TEORIE UCZENIA SIĘ

Jak powiedział Albert Bandura:

„naturę ludzką charakteryzuje ogromny potencjał, który w wytyczonych przez biologię granicach, pod wpływem bezpośrednich, jak i doznawanych pośrednio doświadczeń, może być przekształcony w różne formy”.

WARUNKOWANIE KLASYCZNE

n                  Do istniejącego systemu odruchów bezwarunkowych wprowadzamy nowe bodźce.

n                   

n                  To uczenie się bodźców.

n                  IWAN PAWŁOW (1849-1936)

n                  JOHN WATSON (1878 – 1958)

WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE

n                  To łączenie starych bodźców z nowymi reakcjami. Uczenie się reakcji.

n                  EDWARD THORNDIKE (1874 – 1949) –prawo efektu i prawo ćwiczenia.

n                  BURNUS SKINNER (1904-1990) - koncepcja warunkowania sprawczego (instrumentalnego) 

TEORIA SPOŁECZNEGO UCZENIA SIĘ ALBERTA BANDURY (1925)

n                  ukazał  mechanizmy modelowania, czyli uczenia się przez obserwację.

n                  zauważył, że uczenie się nie zawsze wymaga bezpośredniego wzmacniania.

n                  przerzucił pomost między teoriami uczenia się a teoriami poznawczymi akcentując uwewnętrznienie sensu (istoty, zasady) zachowań modela.

Behawioryści opowiadają się za:

n                  Szybkim oddawaniem sprawdzianów;

n                  Regularnym odpytywaniem uczniów i wzmacnianiem prawidłowych odpowiedzi;

n                  Stałym sprawdzaniem pracy ucznia;

n                  Ogólnym dążeniem za wzmacnianiem każdego zachowania prowadzącego do rozwoju prawidłowych postaw.

Nagrody
 

n                   nagrody pierwotne - czyli wszystko to, co  jest konieczne do utrzymania organizmu ludzkiego przy życiu oraz do zapewnienia ciągłości gatunku.

n                   nagrody wtórne społeczne - czyli wszystko to, co jest okazaniem pozytywnej uwagi ( aprobaty, akceptacji) drugiemu człowiekowi, a zatem jest adresowane do jego potrzeb społecznych i osobistych.

n                   nagrody wtórne stymulujące - czyli wszystko to, co dostarcza nowych wrażeń i jest adresowane do potrzeb poznawczych , estetycznych człowieka.

n                   nagrody wtórne uogólnione - czyli wszystko to, co samo w sobie nie jest użyteczne, ale stanowi sygnał bądź ekwiwalent tego, czego się pragnie.

Zasady stosowania nagród

n                   Określenie zachowania pożądanego

n                   Czytelność (wyrazistość) wzmocnień

n                   Proporcjonalność

n                   Sprzężenie z ignorowaniem zachowań niepożądanych.

n                   Na początku – systematycznie, za każdym razem, potem – w sposób przerywany

n                   Ignorowanie zachowań wygaszanych.

n                   Zasada Premacka.

EKONOMIA ŻETONOWA

n                    Zidentyfikuj pożądane zachowanie

n                    Omów je z dzieckiem i wyjaśnij zasady działania programu

n                    Wywieś zasady. Często je powtarzaj.

n                    Wybierz żetony /najlepiej paski kolorowego papieru/

n                    Ustal na co mogą być wymienione żetony i kiedy

n                    Przygotuj nagrody

n                    Wprowadź system w życie

n                    Natychmiast wzmacniaj zachowania.

n                    Stopniowo zmieniaj system wzmocnień ciągłych na sporadyczne.

Kary
 

n                   kary pierwotne - czyli wszystko to , co stanowi przeszkodę bądź czynnik zakłócający w zaspokojeniu potrzeb biologicznych człowieka,

n                   kary wtórne społeczne - czyli wszystko to, co jest okazaniem negatywnej uwagi (antypatii, niechęci, awersji) drugiemu człowiekowi.

n                   kary wtórne wyzwalające nudę - czyli wszystko to, co oznacza bezczynność, brak wrażeń, przymusową monotonię działania i co uniemożliwia zaspakajanie zapotrzebowania na stymulację.

n                   kary wtórne uogólnione - czyli wszystko to ,co zapowiada pojawienie się właściwych bodźców awersyjnych, ale także to, co oznacza pozbawienie przyjemności.                  

Należy podkreślić, że :
 

- karą jest również pozbawienie człowieka wcześniej przyznanej mu, a zatem oczekiwanej nagrody. Podobnie jak nagrodą może być rezygnacja z karania.

- konkretny bodziec może być reprezentatywny dla więcej niż jednej kategorii nagród bądź kar jednocześnie.

Typologia kar
 

n                   Kary związane z agresją:

n                   Kary fizyczne.

n                   Kary werbalne (przemoc słowna, niszczenie słowem).

n                   Kary symboliczne.

n                   Obarczanie dodatkowymi obowiązkami

n                   Symboliczne odbieranie miłości

n                   Pozbawianie wcześniejszych przywilejów, nagród.

n                   Kary naturalne

n                   Kary samorzutne

n                   Mówienie o własnych przeżyciach związanych z cudzym przewinieniem (bez oskarżania, etykietowania, agresji).

Zasady stosowania kar
 

n                  Bezpośredniość

n                  Nieuchronność

n                  Konsekwencja

n                  Proporcjonalność do rozmiaru przewinienia

n                  Zmazywanie winy

n                  Koncentracja na samym przewinieniu

n                  Urozmaicanie

n                  Sprzężenie z nagrodami

n                  Autorytet karzącego

WARUNEK GRUPOWY

zasada dokładnie określająca, w jaki sposób określona konsekwencja będzie stosowana wobec grupy.

ZABAWA W DOBRE ZACHOWANIE

n                  dzieli się grupę na 2 części;

n                  każda z nich otrzymuje znaczek, jeśli ktoś z jej członków zachowa się niewłaściwie;

n                  obydwa zespoły wygrywają, gdy zbiorą nie więcej niż 5 znaczków;

n                  jeżeli tylko jeden ma mniej niż 5 znaczków – to on wygrywa.

WZMACNIANIE PRZENIESIONE DO DOMU

Punkty zbiera się w szkole, a nagrody otrzymuje w domu.

METODA CAROLE SUTTON, behawioralny system edukacji dla rodziców

n                  A - co poprzedza zachowanie dziecka;

n                  B – na czy polega zachowanie dziecka;

n                  C – jakie są bezpośrednie konsekwencje zachowania dziecka.

ZASADY

n                  Ignoruj złe zachowania lub zwracaj na nie jak najmniejszą uwagę.

n                  Zastosuj karę w postaci: ostrzeżenia. Sprawdź, czy dziecko cię słyszy.

n                  Poinformuj, że będzie odesłane i gdy to nie skutkuje odeślij dziecko, czyli umieść dziecko w bezpiecznym, ale nudnym miejscu, gdzie nikt nie zwraca na nie uwagi.