Połóg

POŁÓG - PUERPERIUM

Czas trwania

·          Od momentu ukończenia III okresu porodu tj. oddzielenia i porodu popłodu, do ponownego podjęcia biologicznej czynności  przez jajniki.

·          Przeciętnie 6 – 8 tygodni.

Procesy zachodzące w połogu

·          Cofanie się ogólnoustrojowych i miejscowych zmian wywołanych ciążą i porodem – inwolucja.

·          Gojenie się ran porodowych.

·          Rozpoczęcie i utrzymanie laktacji.

·          Powrót biologicznych funkcji jajnika.

Zakres inwolucji

·          Drogi rodne, macica.

·          Dno miednicy, ściany jamy brzusznej, miednica kostna, pęcherz moczowy, odbytnica.

·          Zmiany w układach :

•             krążenia,

•             oddechowym,

•             pokarmowym,

•             wewnątrzwydzielniczym,

•             wydalniczym.

Inwolucja macicy

l                    Przyczyny:

- Spadek stymulacji hormonalnej po porodzie łożyska,

- Obniżenie przepływu krwi z powodu :

* skurczy tonicznych ( do 5 –go dnia po porodzie –stale wzmożone napięcie)

* skurcze poporodowe ( do 3 dnia )

* skurcze  odruchowe – laktacyjne.

Rany poporodowe

·          Uszkodzenie części miękkich kanału rodnego – szyjka macicy, pochwa, krocze, rana po episiotomii.

·          Rana powłok jamy brzusznej po cieciu cesarskim.             

·          Rana jamy macicy – miejsce oddzielenia łożyska (warstwa gąbczasta doczesnej) o średnicy około 20 cm.

-                      etapy gojenia :

•                      I – oczyszczenie przez napływające granulocyty, makrofagi, limfocyty ( tworzą barierę ochronną)

•                      II – epitelializacja – napływ nabłonka z dna gruczołów endometrium

Laktacja

·          Mammogeneza – rozwój i tworzenie gruczołu piersiowego do czynnościowo sprawnego narządu (E-drogi wyprowadzające, E+P – pęcherzyki i nabłonek wydzielniczy.

·          Laktogeneza – przygotowanie do wydzielania mleka w czasie ciąży (przygotowanie nabłonka wydzielniczego).

·          Galaktogeneza – początek wytwarzania mleka - (nagły spadek E i P – początek produkcji mleka).

·          Galaktopoeza – utrzymanie produkcji w połogu przez czynniki endokrynne i neurogenne (odruch ssania – wyrzut PRL stymulujacej nabłonek i OXY zapewniającej galaktokineze).

·          Galaktokineza – wydalanie mleka (OXY)

Wznowienie czynności jajników

·          Po wydaleniu łożyska (ß E i P) odblokowaniu ulega wydzielanie gonadotropin przysadkowych, co doprowadza do stopniowego rozwijania się czynności jajników.

·          Powrót cykli miesiączkowych :

- niekarmiące piersią – pierwsza miesiączka 5 –6 tygodni po porodzie

- karmiące piersią :

-          Laktacyjny brak miesiączki,

-          Pojawiający się pojedynczy epizod krwawienia w 6-8 tygodniu połogu,

-          Pojawiające się regularnie co 4 tygodnie krwawienia po 6-8 tygodniowej przerwie od porodu,

(są to cykle bezowulacyjne, krwawienie spowodowane względnym niedoborem estrogenów)

Wizyta lekarska u położnicy

·          Wywiad

·          Temperatura, ciśnienie krwi, tętno.

·          Wysokość dna macicy.

·          Charakter odchodów połogowych.

·          Stan rany po episiotomii lub po cięciu cesarskim.

·          Higiena osobista.

·          Diureza.

·          Wypróżnienia.

·          Uruchomienie położnicy.

Patologia w okresie połogu

·          Zakażenia połogowe.

·          Krwawienia.

·          Zapalenie gruczołu piersiowego.

·          Choroba zakrzepowo – zatorowa.

·          Rozejście spojenia łonowego.

·          Zaburzenia psychiczne.

Zakażenia połogowe

·          Definicja – wszystkie procesy chorobowe przebiegające z gorączką, które powstają wskutek zakażenia ran porodowych.

·          Zakażenie (endogenne i egzogenne) wywoływane są głownie florą mieszaną :

- tlenowce : E.coli, Proteus, Staphylococcus, Kliebsiella, Pseudomonas, Streptococcus,

- beztlenowce : Peptostreptococcus, Bacterioides, Clostridia,

Zakażenia połogowe w praktyce klinicznej

l                   Zakażenia miejscowe:

- zakażenie ran pochwy i krocza,

- endometritis puerperalis (najczęstsze),

l                    Zakażenia szerzące się :

- drogą błon śluzowych:

-                       *endosalpingitisÞpyosalpinx

-                       *pelvoperitonitis

-                       *peritonitis diffusa

-                       *oophoritisÞabscessus ovarii

- naczyń limfatycznych :

-                       *myometritis

-                       *parametritis

- z krwią : posocznica połogowa

Endometritis puerperalis

l                    Najczęstsze zakażenie połogowe.

l                    Objawy:

- stany podgorączkowe,

- cuchnące odchody, często zatrzymanie odchodów (lochiometra)

-                       w 4 – 7 dniu połogu,

- zwolnienie inwolucji macicy, bolesność uciskowa,

- skąpe krwawienia,

l                    Leczenie :

- spazmolityki,

- leki obkurczające macice,

- antybiotyki.

Posocznica połogowa (1)

·          Rozwija się , gdy w związku z porodem lub poronieniem w organizmie wytworzyło się ognisko posocznicy, z którego stale lub z przerwami uwalniane są do krążenia bakterie chorobotwórcze, a w przebiegu choroby dominują kliniczne następstwa tego zjawiska, nie zaś objawy miejscowego procesu.

·          W przebiegu posocznicy znajdujemy :

- wrota zakażenia,

- pierwotne ognisko posocznicy,

- wtórne ogniska posocznicy .

Posocznica połogowa (2)

·          Wrota zakażenia – najczęściej miejsce po oddzieleniu łożyska.

·          Pierwotne ognisko – ognisko naczyniowe pierwotne

    endometritisÞendomyometritisÞvasculitisÞthromboangitdis (żyła biodrowa wewnętrzna  lub jajnikowa)

·          Wtórne ogniska posocznicy w : 

              Płucach, nerkach, śledzionie, wątrobie, stawach, mięśniach, szpiku kostnym, oczach, skórze, mózgu, zastawkach serca (endocarditis septica)

Posocznica połogowa (3)

·          Wysoka gorączka ponad 39° C - septyczna

·          Dreszcze

·          Tachykardia 130-160/min

·          Tachypnoe

·          Pobudzenie ruchowe

·          Sinica

·          Zaburzenia świadomości

·          Morfologia : leukocytoza 20-30 x 109 /l, Hb-9g%, trombocytopenia, laboratoryjne wykładniki DIC.

Posocznica połogowa - leczenie

·          Intensywna opieka medyczna – kontrola ciśnienia krwi, tętna, diurezy, saturacji.

·          Szybkie wdrożenie antybiotykoterapii – początkowo szerokiej, później celowanej – wynik posiewu krwi

·          Przetaczanie płynów infuzyjnych, osocza, masy erytrocytarnej, 

Krwawienia połogowe

·          Jest to utrata ponad 500 ml krwi z dróg rodnych po porodzie.

·          Wczesne  - występują w pierwszych 2 godzinach po porodzie i są związane z samym przebiegiem porodu:

- atonia i hipotonia macicy, pęknięcie macicy,

- rany porodowe kanału rodnego,

- oddzielenie łożyska,

·          Późne – pomiędzy 2 godzina po porodzie do 6 tygodnia połogu:

- resztki łożyskowe

- endometritis puerperalis

Krwawienie wywołane resztkami łożyskowymi

·          Przyczyna – włókna mięśniowe nie mogą prawidłowo obkurczyć się na naczyniach krwionośnych.

·          Objawy:

-                      pojawia się pod koniec 1. tygodnia połogu,

-                      Jest obfite i nagłe,

-                      Środki naskurczowe są  nieskuteczne

·          Leczenie:

-                      łyżeczkowanie jamy macicy

-                      antybiotykoterapia

Połogowe zapalenie sutka

·          90 % - wywołane przez gronkowca złocistego z jamy nosowogardłowej noworodka.

...