Metoda malowania dziesięcioma palcami
Metoda malowania dziesięcioma palcami jest bardzo dobrą metoda do pracy z dziećmi nadpobudliwymi.często stosuję ją w pracy z dziećmi przedszkolnymi co stwarza mi możliwość pomocy dzieciom oraz daje możliwość analizy diagnostycznej. Wielu badaczy (Kadis 1959) podkreślało takie walory metody, jak: pomoc w pokonywaniu lęków; uwalnianie się od zahamowań; wzmacnianie wiary we własne siły; pobudzenie ekspresji fantastycznej; wartości diagnostyczne jako techniki projekcyjne.
Niżej podany opis sposobu stosowania w praktyce metody malowania dziesięcioma palcami został opracowany przez Ośrodek Terapii Zajęciowej w Warszawie i opublikowany przez autorki: Bielicka, Olechowicz, Ślusarska-Kowalska w 1964.r.
PRZYGOTOWANIE DO ZAJĘĆ
Metoda malowania dziesięcioma palcami wymaga przygotowania farb i papieru. Kadis zaleca stosowanie sześciu podstawowych kolorów: niebieski, czarny, czerwony, brązowy, zielony i żółty, można je uzupełnić białym i fioletowym. Farby powinny znajdować się w miseczkach o takiej wielkości, by dziecko mogło swobodnie włożyć w nie rękę. Można malować na białym lub szarym papierze pakunkowym o rozmiarach 55x40cm. Papier rozkłada się na stole (można na sztalugach). Wysokość stołu powinna odpowiadać wysokości dziecka i znajdować się nieco powyżej poziomu jego łokci. Malując dziecko może obchodzić stolik ze wszystkich stron, dlatego nie należy ustawiać go przy ścianie, ponieważ ogranicza to dziecku dostęp do stolika. Najlepiej gdy stół jest pokryty tworzywem łatwym do utrzymania czystości (linoleum, folia). Powierzchnia stołu powinna być szersza od wielkości arkusza. W pobliżu należy umieścić miednicę z wodą i ręcznik. W pracy z dziećmi konieczna jest instrukcja słowna, forma uzależniona jest od wieku dziecka i jego cech indywidualnych, brzmi w przybliżeniu następująco: „W tych miseczkach jest farba. Nie będziemy zużywać pędzli, mamy przecież 10 palców- 5 w jednej ręce i 5 w drugiej ręce, będziemy malować palcami. Dziesięć palców to chyba więcej niż jeden pędzel. Możesz malować cokolwiek chcesz, powiedz mi gdy obraz będzie skończony.” Dziecku zostawia się swobodę ułożenia arkusza pionowo lub poziomo, a następnie przytwierdza się arkusz pineskami. Kiedy dziecko wykazuje lęk przed włożeniem ręki w farbę, wówczas w drodze wyjątku sami zanurzamy dla zachęty rękę i robimy nią smugę na papierze. W zależności od wieku dziecka i jego właściwości indywidualnych jeden seans może trwać od 2-40minut. Przeciętnie trwa on około od 20-30minut i w tym czasie dziecko wykonuje obrazek i odpowiada na pytania dotyczące jego treści.
ANALIZA ZACHOWANIA SIĘ DZIECKA
Metoda ta oprócz walorów terapeutycznych ma również wartości diagnostyczne. Obserwacji poddaje się: ustosunkowanie się dziecka do tworzywa; element czasu; element ruchu; zachowanie się wobec kolorów.
Notowane od pierwszego seansu wyniki obserwacji dziecka w wyżej wymienionych zakresach pozwalają na uchwycenie zmian zachodzących w jego zachowaniu. Można posłużyć się skonstruowaną w tym celu skalą obserwacyjną pozwalającą na analizę jakościową i ilościową zmian zachodzących w zachowaniu dziecka.
Stosunek do tworzywa - postawa zachowania dystansu; - postawa zaangażowania. Na kontakt z materiałem następuje u dzieci silna reakcja emocjonalna. „To właśnie silne napięcie uczuciowe przyczynia się, jak sądzimy do skuteczności leczniczej malowania palcami”(Bielicka, Olechowicz, Ślusarska-Kowalska)
Element czasu. Im bardziej wydłuża się czas startu do zajęć tym większe prawdopodobieństwo występowania u dzieci stanów lękowych. Przerwy mogą być objawem np. reakcji lękowych na barwę, tzw. Szok barw („nienawidzę tego koloru”, „czy można to zamalować?”).
Element ruchu. Podczas malowania dzieci w różny sposób układają farbę. Kierunek ekspansji ruchowej może być dośrodkowy i odśrodkowy (np. drzewo może być malowane od korzeni i od korony).
Zachowanie się wobec kolorów Obserwacja dziecka związana z zachowaniem się wobec kolorów obejmuje trzy elementy: wybór kolorów oraz kolejność użycia farb; reakcja dziecka na kolor widziany na arkuszu; poprawianie położonego koloru.
Zachowanie dziecka w trakcie malowania oraz analiza gotowego wytworu stwarzają możliwość interpretacji pozwalającej na ustalenia diagnostyczne.
barabell