winiarz_NR-12q.pdf

Dni Sulechowa

W dniach 27 maja - 3 czerwca

œwiêtowano „Dni Sulechowa”,

a w czasie uroczystych obchodów

wa¿n¹ rolê odegra³y winiarskie tradycje

tego miasta.

Agro-Targ 2006

4 czerwca zorganizowano w Kalsku,

pod patronatem wojewody lubuskiego,

XIII Targi Rolnicze „Agro-Targ 2006”.

Na targach nie zabrak³o stoiska

z wyrobami zielonogórskich winiarzy i

producentów sadzonek winnej latoroœli.

Muzeum Wina

Pierwsz¹ w Polsce sta³¹ ekspozycjê

pokazuj¹c¹ cykl produkcji wina, od prac

na winnicy po butelkowanie trunku,

otworzono w zielonogórskim Muzeum

Ziemi Lubuskiej. 19 czerwca, przy

udziale licznie zaproszonych goœci,

dyrektor MZL pan Andrzej Toczewski

dokona³ otwarcia Muzeum Wina. Na

powierzchni 160 m zgromadzono

urz¹dzenia i przedmioty przez stulecia

wykorzystywane w naszym regionie do

produkcji wina. Oko³o 50 eksponatów

zwi¹zanych z upraw¹ winoroœli

i produkcj¹ wina przekaza³o Niemieckie

Muzeum Winiarskie z Oppenheim nad

Renem, reprezentowane przez

dr. Reinharda Mutha. Opraw¹ graficzn¹

ekspozycji jest cykl 12 obrazów Doroty

Komar-Zmyœlony „Rok na

zielonogórskiej winnicy” i nowy

nabytek muzeum - monumentalny

olejny tryptyk „Winobranie w Zielonej

Górze” Ireny Bierwiaczonek. Podczas

wernisa¿u goœci podejmowa³y swoimi

winami winnice „Stara Winna Góra”

w Górzykowie, „Kinga” w Starej Wsi,

„Na Leœnej Polanie” w Proczkach oraz

winnica Miros³awa Kuleby w Œwidnicy.

Winnica i domek winiarski Grünberger Winzerverein w rewirze Schillerhöhe (dzisiaj teren ogródków dzia³kowych

przy ul. Horsztyñskiego). Pocztówka ze zbiorów pana Remigiusza Jankowskiego

Miros³aw Kuleba

I Konwent Winiarzy

24 czerwca w siedzibie Krajowej Izby

Gospodarczej w Warszawie odby³ siê

I Konwent Polskich Winiarzy.

Uczestniczy³a w nim delegacja

zielonogórskich winiarzy, w sk³adzie:

Kinga Koziarska, Roman Grad,

Przemys³aw Karwowski, Marek Krojcig

i Jaros³aw Lewandowski. Konwent

przygotowa³a redakcja magazynu

„Wino” i Polski Instytut Winoroœli

i Wina, w celu „oceny produkowanego

w naszym kraju wina i zwalczania barier

fiskalnych uniemo¿liwiaj¹cych

normalny rozwój polskiego winiarstwa”.

Lista obecnoœci liczy³a przesz³o 80

osób reprezentuj¹cych 48 winnic.

Oba zrzeszenia zielonogórskich winiarzy po³¹czy³y siê zgodnie i jednomyœlnie.

Utworzono now¹, wspóln¹ organizacjê, która przejê³a tradycje jednego i m³od¹ kadrê

drugiego stowarzyszenia. Odt¹d dzia³amy wspólnie. Zjednoczenie rozwia³o mity

o rywalizacji i konfliktach wœród winiarzy, niepotrzebnie rozdmuchiwane. Œwiadczy

o tym choæby przebieg wyborów do w³adz nowego Zielonogórskiego Stowarzyszenia

Winiarskiego - zaufaniem zosta³y obdarzone osoby wywodz¹ce siê z obu organizacji.

Stanis³awa Ostrowskiego, wieloletniego prezesa Lubuskiego Stowarzyszenia

Winiarskiego, wyró¿niono cz³onkostwem honorowym. W ten sam sposób uhonorowano

pani¹ prezydent Zielonej Góry Bo¿enê Ronowicz, wielce oddan¹ sprawie zielonogórskich

winnic i wina.

Praca na winnicy uczy pokory. Na oczach winiarza dokonuje siê odwieczny cud

natury: winny krzew ka¿dej wiosny odradza siê do nowego ¿ycia, ze spêkanej kory

strzelaj¹ œwie¿e pêdy, suchy szkielet wnet okrywa zielony pióropusz, latoroœle dŸwigaj¹

coraz ciê¿sze grona, a zanim zd¹¿ymy nacieszyæ siê urodzajem - wspomnienie letniej

bujnoœci i jesiennego dostatku pozostaje tylko w strugach wina, zaœ krzew, obiekt naszej

troski i pracy, samotnieje sczernia³y i nagi w œnie¿nej zaspie. Korowód ¿ycia i œmierci,

narodzin i przemijania, i my w tym wszystkim, na krótko.

Tak jest i tak bêdzie, rok po roku, i znów. Na murach naszych kamienic rodz¹ jeszcze

krzewy, które pozosta³y po dawnych mieszkañcach Grünbergu. Tych ludzi ju¿ nie ma, nie

zachowa³a siê pamiêæ ich nazwisk i wizerunków, coraz niklejsze s¹ œlady pracy ich d³oni.

Trwaj¹ tylko winne krzewy.

Zjednoczenie winiarzy

30 czerwca dokona³o siê po³¹czenie

obu organizacji zielonogórskich

winiarzy: Lubuskiego Stowarzyszenia

Winiarskiego i Ogólnopolskiego

Stowarzyszenia Plantatorów Winoroœli

i Producentów Wina. Nowa organizacja

przyjê³a nazwê Zielonogórskiego

Stowarzyszenia Winiarskiego, a jej

prezesem zosta³ Roman Grad.

13 maja w „Palmiarni” obradowa³o II Zielonogórskie Forum Winiarskie ,

którego tematem by³y „Regionalne tradycje winiarskie - historia i dzieñ

dzisiejszy”. Forum, zrealizowane przy pomocy finansowej miasta Zielona

Góra, mia³o charakter miêdzynarodowy, gdy¿ oprócz przedstawicieli

miejscowych winiarzy jego uczestnikami byli goœcie ze s³owackiej Nitry

i zaprzyjaŸnieni z nami niemieccy winiarze z Guben. Zagranicznych goœci

podjê³a œniadaniem w ratuszu pani prezydent miasta, Bo¿ena Ronowicz.

Zgromadzonych na Forum przywita³ Roman Grad, prezes

Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Plantatorów Winoroœli i Producentów

Wina. Nastêpnie wyg³oszono referaty, opublikowane w wersji dwujêzycznej

w okolicznoœciowej broszurze. Pierwszym prelegentem by³ Jan Všeteèka-

Konstanty, prezydent Nitrianskiej krá¾ovskiej vínnej cesty, po nim wyst¹pi³

Wilfried Olzog, vice-przewodnicz¹cy Gubener Weinbau e.V. z Guben,

a czêœæ oficjaln¹ Forum zakoñczy³ referat Romana Grada o historii

i teraŸniejszoœci zielonogórskiego winiarstwa.

Na zakoñczenie zaprosiliœmy zagranicznych goœci do Muzeum

Etnograficznego w Ochli, gdzie w zabytkowej wie¿y winiarskiej z XVIII

wieku odby³o siê spotkanie przy winie.

Poni¿ej prezentujemy treœæ referatów wyg³oszonych przez zagranicz-

nych uczestników II Forum Winiarskiego.

Vladimir Libant*

Królewski szlak winny

Nitrañski królewski winny szlak jest najwiêkszym i najd³u¿szym na S³owacji. Jego

odga³êzienia ³¹cz¹ region Nitrañski, Po³udniowos³owacki i Ma³okarpacki. Zajmuje terytorium

czterech województw: Nitrañskiego, Trnavskiego, Trenèanskiego i Banskobystryckiego.

Cztery ga³êzie spotykaj¹ siê w s³awnej od wieków Nitrze. Górnonitrañska wiedzie od Ÿród³a

rzeki Nitra, Tekovská od miejscowoœci Topolèanky i Pukanec, Po³udniowos³owacka od rzeki

Dunaj i Považská od miejscowoœci Vrbová i Sereï.

W naszych szerokoœciach geograficznych rozpoczêto uprawê winoroœli dwa tysi¹ce piêæset

lat temu, o czym œwiadczy wiele archeologicznych znalezisk. Najstarsze datowane znalezisko

na S³owacji pochodzi z pagórka Molpír w pobli¿u miejscowoœci Smolenie i liczy sobie 2700

lat. Znalezisko u podnó¿a legendarnego wzgórza Zorbor ko³o Nitry liczy oko³o 2300-2400 lat.

Za³o¿ycielami najstarszych upraw byli Celtowie, których kultura rolna by³a bardzo wysoka. Po

Celtach zajêli siê winoroœl¹ antyczni Rzymianie. Wielkim amatorem wina by³ cesarz rzymski

Marcus Aureliusz Robus (276-282). Zgodnie z jego poleceniem rzymskie obozy wojskowe

zak³ada³y w dogodnych miejscach plantacje winoroœli. Znajomoœæ uprawy winoroœli

i wytwarzania wina przejêli od Rzymian dawni S³owianie, nasi przodkowie. Takim sposobem

uprawa winogron zapuœci³a na sta³e korzenie w naszym kraju, gospodarce, w ¿yciu

koœcielnym, kulturalnym i spo³ecznym.

Znacz¹cym dla formowania uprawy winoroœli i winiarstwa by³o pojawienie siê i rozwój chrzeœcijañstwa. Od czasu wzniesienia

koœcio³a Pribiny w Nitrze w latach 828-830 wino sta³o siê napojem liturgicznym, od którego wymagano wysokiej jakoœci i czystoœci.

Z dokumentów wynika, ¿e w IX wieku na terytorium by³ych Wêgier powsta³ pierwszy klasztor - benedyktyñski klasztor œwiêtego

Hipolita pod wzgórzem Zorbo. Jego zakonnicy zapocz¹tkowali s³awê zoborskich win, co poœwiadcza powiedzenie Aleksandra

Lombardzkiego: „Vinunum zoborense est decus gloria mensae”. Niech bêdzie s³awnym wino zoborskie, które towarzyszysz nam

wiêcej ni¿ tysi¹c lat! Jesteœ inspiracj¹ dla artystów, naukowców, poetów, jesteœ pociech¹, wsparciem i orzeŸwieniem dla wszystkich

swoich wielbicieli.

Nale¿y równie¿ wspomnieæ o tym, ¿e król Œwiêtope³k przekaza³ ksiêciu Borzywojowi w podarunku wino benedyktynów

z klasztoru zoborskiego. Posmakowa³o ono tak¿e ksiê¿nie Ludmile, która sadzonki winoroœli kaza³a posadziæ w miejscowoœci

Mìlník, gdzie wino nazywane jest do dnia dzisiejszego jej imieniem. Nasze dobre wina by³y podawane na wielu sto³ach królewskich

i ksi¹¿êcych w Pradze, Wiedniu, Krakowie, Belgradzie, Budapeszcie, Kijowie, w Londynie i na innych dworach. Szlachetne napoje

by³y z Nitry transportowane po najstarszych drogach Europy. Tradycje tych dostaw trwaj¹ nadal. Jest to znacz¹cy obszar, w którym

historia ³¹czy siê z teraŸniejszoœci¹.

Nitrañski królewski winny szlak swoimi ga³êziami ³¹czy regiony, miasta i miejscowoœci, w których produkowane jest

najszlachetniejszy napój œwiata - wino. Naszym zadaniem i celem jest organizowanie i ukierunkowanie ludzi do wspó³pracy dla

rozwoju uprawy winoroœli. Czerpiemy z bogatych doœwiadczeñ i tradycji uprawy winnic na S³owacji, a chcemy osi¹gn¹æ jak najlepsz¹

jakoœæ win i zapewniæ ich zbyt. Rozwijamy ekologiczny ruch turystyczny, pomagamy przy powstawaniu i propagowaniu ofert us³ug

turystycznych. Jesteœmy pewni, ¿e specyfika naszych wyj¹tkowych gatunków wina znajdzie wielbicieli nie tylko u nas, lecz równie¿

w zjednoczonej Europie i na ca³ym œwiecie. Niech nasze wina zdobi¹ i s³awi¹ ka¿dy goœcinny stó³!

_______________________

* In¿. arch. Vladimir Libant jest autorem referatu pt. „Z historii winogrodnictwa na ziemiach, które ³¹czy Nitrañski winny szlak królewski” („Z histórie vinohradníctva na

území, ktoré spája Nitrianska krá¾ovská vínna cesta”) przygotowanego w imieniu delegacji winiarzy z Nitry, uczestnicz¹cych w Forum.

Jan Všeteèka-Konstanty,

prezydent Nitrañskiego królewskiego winnego szlaku

Helmut Moelle*

Winoroœl w okolicach Guben.

Pierwsze szczepy winoroœli na nasz - zamieszkany przez S³owian - obszar, przywieŸli w XII i

XIII w. rzemieœlnicy i rolnicy przybywaj¹cy z Nadrenii i Francji. Najstarszy udokumentowany

przekaz na ten temat pochodzi z 1210 roku. Mowa jest w nim o przekazaniu klasztorowi

cystersów w Dobrilugk (Doberlug) dziesiêciny z niedawno za³o¿onych winnic margrabiego

Konrada w Belgora (Belgern) niedaleko Luckau. Druga informacja o winoroœli pochodzi z 1280

roku. Jaœnie oœwiecony margrabia Heinrich zezwala mieszkañcom Guben przeznaczyæ

dotychczasowe ³¹ki pod uprawê chmielu i winoroœli. Uprawa winoroœli rozprzestrzenia³a siê doœæ

prêdko na obszarach miêdzy Elsterwerda do Schlieben na zachodzie i do Grünberg (Zielona

Góra) na wschodzie.

Informacje z czasów œredniowiecza o uprawach winoroœli s¹ bardzo sk¹pe. Pewnym jest fakt,

¿e winoroœle uprawiano w klasztorze w Neuzelle, we wsiach Schlagsdorf i Kaltenborn w 1445 r.,

Amtitz (Gêbice) w 1459 i Diehlo w 1429 r., w okolicach Guben i miastach Sommerfeld (Lubsko),

Senftenberg w 1416 oraz w Cottbus. Mo¿na równie¿ za³o¿yæ, ¿e istnia³y winnice w wielu ma³ych

miejscowoœciach. By³y one zatem w mniemaniu ludzi tak powszechne, ¿e nikt nie zadba³ o to aby

przekazaæ tê informacjê potomnym. O wiele wiêksz¹ wagê przywi¹zywano do przekazu

informacji na temat ¿ycia i dzia³añ elektorów brandenburskich z linii Hohenzollernów. Dziêki

temu wiemy, ¿e sprowadzili oni w XV wieku z Francji szczepy winne, za³o¿yli i wspierali winnice

w miastach Cottbus i Krossen (Krosno Odrzañskie). O ile pierwsi elektorzy pijali jeszcze

sprowadzane wina francuskie oraz s³odkie wina greckie, a tylko od czasu do czasu wina

pochodz¹ce z za³o¿onych przez nich miejscowych winnic, to Joachim I, który prawie w ogóle nie zna³ kraju swoich przodków,

rozkaza³ podaæ na swój stó³ - a by³o to na pocz¹tku XVI wieku - lokalne wino z Krosna. I w ten to sposób tamtejsze wino trafi³o na

pañskie sto³y. Szlachta i mieszczanie zaczêli naœladowaæ swoich mo¿now³adców. W XVI wieku wino na Dolnych £u¿ycach mia³o

swoje dobre czasy. W swoim opisie ksiêstwa Brandenburgii z 1572 r. Wolfgang Jobst donosi³: „Marka zdobywa na znaczeniu,

zadziwiaj¹ce... na Dolnych £u¿ycach i w Kroœnie”. St¹d te¿ informacje o uprawach w dolno³u¿yckich miastach i na terenie licznych

wsi: Lübben 1502, Pretschen 1505, Lieberose 1519, Triebel (Trzebiel) 1502, Starzeddel (Starosiedle) 1565 oraz Calau 1527. Uprawy

rozwija³yby siê z pewnoœci¹ dalej gdyby nie wojna 30-letnia. Wiele winnic zosta³o zniszczonych i spl¹drowanych przez przechodz¹ce

wojska, piwnice opustosza³y. Tylko przemarsz wojska genera³a Fahrenbacha w roku 1627 spowodowa³ w Cottbus szkody wysokoœci

334 talarów, taki by³ bowiem koszt wina wypitego wówczas w iloœci ponad 1000 litrów.

W drugiej po³owie XVII wieku wielu mieszkañców Dolnych £u¿yc ponownie zabra³o siê do uprawy winoroœli. Dziêki temu

wiêkszoœæ winnic odrodzi³a siê, zaczêto zak³adaæ nowe. Pod koniec XVII i na pocz¹tku XVIII wieku winnice te prze¿ywa³y znowu

swoje dobre czasy. Dziœ mo¿emy stwierdziæ, ¿e w latach 1280 do 1880 uprawa winoroœli w okolicach Guben odegra³a znacz¹c¹ rolê.

Wielu mieszczan i ch³opów ¿y³o z tego zajêcia. Przeczytaæ o tym mo¿na w materia³ach historycznych, pisze o tym Karl Gander

w „Historii miasta Guben” z 1925 r. i Heinz-Dieter Krausch w jednym z roczników poœwiêconych historii Brandenburgii tom

18/1967. Wiedzê na ten temat znajdujemy te¿ wœród dokumentów i eksponatów dzia³u winiarskiego Muzeum Ziemi Lubuskiej

w Zielonej Górze.

W XIV wieku Guben by³o miastem ¿yj¹cym z handlu winem, a obszar upraw winoroœli w jego okolicy by³ najwiêkszy na ca³ych

Dolnych £u¿ycach. Wino by³o transportowane Nys¹ i Odr¹ do Szczecina, a stamt¹d „na ca³y œwiat”. W 1474 statki ze Szczecina

przywioz³y do Gdañska 27.483 litry tego wina. Uprawa winoroœli zapewni³a mieszkañcom Guben i okolicznym ch³opom dostatek

i sta³a siê ich g³ównym zajêciem. W 1557 roku w piwnicach winiarskich w Guben sk³adowano 523.000 litrów wina, z czego 294.000

litrów stanowi³o wino czerwone.

W XVIII w. istnia³o tutaj 1000 winnic, które dawa³y przeciêtnie 538.000 litrów wina. Najpopularniejszym szczepem uprawianej

winoroœli w okolicach Guben by³

„Böhmische Rebe”, zwany te¿ Klebroter.

Winogrona tego gatunku dawa³y wino

ciemnoczerwone, lekkie, s³odkie, daj¹ce

siê ju¿ piæ po up³ywie roku. Warunki

klimatyczne - z latem zdominowanym

przez klimat kontynentalny, szybko

ogrzewaj¹c¹ siê ziemi¹ z zalegaj¹c¹ pod

ni¹ warstw¹ gliny - stwarza³y dobre

mo¿liwoœci uprawy winoroœli. To

w³aœnie ta lekka ziemia dawa³a lekkie,

³agodne wina, na które panowa³a moda

do XVIII wieku. Gdyby nie ostre zimy

i coraz czêœciej wystêpuj¹ce póŸne przy-

mrozki, Dolne £u¿yce pozosta³yby

dobrze prosperuj¹cym obszarem uprawy

winoroœli.

Panorama Gubina

z winnicami na okolicznych wzgórzach.

Rysunek z 1622.

Helmut Moelle, prezes gubiñskich winiarzy

z Gubener Weinbau

Od po³owy XVIII w. uprawy na Dolnych £u¿ycach straci³y na

znaczeniu. Pierwsze du¿e straty przynios³a zima 1739/1740. Co

prawda w 1790 roku Guben i okolice mia³y oko³o 195 ha upraw

winoroœli, ale nastêpna ciê¿ka zima 1802/1803 wyrz¹dzi³a ogromne

straty. Na zaniechanie uprawy winoroœli z³o¿y³o siê wiele czynników.

Zaczêto rozszerzaæ uprawy zbó¿ i ziemniaków. Wzros³y ceny zbo¿a

i uprawa kartofli wyda³a siê byæ pewnym Ÿród³em zysków. Podobnie

jak i chmiel, gdy¿ browary i gorzelnie dawa³y dobre dochody. Piwo

sta³o siê tañsze od wina i znalaz³o wielu konsumentów. Z drugiej

strony zmieni³y siê upodobania pij¹cych: lekkie wina z Dolnych

£u¿yc przesta³y byæ modne na rzecz win mocniejszych. Nadmierne

picie by³o zwalczane przez koœció³ protestancki. Cz³owiek doby

reformacji winien by³ ¿yæ oszczêdnie, byæ pilnym i rozs¹dnym.

W modê wesz³y nowe napoje: kawa, herbata i kakao. Na skutek

zniesienia przez niemiecki zwi¹zek celny wewn¹trzniemieckich ce³

(1834), a tak¿e budowy linii kolejowych (1846), rozsmakowano siê

w s³odkich, doskona³ych winach po³udniowych.

Poszukiwano nowych rynków sprzeda¿y wina. Mog³o siê to udaæ tylko oferentom

dobrych trunków. Dlatego mieszczanie Guben utworzyli w 1800 r. towarzystwo

maj¹ce na celu poprawienie jakoœci wina z okolicznych winnic. Mimo to uprawa

wina chyli³a siê ku upadkowi. Od pocz¹tku lat 50-tych XIX wieku sprzedawano

najlepsze odmiany winogron jako konsumpcyjne, tylko z niewielkiej iloœci robiono

wino. W koñcu istniej¹ce jeszcze winnice zosta³y zaatakowane przez filokserê i po

roku 1880 przetrwa³o bardzo niewiele upraw. Winiarze zamienili winne szczepy na

drzewka owocowe. Na wzgórzach wokó³ Guben posadzono ich 100.000.

Na Dolnych £u¿ycach i w okolicy Guben w latach po 1945 r. istnia³a winnica

w Schlieben. W 2004 r. mia³a powierzchniê u¿ytkow¹ 1,5 ha. Na Werderaner

Wachtelberg powsta³a w ostatnich latach winnica o wielkoœci 6 ha. Winogrona z obu

winnic nie s¹ przerabiane na wino w Brandenburgii, lecz nad Elb¹ i Unstrut¹.

W Neuzelle za³o¿ono zwi¹zek dzia³aj¹cy na rzecz przywrócenia upraw winoroœli.

Zwi¹zek ten postara³ siê o za³o¿enie winnicy w przyklasztornym ogrodzie.

Posadzono tam oko³o 1000 sztuk winoroœli. W Guben i okolicy s¹ jeszcze pn¹cza

winne z dawnych czasów, ale owoce ich przeznaczone s¹ do konsumpcji

bezpoœredniej. Wed³ug naszych danych uprawiane s¹ te¿ inne gatunki winoroœli, na

ogó³ pojedynczo na po³udniowych œcianach domów i stodó³. Które z nich nale¿¹ do

tradycyjnie uprawianych na danym terenie - mo¿na by ustaliæ dopiero po

specjalistycznych badaniach. Na pewno by³oby to interesuj¹ce zadanie dla

historyków i winiarzy.

Obecnie na podwórkach i w ogrodach mo¿na te¿ znaleŸæ pojedyncze pn¹cza

winogron, które nie by³y uszlachetniane zgodnie z niemieck¹ i europejsk¹ ustaw¹

o hodowli winoroœli. Odmiany te s¹ zatem szczególnie nara¿one na choroby i szkodniki.

W latach 1999 do 2002 zajmowaliœmy siê, jako grupa osób z Guben i okolic, zbiorem i przerobem rozproszonych istniej¹cych

jeszcze starych winogron, robi¹c z nich wino dla w³asnych potrzeb, a tak¿e na degustacjê z okazji Œwiêta Wiosny nad Nys¹. Naszym

zamiarem by³o spopularyzowanie i nag³oœnienie oferty produktu regionalnego. W miêdzyczasie przekonaliœmy siê, ¿e bardzo wielu

ludzi wykazuje zainteresowanie upraw¹ winoroœli i pragnie powrotu jej uprawy. Fakt ten sta³ siê bodŸcem, dziêki któremu 27 grudnia

2003 r. utworzyliœmy w Guben organizacjê „Gubener Weinbau e.V”. Przewodnicz¹cym zwi¹zku zosta³ Helmut Moelle z Grano, a jego

zastêpc¹ Wilfried Olzog z Guben. Obie te osoby by³y w grupie tych, którzy w ubieg³ych latach wytwarzali i udostêpniali chêtnym

czerwone wino. Obecnie zwi¹zek nasz ma siedmioro cz³onków. Trzech z nich jest emerytami. Obsadziliœmy w kwietniu 2004 r.

po³udniowe zbocze wzgórza o wielkoœci 0,7 ha. W kwietniu 2005 za³o¿yliœmy winnicê o wielkoœci 0,25 ha na polu „Langer Rücken”

w Grano. Przy zachowaniu szerokoœci miêdzyrzêdzi 2,0 m i rozstawie 1,2 m zasadziliœmy 4500 sztuk roœlin (siedem odmian wina

bia³ego i cztery czerwonego). Dodatkowo w specjalnym miejscu za³o¿yliœmy szkó³kê, w której zasadziliœmy po 10 sztuk z 23 odmian

winoroœli celem przetestowania ich i ewentualnego w³¹czenia do upraw. Dziêki temu bêdziemy mogli zainteresowanym osobom

z naszego terenu udzieliæ rad dotycz¹cych wyboru odmiany i

potrzeb danego szczepu winoroœli. Wykorzystujemy oczywiœcie

wszystkie teoretyczne i praktyczne mo¿liwoœci, aby samemu

zdobywaæ informacje. Podzieliliœmy miêdzy siebie poszczególne

prace wed³ug naszych zdolnoœci i umiejêtnoœci. Tak zdobyt¹

wiedzê równie¿ wymieniamy miêdzy sob¹. Obecnie zajmujemy siê

wyrobem pierwszego wina, powsta³ego jesieni¹ z 600 litrów

moszczu. Mo¿emy zaoferowaæ jego degustacjê, gdy¿ jest to zbyt

ma³a iloœæ, aby mo¿na by³o j¹ sprzedaæ.

_______________

* Helmut Moelle , przewodnicz¹cy Gubener Weinbau, organizacji gubiñskich

winiarzy z Grano, jest autorem referatu pt. „Historia uprawy winoroœli i dzisiejsza

sytuacja w landzie Brandenburgii, szczególnie w rejonie Guben. Uprawa winoroœli na

Dolnych £u¿ycach” („Geschichte des Weinanbaues und die gegenwärtige Situation in

Brandenburg sowie speziell im Raum Guben. Historisches zum Weinanbau in der

Niederlausitz”), wyg³oszonego na zielonogórskim forum winiarskim.

Piwnice firmy Ferd. Poetko G.m.b.H. w Guben

Tarasowe winnice w Guben, pocz. XX w.

Winiarnia gubiñskiej firmy Ferd. Poetko G.m.b.H.

Edmund Jankowski

Ci¹g dalszy z numeru 10/2006 „Winiarza”

11. Chasselas dore (Chasselas de Fontainebleau) , Z³ote Szasla.

Odmiana ta posiada tak ustalon¹ dobr¹ opiniê, ¿e mo¿na j¹ znaleŸæ we

wszystkich krajach Europy, gdzie tylko winoroœl udaæ siê mo¿e, i trzeba

przyznaæ, ¿e na tê reputacyjê w zupe³noœci zas³uguje. Z³ote Szasla

posiada wszystkie zalety od dobrego wina wymagane, a nad Bia³em

Szasla ma tê przewagê, ¿e przy dojrzewaniu pod dzia³aniem promieni

s³onecznych przyjmuje odcieñ z³otawy, tem silniejszy, im promienie te

s¹ cieplejsze. U nas zabarwienie z³ote wystêpuje wyraŸnie pod murami

tylko; atoli w niektórych latach zauwa¿yæ je mo¿emy nawet na kratach

przy hodowli pod go³em niebem. Nieoceniona ta odmiana, ze

wszystkich najd³u¿ej utrzymuje siê w stanie œwie¿ym na krzaku, gnije

chyba tylko od d³ugotrwa³ych deszczów, a przez zimê przechowuje siê

doskonale, lepiej ni¿ wszystkie inne. Z³ote Szasla obok wa¿nych swoich

przymiotów, podlega chorobie tr¹du (Oidium), u nas wprawdzie nie tak

szkodliwej jak we Francyi, lecz pokazuj¹cej siê ju¿ od lat kilku

peryjodycznie. Pora dojrzewania wrzesieñ, w ch³odne lata pocz¹tek

paŸdziernika.

Oprócz opisanych pod numerami 9 i 10, Z³ote Szasla ma nadto kilka

innych odmian (Chasselas rose royal, Ch. Rose de Falloux, Ch. de Paris

imperial, Ch. violet) , które od niego ró¿ni¹ siê odcieniami jagód

ró¿owemi lub fioletowemi i na hodowlê równie¿ zas³uguj¹. Ci¹æ

wszystkie krótko.

12. Blusard , Bluziarz. Odmiana silnie rosn¹ca, grona du¿e, d³ugie,

luŸne, jagody du¿e, czarne, skórka cienka, bardzo s³odkie. Dojrzewa

niekiedy ju¿ w pocz¹tku wrzeœnia. Odmiana bardzo dobra, ma³o

rozpowszechniona, p³odna. Dojrzewa corocznie, nawet pod parkanami.

Ci¹æ d³ugo.

13. Gros Colman , Du¿y Kolman. Tez same cechy i pora dojrzewania.

Grona grubsze lecz krótsze. Ci¹æ d³ugo.

14. Portugieser (Des Roses) , Ró¿ane. Grona doœæ luŸne, œrednie; jagody czarne, œrednie, odrêbnego przyjemnego smaku. P³odne;

pocz¹tek wrzeœnia. Ci¹æ krótko.

15. Muscat blanc (Chasselas musque), Muscat Schönedel , Muszkatel Bia³y. Do z³udzenia przypomina bia³e szasla; grona i jagody

cokolwiek wiêksze, smak muszkatowy, nawet dla tych przyjemny, którzy podobnego smaku nie lubi¹. Dojrzewa w ci¹gu wrzeœnia;

rozpowszechnione. Ci¹æ d³ugo.

16. Muscat bleu (Blauer Muscateller) , Czarny Muszkatel, ró¿ni siê od numeru 15 kolorem tylko. Ci¹æ d³ugo.

17. Elbinger . Grona œrednie, œcis³e, jagody ma³e, ró¿owe, s³odkie. Dojrzewa w po³owie wrzeœnia. Odmiana ta zas³uguje na hodowlê

tylko z powodu przyjemnej i rzadkiej barwy gron. Ci¹æ krótko.

18. Navara . Fijoletowo-ró¿owe, grona du¿e, dosyæ luŸne, jagody œrednie; dojrzewa od po³owy do koñca wrzeœnia. Piêkna i wyborna

odmiana, na wielkie rozpowszechnienie zas³uguj¹ca. Ci¹æ d³ugo.

19. Rivola . Fijoletowe, grona du¿e, œcis³e, jagody du¿e, dojrzewa od po³owy do koñca wrzeœnia. Wyœmienita odmiana delikatnego

smaku, niepospolitej barwy, bardzo p³odna, lecz od deszczów jesiennych bardzo cierpi. Przy u¿yciu daszków równie¿ warta

rozpowszechnienia. Ci¹æ d³ugo.

20. Tottenham Park . Bia³o-zielone. Ogromne, nieforemne, krótkie grona doœæ luŸne, jagody wielkie, skórka na nich stosunkowo

cienka, cieñsza ni¿ bywa na innych tak du¿ych, pokryta jakby deseniem z ¿y³ek bia³ych. Jagody soczyste, s³odkie, wyborne. P³odna ta

odmiana dojrzewa przed koñcem wrzeœnia. Godnajaknajwiêkszego rozpowszechnienia. Ci¹æ d³ugo.

21. Perle imperiale , Per³a Cesarska. Zielone. Grona nadzwyczajnie d³ugie, czêsto 12-to calowe, bardzo luŸne; jagody œrednie.

Dojrzewa w koñcu wrzeœnia. Dobra. Ci¹æ d³ugo.

22. Frankenthaler (Blauer Trollinger) , Frankentaler. Pomimo swej póŸnoœci bardzo u nas pospolite, a w Europie tak

rozpowszechnione jak Z³ota Szasla. Czarne, grona du¿e, czêsto ogromne, luŸne; jagody du¿e, skórka zupe³nie miêkka, pestki niewielkie;

bardzo p³odne, roœnie silnie. Do dojrzewania potrzebuje koniecznie muru po³udniowego, pod którym dochodzi w ci¹gu paŸdziernika.

Zupe³nie dojrza³e idzie nawet o lepsze ze Z³otem szasla. Przez zimê przechowuje siê wybornie. Jestto niezaprzeczenie najlepsza z odmian

póŸnych. Pododmiana Frankentala, Fintindo , te¿ same posiada cechy lecz jest przynajmniej o tydzieñ wczeœniejsza, dla tego powinnaby

u nas zast¹piæ roœlinê typow¹. Ci¹æ d³ugo.

Mo¿e na przestrzeni ca³ego kraju hoduj¹ wiele innych odmian oprócz opisanych tutaj, lecz rezultaty tej hodowli nie s¹ mi znane.

Wola³em wiêc ograniczyæ siê do tych tylko, które znam, a których dobroæ po wiêkszej czêœci ju¿ od wielu dziesi¹tków lat u nas jest

wypróbowan¹. £atwo jednak przewidzieæ, ¿e w krótkim mo¿e ju¿ czasie iloœæ odmian godnych hodowli, a dla nas odpowiednich, znacznie

siê powiêkszy, a to w miarê powiêkszania siê liczby mi³oœników tej uprawy, którzy zapewne nie zaniechaj¹ nowych odmian próbowaæ.

Oby tylko rezultatów tych prób udzielili i innym, niezamykaj¹c siê w odosobnieniu, w jakim dziœ wszyscy mi³oœnicy ogrodów ¿yj¹.

Fragment ksi¹¿ki: „Krzew winny, jego hodowla w gruncie i w budynkach. Przez Edmunda Jankowskiego kandydata nauk

przyrodniczych, Starszego Ogrodnika Ogrodu Pomologicznego w Warszawie. Z 34-ma drzeworytami”. Warszawa 1877.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: