mieści się jej muzeum, które jest również ka-

zimierskim ośrodkiem rozmaitych spotkań artystycz-

nych.

odpowiedź: a), b), c)

Komentarz:

Cudzoziemka jest powieścią psychologiczną i z takiej

perspektywy przedstawiona zostaje jej główna boha-

terka. Róża jest histeryczką. W psychologii histeria

jest jedną z odmian nerwicy, charakteryzuje się taki-

mi cechami jak: przesada, teatralność w zachowaniu,

skupienie uwagi na sobie i przesadna sugestywność.

5. Cudzoziemka reprezentuje gatunek:

a) powieści psychologicznej,

b) powieści socjologicznej,

c) powieści historycznej,

Cudzoziemka

Kuncewiczowej,

Proces

Kafki,

Szewcy

Komentarz:

Test z wiedzy o lekturach

Ucz się z

d) powieści filozoficznej.

choanaliza była wielokrotnie krytykowana, ale ma

zwolenników do dziś.

8. Everyman to:

a) człowiek, który wszystko wie,

b) człowiek, który myśli, że wszystko wie,

c) typ bohatera,

d) tzw. każdy.

odpowiedź: a)

Komentarz:

Powieść psychologiczna zakłada przedstawienie życia

wewnętrznego postaci, koncentruje uwagę na jej prze-

życiach, wyobrażeniach i procesie odczuwania Moż-

na powiedzieć, że powieść Kuncewiczowej to swoisty

seans psychoanalityczny – pacjentka – Róża wspomi-

na ważne dla siebie wydarzenia z przeszłości. Sposób

ich przedstawienia i wybór tych, a nie innych sytuacji

z życia bohaterki są dla lekarza – czytelnika źródłem

wiedzy o problemach psychicznych pacjentki.

6. Kto był pierwowzorem dla postaci Róży Żab-

czyńskiej?

a) sama autorka,

b) matka autorki,

c) teściowa autorki,

d) to postać całkowicie fikcyjna.

dpowiedź: c), d)

Komentarz:

Everyman to specyficzna konstrukcja bohatera lite-

rackiego. Postać ta wywodzi się ze średniowiecznych

moralitetów. Przedstawia człowieka bez cech indywi-

dualnych, bez twarzy, bez imienia – abstrakcyjnego

reprezentanta wszystkich ludzi. Ten typ bohatera

upodobali sobie niektórzy twórcy dwudziestego wie-

ku – zarówno prozy, jak i dramatu (takim everyma-

nem jest właśnie Józef K. z powieści Franza Kafki)

9. Które z poniższych utworów są autorstwa

Franza Kafki?

a) Zamek ,

b) Przemiana ,

c) Krzyk ,

d) Łysa śpiewaczka .

odpowiedź: b)

Komentarz:

Ależ ja, niedyskretna, nieprzytomna córka, zdradziłam

własną matkę, opisując ją jako „Cudzoziemkę” (…)

Czyżby miał nadejść czas, że sama nie będę już mogła

odróżnić, co jest, a co nie jest tylko dla mnie? napisała

Kuncewiczowa. Nie tylko matkę pisarki, artystkę

skrzypaczkę odnajdziemy na kartach powieści, ale też

np. ojca. Ojciec autorki, Józef Szczepański służył

w wojsku rosyjskim, a później był dyrektorem szkół

średnich. Obydwoje rodzice pochodzili z polskich ro-

dzin o tradycjach patriotycznych i powstańczych. Nie

byli małżeństwem z miłości, matka Kuncewiczowej

została zmuszona do małżeństwa i fakt ten mocno za-

ciążył na atmosferze domu rodzinnego pisarki. Echa

atmosfery domu rodzinnego pisarki odnajdujemy wła-

śnie w Cudzoziemce .

7. Z jaką teorią psychologiczną należy kojarzyć

Cudzoziemkę ?

a) z psychoanalizą,

b) z psychologizmem,

c) z psychofobią,

d) z behawioryzmem.

odpowiedź: a), b)

Komentarz:

Najbardziej znane dzieła Kafki to Proces , Zamek i opo-

wiadanie Przemiana . Franz Kafka jest także autorem

Dziennika obejmującego lata 1910 – 1923 oraz licz-

nych listów. Warto pamiętać także o jeszcze jednym

jego dziele – dość kontrowersyjnym. Chodzi o testa-

ment, jaki po sobie pisarz pozostawił: Kafka nakazał

przyjacielowi, Maxowi Brodowi, by ten spalił wszyst-

kie jego rękopisy. Nie chciał, by jego dzieła zostały

wydane, gdyż miał świadomość własnej niedoskona-

łości twórczej. Jak się łatwo domyślić, skoro omawia-

my dzieła Kafki w szkole, przyjaciel nie wypełnił woli

pisarza i opublikował jego utwory. Trudno dziś stwier-

dzić, czy te informacje są prawdziwe, czy stanowią

część literackiego mitu.

Podana w punkcie d) Łysa śpiewaczka , to dramat

autorstwa Eugene Ionesco. Sztukę tę łączy z dziełem

Kafki klimat absurdu. Krzyk z kolei to najsłynniejszy

chyba ekspresjonistyczny obraz Edwarda Mucha, któ-

ry często kojarzy się z powieścią Kafki, ze względu na

podobny klimat obu dzieł, wyrażający niepokój ist-

nienia.

10. Czym charakteryzuje się tzw. kafkowski kli-

mat?

a) Labiryntami.

b) Mrocznymi przestrzeniami.

c) Zagadkami istnienia.

d) Nierealnymi stworami.

dpowiedź: a)

Komentarz:

Psychoanaliza to jedna z teorii psychologicznych, któ-

ra zakładała istnienie sfery psychiki zwanej nieświa-

domością charakteryzującej się tym, że procesy tam

przebiegające nie są dostępne świadomej refleksji

danej osoby. Twórcą tej teorii jest Zygmunt Freud.

Był on specjalistą od leczenia zaburzeń nerwicowych

u młodych kobiet. W czasie wielogodzinnych rozmów

z pacjentkami starał się z wspomnień z dzieciństwa,

wolnych skojarzeń i analizowania snów wywniosko-

wać, jakie są bezpośrednie przyczyny nerwicy. Psy-

odpowiedź: a), b), c)

Komentarz:

Test z wiedzy o lekturach

Ucz się z

Komentarz:

Określenie kafkowski klimat weszło na stałe do języ-

ka, określa się nim dziwną, niepokojącą atmosferę

zagrożenia i osaczenia, strachu i nierealności. Czę-

sto określa się taką sytuację jako „chorą” i „pokrę-

coną”. Zwykle jest to sytuacja bez wyjścia.

11. Parabola to:

a) typ bohatera, który nie posiada nazwiska,

b) inaczej przypowieść,

c) utwór przekazujący uniwersalne prawdy,

d) pojęcie z matematyki, które nie ma nic wspólnego

z literaturą.

Komentarz:

Utwór Kafki jest powieścią-parabolą, to już wiecie. Prze-

kazuje mroczną prawdę o ludzkiej egzystencji i o znie-

woleniu człowieka. Świat w utworze przedstawiony jest

jako labirynt w sensie dosłownym i metaforycznym.

14. Józef K. był:

a) prawnikiem,

b) nauczycielem,

c) nie wiadomo, jaki miał zawód,

d) urzędnikiem bankowym.

odpowiedź: d)

Komentarz:

Józef K. jest skromnym urzędnikiem bankowym, żyje

w uporządkowanym świecie, funkcjonuje w biurokra-

tycznej machinie wielkiego miasta. Brak nazwiska,

popularne imię i ten właśnie szary, zwykły i przecięt-

ny zawód podkreślają fakt, że bohater stanowi przy-

kład everymana (tzw. każdy, czyli przedstawiciel ludz-

kości pozbawiony indywidualnych cech), stanowi uoso-

bienie każdej ludzkiej istoty i jego losy ilustrują losy

każdego z nas.

15. Historiozofia to nic innego, jak:

a) filozofia historii,

b) historia filozofii,

c) nie ma takiego pojęcia,

d) teoria rewolucji.

odpowiedź: b), c)

Komentarz:

Parabola ma swój rodowód w Biblii i nazywana bywa

też przypowieścią. Przypomnij sobie przypowieści

z Nowego Testamentu , np. o siewcy, o synu marnotraw-

nym. Parabola to gatunek literatury moralistycznej,

w którym przedstawione postacie i zdarzenia nie są

ważne ze względu na charakter jednostkowy, ale ob-

razują pewne uniwersalne prawdy dotyczące człowie-

ka i świata. Zakłada dwa plany zdarzeń – dosłowny

(ciąg ukazanych zdarzeń) i ukryty, symboliczny, skry-

ty pod wierzchnią warstwą fabuły. Proces nazywany

jest powieścią-parabolą.

12. Jak kończy się historia Józefa K.?

a) Zakończenie utworu jest niejasne.

b) Śmiercią.

c) Bohater budzi się z koszmarnego snu.

d) Oczyszczeniem z zarzutów i uwolnieniem.

odpowiedź: b)

odpowiedź: a)

Komentarz:

Historiozofia próbuje udzielić odpowiedzi na pytania:

skąd, dokąd i dlaczego – jako ludzkość – zmierzamy?

Szewcy ukazują działanie mechanizmów historii. Ob-

razują stopniowy proces przeobrażania się społeczeń-

stwa określonego we wstępie przez normy demokra-

tyczne w zbiorowość zautomatyzowaną, gdzie czło-

wiek zostaje pozbawiony swojej podmiotowości.

16. W jakim jeszcze utworze Witkiewicza (prócz

Szewców ) występuje bohater o nazwisku Sa-

jetan Tempe?

a) w Pożegnaniu jesieni ,

b) w żadnym,

c) ten bohater występuje we wszystkich dziełach Wit-

kacego,

d) w 622 upadkach Bunga.

Komentarz:

Tragiczna historia Józefa K. kończy się tak samo nie-

spodziewanie, jak się zaczęła. W najmniej oczeki-

wanym momencie dwóch ubranych w czarne płasz-

cze mężczyzn zjawia się w mieszkaniu bohatera i wy-

prowadza go na peryferie miasta. W kamieniołomie

zostaje wykonany wyrok. Bohater ginie od noża wbi-

tego w serce. Powieść pokazuje prawdę o ludzkim

losie. Oto rodzimy się z góry podporządkowani okre-

ślonym prawom. Scenariusz jest zaplanowany i nie

mamy na to żadnego wpływu. Nikt nam nie wyjaśnia,

dlaczego przychodzimy na świat i dlaczego umiera-

my, a śmierć przychodzi nagle i bez żadnego uspra-

wiedliwienia.

odpowiedź: a)

13. Świat w utworze Kafki jawi się jako:

a) labirynt,

b) teatr,

c) piekło,

d) raj.

Komentarz:

Pod nazwiskiem Sajetan Tempe występują dwie róż-

ne postacie w dziełach Witkacego: w Pożegnaniu je-

sieni i w Szewcach . W powieści to młody poeta, uczest-

niczący w rewolucji jako zwolennik „niwelizmu”.

W dramacie jest to siwiejący, sześćdziesięcioletni maj-

ster szewski.

odpowiedź: a)

Komentarz:

Test z wiedzy o lekturach

Ucz się z

17. Które z poniższych tytułów to wyłącznie utwo-

ry Witkiewicza?

a) W małym dworku , Pożegnanie jesieni ,

b) W małym domku , 622 upadki Bunga ,

c) 622 upadki Bunga , Oni ,

d) Tumor Mózgowicz , Pożegnanie z Marią .

odpowiedź: a), c)

c) Scurvy,

d) Sajetan Tempe.

odpowiedź: a), b)

komentarz:

Automatyzacja społeczeństwa to ostatni etap rewolu-

cji. Wymowa ostatniej sceny jest katastroficzna i zwia-

stuje koniec cywilizacji: Na scenie panuje kompletny

chaos. Scurvy uczepiony na łańcuchu zdycha z pożą-

dania. Księżna wystrojona jak papuga wykrzykuje po-

chwałę własnej płci i ogłasza matriarchat. Sajetan

umiera, bełkocąc filozoficzne brednie, których nikt

nie słucha. Na scenę w asyście Hiper-Robociarza

wkraczają Towarzysz X i Towarzysz Abramowski. Są

zimni, obojętni i pozbawieni uczuć, ale sprawni i świa-

domi celu. Sami o sobie mówią z żalem: Szkoda tylko,

że my sami nie możemy być automatami . Kładą kres

porewolucyjnemu bezładowi i dokonują mechaniza-

cji społeczeństwa.

20. Czysta Forma to:

a) czysta teatralność, mająca się wyrażać całkowitym

wyzwoleniem teatru od tematyki politycznej, spo-

łecznej, narodowej itd.,

b) przekonanie, że dzieło sztuki nie powinno mieć

żadnych celów informacyjnych, dydaktycznych ani

ludycznych,

c) teoria rewolucyjna Witkacego,

d) teoria estetyczna Witkacego

komentarz:

Witkacy, czyli Stanisław Ignacy Witkiewicz był synem

malarza Stanisława Witkiewicza, dramaturgiem, powie-

ściopisarzem, malarzem i filozofem. Stał się niezwykle

barwną postacią życia artystycznego dwudziestolecia.

Jego pierwszym ważnym dziełem była powieść 622 upad-

ki Bunga. Napisał ponad 20 sztuk teatralnych; najbar-

dziej znane to Tumor Mózgowicz , Oni , W małym dwor-

ku , Wariat i zakonnica . Powieść Pożegnanie jesieni stała

się wydarzeniem literackim, a powieść Nasycenie zosta-

ła uznana za szczytowe osiągnięcie Witkacego.

W małym domku to sztuka teatralna Tadeusza Ritt-

nera z 1904, sztuka Witkacego o bardzo podobnym tytu-

le stanowi jej parodię. Pożegnanie z Marią , mam nadzie-

ję, kojarzycie: to opowiadanie Tadeusza Borowskiego

18. Stanisław Ignacy Witkiewicz to:

a) dramaturg,

b) powieściopisarz,

c) malarz,

d) filozof.

odpowiedź: a), b), d)

odpowiedź: a), b), c), d)

komentarz:

Stanisław Ignacy Witkiewicz, czyli Witkacy to kolej-

ny przykład artysty wszechstronnego. Znacie już przy-

kłady jego dramatów i powieści. Artysta krótko stu-

diował malarstwo w krakowskiej ASP. W pewnym

momencie założył Firmę portretową, a pod koniec

życia poświęcił się głównie filozofii.

19. Kto dokonuje automatyzacji społeczeństwa

w końcowej scenie dramatu Witkiewicza?

a) Towarzysz X,

b) Towarzysz Abramowski,

komentarz:

Według Witkacego prawdziwe dzieło sztuki jest jed-

nością złożoną z wielości elementów, zatem symbo-

licznie odzwierciedla istotę bytu, zdolne jest wzbu-

dzić poczucie tajemnicy i wywołać niepokój metafi-

zyczny. Dzieło sztuki nie ma żadnych celów informa-

cyjnych, dydaktycznych ani ludycznych. Istnieje tylko

jako Czysta Forma i jakie takie może pełnić swoją

właściwą funkcję. Poglądy Witkacego na sztukę znaj-

dują się przede wszystkim w pracach: Nowe formy

w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia

(1919), Szkice estetyczne (1922) i Teatr. Wstęp do teo-

rii Czystej Formy w teatrze (1923).

komentarz:

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: