PO- KROWTOKI, ZŁAMANIA KOŚCI I USZKODZENIA STAWÓW, URAZY GŁOWY I KRĘGOSŁUPA, OPATRZENIA TERMICZNE I CHEMCZNE
Krwotok- wylew krwi w pełnym jej składzie poza światło naczynia krwionośnego lub poza serce wskutek przerwania ciągłości ich ścian
Krwotoki:
ñ Tętnicze- pulsujące w rytm serca wylewy krwi
ñ Żylne- ciągła strużka krwi
ñ Tętniczo-żylny
ñ Miąższowy- -uszkodzenie większej ilości naczyń włosowatych
ñ Naczyń włosowatych
Sposoby tamowania krwotoków:
ñ Na kończynach
◦ Ucisk tętnicy doprowadzającej krew
◦ Uniesienie kończyny lub maksymalne zgięcie kończyny w stawie
ñ Tętnica szyjna
◦ Uciskanie przez materiał
ñ Otwarte zranienia czaszkowo- mózgowe
◦ Opatrunek chłonący
ñ Z nosa
◦ Głowa odchylona do góry, pozycja siedząca, tułów pochylony do przodu,
Pozycja ze względu na miejsce rany:
ñ Klatka piersiowa- pozycja półsiedząca
ñ Brzuch- leżenie z podkurczonymi nogami i uniesioną klatką piersiową
ñ Plecy- na brzuchu z odchyloną na bok lub do tyłu głową
Środki do bandażowania:
ñ Kompresy gazowe,
ñ Gaza
ñ Wata
ñ Lignina
ñ Opatrunki rękawowe
ñ Opatrunki przylepne
ñ Przylepiec
ñ Taśma
ñ Gaziki
ñ Tampony z gazy
ñ Bandaże z dzianiny
ñ Elastyczne bandaże
ñ Chusta trójkątna
Rodzaje opatrunków:
ñ Gazowy- małe zranienia,
ñ Samoprzylepne- plastry
ñ Osłonowy- rozległe oparzenia i odmrożenia
ñ Uciskowy- silne krwawienia,
ñ Stabilizujący ciało obce w ranie
ñ Unieruchamiający
ñ Zimne okłady
Złamanie- przerwanie ciągłości tkanki kostnej w wyniku urazu mechanicznego lub toczącego się procesu chorobotwórczego
Złamanie zamknięte – skóra ponad złamaną kością ni jest uszkodzona
Złamanie otwarte – ciągłość skóry ponad miejscem złamanie jest rozerwana, a z rany wystają fragmenty kości i tkanek.
Pomoc przy złamaniu kości kończyn górnych:
1. Zabezpieczyć miejsce wypadku
2. Ocenić rozległość urazu i poprosić poszkodowanego, by podparł złamaną rękę zdrową dłonią
3. Jeśli złamanie jest otwarte, w miejscy rany założyć opatrunek osłaniający i umocować go do zdrowej skóry
4. Ułożyć złamana rękę w pliku gazet i założyć temblak wykonany z chusty trójkątnej
5. Wezwać pogotowie
6. Okryć poszkodowanego kocem termicznym
7. Kontrolować czynności życiowe
8. Reagować na zmiany
9. Wspierać psychicznie
Złamaną kość należy unieruchomić razem z dwoma sąsiadującymi z nimi stawami.
Unieruchomienie uszkodzonego stawu polega na unieruchomieniu dwóch sąsiadujących z nim kości
Złamanie kości kończyn dolnych:
Zakłada się unieruchomienie obłożeniowe- uszkodzone kończyny obkłada się przedmiotami, które będę je stabilizować.
Złamanie obojczyka
Unieruchomienie kości obojczykowej
1. Chustę przełożyć pod ręką, najdłuższym brzegiem ku górze
2. Związać końce chusty na przeciwległym ramieniu, układając węzeł w zagłębieniu zdrowego obojczyka
3. Wierzchołek trójkąta skręcić i umocować tak, aby zabezpieczał łokieć przed wysunięciem się z temblaka
Skręcenie- krótkotrwałe przemieszczenie powierzchni stawowych kości wewnętrznych stawu
Zwichnięcie- trwałe przemieszczenie powierzchni stawowych kości wewnątrz stawu
Uruchomienie ułożeniowe- polega na ułożeniu poszkodowanego w pozycji dostosowanej do charakteru i umiejscowienia urazu, obłożeniu poszkodowanego miękkimi przedmiotami, wypełnieniu przestrzeni między podłożem a ciałem, podparciu kończyn w celu zapobieganiu przemieszczeniom.
Wstrząs- zespół zaburzeń ogólnoustrojowych, powstały z powodu niedotlenienia tkanek ważnych dla życia narządów, wskutek niedostatecznego przepływu krwi.
Objawy: zaniepokojenie, lęk, pobudzenie, zdezorientowanie, pyta wielokrotnie o to samo, lepki pot, usta blado sine, skóra blada i zimna, dreszcze, utrata przytomności
Pozycja przeciwwstrząsowa- ułożenie poszkodowanego na wznak i uniesienie nóg nad poziom głowy, na wys. ok. 30-40 cm. Okryć kocem termicznym, udzielać wsparcia psychicznego.
Pęknięcia podstawy czaszki
Objawy: wyciek krwi z nosa, ust i uszu, krwawe podbiegnięcia w luźnej tkance oczodołu lub na powiekach. Zaburzenie świadomości i oddechu.
Otwarte zranienia czaszkowo- mózgowe
Uszkodzenie skóry, kości czaszki i mózgu
Objawy: krwiak na głowie, zaburzenie lub utrata przytomności, ból głowy, przesuniecie lub brak symetrii twarzy
Urazy kręgosłupa
Objawy: uskok lub skręcenie prawidłowej krzywizny kręgosłupa, bolesność uciskowa, utrata kontroli ruchu kończyn, uczucie mrowienia lub płonięcia, zaburzenia w oddawaniu moczu oraz stolca
Oparzenia termiczne
Przyczyny: działanie suchego ciepła, substancji żrących, gorących cieczy i par, działanie promieniowania.
Rodzaje:
· I stopnia- zaczerwienienie skóry i obrzęk. Ból i pieczenie. Goi się w ciągu kilku dni
· II stopnia- pęcherze, uszkodzona wierzchnia warstwa skóry i ścianki naczyń krwionośnych. Skóra czerwona i wrażliwa na dotyk. Dotkliwy, piekący ból. Oparzenie sięga głębokich warstw, włosy i gruczoły łojowe nie są naruszone
· III stopnia- martwica skóry w całej grubości. Mogą występować uszkodzenie mięśni. Skóra blednie, cebulki włosowe= czerwone punkciki. Brak reakcji bólowej
· IV stopnia- martwica wszystkich warstw skóry o tkanek położonych głębiej, zwęglenie fragmentu ciała
Rozległość obrażeń:
· Lekkie- I i II max 15% dorośli, 10%dzieci, III 5%
· Średnie- I i II 15-30%dorośli, 10-25% dzieci, III 5-15%
· Ciężkie – I i II min 30% dorośli, min20% dzieci, III min 15%
Pierwsza pomoc dla poparzonego
1. Odizolować poszkodowanego od czynnika parzącego i dumy
2. Schładzać oparzoną część ciała
3. Zdjąć odzież
4. Zdjąć ozdoby
5. Nałożyć mokry opatrunek osłonowy z czystej tkaniny
6. Rozdzielić gaza poparzone powierzchnie palców
7. Ułożyć poszkodowanego w pozycji półsiedzącej, aby część oparzona była uniesiona i zabezpieczona przed dodatkowymi urazami
8. Zapewnić spokój i wsparcie psychiczne
9. Wezwać pogotowie
Urazy termiczne:
· Oparzenia słoneczne
· Porażenie cieplne
· Udar cieplny – stan, w którym dochodzi do nadmiernego nagromadzenie się w organizmie ciepła, przy intensywnym doprowadzaniu go z zewnątrz i utrudnionym oddawaniu do otoczenia
· Porażenie słoneczne
Odmrożenia miejscowe
· I stopnia- szczypiący ból, skóra blada i zdrętwiałą
· II stopnia- silny obrzęk i ból odmrożonych części, sinoczerwona skóra, tworzą się pęcherze
· III stopnia- niebieskoczarna skóra, tkanki obumierają, nie odczuwa się bólu
· IV stopnia- zamarznięcie tkanek
Pierwsza pomoc:
1. Zdjęcie ozdób
2. Rozluźnienie obcisłej odzieży
3. Rozsznurowanie butów lub ich zdjęcie
4. Ogrzewanie część odmrożonych własnym ciepłem, lub w wodzie stopniowo ją ocieplając
5. Nałożyć opatrunek osłonowy z gazy posmarowanej wazeliną.
Oparzenia chemiczne
Rodzaje oparzeń chemicznych
· Oparzenia kwasami- powstaje na skutek ścięcia białek tkankowych, mocno przylegające strupy o charakterystycznej barwie: kw. Solny- białe, kw. azotowy- żółte, kw. siarkowy- czarne
· Oparzenia zasadami/ługami- powodują martwice tkanek, w wyniku takiego oparzenia powstaje szkliste obrzmienie. Strup jest miękki i wilgotny.
Wszystkie oparzenia chemiczne są bolesne, uszkodzenie skóry stwarza zagrożenie zakażenia rany.
Pierwsza pomoc
Ogólna zasada: najszybciej, obficie spłukać poparzoną powierzchnie za pomocą silnego strumienia wody, co powoduje rozcieńczenie substancji żrącej.
1. Zabezpiecz siebie- włóż gumowe rękawiczki lub foliowe woreczki na dłonie
2. Zdjąć ubranie poszkodowanego, nasiąknięte środkami chemicznymi.
3. Zdjąć ozdoby z rąk.
4. Podczas spłukiwania, ruszać palcami
Kiedy spłukaliśmy poparzoną powierzchnie i rozpoznaliśmy substancję parzącą stosujemy – substancje neutralizującą.
Dla kwasów 2—3% roztwór sody oczyszczonej, roztwór mydła lub wody wapiennej
Dla zasada- 3% roztwór kwasu borowego lub 1% roztwór kwasu octowego, woda z sokiem cytryny
5. Oczyścić ranę np. wapno niegaszone zdjąć z powierzchni rany à obficie spłukać
Oparzenia oczu
Objawy: silny ból oka, reakcja zacieśnienia powiek, zaczerwienienie, obrzęk, zmętniała rogówka, obfite łzawienie, problem z otwarciem oka
1. Wyjęcie ew. resztek np. wapna niegaszonego
2. Obfite przemycie letnią wodą, w kierunku od nosa do ucha – powieki otwarte, poruszać gałką oczną. W czasie przemywania, zdrowe oko szczelnie przykryć
3. Nałożyć opatrunek z niepylącego materiału na oboje oczu
4. Zawieźć poszkodowanego do szpitala
5. Jednocześnie wspierać psychicznie i ciepło okrywać
Oparzenia przewodu pokarmowego
Objawy: silny, palący ból w ustach, gardle, przełyku i za mostkiem. Na wargach i błonach śluzowych pojawiają się strupy lub szkliste, rozmyte zmiany. Błony śluzowe- zaczerwienione, mogą krwawić. Trudności w przełykaniu i ślinotok.
1. Podać poszkodowanemu do picia substancję neutralizującą lub łyżkę herbaty, wody
2. Zawieźć do szpitala, może być karetką
3. Nie powodować wymiotów, nie podawać napojów gazowanych ani alkoholu.
4. Wspierać psychicznie, kontrolując czynności życiowe poszkodowanego
5. ZABEZPIECZYĆ RESZTKI TRUCIZNY
LBN94