OSW-Zeszyt-30.pdf

OÂRODEK STUDIÓW WSCHODNICH

IM. MARKA KARPIA

CENTRE FOR EASTERN STUDIES

ZMIANY W BIAŁORUSKICH

ELITACH POLITYCZNYCH,

GOSPODARCE I SPOŁECZE¡STWIE.

Pozory i rzeczywistoÊç

CHANGES IN THE POLITICAL ELITE,

ECONOMY AND SOCIETY OF BELARUS.

Appearances and reality

K a m i l K y s i s k i

A g a t a W i e r z b o w s k a - M i a z g a

PRACE OSW

NUMER//ISSUE 30

WARSZAWA,, CZERWIEC 2009

WARSAW,, JUNE 2009

O S W S T U D I E S

opyright by Orodek Studiw Wschodnich

im. Marka arpia /

entre for Eastern Studies

Redakcja / Editor

Annaabuszewska

Wsppraca / o-operation

KatarzynaKazimierska

Tumaczenie / Translation

OSW

Wsppraca / o-operation

JimTodd

Opracowanie graficzne / Graphic design

DorotaNowacka

Rysunki / Figures

WojciechMakowski

Wydawca / Publisher

OrodekStudiwWschodnich

im.MarkaKarpia/

CentreforEasternStudies

ul. oszykowa 6a, Warszawa / Warsaw, Poland

tel./phone + 4 /22/ 525 0 00

fax +4 /22/ 525 0 40

osw.waw.pl

SSN 1642-444

Spis treÊci / Contents

ZMIANY W BIAŁORUSKICH

ELITACH POLITYCZNYCH,

GOSPODARCE I SPOŁECZE¡STWIE.

Pozory i rzeczywistoÊç

Tezy / 5

Wst´p / 7

I. Gospodarka / 8

II. Elity władzy / 22

III. Opozycja / 32

IV. Społeczeƒstwo / 41

Podsumowanie / 50

CHANGES IN THE POLITICAL ELITE,

ECONOMY AND SOCIETY OF BELARUS.

Appearances and reality

Executive summary / 53

Introduction / 55

I. The economy / 56

II. The power elite / 69

III. The opposition / 79

IV. Belarusian society / 88

Conclusions / 97

Zmiany w białoruskich elitach politycznych,

gospodarce i społeczeƒstwie.

Pozory i rzeczywistoÊç

Tezy

1. Rosnce od pocztku 2007 roku koszty funkcjonowania gospodarki skłoniły

władze białoruskie do poszukiwania dodatkowych moliwoci pozyskiwania

rodkw finansowych i nowych bardziej oszczdnych technologii. Widzc

konieczno przycignicia inwestorw zagranicznych, podjto szereg krokw

liberalizacyjnych, majcych poprawi klimat inwestycyjny Białorusi. Zmiany

ułatwiły działalno gospodarcz w kraju. Jednak dotyczyły jedynie cile

okrelonych sfer i miały bardzo ograniczony zakres. Ani ich celem, ani rezulta-

tem nie było naruszenie kształtu białoruskiego systemu gospodarczego. Bia-

łoru pozostaje pastwem centralnie sterowanym.

2. Due znaczenie dla funkcjonowania białoruskiej gospodarki maj eksport

oraz kredyty i inwestycje zagraniczne. To sprawia, e jest ona wraliwa na ne-

gatywne konsekwencje wiatowego kryzysu finansowego. Od jesieni 2008 roku

widoczne jest wyrane pogorszenie sytuacji gospodarczej Białorusi. Walczc

z kryzysem, władze białoruskie najczciej sigaj po metody charakterystyczne

dla nakazowo-rozdzielczej polityki gospodarczej.

3. Dominujcy od lat w układzie nomenklaturowym klan siłowików Wiktara

Szejmana w latach 20072008 zastpiła grupa skupiona wokł najstarszego

syna prezydenta Łukaszenki, Wiktara. Powstał w ten sposb układ oparty na

niepisanym porozumieniu o podziale sfer wpływw pomidzy klanem syna

prezydenta i kierowan przez premiera Siarhieja Sidorskiego grup techno kra -

tów . Nowy układ nomenklaturowy wydaje si znacznie stabilniejszy od po-

przednich. W tym okresie nomenklatura zyskała take moliwo nabywania

własnoci oraz legalizacji dochodw. Przedstawiciele obecnych elit władzy

maj pragmatyczny stosunek do rzeczywistoci i zdaj sobie spraw z koniecz-

noci modernizacji białoruskiego systemu polityczno-ekonomicznego. Nie

oznacza to jednak uruchomienia procesu demokratyzacji głwnym celem

P r a c e O S W

nomenklatury jest utrzymanie dotychczasowych wpływw, co bdzie ograni-

czało zakres zmian politycznych na Białorusi.

4. Po okresie konsolidacji podczas wyborw prezydenckich wiosn 2006 roku

białoruska opozycja powrciła do dawnych konfliktw i podziałw, ktrych

przezwycienie wydaje si obecnie niemoliwe. Rwnie istotnym problemem

sił demokratycznych jest ich inercja i trudnoci w wypracowaniu jednolitej

strategii walki z reimem. W rezultacie poszczeglne ugrupowania nie s

w stanie wyj poza wskie rodowisko aktywistw oraz sympatykw i dotrze

do szerszych krgw społecznych. Dodatkowym wyzwaniem jest konieczno

dostosowania si do nowej sytuacji midzynarodowej wokł Białorusi oraz

zmian w polityce wewntrznej władz. Coraz lepsze kontakty oficjalnego Miska

z Zachodem oraz retoryka niepodległociowa w propagandzie pastwowej po-

woduj, i opozycja stopniowo traci dotychczasowe atuty.

5. W zwizku z narastajcymi problemami gospodarczymi Białorusi pogorsze-

niu uległa take sytuacja bytowa jej mieszkacw. Społeczestwo białoruskie

skłonne jest szuka przyczyny tego stanu rzeczy przede wszystkim w czyn-

nikach zewntrznych, a nie w uwarunkowaniach wewntrznych. Jednoczenie,

pomimo wycofywania si władz z rozbudowanych wiadcze socjalnych, wci

bardzo silne jest w społeczestwie poczucie zalenoci od pastwa. Dominuje

przekonanie o niemonoci zmian. Brakuje take potencjalnych liderw ewen-

tualnych zmian. Wszystko to sprawia, e białoruskie społeczestwo nie jest

skłonne do aktywnego sprzeciwu. Dlatego w kilkuletniej perspektywie nie

naley spodziewa si na Białorusi masowych protestw społecznych.

P r a c e O S W

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: