Przypadekrozlegejgrzybicyzatokprzynosowychu72-letniegom-czyzny.pdf

Przypadek rozległej grzybicy zatok przynosowych u 72-letniego mężczyzny

The case of extensive fungal sinusitis in 72 years old man

Katarzyna Mrówka-Kata, Grażyna Trybalska, Grzegorz Namysłowski, Ewa

Nowińska, Bogusława Orecka

Summary

The case of extensive, invasive fungal sinusitis in 72 years old man was presented in this paper. The

surgigac treat-ment was performed in this patient — rightsided maxillectomy with orbitotomy. Results of

histological and myco-logical examinations of postoperative matherial shoved evidence of Aspergillus

Fumigatus. The additional pharma-cotherapy with Amfotericin B and Orungal was attached. Despite of

such agressive treatment patient died 9 months after the last operation.

K. Mrówka-Kata i inni

Ryc. 1. Rozległość zmian grzybiczych w obrazie TK

Ryc. 2. Rozległość zmian grzybiczych w obrazie TK

cjenta ponownie zoperowano 9.12.2001 r. Wynik

badania his-pat potwierdził obecność Aspergillus

fumigatus. Włączono wówczas leczenie

przeciw-grzybicze — Amfoterycynę B. W 7

miesięcy po ostatnim zabiegu wystąpiło kolejne

zachorowanie. Wykonane TK (ryc. 1, ryc. 2)

wykazało rozległe zmiany patologiczne

przemawiające za ekspansją procesu grzybiczego.

W obrębie prawej zatoki szczękowej oraz oczodołu

prawego widoczne były masy tkankowe

wzmacniające się po podaniu środka

kontrastowego. Zmiany obejmowały głównie tylną

część oczodołu prawego, a także zatokę szczękową,

prawy dół skrzydłowo-podniebienny i tkanki

podskórne w okolicy zatoki szczękowej. Guz

wpuklał się do zatoki klinowej i niszcząc strop tej

zatoki wnikał do mózgoczaszki nie naciekając

struktur przedniego dołu czaszki. Mięśnie

okoruchowe oraz nerw wzrokowy objęte były na-

ciekiem, gałka oczna w wytrzeszczu. Zaobserwo-

wano również zmiany zapalne w obrębie sitowia.

Pacjenta ponownie hospitalizowano. Dnia

11.07.2002 wykonano zabieg prawostronnego usu-

nięcia szczęki wraz z wyłuszczeniem oczodołu.

Âródoperacyjnie stwierdzono naciek grzybiczy

w całej zatoce szczękowej prawej, dole

podskro-niowym, dole

skrzydłowo-podniebiennym ze zniszczeniem

kości środkowego dołu czaszki (skrzydła większe

kości klinowej). Zmianę usunięto w granicach

makroskopowo zdrowych tkanek. Podłożono

mięsień skroniowy pod oponę. Przebieg

pooperacyjny był niepowikłany. Włączono

ponownie leczenie przeciwgrzybicze

Amfoterycy-ną B, Orungal. Kolejny nawrót

dolegliwości wystąpił 9 miesięcy po ostatnim

zabiegu i zakończył się zgonem chorego pomimo

intensywnego leczenia przeciw grzybiczego.

DYSKUSJA

Częstość występowania grzybiczego zapalenia

zatok pośród wszystkich schorzeń zatok różni się

w przedstawianych publikacjach. Grigoriv i wsp.

donoszą, że przypadki te stanowią 12%,

Laskow-nick i wsp. donoszą o 28%, Stamberger o

10%, Karci o 9%. Najczęściej izolowanym

grzybem był u Laskownick — Penicillum i

Aspergillus u Stam-bergera — Aspergillus, a u Karci

— Aspergillus i Penicillum [6-8].

Inwazyjne zapalenie grzybicze zatok jest najczęst-

szą formą i powoduje powstanie reakcji ziarninowej

w obrębie błony śluzowej zatok i tkanek miękkich.

Typ ostry o przebiegu piorunującym stwierdzany

jest u pacjentów z deficytami immunologicznymi,

może postępować gwałtownie z ekspansją

wewnątrz-czaszkową i doprowadziç do szybkiej

śmierci. Inwazyjna forma przewlekła może

występować u zdrowych osobników irokuje lepiej [1,

7]. Postacie inwazyjne grzybiczego zapalenia zatok

wymagają leczenia operacyjnego — w zależności od

rozległości zmian. Stosowanymi zabiegami są FESS,

a także ma-xillectomia częściowa lub radykalna z

następowym leczeniem farmakologicznym (Amf o tery

cyna B).

Nieinwazyjne formy grzybiczego zapalenia zatok,

częściej spotykane, swoim przebiegiem przy-

pominają przewlekłe zapalenia zatok. Różnią się

one od form inwazyjnych, tym że nie stwierdza się

naciekania błony śluzowej. Wymagają one leczenia

chirurgicznego pod postacią usunięcia mas grzybi-

czych oraz upowietrznienia zatok. Nie wymagają

natomiast

farmakologicznego

leczenia

przeciw-grzybiczego pooperacyjnie [7, 8].

Alergiczne grzybicze zapalenie zatok to jeszcze

jeden rodzaj grzybiczego zapalenia zatok, którego

Otolaryngologia Polska 2005, LIX, 3

434

Grzybica zatok przynosowych

rozpoznanie możliwe jest na podstawie stwierdze-

nia zmian polipowatych, nadreaktywności typu I,

naciekania eozynofilowego błony śluzowej oraz

proliferacji grzybów. Po leczeniu chirurgicznym

zmian polipowatych, np. w funkcjonalnej chirurgii

endoskopowej zatok (FESS) należy rozważyć włą-

czenie leczenia miejscowymi steroidami [2, 4—6].

Rozwój medycyny umożliwiający przeprowa-

dzenie większej liczby badań nad grzybiczym zapa-

leniem zatok i ulepszone metody diagnostyczne

przyczyniły się do poprawy wykrywalności zaka-

żeń grzybiczych zatok przynosowych. Spośród

grzybiczych zapaleń zatok, przypadki alergicznego

grzybiczego zapalenia zatok i mycetoma dają objawy

naśladujące przewlekłe zapalenie zatok. Jednakże

ostateczna diagnoza może byç postawiona dopiero

po ocenie wyników parametrów immunologicznych,

TK, badania mykologicznego i histologicznego

materiału z zatok [2, 4—6].

W leczeniu nieinwazyjnego grzybiczego zapale-

nia zatok FESS jest zabiegiem wystarczającym, eli-

minującym konieczność dodatkowego leczenia

przeciwgrzybiczego. Inwazyjne grzybicze zapalenie

zatok rozwija się agresywnie i szybko. Wymaga in-

tensywnego leczenia przeciwgrzybiczego połączo-

nego z szerokim usunięciem zmian patologicznych

[7, 8]. Przedstawiony w powyższej pracy przypadek

grzybicy inwazyjnej, pomimo rozległego zabiegu

operacyjnego (usunięcia kości szczęki wraz z

egzen-teracją oczodołu) oraz następowego leczenia

przeciwgrzybiczego,

2. Krzeski A., Jędrusik A.: Współczesne poglądy na alergiczne,

grzybicz zapalenie błony śluzowej jamy nosowej i zatok. Aler

gia, Astma, Immunologia, 2001, 6, 2, 65-68.

3. Klossek J.-M., Serrano E., Peloquin L., Percodani J., Fontanel

J.-P., Pessey J.-J.: Functional Endoscopic Sinus Surgery and

109 mycetomas of paranasal sinuses. Laryngoscope, 1997,

107, 112-117.

4. Cody T., Noel B., Ferreiro J., Roberts G.: Allergic fungal sinu-

sitis. The Mayo Clinic Experience. Laryngoscope, 1994, 104,

1074-1079.

5. Corey J.P., Delsuphehe K., Fergusson B.J.: Alergic fungal sinu-

sitis. Otolaryngol. Head Neck Surgery, 1995, 113, 110-119.

6. Hartwick R.W., Betsakis J.G.: Sinus aspergillosis and allergic

fungal sinusitis. Ann. Otol. Rhinol. Laryngol., 1991, 100,

427-430.

7. Karci B., Burhanoglu D., Erdem, Hilmioglu S., Inci R., Veral

A.: Fungal infections of the paranasal sinuses. Rev. Laryngol.

Otol. Rhonol., 2001, 122, 1, 31-35.

8. Stammberger H.: Endoscopic sinus surgery for mycotic and

chronic recurring sinusitis. Ann. Otol. Rhinol. Laryngol.,

1985, 119, (supl.), 1-11.

Adres autora:

dr n. med. Katarzyna Mrówka-Kata

Katedra i Kliniczny Oddział Laryngologii

Śląskiej Akademii Medycznej

ul. M. Skłodowskiej-Curie 10

41-800 Zabrze

zakończył

się

Pracę nadesłano: 29.03.2004 r.

niepowodzeniem.

PIÂMIENNICTWO

1. Jędrusik A., Dalewicz A., Deptała A., Michalik J.: Grzybica in-

wazyjna zatok przynosowych o piorunującym przebiegu —

opis przypadku. Otolaryngologia Polska, 2002, 56, 1, 95-99.

Otolaryngologia Polska 2005, LIX, 3

435

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: