winiarz_NR-22-01-16q.pdf

ISSN 1733-5116

Kulinarne dziedzictwo

18 sierpnia w podgorzowskim

Bogdañcu odby³ siê regionalny

fina³ konkursu „Nasze kulinarne

dziedzictwo”. Wyroby kulinarne

oceniano w kategoriach: produkty

pochodzenia roœlinnego, zwie-

rzêcego, napoje i produkty miesza-

ne. Organizatorem by³a Polska Izba

Produktu Regionalnego i Lokal-

nego, która wspó³pracowa³a

z urzêdem marsza³kowskim i

oœrodkami doradztwa rolniczego.

Celem kolejnych edycji konkursu

jest poznanie i udokumentowanie

polskich regionalnych produktów

¿ywnoœciowych, produktów osa-

dzonych g³êboko w polskiej tra-

dycji i od lat wytwarzanych tymi

samymi metodami. Wa¿ne jest

zachowanie narodowych specja³ów

zanim odejd¹ w zapomnienie,

wyparte przez „szybk¹" prze-

mys³ow¹ ¿ywnoœæ. Cz³onkowie

Zielonogórskiego Stowarzyszenia

Winiarskiego zg³osili swoje

produkty do konkursu, a troje

z nich zosta³o nagrodzonych. Kinga

Kowalewska-Koziarska z „Winnicy

Kinga” otrzyma³a nagrodê za

„Marynowane grona winne”,

Zygmunt Prêtkowski z „Winnicy u

Micha³a” za Nalewkê domow¹

agrestow¹ „Eliksir m³odoœci”, zaœ

Ma³gorzata Grad z Winnicy Julia”

za „Nalewkê na trzech owocach”.

Natomiast „Wino gronowe" Kingi i

Roberta Koziarskich z „Winnicy

Kinga” otrzyma³o nominacjê do

nagrody „Per³y 2007”.

PISMO PLANTATORÓW WINOROŒLI i PRODUCENTÓW WINA • NR 22 • SIERPIEÑ 2007

Konkurs fotografii

W ramach obchodów Dni Zielonej

Góry Winobranie 2007, Muzeum

Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze

og³asza konkurs fotograficzny

zatytu³owany „Zielona Góra w

dniach Winobrania”. Konkurs

odbêdzie siê pod patronatem

prezydenta miasta Janusza

Kubickiego.

Kalendarium Winobrania

2007

8. IX. Uroczyste otwarcie

Dni Zielonej Góry

9. IX. Korowód Winobraniowy

14. IX. Koncert na Œcianie

14. IX. Pokaz Mody

15. IX. Widowisko

Tañcz¹ce Kamienie

15. IX. Wybory

Najpiêkniejszej Bachantki

16. IX. Uroczystoœæ

Zamkniêcia Winobrania

Furta beczkowa w stylu biedermeier, wyrób miejscowy, 1834. Muzeum Wina w Zielonej Górze

Miros³aw Kuleba

Razem z wielkim winiarstwem z Zielonej Góry

odesz³o w przesz³oœæ rzemios³o bednarskie. Zabrak³o

nie tylko bednarzy i ich warsztatów; z zielonogórskich

piwnic zniknê³y tak¿e beczki do wina. W rozleg³ych

podziemiach Lubuskiej Wytwórni Win, najwiêkszych

bodaj na Dolnym Œl¹sku, gdzie mog³o siê pomieœciæ

trzy tysi¹ce okseftów wina, nie ma dzisiaj ani jednej

beczki czy kadzi. Nowi w³aœciciele nie byli

zainteresowani tym dziedzictwem. Jedynym miejscem,

gdzie przetrwa³y jeszcze zabytki miejscowego be-

dnarstwa, s¹ zabudowania fabryczne dawnej Lubuskiej

Wytwórni Wódek Gatunkowych, pierwotnie nale¿¹ce

do dwóch firm: Buchholz i Raetsch, dzisiaj

Luksusowej A.G. Wobec ograniczenia asortymentu

produkcji wiêkszoœæ tych wielkich naczyñ przesta³a

byæ potrzebna, co stawia ich przysz³oœæ pod znakiem

zapytania.

Kufy w nowej hali le¿akowni firmy Grempler & Co., lata 20. XX w.

ogórków i kapusty, solenia miêsa i grzybów, jako spichlerz

Bednarstwo musia³o towarzyszyæ dziejom miasta

do gromadzenia zbo¿a, kaszy czy grochu.

niemal od pocz¹tku jego istnienia, skoro ca³a historia

Beczka, pierwotnie naczynie z okr¹g³ym dnem

Zielonej Góry zwi¹zana jest z produkcj¹ wina. Byæ mo¿e ju¿

i drewnianymi obrêczami, równie¿ ma swoj¹ w³asn¹

pierwsi przybysze z Frankonii, którzy wed³ug legendy mieli

historiê. Z czasem budowa beczki by³a doskonalona, a jej

tu ze sob¹ przynieœæ szczepy winoroœli, posiadali w swoim

forma podlega³a przemianom. Powszechne jeszcze w XVIII

³adunku drewniane beczki. By³o to bowiem naczynie znane

wieku drewniane obrêcze, wykonane z prêtów wiklinowych

ju¿ w czasach rzymskich, a nawet jeszcze wczeœniej, s³u¿¹ce

b¹dŸ leszczynowych, œciêtych w porze zimowej, zast¹pione

przede wszystkim, z racji swej trwa³oœci, do przewozu

zosta³y w wieku XIX, kiedy nast¹pi³ rozkwit wielko-

wina. Œwiadczy o tym choæby p³askorzeŸba z kolumny

przemys³owego hutnictwa, bardziej trwa³ymi obrêczami

Trajana, przedstawiaj¹ca beczkê za³adowan¹ na konny wóz.

¿elaznymi. D¹¿enie do najlepszego wykorzystania

S³owo Fuder , od starogórnoniemieckiego fuodar , przyjête

przestrzeni piwnicznej spowodowa³o pojawienie siê beczek

póŸniej na okreœlenie najwiêkszej miary wina, oznacza³o

o dnie owalnym, ustawianych pionowo na drewnianych

pierwotnie ³adunek ca³ego wozu*. W drewnianych kadziach

podk³adach - ³o¿ach. Beczka zwiêksza³a swoj¹ pojemnoœæ:

prowadzono fermentacjê, wino dojrzewa³o, by³o transpor-

od naczynia, które po nape³nieniu jeden cz³owiek móg³

towane i przechowywane w beczkach lub wielkich fasach.

przenieœæ na barku, mieszcz¹ce jedno wiadro wina ( Eimer ,

Beczka by³a zatem jednym z najpowszechniejszych

równy na Œl¹sku 55,6 litra) poprzez wiêksze beczki

sprzêtów w gospodarstwie domowym tamtych czasów,

transportowe mieszcz¹ce oko³o 200 litrów wina, czyli okseft

s³u¿y³a bowiem nie tylko dla celów winiarskich czy

(niem. Oxhoft ), po wielkie kufy do le¿akowania wina,

zwi¹zanych z wytwarzaniem piwa, ale tak¿e do kiszenia

zawieraj¹ce od kilku do kilkunastu tysiêcy litrów.

Mo¿ni lubowali siê w swoistej gigantomanii, która

przejawia³a siê w budowie budz¹cych zdumienie swoimi

rozmiarami, olbrzymich beczek mog¹cych pomieœciæ

wieloletnie zbiory. Losy wszystkich tych beczek-gigantów

bywa³y dziwnie do siebie podobne: wszystkie prêdzej czy

póŸniej rozsycha³y siê z powodu niedostatku wina, czasem

ju¿ po kilkunastu latach u¿ytkowania. Do dzisiaj na zamku

w Heidelbergu mo¿na podziwiaæ tzw. Riesenfass , wykonan¹

w roku 1750 na zamówienie ksiêcia Palatynatu, kurfirsta

Carla Theodora. Mieœci³a 221.726 litrów wina (276 Fuder ),

nape³niono j¹ jednak tylko trzy razy, poniewa¿ nigdy nie

by³a szczelna. Jeszcze wiêksze fasy budowali ksi¹¿êta

saksoñscy. Najwiêksza, nie zachowana do dzisiaj, powsta³a

w latach 1721-1725 w twierdzy Königstein i mia³a

pojemnoœæ 276 Fuder .

Jubileuszowa kufa z wytwórni koniaków Hch. Raetsch A.-G., 1936

_________________________

* Friedrich Bassermann-Jordan : Geschichte des Weinbaus unter

besonderer Berücksichtigung der Bayerischen Rheinpfalz. Frankfurt am

Main: Verlag von Heinrich Keller 1907, t. II, s. 550.

„Królowa” Lubuskiej Wytwórni Win. Fot. Czes³aw £uniewicz

j¹cych j¹ bednarzy. Zdaniem ostatniego z nich, ¿yj¹cego

wspó³czeœnie mieszkañca Starego Kisielina, pana Stefana

B¹ka, mog³y tam byæ nawet podpisy z datami XVIII-

wiecznymi, ale trudno to dzisiaj odtworzyæ. Pracownicy

winiarni nazywali beczkê „Królow¹”. Jej pojemnoœæ siêga³a

40 tysiêcy litrów, klepki mia³y na koñcach gruboœæ 12-14

cm, w pêku 7-8 cm. Dno wzmacnia³ podwójny rygiel

z piêkn¹ dekoracj¹ snycersk¹. Poziome belki zdobi³y kiœcie

winogron, na pionowych s³upach wspina³y siê putta (czy te¿,

jak chcieli pracownicy wytwórni „duszki winne”), jeden

zwrócony ku beczce przodem, drugi ty³em. Furtê

zabezpiecza³ wielki rzeŸbiony rygiel z olbrzymi¹ œrub¹.

Kufa spoczywa³a na szeœciu ³o¿ach, profilowanych i bogato

rzeŸbionych.

Jak wspomina jeden z ostatnich bednarzy zatru-

dnionych w LWW, wielka kufa „trzyma³a siê doœæ dobrze”

i by³a stale u¿ywana do kupa¿owania win. Do czasu, kiedy

jeden z dyrektorów wytwórni zapragn¹³ maderyzowaæ

zgromadzone w „Królowej” wino przy pomocy gor¹cej

pary; tego zabiegu naczynie nie wytrzyma³o i beczka

popêka³a. Dzisiaj jej skromne resztki - niekompletny rygiel

denny - mo¿na podziwiaæ w zielonogórskim Muzeum Wina.

Druga kufa podobnych rozmiarów powsta³a w roku

1936 w firmie Hch. Raetsch A.-G., mieszcz¹cej siê przy

Bismarckstraße 5 w pobli¿u dworca kolejowego (dzisiaj ul.

Boles³awa Chrobrego). Jej pojemnoœæ wynosi³a 34.400

litrów. Naczynie by³o przeznaczone do przechowywania

spirytusów koniakowych. Chrzest tzw. Jubiläumsfaß ,

wykonanej we w³asnym warsztacie bednarskim wytwórni,

nast¹pi³ 1 lipca 1936 roku, z dniu jubileuszu 50-lecia

za³o¿enia firmy przez Heinricha Raetscha (1855-1899).

Kufa, lakierowana z zewn¹trz, spoczywa³a na szeœciu

Mia³a tak¿e Zielona Góra swoje wielkie kufy, chocia¿

rzeŸbionych ³o¿ach, mia³a te¿ schody o czterech stopniach.

nieco skromniejszych rozmiarów. Najwiêksza z nich

Dekoracja snycerska dna przedstawia³a obwieszony

powsta³a w wytwórni Grempera i by³a u¿ywana jeszcze w

gronami krzew winny oraz ozdobiony winoroœl¹ herb firmy

latach 70. XX wieku przez Lubusk¹ Wytwórniê Win. Mia³a

z datami 1886-1936.

wtedy podobno oko³o stu lat, jak wskazywa³y napisy z XIX

w. pozostawione wewn¹trz beczki przez wielu remontu-

Rysunek jubileuszowej kufy z firmy Raetsch

Wizerunek feldmarsza³ka uzupe³nia³a stosowna poezja:

Beczki ozdobione snycerk¹ stanowi¹ specjaln¹ grupê

Als Vater Blücher die Welschen geblüchert

Da ward uns der Nectar am Rheine gesichert

wyrobów bednarskich. S¹ te¿ niew¹tpliwie œwiadectwem

Anno Domini 1813-1815

(Gdy Ojciec Blücher W³ochom krwi upuœci³,

pewnego uduchowienia wszystkich spraw zwi¹zanych

bezpieczny by³ nasz nektar nad Renem)

z winiarstwem. Zamawiaj¹cy takie naczynia, zapewne

znacznie kosztowniejsze od zwyk³ych beczek, pragnêli

pozbawiæ je znamion powszednioœci, nadaæ im artystyczny

Zdaniem Alfreda Schellenberga, autora szkicu

wydŸwiêk, a przez to - daæ widoczny wyraz swojemu

„Geschnitzte Fassböden” (RzeŸbione dna beczek)

opublikowanego w roku 1928 w miesiêczniku Schlesische

umi³owaniu tajemniczej sfery ludzkich dzia³añ, zmierza-

j¹cych do uzyskania wina. Taka beczka mia³a zapewne

Monatshefte - który, jak wynika z tekstu, musia³ ogl¹daæ

stanowiæ najwa¿niejsz¹ ozdobê piwnicy, pe³nej beczek

obie rzeŸby z feldmarsza³kiem Blücherem, artystycznie

doskonalszy by³ eksponat nale¿¹cy do firmy

zwyk³ych, poczernia³ych ze staroœci i podobnych

Grempler. Przypisywano go zielonogórskiemu

jedna do drugiej, jakie spotkamy w ka¿dym

mistrzowi bednarskiemu Beekerowi, jednak

podziemnym królestwie winiarza; pewnie

zdaniem autora móg³ równie¿ pochodziæ

nape³niano j¹ najprzedniejszym trunkiem

z importu.**

i z niej w³aœnie czêstowano goœci.

Niestety, do naszych czasów

Wed³ug tego¿ autora, najstarsz¹

zachowa³y siê tylko relacje o naj-

form¹ snycerki tego typu by³y znaki

w³asnoœciowe umieszczane na dnach

s³ynniejszych zielonogórskich becz-

beczek w postaci inicja³ów, znaków

kach z rzeŸbionymi dnami. W ksi¹¿ce

rodowych b¹dŸ herbów. „Firma

Wilhelma Adami'ego „Grünberg wie

Buchholz w Zielonej Górze na Œl¹sku

es ist, ißt und trinkt”, wydanej w 1843 r.,

jeszcze posiada bardzo interesuj¹cy,

opisana zosta³a pewna miejscowa

przykrêcony do dna beczki herb, przedsta-

piwnica, któr¹ mo¿na zidentyfikowaæ

wiaj¹cy opancerzone ramiê z mieczem, na

tylko jako nale¿¹c¹ do Gremplera, a w niej

ostrzu którego tkwi czaszka, prawdopodobnie

dwie wyj¹tkowe beczki: dno jednej z nich by³o

ozdobione rzeŸbionym reliefem przedstawiaj¹cym

mongolska(?)”. Do dzisiaj ten zabytek, pochodz¹cy

feldmarsza³ka Blüchera, jednego z pogromców armii

podobno w pocz¹tków XVIII w., nie zachowa³ siê.

Napoleona pod Waterloo, drug¹ zdobi³a biblijna scena

beczkowe pochodz¹ce z Grünbergu, tak¿e dzisiaj zaginione,

Schellenberg opisuje jeszcze jedno rzeŸbione dno

z Noem. Blücher galopowa³ na koniu z wyci¹gniêt¹ szpad¹;

podkreœlaj¹c, ¿e by³a to „bardzo piêkna, ma³a” robota.

co do Noego brak bli¿szych informacji, nale¿y jednak

domniemywaæ, i¿ rzeŸba ilustrowa³a wydarzenie opisane

przed sob¹ obur¹cz ga³¹zkê winoroœli z olbrzymim gronem.

Przedstawia³a winiarza w tradycyjnym stroju, trzymaj¹cego

w Genesis IX, 20-27: „I pocz¹³ Noe, m¹¿ oracz sprawowaæ

ziemiê, i nasadzi³ winnicê. I pij¹c wino upi³ siê, i obna¿y³ siê

Wokó³ postaci bieg³ napis: „Gott segne den Weinbau und die

w namiocie swoim...”.

Böttcherkunst” (Bo¿e b³ogos³aw winiarstwu i sztuce

bednarzy). Autor podkreœla piêknie skrojone litery, a ca³oœæ

Jak podaje Adami, w czasie jego wizyty w piwnicach

mieœci³o siê 3.000 okseftów wina, zatem zgromadzony

wizerunku przypomina³a robotê medaliersk¹. „O tym, ¿e

wówczas przez Gremplera zapas wynosi³ ok. 618.000 litrów.

Grünberg musia³ mieæ dobrego snycerza wœród bednarzy

œwiadczy budz¹ca podziw (dziœ oprawiona w ramê) furta

Zdaniem Ernsta Claußa, p³askorzeŸba przedstawiaj¹ca

beczkowa w stylu biedermeier, przedstawiaj¹ca zbieracza

Blüchera powsta³a dla upamiêtnienia wizyty feldmarsza³ka

winogron poœród winoroœli, w³asnoœæ Heimatmuseum” -

w Zielonej Górze. Zapewne sêdziwy zwyciêzca spod

Waterloo by³ goœciem wielkiego zielonogórskiego kupca

dat¹ 1834, znajduje siê w zbiorach zielonogórskiego

pisze Schellenberg. Dzisiaj to niewielkie dzie³ko, opatrzone

i winiarza Jeremiasa Siegismunda Förstera, który w progach

swojego domu przy Berlinerstraße (dom stoi do dzisiaj

Muzeum Wina (fot. na ok³adce). Z p³askorzeŸby mo¿emy

naprzeciwko S¹du Okrêgowego, mieszcz¹ siê w nim

odczytaæ interesuj¹ce szczegó³y: oto zbieracz dzier¿y

w lewej d³oni laskê, a zatem musia³ to byæ jakiœ przyrz¹d

kancelarie adwokackie) przyjmowa³ takie s³awy jak Quincy

Adams, póŸniejszy prezydent USA czy car Rosji Aleksander

umo¿liwiaj¹cy œciêcie wysoko wisz¹cych kiœci, na plecach

I. Z piwnicy starego Förstera beczka „blücherowska” trafi³a

niesie drewniany kosz, znany z wielu krajów winiarskich,

do wielkich piwnic firmy Häusler-Förster-Grempler

Trudno jednak zgodziæ siê z autorem, ¿e eksponat jest furt¹

jego g³owê chroni przed s³oñcem dziwna czapka z daszkiem.

w rewirze Lattwiese (dzisiaj ul. Moniuszki), której

do kufy ( Faßpforte ). Gdyby tak by³o, musia³yby przecie¿

wspó³za³o¿ycielem by³ syn Jeremiasa Siegismunda,

pozostaæ otwory po szpuncie i œrubie dociskowej. Mamy

Friedrich Adolf. W posiadaniu póŸniejszej firmy Grempler

raczej do czynienia po prostu z samoistn¹ p³askorzeŸb¹

& Co. beczka znajdowa³a siê a¿ do lat 20. XX w. Na

wystawie „Wino w sztuce i historii, technice i handlu”, która

o tematyce winiarskiej, b¹dŸ te¿ fragmentem wykrojonym

odby³a siê w marcu 1928 r. w Hali Tysi¹clecia we

z dna beczki.

Wroc³awiu, pokazano ju¿ tylko rzeŸbione dno tej beczki. * Ausstellung der Wein in Kunst und Geschichte in Technik und Handel, in

Co ciekawe, katalog wystawy prezentuje równie¿ der Jahrhunderthalle, 11-18. März 1928. Breslau: Breslauer Messe-

zielonogórskie Heimatmuseum jako wystawcê jeszcze Gesellschaft 1928, 31 S, Il.

** Schlesische Monatshefte. Blätter für Kultur und Schrifttum der Heimat

_______________________

jednego dna beczkowego z motywem „blücherowskim”*.

(Breslau: Kulturband Schlesien) 1928, Nr. 4, Jahrgang V, s. 143-147.

Wspomniany katalog wroc³awskiej

œwiadcz¹ resztki z³oceñ przepaski na biodrach

wystawy przynosi informacje o dalszych

bo¿ka, jego ber³a i liter. Dno nie zachowa³o siê

zabytkach zielonogórskiej snycerki. Ze

w ca³oœci - jego dolna czêœæ zosta³a odciêta,

zbiorów Heimatmuseum zaprezento-

przez co kompozycja przybra³a nieco

wano, poza wizerunkiem Blüchera,

myl¹cy kszta³t, pierwotnie jednak by³a

dwa inne rzeŸbione dna beczek:

z pewnoœci¹ eliptyczna, podobnie jak

jedno przedstawia³o bednarza

Küfer

jej zielonogórska kopia.

(

) z napisem, drugie wieniec

Sk¹pe resztki okr¹g³ego dna

z liœci i winogron, z napisem i dat¹

beczki, daj¹ce jednak wyobra¿enie

1844, poza tym rzeŸbion¹ furtê

o wysokiej klasie jego dekoracji

z 1834 (opisan¹ wy¿ej) i rygiel

rzeŸbiarskiej, opisane zosta³y jako

furtkowy z winnym gronem.

robota œl¹ska z prze³omu XIX i XX

Firma Grempler & Co. pokaza³a

w., chocia¿ cechy stylowe wyraŸ-

p o z a w ³ a s n y m B l ü c h e r e m

nie klasycystycznej snycerki suge-

jeszcze dwa ozdobne rygle becz-

ruj¹ raczej wczeœniejsze datowa-

kowe, Albert Buchholz A.G.

nie, byæ mo¿e siêgaj¹ce nawet

wielk¹ rzeŸbion¹ kufê z postaci¹

prze³omu XVIII i XIX w. Zacho-

cesarza Wilhelma I, zaœ firma Otto

wany fragment kompozycji przed-

Mülsch oryginaln¹ kufê w formie

Faß in Eiform

stawia nagiego Dionizosa, zrywa-

jaja (

), zdobion¹

j¹cego kiœæ winogron, obok zaœ

snycerk¹. PóŸniej zapewne ta w³aœnie

dŸwigaj¹cego narêcze winnych kiœci

beczka trafi³a do Muzeum Wina

sylena z jego œwity. Zwracaj¹ uwagê

(Weinmuseum), za³o¿onego na Hospital-

doskona³e proporcje i piêkno wizerunku,

straße (ul. Moniuszki) przez kupca winnego

zw³aszcza Dionizosa, œwiadcz¹ce o tym, i¿

Kurta Opitza. Dla takiej formy trudno znaleŸæ

rzeŸba powsta³a pod d³utem mistrza.

jakieœ praktyczne uzasadnienie poza niezwyk³ym

Z któregoœ warsztatów œl¹skich pochodzi rzeŸbione

wygl¹dem, który mia³ wprawiaæ w zdumienie goœci ko-

eliptyczne dno beczki z napisem: „Vivat alle die mir wohl

rzystaj¹cych z dobrodziejstw piwnicy. Poniewa¿ wykonanie

wohlen” (Wiwat wszyscy, co mi dobrze ¿ycz¹) i dat¹

takiej beczki jest niebywale skomplikowane i wymaga

1827. Sentencja znajduje siê pod koron¹ ksi¹¿êc¹, co mo¿e

najwy¿szego mistrzostwa w rzemioœle bednarskim, nic

stanowiæ trop do okreœlenia proweniencji zabytku, i

dziwnego, ¿e by³ to w zielonogórskich zbiorach muzealnych

otoczona jest latoroœlami z winnymi gronami. Litery jak

egzemplarz jedyny. ¯aden z tych eksponatów, poza furt¹

Jeszcze jedno, tym razem okr¹g³e dno beczkowe, nosi

iga³¹zkiwinoroœlizachowa³yresztkipoz³oty.

z 1834 r., nie przetrwa³ do naszych czasów.

Dzisiaj w zbiorach Muzeum Wina mo¿emy podziwiaæ

datê 1844 i równie¿ pochodzi z terenu Œl¹ska. Sentencja

piêæ rzeŸbionych den beczkowych. Jedno zwi¹zane jest

umieszczona w wieñcu splecionym z ga³¹zek winoroœli

bezpoœrednio z Zielona Gór¹, trzy pozosta³e reprezentuj¹

g³osi: „Segen dem Weine. Ehre dem Kuefer” (B³ogo-

rzemios³o œl¹skie, jedno pochodzi znad Renu.

s³awieñstwo winu. Czeœæ bednarzowi). Niestety,

Zielonogórski zabytek przedstawia Bachusa

umieszczone ni¿ej inicja³y I : S : M. trudno dzisiaj

siedz¹cego na beczce z winem i wzno-

rozszyfrowaæ. Prezentowane na muzealnej

sz¹cego toast trzymanym w d³oni

ekspozycji dna beczkowe pochodz¹ jeszcze

pucharem. Napis g³osi: „Gott segne

ze starych zbiorów Heimatmuseum,

Gruenbergs Huegel!” (Bo¿e,

o czym œwiadcz¹ zachowane znaki

b³ogos³aw winne wzgórza Grün-

inwentarzowe. Byæ mo¿e zatem

bergu). Dno pochodzi z niewiel-

wszystkie zabytki, opisane jako

kiej beczu³ki i jest zaopatrzone

pochodz¹ce z terenu Œl¹ska, w isto-

w drzwiczki z otworem zlewo-

cie zosta³y pozyskane w samej

wym i ¿elazny rygiel dokrê-

Zielonej Górze. W takim przy-

canyœrub¹.

padku inicja³ ISM móg³by siê

Poniewa¿ muzeum po-

odnosiæ do któregoœ ze znacznych

siada dno beczkowe z identy-

tutejszych winiarzy, np. do

czn¹ dekoracj¹ snycersk¹, tyle

któregoœ z braci Mannigel,

¿e pochodz¹ce znad Renu - o

posiadaj¹cych swoj¹ wytwórniê

czym mówi napis: „Am Rhein!

przy pl. S³owiañskim (póŸniejsza

Am Rhein! Wachsen unsre

firma Hugo Bethke), albo do

Reben!” (Nad Renem! Nad

przodka wielkiego winiarza Otto

Renem! Rosn¹ nasze winne

Mülscha, który przej¹³ firmê Carla

krzewy!”) nietrudno zgadn¹æ,

¿e zielonogórski rzemieœlnik

inspirowa³ siê pierwowzorem pocho-

dz¹cym z niemieckiej krainy rieslinga. Oryginalna rzeŸba

znad Renu by³a czêœciowo polichromowana, o czym

Engmanna przy ul. Wroc³awskiej.

góra: Dno beczkowe, Grünberg, XIX w. Muzeum Wina w Zielonej Górze

dó³: Dno beczkowe, Nadrenia, XIX w. Muzeum Wina w Zielonej Górze

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: