Uniwersalny konwerter VHF-HF.pdf

Do czego to służy?

Opisany konwerter jest przystawką

umożliwiającą nasłuch popularnego pas−

ma amatorskiego VHF−FM (145−

146MHz) za pomocą posiadanego radio−

telefonu CB−FM. Urządzenie dołącza się

do gniazda antenowego CB (bez dokony−

wania jakichkolwiek zmian wewnątrz ra−

diotelefonu CB) oraz do tego samego za−

silacza czy akumulatora 12V którym zasi−

lany jest radiotelefon CB. Zaleca się wy−

korzystanie typowej anteny na pasmo

2m, choć odbiór będzie możliwy z posia−

daną anteną CB czy kawałkiem drutu;

skuteczność będzie niższa i będzie więk−

sze prawdopodobieństwo wystąpienia

zakłóceń − przesłuchów − z pasma oby−

watelskiego.

Oczywiście, przy innym zestrojeniu

obwodów rezonansowych układ można

przystosować do odbioru pasma radiofo−

nicznego UKF−FM, np. CCIR, za pośred−

nictwem odbiornika OIRT (bądź odwrot−

nie), a także nasłuchu stacji profesjonal−

nych nadających poniżej jak i powyżej

pasma amatorskiego.

Jak to działa?

Konwerter, którego schemat blokowy

przedstawiono na rysunku 1

Uniwersalny konwerter

VHF/HF (145/27MHz)

2113

rysunku 1, jest poje−

dynczym stopniem przemiany częstotli−

wości umożliwiającym odbiór sygnałów

wejściowych w innym zakresie pasma

za pośrednictwem posiadanego odbior−

nika. Urządzenie wykonano z zastosowa−

niem popularnego układu scalonego

UL1042 pracującego w typowym ukła−

dzie aplikacyjnym (rysunek 2

rysunek 2). US1 za−

wiera w swojej strukturze dwa wzmac−

niacze różnicowe (każdy o dwóch tran−

zystorach). Kolektory i bazy tych tranzys−

torów połączone są ze sobą w taki spo−

sob, że tworzą układ mostkowy (mie−

szacz zrównoważony).

Konstrukcja konwertera jest upro−

szczona do niezbędnego minimum,

bowiem układ UL1042 zawiera mie−

szacz oraz wewnętrzny oscylator wy−

magający tylko zewnętrznych obwo−

dów LC.

Sygnał z anteny 145MHz poprzez

uzwojenie sprzęgające L1 oraz obwód

rezonansowy L2, C1 zestrojony na częs−

totliwość 145MHz jest podany na sy−

metryczne wejście układu scalonego

(między bazy tranzystorów układu most−

kowego − wyprowadzenia: 7, 8). Na

dwóch wewnętrznych tranzystorach

struktury UL1042 (wyprowadzenia

10...13) pracuje generator z obwodem

rezonansowym L5, C5...C7 zestrojonym

na częstotliwość 118MHz. Wyjściowy

obwód pośredniej częstotliwości L3, C3

jest włączony pomiędzy kolektorowe

wyjścia mostka (wyprowadzenia 2,3).

Filtr zestrojony na czestotliwość 27MHz

jest sprzężony z wejściem radiotelefonu

CB poprzez uzwojenie sprzęgające L4.

Cewka L6 wraz z kondensatorami C2,

C4 jest filtrem odsprzęgającym zasilanie

konwertera zmniejszając możliwość

przesłuchu (przenikania sygnału wejścio−

wego odbiornika przez przewody zasila−

jące). Napięcie zasilania układu powinno

zawierać się w zakresie 9−14V i może

być wykorzystane napięcie z radiotelefo−

nu CB.

Montaż i uruchomienie

Cały układ elektryczny konwertera

zmontowano sposobem przestrzennym

w obudowie o wymiarach 50x40x20 zlu−

towanej z odcinków laminatu (rys. 3

rys. 3).

W bocznych ściankach obudowy w ot−

worach o średnicy 7mm zamontowano

cewki obwodów rezonansowych. Wyko−

rzystano gotowe korpusy z nawiniętymi

cewkami i rdzeniami ferrytowymi od sta−

rys. 3

Rys. 1. Schemat blokowy konwertera.

Rys. 2. Schemat ideowy konwertera.

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 8/96

rysunku 1

rysunek 2

WYKAZ ELEMENTÓW

Kondensatory

C1, C5, C7: 5,1pF

C2: 4,7nF

C3: 8,2pF

C4: 100nF

C6: 6,8pF

Półprzewodniki

US1: UL1042

Cewki

plastikowy korpus o średnicy 7mm

i długości ok. 20mm z rdzeniem

ferrytowym koloru białego od OTV

LIBRA lub inny o podobnych

parametrach

L1, L4: 1,5 zwoja drutu

miedzianego w igelicie o średnicy

0,5mm

L2, L5: 5 zwojów DNE 0,4

L3: 10 zwojów DNE 0,4

L6: 70 zwojów DNE 0,1 (dławik

o indukcyjności 50...100uH)

Rys. 3. Rysunek

montażowy konwertera.

rego odbiornika OTV LIBRA. Na istnieją−

ce uzwojenia nawinięto cewki sprzęgają−

ce cienkim drutem w izolacji igelitowej.

Oczywiście można wykorzystać inne

korpusy o zbliżonej średnicy, na które

należy nawinąć uzwojenia według da−

nych zawartch w wykazie elementów.

Cewki są ekranowane od siebie za po−

średnictwem dwóch przegród z cienkiej

blachy ocynowanej np. z puszki po kon−

serwach.

Sposób montażu elementów konwer−

tera przedstawiono na rysunku 3. Uzwo−

jenia cewek oraz wyprowadzenia kon−

densatorów przylutowano bezpośrednio

do wyprowadzeń układu scalonego.

W narożnikach obudowy wlutowano na−

krętki M3 umożliwiające przykręcenie

górnej płytki laminowanej (pokrywki) za−

mykającej obudowę.

Jeżeli w układzie zastosowano

wszystkie elementy sprawne, to urucho−

mienie może sprowadzić się do ustawie−

nia rdzeni w cewkach. Wskazane jest

w pierwszej kolejności sprawdzić oraz

uruchomić generator. Do kontroli napię−

cia w.cz. można użyć multimetru z son−

dą w.cz. (np. w/g EDW 3/96) dołączonej

do jednego końca cewki L5. Do pomiaru

częstotliwości można wykorzystać częs−

tościomierz cyfrowy na maksymalną

częstliwość pracy około 200MHz lub od−

biornik VHF z anteną zbliżoną do konwe−

rera (sposób lepszy bo nie rozstraja ob−

wodu). Częstościomierz cyfrowy powi−

nien być dołączony kablem koncentrycz−

nym poprzez kondensator o wartości

rzędu 2.2 pF (im mniejszy tym lepiej).

Rdzeń w cewce L5 ustawiamy tak, aby

uzyskać częstotliwość zbliżoną do

118MHz. Korekcji częstotliwości doko−

nuje się już z konkretnym radiotelefo−

nem dołączonym do wyjścia konwertera.

Jeżeli stwierdzimy, że generator pra−

cuje poprawnie, to pozostałe rdzenie

w cewkach ustawiamy na maksimum si−

ły odbieranego sygnału (z dołączoną an−

teną na pasmo 2m lub np. przewodu

o długości około 1m). Najlepiej byłoby

zastosować kalibrowany generator FM

przy pomocy którego można dokonać ze−

trojenia obwodu wejściowego oraz wy−

jściowego na maksimum siły głosu oraz

korekcji pracy generatora.

Na rysunku 4

Czytelnicy dysponujący radiotelefona−

mi CB wyposażonymi we wszystkie

“czterdziestki” (26 − 30 MHz) oraz emisje

CW, SSB FM (np. President Lincoln,

Alan 87...) mogą uzyskać odbiór w całym

zakresie pasma 2m (144−146MHz).

Opisany konwerter umożliwiał z ante−

ną GP 1/4 l (długość promiennika i prze−

ciwwag 49cm) i prostym radiotelefonem

FM z podstawową czterdziestką popra−

wny odbiór tylko lokalnych stacji amator−

skich 2m/FM pracujących w promieniu

około 10...20km. Odbiór sygnałów dal−

szych ze względu na brak przedwzmac−

niacza i niewystarczającą stabilność pra−

cy generatora był bardzo słaby. Biorąc

pod uwagę prostotę, niski koszt elemen−

tów, oraz właściwości dydaktyczne opi−

sanego konwertera można polecić jego

konstrukcję wszystkim “ciekawskim”

oraz początkującym nasłuchowcom, któ−

rzy chcą przy pomocy posiadanego CB

posłuchać co się dzieje na innych zakre−

sach amatorskich. Ponieważ możliwy

jest obiór przypadkowych stacji profesjo−

nalnych (przy nieodpowiednim zestroje−

niu cewek) − warto wiedzieć, że istnieją

przepisy o zachowaniu tajemnicy kore−

spondencji radiowej.

Na zakończenie należy również prze−

strzec przed przypadkowym załączeniem

radiotelefonu CB na nadawanie w chwili,

gdy podłączony jest konwerter − może to

doprowadzić do uszkodzeń tak konwer−

tera jak i stopnia mocy nadajnika CB.

Andrzej Janeczek

rysunku 4 przedstawiono przykła−

dowe sposoby wykorzystania opisanego

układu. Oczywiście podane w opisie

wartości obwodów rezonansowych do−

tyczą układu VHF/HF (przetestowany

model) i są zgodne z nomogramem 4a.

Aby odbierać inne zakresy częstotliwoś−

ci podane na pozostałych nomogramach

należy zmienić liczbę zwojów cewek

bądź pojemności kondensatorów aby

uzyskać wymagany rezonans obwodów.

Oczywiście zakres pracy konwerera

zależy od szerokości pasma zastosowa−

nego radiotelefonu.

Andrzej Janeczek

Komplet podzespołów jest dostępny

w sieci handlowej AVT jako "kit

Rys. 4. Przykładowe możliwości

wykorzystania konwertera.

w sieci handlowej AVT jako "kit

szkolny" AVT−2113.

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 8/96

WYKAZ ELEMENTÓW

Kondensatory

Półprzewodniki

Cewki

rysunku 4

Komplet podzespołów jest dostępny

w sieci handlowej AVT jako "kit

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: