10.doc

'Fazy^międzymetaliczne^mogą powstawać przez wykrystalizowanie wtwrost, ^ z roztwbnPcielcIegoiw tym przypadku mają charakter związki^p^^^ dzymetalicznego o wzoc-ze A„B, (rys. 9.16a). a tym samym'Mai^SSWd^^ skład, lub wtórnego roztworu stałego występującego w pewnym^ffi^iy stężeń (y na rys. 9.16b) wtedy, gdy węzły sieci obydwóch składmkSw nie są w pełni obsadzone w związku międzymetalicznym. * •"

b)

Ilys. 9.16. Wykresy równowagi układów z fazami międzymetalicznymi: a) mające charakter związku AmBn. b) mające charakter wtórnego roztworu stałego y

W obu przypadkach faza międzymetaliczna dzieli układ złożony w układy proste eutektyczne lub perytektyczne, w których faza międzyme­taliczna stanowi prosty składnik układu. W układzie na rys. 9.16a istnieją dwie eutektyki: -Bi — złożona z kryształów A (lub a, gdy istnieje rozpu­szczalność B w A — zgodnie z linią przerywaną) i związku Ap»B„, oraz eutektyka E^ — złożona z kryształów B (lub (!) i związku A„,B„. W zakre­sie stężeń między punktami eutektycznymi Ci i e» z roztworu L wydzielają się pierwotne kryształy A„B„, natomiast na lewo od punktu e^ i na prawo od punktu e, — czyste składniki A lub B (lub roztwory stałe a lub /?, gdy istnieje wzajemna rozpuszczalność składników w stanie stałym zgodnie z linią przerywaną na wykresie).

Podobny charakter ma układ na rys. 9.16b z tym, że eutektyka E, składa się z A (lub a)+y (roztwór wtórny), a eutektyka E, z B (lub P)-\-y. Związek A„.B„ lub faza ;' są trwałe aż do punktu topnienia. Topią się przy stałej temperaturze, najwyższej w całym układzie.

Drugi typ układów z fazami międzymetalicznymi zawiera fazy, które powstają w wyniku reakcji perytektycznej. Fazy te ulegają rozkładowi przy nagrzewaniu w temperaturze przemiany perytektycznej (p, zanim nastąpi utworzenie jednorodnego roztworu ciekłego. Mogą one mieć cha­rakter związku o wzorze A^B, (rys. 9.17 — linia ciągła) lub wtórnego roztworu stałego -y (linia przegrywana). Linią przerywaną zaznaczono rów­nież możliwe pola pierwotnych roztworów stałych a i ft. Faza Ap.B„ po­wstaje w wyniku reakcji

A (lub a,) -| /.a-,--^ (A^B,\ (lub y,)                              (9.17)

Trzeci typ układów z fazami międzymetalicznymi powstaje w wyniku wydzielania fazy niemetalicznej z roztworu stałego o składzie w zakresie