3_dla_nauczycieli_dyrektorow.pdf
(
5206 KB
)
Pobierz
ENU3_DRUK.indd
HENRYK SZALENIEC
Dylematy rozwoju systemu
egzaminów w Polsce
(część II)
Przypomnijmy temat naszych
rozważań, podjętych w poprzednim
numerze i spróbujmy popatrzeć na
dylematy doskonalenia systemu eg-
zaminów zewnętrznych z perspek-
tywy kilku wymienionych poniżej
aspektów procesu egzaminacyjnego.
1. Aspekt teoretyczny
2. Aspekt dydaktyczny
3. Aspekt etyczny
4. Aspekt pomiarowy (skalowanie
i komunikowanie wyników)
5. Aspekt oceniania (merytoryczny
i organizacyjny)
6. Aspekt szkoleniowo-kadrowy
gdyż wiąże się z odpowiedzialnością
za wynik, za którym kryją się przy-
szłe losy edukacyjne zdających. Po-
nieważ egzaminator punktuje całą
pracę danego ucznia lub absolwenta,
nie jest wskazane mieszanie dwóch
różnych strategii oceniania
, jak
to ma miejsce w przypadku ocenia-
nia prac konkursowych, punktowa-
nia wybranego pojedynczych zadań,
przyjmując jedną ze strategii. Taki
sposób oceniania przy dzisiejszych
rozwiązaniach organizacyjnych jest
jednak bardzo trudny do zrealizowa-
nia z powodu konieczności monito-
rowania „wędrówki prac” (zapobie-
ganie zagubieniu).
Warto się zastanowić, czy wobec
zmian technologicznych i zmian spo-
łecznych dotychczasowe rozwiąza-
nia organizacyjne oceniania są opty-
malne? Aby odpowiedzieć na tak
postawione pytanie, należałoby po-
znać także alternatywne rozwiąza-
nia organizacyjne. W Anglii od kil-
ku lat – obok oceniania tradycyjnego
(na papierowych oryginałach prac) –
funkcjonuje ocenianie w sieci, bazu-
jące na obrazach prac dostępnych na
monitorze komputera.
Dziś prawie połowa egzaminato-
rów w Anglii uczestniczy w ocenia-
niu tym drugim sposobem. Przejście
od oceniania na papierze do ocenia-
nia na ekranie to zaiste rewolucyjna
zmiana. Trudno oczekiwać, że wszy-
scy egzaminatorzy podejdą entuzja-
stycznie do takiej zmiany. Jestem
jednak przekonany, że
za kilka lat
taki sposób pracy stanie się tak na-
turalny, jak dzisiaj pisanie tekstów
z wykorzystaniem komputera.
Jednak wprowadzenie zmiany
w ocenianiu, w którym bierze udział
kilkadziesiąt tysięcy nauczycieli, nie
jest zadaniem prostym. Egzamina-
torzy to nauczyciele, którzy w ciągu
8 lat zostali przygotowani przez
okręgowe komisje i wdrożeni do po-
stępowania zgodnie z przyjętym na
początku wieku modelem. W ciągu
ośmiu lat model ten ewoluował od
rozwiązań hybrydowych, polegają-
cych na ocenianiu indywidualnym
w domu egzaminatora lub ocenianiu
w koordynowanym zespole – do roz-
wiązań jednorodnych – tylko w ze-
społach.
Również w ciągu ostatnich lat
coraz bardziej popularne stawało
się wykorzystywanie platformy
MOODLE do szkolenia egzamina-
torów i koordynacji oceniania. Plat-
forma MOODLE została najszerzej
wprowadzona do szkolenia i koordy-
nacji oceniania w OKE Kraków, gdzie
przed zatrudnieniem w sesji egzami-
nacyjnej poszczególni egzaminato-
rzy logują się i oceniają przykładowe
prace, otrzymując jednocześnie infor-
mację zwrotną o jakości oceniania.
W dwóch minionych sesjach (2007
i 2008) platforma MOODLE była po-
wszechnie wykorzystywana do koor-
dynacji oceniania w całym kraju.
Można oczekiwać, że właśnie ci
egzaminatorzy, którzy mieli wielo-
krotnie okazję oceniać przykładowe
Aspekt oceniania
(merytoryczny i organizacyjny)
Przechodzenie od oceniania na
papierze do oceniania z wykorzysta-
niem sieci (
electronic marking
).
Ocenianie (punktowane) kryte-
rialne zadań otwartych w naszym
systemie egzaminów zewnętrznych
bazuje na strategii analitycznej. Od-
powiedź egzaminowanego poddawa-
na jest dekompozycji na składowe
czynności i każda z czynności punk-
towana jest według odrębnej ska-
li (0-1; 0, 1, 2) itp. – zgodnie z usta-
lonymi dla całego kraju kryteriami.
Wprawdzie były próby holistyczne-
go oceniania poszczególnych zadań,
ale nigdy nie wyszły one poza ekspe-
rymentowanie.
Wprowadzenie w tej dziedzinie
jakichkolwiek zmian nie jest proste,
EGZAMINY NASZYCH UCZNIÓW nr 3/grudzień 2008
1
prace z wykorzystaniem kompute-
ra i platformy MOODLE, częściej
będą skłonni zaangażować się w in-
nowację w dziedzinie oceniania.
Wprowadzanie zmiany w ocenia-
niu prac z egzaminu można podzielić
na pięć obszarów.
1. Pierwszy obszar dotyczy niewiel-
kich zmian w arkuszach egzami-
nacyjnych i właściwie nie wymaga
specjalnych nakładów, poza prze-
konaniem autorów arkuszy, że taki
proces nie ma wpływu na jakość
pracy egzaminowanego.
2. Drugi obszar wiąże się z przygo-
towaniem informatycznym (na po-
ziomie sprzętu i oprogramowania),
mającym na celu administrowanie
ocenianiem z wykorzystaniem no-
wej technologii.
3. Trzeci obszar to adaptacja modeli
oceniania, przekazywanych egza-
minatorom wprocesie kaskado-
wych szkoleń do rozwiązań mają-
cych typowe cechy nauczania na
odległość (
distance learning
).
4. Czwarty obszar to przygotowanie
egzaminatorów do oceniania prac
poprzez sieć, korzystając z dostępu
do obrazów wypracowań egzami-
nowanych (
electronic marking
).
5. Piąty obszar – to monitorowanie
efektu egzaminatora w ocenia-
niu tradycyjnym iw ocenianiu
z wykorzystaniem sieci (
electronic
marking
).
Ocenianie z wykorzystaniem sieci
i komputera może być przeprowadza-
ne zarówno w domu egzaminatora,
jak i przy zachowaniu dotychczaso-
wej struktury organizacyjnej, czyli
w ośrodkach koordynacji oceniania.
Zapewne w początkowym okresie ce-
lowe będzie ocenianie w ośrodkach
koordynacji oceniania. Wstępny pro-
jekt wdrażania oceniania z wykorzy-
staniem technologii informatycznej
został zaplanowany na cztery lata.
Jest on ściśle powiązany z monitoro-
waniem efektu egzaminatora zarów-
no w nowym podejściu, jak i trady-
cyjnym ocenianiu.
Krótki opis oceniania
z wykorzystaniem sieci
(
electronic marking
)
Punktacja jest automatycznie reje-
strowana i po zakończeniu procesu
oceniania łączona z danymi ocenia-
nego. Egzaminator może korzystać
on-line ze wsparcia przewodniczące-
go zespołu (eksperta).
Z drugiej strony, koordynujący
ocenianie może monitorować ocenia-
nie każdego zadania i w razie potrze-
by może udostępnić obraz danej pra-
cy do powtórnego oceniania innemu
egzaminatorowi. Udostępnienie może
dotyczyć całej pracy lub tylko wy-
branego zadania. Ocenianie ponowne
jest całkowicie niezależne, ponieważ
na obrazie pracy nie ma żadnych śla-
dów oceniania przez poprzedniego
egzaminatora. W przypadku niskiej
rzetelności oceniania przewodniczą-
cy zespołu może wyłączyć danego
egzaminatora z oceniania – niezależ-
nie od tego, czy ocenianie ma miejsce
przy domowym komputerze, czy też
w ośrodku oceniania (OKO). Ponie-
waż egzaminatorzy pracują na ob-
razach prac egzaminowanych, to
zwiększa się bezpieczeństwo doty-
czące zabezpieczenia oryginalnej
pracy przed zagubieniem lub znisz-
czeniem. Rysunek obrazuje schema-
tycznie przepływ informacji i decyzji
w trakcie oceniania.
Nasza wstępna wiedza na temat
oceniania z wykorzystaniem sie-
ci opiera się na opracowaniach do-
stępnych w internecie i prezentacji
przedstawionej w CKE przez firmę
DRS
1
. Dlatego projekt zakłada we
wstępnej fazie planowanej na 2007
rok, szczegółowe zapoznanie się
z tą technologią punktowania za-
dań. Wskrócie i bardzo ogólnie
można porównać proces ocenia-
nia do dotychczasowych rozwiązań
szkoleniowych, wykorzystywanych
w oparciu o platformę MOODLE
– z tą różnicą, że oceniający nie po-
siadał całej gamy narzędzi, która jest
dostępna w tym systemie.
Po pierwsze, egzaminator może
on-line korzystać z przewodnika oce-
niania zawierającego nie tylko kryte-
ria oceniania, ale także przykłady po-
prawnych rozwiązań. Posiada dostęp
do narzędzi edytorskich, pozwalają-
cych na komentarze i zaznaczenia.
1
Data & Research Services plc – brytyjska
korporacja zapewniająca oprogramowanie,
skanery, szkolenie i przetwarzanie danych
egzaminacyjnych.
Rys. 1. Schemat organizacji oceniania z wykorzystaniem obrazu pracy egzaminowanego
2
EGZAMINY NASZYCH UCZNIÓW nr 3/grudzień 2008
Autorzy oprogramowania stoso-
wanego przez AQA
2
a dostarczanego
przez DRS
3
wymieniają między in-
nymi następujące korzyści tego sys-
temu:
1) ocenianie w rzeczywistym czasie
porównywalnym z ocenianiem
papierowej pracy,
2) egzaminator może uzyskać spe-
cjalistyczną pomoc od eksperta
(wocenianiu tradycyjnym eg-
zaminatorzy często wstydzą się
przyznać przed kolegami, że po-
trzebują pomocy),
3) możliwość wczesnego identyfi-
kowania opuszczeń czy anomalii
w wynikach oceniania,
4) możliwość regularnego monitoro-
wania całego procesu oceniania,
5) wyłączenie drogi pocztowej
(przewozowej) prac do ocenia-
nia i po ocenianiu, co daje moż-
liwość lepszego gospodarowania
czasem,
6) automatyczne sumowanie rezul-
tatów,
7) zabezpieczenie przed opuszcze-
niem zadania – egzaminator nie
może zakończyć oceniania, jeże-
li pominął któreś z zadań,
8) system pozwala na scentralizo-
wane, jednakowe w całym kraju
koordynowanie ocenianiem,
9) w łatwy sposób można pobierać
próbki z całej populacji jeszcze
przed zakończeniem procesu
oceniania,
10) zadania krótkiej odpowiedzi
o jednoznacznych kryteriach od-
powiedzi nie muszą być oceniane
przez specjalistów danej dziedzi-
ny przedmiotowej, co pozosta-
wia egzaminatorom – ekspertom
więcej czasu na ocenianie pozo-
stałych zadań,
11) ocenianie jest uniezależnione od
miejsca zdawania egzaminu i lo-
kalizacji egzaminatora.
Najbardziej zróżnicowane w po-
szczególnych komisjach są formy
szkolenia egzaminatorów do ocenia-
nia w danej sesji egzaminacyjnej. Do-
tychczasowe doświadczenia w znacz-
nym stopniu opierają się na zajęciach
stacjonarnych, realizowanych w ka-
skadzie, na końcu której przewodni-
czący prowadzi szkolenie dla swoje-
go zespołu. Kształcenie na odległość
z wykorzystaniem platformy MO-
ODLE jest – jak dotąd – nieznaczne.
Wykorzystujemy w naszej pra-
cy tylko niektóre aspekty kształcenia
na odległość. Najczęściej są to quizy
i fora dyskusyjne.
Brak jest takich
form, jak wspólnie rozwiązywanie
problemów w zespołach specjali-
stów – dyskusje i syntezy, wykorzy-
stanie przekazu z zastosowaniem
plików audio i wideo, telekonferen-
cje, kontakty z wykorzystaniem in-
ternetowych komunikatorów itp.
Szkolenie kandydatów na egza-
minatorów i egzaminatorów to tylko
część działalności szkoleniowej, która
prowadzona jest przez okręgowe ko-
misje egzaminacyjne. Komisje szkolą
dyrektorów szkół (przewodniczących
szkolnych zespołów egzaminacyj-
nych), a także czasami konsultantów
placówek doskonalenia. Bardzo waż-
nym zadaniem jest rozwój własnej ka-
dry, który jest konieczny, aby sprostać
szybko rozrastającym się zadaniom
stawianym okręgowym komisjom eg-
zaminacyjnym.
Jeżeli podejmiemy się wdroże-
nia oceniania prac egzaminacyjnych
w sieci, to
konieczne będzie zaan-
gażowanie kilkudziesięciu tysięcy
nauczycieli egzaminatorów w pro-
ces zdobywania nowych umiejęt-
ności
. Zadanie to będzie wymaga-
ło dobrze przygotowanych trenerów
i wykorzystania – oprócz stacjonar-
nych kursów – także ustawicznego
szkolenia na odległość. Rodzą się
więc pytania, na które warto szybko
poszukać odpowiedzi:
Ogólnie w takim systemie oce-
niania możliwe jest zgromadzenie
o wiele więcej informacji do oceny
rzetelności niż to ma miejsce w tra-
dycyjnym ocenianiu.
Pomimo wielu widocznych ko-
rzyści w takim systemie oceniania,
nasuwają się także pewne obawy.
W dotychczasowym systemie oce-
niania bardzo istotną, motywują-
cą do pracy rolę odgrywały bezpo-
średnie kontakty i wymiany zdań
między egzaminatorami.
Ponadto
obecnie, pomimo powszechnego do-
stępu do sieci, umiejętność pracy po-
przez sieć wśród naszych egzamina-
torów nie jest jeszcze na najwyższym
poziomie. Także umiejętność pracy
w bezpiecznych połączeniach nie jest
wystarczająco powszechna. Oczywi-
ście, nie można też zbagatelizować
problemów sprzętowych – zarówno
po stronie egzaminatora, jak i cen-
trów koordynacji w OKE i CKE.
Pomimo tych i innych obaw
warto już dziś podjąć wyzwa-
nie zmiany organizacji oceniania,
szczególnie że jest to zmiana, któ-
ra wymaga wielu zabiegów logi-
stycznych, a zwłaszcza zmiany na-
wyków – analizowanie i ocenianie
pracy, która jest na ekranie kom-
putera.
Proces zmiany nawyków eg-
zaminatorów w tej dziedzinie wy-
maga odpowiednio zaplanowanego
szkolenia i czasu.
Aspekt szkoleniowo-kadrowy
Dotychczasowe szkolenie kan-
dydatów na egzaminatorów niewie-
le zmieniło się od 2000 roku. Zajęcia
prowadzone są stacjonarnie w zespo-
łach do 20 osób. Składają się z części
teoretycznej i praktycznego ocenia-
nia oraz kończą się zaliczeniem róż-
nie nazywanym i organizowanym,
w zależności od typu egzaminu.
2
The Assessment and Qualifications
Alliance – jedna z największych komi-
sji egzaminacyjnych w Wielkiej Brytanii,
organizująca prawie połowę egzaminów
zewnętrznych w kraju.
3
Data & Research Services plc – brytyjska
korporacja zapewniająca oprogramowanie
do oceniania w sieci (electronic marking),
skanery, szkolenie i przetwarzanie danych.
egzaminacyjnych między innymi dla AQA.
EGZAMINY NASZYCH UCZNIÓW nr 3/grudzień 2008
3
Plik z chomika:
dawid1051
Inne pliki z tego folderu:
Zbrodnia i kara.wmv
(10500 KB)
Potop .wmv
(8462 KB)
Lord Jim(1).wmv
(8669 KB)
Lalka - Streszczenie.wmv
(6669 KB)
Kordian.wmv
(8412 KB)
Inne foldery tego chomika:
anex do polaka
J.CONRAD - JĄDRO CIEMNOŚCI
Polski
Polski matura wypracowania
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin