Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości 1982-10-26, C 104/81
Hauptzollamt Mainz przeciwko C.A. Kupferberg & Cie KG a.A.
Opubl: OETS 2002, poz. 18
Teza:
1. Środki potrzebne dla wykonania postanowień umowy zawartej przez Wspólnotę winny być podjęte, zgodnie z aktualnym stanem prawa wspólnotowego w dziedzinach objętych postanowieniami
umowy, przez Instytucje Wspólnoty bądź przez państwa członkowskie. Szczególnie reguła ta stosuje się do umów takich jak dotyczące wolnego handlu, gdzie zaciągnięte zobowiązania obejmują
wiele dziedzin o bardzo zróżnicowanym charakterze.
2. Ponieważ, zgodnie z art. 228(2) [300(2)] Traktatu, państwa członkowskie są związane w taki sam sposób jak Instytucje Wspólnoty przez umowy międzynarodowe, które te ostatnie są władne
zawierać, zapewniając poszanowanie zobowiązań wynikających z umów zawartych przez Instytucje Wspólnoty, państwa członkowskie wypełniają swój obowiązek nie tylko w stosunku do
zainteresowanego państwa trzeciego, ale także i przede wszystkim w stosunku do Wspólnoty, która przyjęła odpowiedzialność za należytą realizację umowy. Dlatego postanowienia takiej umowy
stanowią integralny składnik wspólnotowego systemu prawnego.
Z charakteru wspólnotowego tych postanowień wynika, że ich skuteczność we Wspólnocie nie może zmieniać się zależnie od tego, czy w praktyce za ich stosowanie odpowiedzialna jest
Wspólnota czy państwa członkowskie, a w tym ostatnim przypadku, zależnie od skuteczności w wewnętrznym systemie prawa każdego z państw członkowskich, którą prawo tego państwa
przyznaje zawieranym przez nie umowom międzynarodowym. Dlatego do Trybunału należy, w ramach jego właściwości do wykładni postanowień tych umów, zapewnienie ich jednolitego
stosowania na obszarze Wspólnoty.
3. Ani charakter ani struktura umowy między EWG i Republiką Portugalii nie przemawiają przeciw temu, by przedsiębiorca mógł powołać się na jedno z jej postanowień przed sądem we
Wspólnocie, zwłaszcza że odpowiedź na pytanie, czy takie postanowienie jest bezwarunkowe i wystarczająco precyzyjne, aby korzystać ze skuteczności bezpośredniej, zakłada analizę tego
postanowienia w świetle przedmiotu i celu umowy oraz kontekstu tego postanowienia.
4. Zgodnie z ogólnymi zasadami prawa międzynarodowego, każda umowa winna być wykonywana bona fide. Każda ze stron, chociaż odpowiada za pełne wykonanie zobowiązań, które
zaciągnęła, ma swobodę wyboru instrumentów prawnych odpowiednich dla realizacji tego zadania w swym porządku prawnym, chyba że sama umowa, interpretowana w świetle jej przedmiotu i
celu, wskazuje te instrumenty. Z uwzględnieniem tego zastrzeżenia fakt, że sądy jednej ze stron umowy międzynarodowej zawartej przez Wspólnotę uznają, że pewne jej postanowienia stosują się
bezpośrednio, podczas gdy sądy drugiej strony nie przyjmują takiego bezpośredniego stosowania, niekoniecznie świadczy o braku wzajemności w wykonaniu tej umowy.
5. Fakt, że umowa zawarta przez Wspólnotę utworzyła specjalną strukturę instytucjonalną dla konsultacji i rokowań między układającymi się stronami w kwestiach dotyczących wykonania umowy,
nie uzasadnia sam przez się wyłączenia możliwości stosowania danej umowy przez sądy.
6. Zastrzeżenie klauzul ochronnych, które pozwalają stronom na odstępstwa od pewnych postanowień umowy zawartej przez Wspólnotę, nie ogranicza samo przez się, poza szczególnymi
sytuacjami, w których klauzule te mogą znaleźć zastosowanie, stosowalności bezpośredniej, która może cechować pewne postanowienia tej umowy.
7. Postanowienie art. 21 § 1 umowy między EWG i Republiką Portugalii nakłada na układające się strony bezwarunkowy zakaz dyskryminacji w sferze podatkowej, którego zastosowanie zależy
tylko od stwierdzenia, że produkty objęte danym systemem opodatkowania są podobne, a którego granice zastosowania wynikają bezpośrednio z celów tej umowy. Postanowienie to jako takie
może być stosowane przez sąd i w ten sposób wywoływać skutki bezpośrednio na obszarze Wspólnoty.
8. Chociaż art. 21 umowy między EWG i Republiką Portugalii o wolnym handlu i art. 95 [90] TWE mają ten sam cel służąc znoszeniu dyskryminacji podatkowej, to jednak oba te postanowienia,
które są ponadto odmiennie sformułowane, winny być rozważane i interpretowane w ich własnym kontekście.
Ponieważ Traktat o EWG i umowa o wolnym handlu mają odmienne cele, wykładnia art. 95 [90] Traktatu nie może być zastosowana w drodze prostej analogii do postanowienia umowy o wolnym
handlu.
Art. 21 § 1 winien zatem być interpretowany zgodnie z jego brzmieniem i w świetle celów, którym służy w systemie wolnego handlu utworzonym przez umowę.
9. Nie ma miejsca dyskryminacja w rozumieniu art. 21 § 1 umowy między EWG i Republiką Portugalii w sytuacji, gdy państwo członkowskie nie stosuje w stosunku do produktów pochodzących
z Portugalii ulgi podatkowej przewidzianej dla pewnych kategorii producentów lub rodzajów produktów, jeżeli na rynku tego państwa członkowskiego brak produktów podobnych, które
rzeczywiście korzystałyby z takiej ulgi.
10. Z punktu widzenia jej stosowania we Wspólnocie, koncepcja podobieństwa przyjęta w art. 21 § 1 umowy między EWG i Republiką Portugalii należy do prawa wspólnotowego, które winno
być stosowane w sposób jednolity i do Trybunału należy zapewnienie, by tak było.
W świetle celu tego postanowienia produkty, które różnią się między sobą zarówno co do sposobu wytwarzania, jak i co do ich właściwości, nie mogą być uznane za podobne w rozumieniu tego
postanowienia. Z tego wynika, że wina likierowe wytwarzane z dodatkiem spirytusu z jednej strony i wina wytwarzane w drodze naturalnej fermentacji z drugiej strony nie mogą być uważane za
produkty podobne w rozumieniu spornego postanowienia.
Uzasadnienie:
Podstawy wyroku:
1. Zarządzeniem z 24.3.1981 r., dostarczonym do Trybunału 29.4.1981 r., Bundesfinanzhof (niemiecki federalny trybunał finansowy) przedstawił Trybunałowi do rozstrzygnięcia orzeczeniem
wstępnym w trybie art. 177 [234] TEWG kilka pytań dotyczących wykładni art. 95 [90] Traktatu i art. 21 § 1 Umowy między EWG i Republiką Portugalii podpisanej w Brukseli 22.7.1972 r. i
zawartej oraz przyjętej w imieniu Wspólnoty w drodze Rozporządzenia Rady nr 2844/72 z 19.12.1972 r. (Dz.Urz. ESE z 31.12.1972 r. L301, s.165).
2. Postępowanie główne toczy się między niemieckim importerem i Hauptzollamt (głównym urzędem celnym) w Mainz w sporze dotyczącym stawki opłaty zwanej "monopolową opłatą
wyrównawczą" ("Monopolausgleich"), która została pobrana 26.8.1976 r. przy dopuszczeniu do swobodnego obrotu pochodzącej z Portugalii partii win typu Porto.
3. "Monopolausgleich" jest pobierana w myśl § 151(1) Branntweinmonopolgesetz (ustawy o monopolu spirytusowym) od importowanego spirytusu i wyrobów spirytusowych.
4. Zgodnie z § 151(3) tej ustawy, który w czasie, gdy rzeczone towary dopuszczone zostały do swobodnego obrotu, miał numerację 151(2), wina likierowe o zawartości alkoholu przekraczającej
14% objętości zaliczają się do produktów uważanych za wyroby spirytusowe. Pkt 2 § 152 ustawy stanowi, że "Monopolausgleich" ma być naliczana od win tego rodzaju według zawartości
alkoholu ponad wyżej wskazaną wielkość.
5. "Monopolausgleich" odpowiada dopłacie (Branntweinaufschlag) pobieranej na podstawie § 73 Branntweinmonopolgesetz od spirytusu krajowego wyłączonego z obowiązku dostawy do
monopolu. § 79(2) przewiduje wszakże ulgę w wysokości 21% dopłaty w stosunku do spirytusu wytwarzanego w ograniczonych ilościach przez niektórych producentów. W czasie, kiedy
wyniknęła niniejsza sprawa, zaliczano do nich wytwórnie spółdzielcze farm owocowych, które wytwarzały maksymalnie trzy hektolitry spirytusu w przeliczeniu na członka spółdzielni z owoców
pochodzących ze zbiorów własnych.
6. Zgodnie z wyżej wspomnianymi § 151 i 152 ustawy Hauptzollamt w Mainz nałożył na rzeczony import opłatę w wysokości 18 103, 80 marek niemieckich od hektolitra spirytusu zawartego w
winie. Importer zaskarżył tę decyzję przed Finanzgericht Rheinland-Pfalz (trybunałem finansowym kraju związkowego Rheinland-Pfalz), który ją zmienił obniżając "Monopolausgleich" na podstawie
§ 79(2) Branntweinmonopolgesetz oraz art. 21 § 1 Umowy między EWG i Republiką Portugalii, który brzmi następująco:
"Strony powstrzymają się od stosowania wszelkich przepisów lub praktyk o wewnętrznym charakterze fiskalnym, wywołujących bezpośrednio lub pośrednio dyskryminację między produktami
pochodzącymi od jednej ze stron a produktami podobnymi pochodzącymi z terytorium drugiej strony."
Podejmując swe rozstrzygnięcie Finanzgericht potraktował importowane wino typu Porto tak samo jak potraktowałby krajowe wina likierowe w sytuacji, gdyby do tych ostatnich dodano spirytus
wytwarzany przez wyżej wspomniane wytwórnie spółdzielcze w ramach przewidzianych limitów.
7. Hauptzollamt w Mainz wniósł kasację od tego wyroku do Bundesfinanzhof, który przedłożył Trybunałowi następujące pytania:
1. Czy art. 21 § 1 umowy między EWG i Republiką Portugalii z 22.7.1972 r., zawartej oraz przyjętej w drodze Rozporządzenia Rady EWG Nr 2844/72 z 19.12.1972 r. stosuje się bezpośrednio i
czy nadaje on prawa poszczególnym obywatelom na Wspólnym Rynku? Jeżeli tak, to czy obejmuje on zakaz dyskryminacji analogiczny do zakazu art. 95 § 1 [90] TEWG i czy stosuje się także do
importu win typu Porto?
2. Jeżeli na pytanie (1) odpowiedź będzie twierdząca:
(a)
czy ma miejsce dyskryminacja w rozumieniu zakazu dyskryminacji zawartego w art. 95 § 1 [90] TEWG lub art. 21 § 1 Umowy między EWG i Portugalią, gdy pod rządami krajowego prawa
podatkowego jest czysto teoretycznie możliwe, że podobne produkty krajowe będą traktowane korzystniej (dyskryminacja potencjalna), czy raczej dyskryminacja w rozumieniu tych postanowień
występuje tylko wówczas, gdy przy porównaniu rzeczywistej sytuacji podatkowej okazuje się, że podobne produkty krajowe są w praktyce traktowane korzystniej z podatkowego punktu
widzenia?
(b)
czy art. 95 [90] TEWG lub art. 21§ 1 Umowy między EWG i Portugalią (dalej także jako: Umowa - uw. tłum.) wymagają, aby produkt pochodzący z innego państwa członkowskiego lub
Portugalii, który przy imporcie jest opodatkowany według takiej samej stawki jak bezpośrednio podobny produkt krajowy, był opodatkowany według stawki niższej, która w prawie krajowym
jest przewidziana dla innego produktu, który należy jednak tak samo uznać za podobny, w rozumieniu art. 95 § 1 [90] TWE, do produktu importowanego?
Pytanie pierwsze
8. Pierwsze pytanie składa się z trzech części, z których pierwsza dotyczy bezpośredniej stosowalności art. 21 § 1 Umowy. Gdyby w tej części odpowiedź była twierdząca, część druga podnosi
kwestię, czy postanowienie to ma analogiczny zakres do art. 95 § 1 [90] TWE, zaś część trzecia, czy postanowienie to stosuje się także do importu win typu Porto.
Pierwsza część pytania
9. Bundesfinanzhof przede wszystkim pragnie ustalić, czy niemiecki importer może powołać się na rzeczony art. 21 przed sądem niemieckim w postępowaniu, w którym skarży on decyzję władz
podatkowych.
10. W swych przedłożonych Trybunałowi uwagach rządy Królestwa Danii, Republiki Federalnej Niemiec, Republiki Francuskiej i Zjednoczonego Królestwa położyły największy nacisk na
kwestię, czy postanowienie stanowiące składnik jednej z umów o wolnym handlu zawartych przez Wspólnoty z państwami członkowskimi Europejskiej Strefy Wolnego Handlu może co do zasady
być zdolne do wywierania skutków bezpośrednich w państwach członkowskich Wspólnoty.
11. TEWG nadał jej instytucjom kompetencje nie tylko do wydawania aktów obowiązujących wewnętrznie, ale także do zawierania umów z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi
zgodnie z postanowieniami tego Traktatu. W myśl art. 228(2) [300(2)] umowy te wiążą Instytucje wspólnotowe i państwa członkowskie. Na Instytucjach wspólnotowych, a także na państwach
członkowskich ciąży zatem obowiązek zapewnienia przestrzegania zobowiązań wynikających z takich umów.
12. Środki potrzebne dla wykonania postanowień umowy zawartej przez Wspólnotę winny być podjęte, zgodnie z aktualnym stanem prawa wspólnotowego(...) w dziedzinach objętych
postanowieniami umowy, przez Instytucje Wspólnoty bądź przez państwa członkowskie. Szczególnie reguła ta stosuje się do umów takich jak dotyczące wolnego handlu, gdzie zaciągnięte
zobowiązania obejmują wiele dziedzin o bardzo zróżnicowanym charakterze.
13. Zapewniając poszanowanie zobowiązań wynikających z umowy zawartej przez Instytucje wspólnotowe, państwa członkowskie wypełniają swój obowiązek nie tylko w stosunku do
stanowią integralny składnik wspólnotowego systemu prawnego, co Trybunał stwierdził już w swym wyroku z 30.4.1974 r. w sprawie 181/73 Haegeman [1974] ECR 449.
14. W konsekwencji wspólnotowego charakteru tych postanowień, ich skuteczność we Wspólnocie nie może zmieniać się w zależności od tego, czy w praktyce za ich stosowanie odpowiedzialne
są Instytucje wspólnotowe czy państwa członkowskie, a w tym ostatnim przypadku, w zależności od skuteczności w wewnętrznym systemie prawa każdego z państw członkowskich, którą prawo
tego państwa przyznaje zawieranym przez nie umowom międzynarodowym. Dlatego do Trybunału należy, w ramach jego właściwości do wykładni postanowień tych umów, zapewnienie ich
jednolitego stosowania na obszarze Wspólnoty.
15. Rządy, które przedłożyły swe uwagi Trybunałowi, nie przeczą wspólnotowemu charakterowi postanowień umów zawartych przez Wspólnotę. Twierdzą jednak, że ogólnie uznane kryteria
określające skuteczność przepisów o czysto wspólnotowym pochodzeniu nie mogą znaleźć zastosowania do postanowień umowy o wolnym handlu zawartej przez Wspólnotę z państwem trzecim.
16. W związku z powyższym, rządy te uzasadniają swoje argumenty wskazując zwłaszcza na podział kompetencji we Wspólnocie w sferze jej stosunków zewnętrznych, na zasadę wzajemności
rządzącą wykonywaniem umów o wolnym handlu, na ustanawianie ram instytucjonalnych przez umowy tego rodzaju w celu rozstrzygania rozbieżności między stronami oraz na zastrzeżenie klauzul
ochronnych zezwalających stronom na odstępstwa od postanowień takich umów.
17. Prawdą jest, że skuteczność na obszarze Wspólnoty postanowień umowy zawartej przez Wspólnotę z państwem trzecim nie może być określona bez uwzględnienia międzynarodowego
pochodzenia tych postanowień. Zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego publicznego, Instytucje wspólnotowe, które są władne negocjować i zawrzeć umowę z państwem trzecim, mają
swobodę uzgodnienia z tym państwem jaki skutek postanowienia tej umowy mają wywrzeć w porządkach prawnych układających się stron. Tylko wówczas, gdy kwestia ta nie została
rozstrzygnięta przez samą umowę, rozstrzygnięcie to należy do właściwych sądów, a w szczególności do ETS w ramach jego jurysdykcji na podstawie Traktatu, tak samo jak wszelkie kwestie
wykładni dotyczące stosowania tej umowy we Wspólnocie.
18. Zgodnie z ogólnymi zasadami prawa międzynarodowego każda umowa winna być wykonywana bona fide. Każda ze stron, chociaż odpowiada za pełne wykonanie zobowiązań, które
celu, wskazuje takie instrumenty. Z uwzględnieniem tego zastrzeżenia fakt, że sądy jednej strony umowy uważają, że pewne jej postanowienia stosują się bezpośrednio, podczas gdy sądy drugiej
strony nie uznają takiego bezpośredniego stosowania, niekoniecznie świadczy o braku wzajemności w wykonaniu tej umowy.
19. Umowy o wolnym handlu powołują, co podkreślają zgłaszające swe uwagi rządy, organy wspólne odpowiedzialne za administrację umowy oraz jej właściwe wykonanie. W tym celu organy te
wydają zalecenia, a w przypadkach wyraźnie przewidzianych w danej umowie podejmują decyzje.
20. Fakt, że umowa zawarta przez Wspólnotę tworzy specjalną strukturę instytucjonalną dla konsultacji i rokowań między stronami w kwestiach dotyczących wykonania umowy nie uzasadnia sam
przez się wyłączenia możliwości stosowania postanowień danej umowy przez sądy. To, że sąd jednej ze stron stosuje w konkretnej sprawie zawisłej przed nim postanowienie umowy formułujące
bezwarunkowe i precyzyjne zobowiązanie i przez to nie wymagające uprzedniego działania ze strony organu wspólnego, nie narusza kompetencji przyznanych takiemu organowi przez umowę.
21. W odniesieniu do klauzul ochronnych, które pozwalają stronom na odstępstwa od pewnych postanowień umowy, należy zauważyć, że stosują się one tylko w szczególnych okolicznościach i z
zasady dopiero po rozważeniu ich zastosowania na forum organu wspólnego w obecności obu stron. Zastrzeżenie takich klauzul, które poniekąd nie dotyczą postanowień zakazujących
dyskryminacji podatkowej, poza szczególnymi sytuacjami, w których mogą one znaleźć zastosowanie, nie ogranicza samo przez się stosowalności bezpośredniej, która może cechować pewne
postanowienia danej umowy.
22. Z całości powyższych rozważań wynika, że ani charakter ani struktura umowy zawartej z Portugalią nie przemawiają przeciw temu, by przedsiębiorca mógł powołać się na jej postanowienie
przed sądem we Wspólnocie.
23. Tym niemniej kwestia, czy takie postanowienie jest bezwarunkowe i wystarczająco precyzyjne, by korzystać ze skuteczności bezpośredniej, musi być rozważona w kontekście całej umowy,
której to postanowienie jest składnikiem. Dla rozstrzygnięcia kwestii bezpośredniej skuteczności postanowienia art. 21 § 1 Umowy między Wspólnotą i Portugalią konieczna jest jego analiza w
świetle zarówno przedmiotu, jak i celu Umowy oraz kontekstu tego postanowienia.
24. Celem umowy jest stworzenie systemu wolnego handlu, w którym przepisy ograniczające handel zostają zniesione w stosunku do niemal całego obrotu produktami pochodzącymi z terytoriów
stron, w szczególności poprzez zniesienie ceł i opłat o skutku równoważnym, a także zniesienie ograniczeń ilościowych i środków o skutku równoważnym.
25. Art. 21 § 1 Umowy, rozpatrywany w powyższym kontekście, ma na celu zabezpieczenie, aby liberalizacja obrotu towarowego w rezultacie zniesienia ceł i opłat o skutku równoważnym oraz
ograniczeń ilościowych i środków o skutku równoważnym nie została pozbawiona praktycznego znaczenia wskutek wewnętrznych praktyk fiskalnych stron. Tak stałoby się w sytuacji, gdyby
produkt importowany z terytorium jednej ze stron został opodatkowany bardziej uciążliwie niż podobne produkty krajowe, z którymi konkuruje na rynku drugiej strony.
26. W świetle powyższego widać, że art. 21 § 1 umowy kieruje do stron bezwarunkowy zakaz dyskryminacji w dziedzinie podatkowej, którego zastosowanie zależy wyłącznie od ustalenia, że
produkty obciążone określonym podatkiem są podobne, a którego granice zastosowania wynikają bezpośrednio z celu umowy. Postanowienie to jako takie może być stosowane przez sąd i w ten
sposób wywoływać skutki bezpośrednio na obszarze Wspólnoty.
27. Na pierwszą część pierwszego pytania należy zatem odpowiedzieć, że art. 21 § 1 umowy między Wspólnotą i Portugalią stosuje się bezpośrednio i nadaje poszczególnym przedsiębiorcom
prawa, które sądy winny chronić.
Druga część pytania
28. W przypadku odpowiedzi twierdzącej na tę część pytania, która dotyczy bezpośredniej skuteczności spornego postanowienia, Bundesfinanzhof wnosi z kolei o ustalenie, czy to postanowienie
zawiera zakaz dyskryminacji analogiczny do zakazu przewidzianego w art. 95 [90] § 1 TEWG.
29. W związku z tym należy zauważyć, że chociaż art. 21 umowy i art. 95 [90] TEWG mają ten sam cel służąc zniesieniu dyskryminacji podatkowej, to jednak oba te postanowienia, które ponadto
są odmiennie sformułowane, winny być rozważane i interpretowane w ich własnym kontekście.
30. Jak to już Trybunał stwierdził w swym wyroku z 9.2.1982 r. w sprawie 270/80 Polydor [1982] ECR 329, Traktat o EWG i umowa o wolnym handlu realizują inne cele. Z tego z kolei wynika,
że wykładnia art. 95 [90] Traktatu nie może być zastosowana w drodze prostej analogii do umowy o wolnym handlu.
31. Na drugą część pytania należy zatem odpowiedzieć, że art. 21 § 1 winien być interpretowany zgodnie z jego brzmieniem i w świetle celów, którym służy w systemie wolnego handlu
utworzonym przez Umowę.
Trzecia część pytania
32. Na koniec Bundesfinanzhof podnosi kwestię, czy zakaz dyskryminacji podatkowej zawarty w art. 21 umowy stosuje się także do importu win typu Porto.
33. Art. 2 umowy stanowi, że stosuje się ona do produktów pochodzących ze Wspólnoty lub z Portugalii:
"(i)
które mieszczą się w rozdziałach od 25 do 99 Nomenklatury Brukselskiej z wyłączeniem towarów wymienionych w Aneksie I;
(ii)
które są wymienione w Protokołach nr 2 i 8, przy należytym poszanowaniu uzgodnień przewidzianych w tych Protokołach."
34. Wina typu Porto są wymienione w art. 4 Protokołu nr 8 dotyczącego zasad stosujących się do niektórych produktów rolnych. Art. 4 stanowi, że opłaty obciążające import do Wspólnoty
produktów tam wymienionych i pochodzących z Portugalii zostają obniżone proporcjonalnie w ramach kontyngentów przewidzianych dla każdego z tych produktów.
35. Z postanowień tych jasno wynika, że Umowa stosuje się do win typu Porto z pewnymi wyjątkami dotyczącymi znoszenia ceł. Z drugiej strony, uzgodnienia przewidziane w Protokole w żaden
sposób nie ograniczają obowiązywania zakazu dyskryminacji podatkowej zawartego w art. 21 § 1 Umowy.
36. Na ostatnią część pierwszego pytania należy zatem odpowiedzieć, że art. 21 § 1 Umowy między Wspólnotą i Portugalią stosuje się także do importu win typu Porto.
Pytanie drugie
37. To pytanie Bundesfinanzhof dotyczy kryteriów wykładni potrzebnych do rozstrzygnięcia, czy sposób w jaki krajowe władze potraktowały z podatkowego punktu widzenia importowane wina
jest sprzeczny z art. 21 § 1 Umowy między Wspólnotą i Portugalią. Aby udzielić odpowiedzi na to pytanie, niezbędne jest porównanie spornego postanowienia w świetle dokonanej wyżej wykładni
z faktami sprawy przedstawionymi w zarządzeniu sądu krajowego o przedłożeniu Trybunałowi rozważanych pytań.
38. Pytanie 2(a) dotyczy w istocie kwestii, czy art. 21 § 1 Umowy pozwala Republice Federalnej Niemiec wymierzyć w stosunku do spirytusu dodawanego do win typu Porto podatek od
spirytusu według całej stawki czy raczej postanowienie to wymaga, aby to państwo członkowskie zastosowało stawkę obniżoną, którą § 79(2) Branntweinmonopolgesetz przewiduje dla spirytusu
wytwarzanego przez wytwórnie spółdzielcze farm owocowych w granicach ich uprawnień do destylacji alkoholu.
39. Opis faktów zawarty w zarządzeniu o przedłożeniu pytań Trybunałowi nie daje odpowiedzi na pytanie, czy spirytus dodawany do importowanego wina został wyprodukowany w warunkach
porównywalnych do tych, od których uzależnione jest udzielenie wytwórniom spółdzielczym ulgi w dopłacie spirytusowej. Z drugiej strony, z opisu tego jasno wynika, że wytwórnie spółdzielcze, o
których mówi prawo krajowe, nie wytwarzają spirytusu odpowiedniego na dodatek do win likierowych.
40. Dlatego wydaje się, że na rynku Republiki Federalnej Niemiec nie było spirytusu krajowego odpowiedniego na dodatek do wina w celu uzyskania wina likierowego, które byłoby podobne do
wina typu Porto i które mogłoby korzystać z ulgi przysługującej wytwórniom spółdzielczym farm owocowych.
41. W tych okolicznościach fakt, że rzeczona ulga nie jest stosowana do win typu Porto nie ma negatywnego wpływu na liberalizację handlu między Wspólnotą a Portugalią, o której stanowi
Umowa. Przy uwzględnieniu celu Umowy, czysto teoretyczna hipoteza głosząca, że gdyby taki sam produkt został wytworzony w Republice Federalnej Niemiec to skorzystałby z ulgi nie wystarczy
do stwierdzenia obowiązku jej udzielenia produktowi importowanemu.
42. Dlatego na pytanie 2(a) należy odpowiedzieć, że nie ma miejsca dyskryminacja w rozumieniu art. 21 § 1 Umowy między Wspólnotą i Portugalią, gdy państwo członkowskie nie stosuje w
stosunku do produktów pochodzących z Portugalii ulgi podatkowej przewidzianej dla pewnej kategorii wytwórców lub rodzajów produktów, jeżeli na rynku tego państwa członkowskiego brak
produktów podobnych, które rzeczywiście korzystałyby z takiej ulgi.
43. Pytanie 2(b) dotyczy kwestii, czy art. 21 § 1 Umowy między Wspólnotą i Portugalią winien być rozumiany tak, że wymaga przyjęcia koncepcji podobieństwa produktów obejmującej nie tylko
produkty podobne "bezpośrednio", ale także inne produkty, które należy uznać za "równie podobne".
44. Z zarządzenia o przedłożeniu pytań Trybunałowi jasno wynika, że Bundesfinanzhof postawił to pytanie zakładając, że wina typu Porto mogą przypominać nie tylko wina likierowe, ale także
wina specjalne o wysokiej zawartości alkoholu wynikającej z naturalnej fermentacji, które w Republice Federalnej Niemiec w ogóle nie podlegają opodatkowaniu.
45. W związku z tym należy podkreślić, że z punktu widzenia jej stosowania we Wspólnocie koncepcja podobieństwa przyjęta w art. 21 § 1 umowy między EWG i Portugalią należy do prawa
wspólnotowego, które winno być stosowane w sposób jednolity i do Trybunału należy zapewnienie, by tak było.
46. W świetle celu tego postanowienia, takiego jak go opisano wyżej, produkty różniące się między sobą zarówno co do sposobu ich wytwarzania, jak i co do ich właściwości, nie mogą być
uznane za produkty podobne w rozumieniu tegoż postanowienia. Z tego wynika, że wina likierowe wytwarzane z dodatkiem spirytusu z jednej strony i wina wytwarzane w drodze naturalnej
fermentacji z drugiej strony nie mogą być uważane za towary podobne w rozumieniu spornego postanowienia.
47. Dlatego na pytanie 2(b) należy odpowiedzieć, że produkty różniące się między sobą zarówno co do sposobu ich wytwarzania, jak i co do ich właściwości, nie mogą być uznane za produkty
podobne w rozumieniu art. 21 § 1 Umowy.
Miejsca publikacji:
OETS 2002, poz. 18
Dodatkowe informacje:
gosicka