11-04-Montazowy sprzet pomocniczy-haki zawiesia trawersy stezenia montazowe.pdf

Montażowy sprzęt

pomocniczy: haki, zawiesia,

trawersy, stężenia montażowe

11.4

W przypadku pytań

lub wątpliwości skontaktuj

się z najbliższym specjalistą

BHP lub wejdź na:

www.skanska.pl/bhp,

one.skanska/bhp

Standard pracy

Standard ten zawiera minimum wymagań, jakie należy spełnić dla zapewnienia

bezpieczeństwa w trakcie stosowania montażowego sprzętu pomocniczego, w tym

głównie: haków, zawiesi, trawersów i stężeń budowlanych.

Standard ten:

•

zawiera wymagania

wynikające z prawa

i norm polskich

oraz wewnętrznych

uregulowań Skanska S.A.

Stosowanie na budowie materiałów, urządzeń i maszyn wiąże się często z koniecznością

ich wielokrotnego przemieszczania. W zależności od ich rodzaju, ciężaru i rozmiarów

wymagane jest zastosowanie odpowiedniego transportu, w tym mechanicznego: żurawie,

suwnice, dźwigi oraz dodatkowego sprzętu pomocniczego jak: zawiesia, haki, trawersy.

Dobór odpowiedniego rodzaju zawiesi do transportowanego materiału oraz odpowiedni

sposób jego zamocowania jest kluczowy, jeżeli chodzi o ryzyko związane z pracami

transportowymi. Stosując się do podstawowych zasad związanych z przemieszczaniem

ładunków można uniknąć poważnych wypadków na budowach.

•

jest obligatoryjny dla

wszystkich jednostek

Skanska S.A.

•

pomaga zapewnić

bezpieczne i skuteczne

praktyki podczas prac.

A. Zawiesia

9. Zawiesia muszą być czytelnie oznakowane.

10. Oznakowanie zawiesia powinno zawierać

następujące dane:

• nazwa producenta

• dopuszczalne obciążenie robocze

(DOR) – liczone jako maksymalne,

dopuszczalne obciążenie robocze

dla jednego cięgna w podnoszeniu

pionowym i przy kącie 45º dla zawiesi

wielocięgnowych

• znak CE

• rodzaj materiału, z jakiego zostało

wykonane, co jest konieczne ze względu

na dobór dodatkowego osprzętu.

11. Stan techniczny zawiesi należy kontrolować

w zakresie i terminach określonych

w dokumentacji techniczno-ruchowej.

12. Jeśli w dokumentacji techniczno-ruchowej

nie określono terminów kontroli, należy je

przeprowadzać:

•

Klasyﬁ kację i podział zawiesi określają

polskie normy.

Ze względu na materiał, z jakiego są wykonane

zawiesia wyróżniamy różne ich rodzaje:

•

łańcuchowe – regulowane lub stałe

•

z lin stalowych

•

z pasów włókiennych lub syntetycznych

•

z lin włókiennych lub syntetycznych.

Ze względu na budowę zawiesia dzielimy na:

• jednocięgnowe

• dwucięgnowe

• trzycięgnowe

• czterocięgnowe

• jednopętlowe

• dwupętlowe

•

opasujące – o obwodzie zamkniętym

•

z hakiem lub ogniwem.

Na budowach zawiesia są stosowane

głównie w transporcie zmechanizowanym,

robotach budowlano-montażowych,

rozbiórkach i wyburzeniach.

na bieżąco – przed każdym użyciem

zawiesia, w celu stwierdzenia, czy nie

występują zauważalne uszkodzenia lub

nadmierne zużycie

Wszelkie prace z użyciem zawiesi zalicza się

do prac szczególnie niebezpiecznych.

•

okresowo – co najmniej raz na

12 miesięcy.

Podstawowym dokumentem warunkującym

rozpoczęcie i prowadzenie prac z użyciem

zawiesi jest Instrukcja Bezpiecznego

Wykonywania Robót (IBWR) opracowana

w oparciu o Ocenę Ryzyka dla Zadania.

Do obsługi i stosowania zawiesi

dopuszczone są wyłącznie osoby

posiadające wymagane w tym zakresie

kwaliﬁ kacje, doświadczenie oraz odbyte

szkolenie dla sygnalisty – hakowego.

Do użytkowania dopuszczone są wyłącznie

zawiesia atestowane, sprawne technicznie

i posiadające instrukcję obsługi producenta.

Wersja 1.0

Rys. 1 Przechowywanie zawiesi

Standard 11.4

13. Zawiesia należy składować lub

przechowywać w wyznaczonych miejscach

na stelażach, stojakach lub w skrzyniach

dla uniknięcia ich uszkodzenia w wyniku

działania wilgoci, ognia, wysokiej

temperatury, czynników chemicznych lub

niepożądanych obciążeń (Rys. 1).

14. Jeżeli przewidywany okres przechowywania

zawiesi będzie długi, należy je oczyścić,

wysuszyć oraz ewentualnie zabezpieczyć

przed korozją np. olejem, smarem itp.

15. Zawiesia nieużywane, pozostawiane na

haku żurawia należy zaczepić jedno do

drugiego lub do ogniwa zbiorczego w celu

ograniczenia ryzyka uderzeń w otaczające

przedmioty lub ludzi.

16. Przy użyciu zawiesia wielocięgnowego

w celu określenia DOR należy przyjmować

stan pracy dwóch cięgien.

17. DOR zawiesi dwu- i wielocięgnowych

jest uzależnione od wielkości kąta

wierzchołkowego, mierzonego po

przekątnej między cięgnami, i wynosi:

•

• ciężar i rozmiary ładunku

• środek ciężkości ładunku

• warunki zewnętrzne jak: temperatura,

siła wiatru

• ostre krawędzie.

24. Zabroniony jest transport np. wiązki prętów

zbrojeniowych poprzez zaczepianie zawiesi

o drut, którym ściągnięta jest wiązka,

chyba że są to punkty zaczepowe z drutu

stalowego, certyﬁ kowane, oznaczone

i ustalone jako właściwe dla tej operacji

przez dostawcę zbrojenia.

25. Podczas podnoszenia transportowanych

elementów za pomocą zawiesia z dwóch

pasów w układzie „U”, należy zachować

szczególną ostrożność, gdyż istnieje ryzyko

upadku luźnych materiałów (Rys. 3).

26. Dla lepszego zabezpieczenia wymienionego

wyżej ładunku, należy dodatkowo obwiązać

cięgna na transportowanym materiale na

tzw. „zaciąg”.

27. W przypadku transportu materiału „na

zaciąg”, poprzez obwiązanie podwójne

można dodatkowo zmniejszyć ryzyko

wysunięcia się transportowanego materiału

z zawiesi.

28. Jeżeli istnieje ryzyko wysunięcia się

transportowanych elementów z cięgien

zawiesi lub otwartego kosza/palety

transportowej, należy je dodatkowo

zabezpieczyć np. poprzez ściągnięcie za

pomocą specjalnych pasów lub taśm.

29. Podczas pracy z zawiesiami należy unikać

gwałtownych obciążeń lub zwolnień.

30. Podczas transportu nie należy

stawiać materiału bezpośrednio na

zawiesiu. Zawsze należy stosować

odpowiednie podkłady, które pozwolą

na swobodne wyciągnięcie zawiesia spod

transportowanego materiału.

31. Butle z gazami technicznymi należy

transportować w specjalnych koszach

z uchwytami do transportu, służącymi do

mocowania w nich haków zawiesi (Rys. 4).

32. Zabronione jest podnoszenie butli

za kołnierz ochronny lub poprzez

obwiązywanie.

33. Do transportu płyt szalunkowych

i prefabrykatów należy stosować zawiesia

transportowe, zalecane przez producenta,

np. kłonice, trzpienie, uchwyty itp. (Rys. 5, 6).

34. Podczas montażu materiałów budowlanych

zawiesia należy dobierać zgodnie

z zaleceniami producenta i mocować je

do wykonanych przez niego punktów

zaczepowych.

35. Kontenery na odpady zawsze należy

podczepiać hakami zawiesia do uchwytów

określonych przez producenta.

36. Przy podczepianiu do haka kosza do betonu

z pomostem roboczym należy postępować

zgodnie z wytycznymi Urzędu Dozoru

Technicznego określającymi wymagania

szczegółowe w tym zakresie.

37. Zasady pracy z zawiesiami łańcuchowymi:

•

przy kącie 0,783 rad (45º) – 90%

•

przy kącie 1,566 rad (90º) – 70%

Rys. 3 Uchwycenie siodłowe

ładunku

•

przy kącie 2,092 rad (120°) – 50%.

dopuszczalnego obciążenia zawiesia

w układzie pionowym (Rys. 2).

Rys. 2 Dopuszczalne obciążenie robocze (DOR)

18. Kąt rozwarcia cięgien zawiesia nie może być

większy niż 2,092 rad (120°).

19. Należy pamiętać, że wraz ze wzrostem

kąta rozwarcia cięgien zawiesia

wielocięgnowego zwiększa się zagrożenie

zsunięcia się cięgien zawiesia w kierunku

środka ciężkości ładunku.

20. Przy użyciu dwóch zawiesi o obwodzie

zamkniętym, ich łączne obciążenie

nie powinno być większe niż wielkość

obciążenia roboczego przewidzianego dla

jednego zawiesia.

21. W zawiesiach wielocięgnowych należy

obciążać równomiernie cięgna.

22. Nigdy nie należy pozostawiać bez nadzoru

zawiesi obciążonych ładunkiem.

23. Przy doborze odpowiedniego zawiesia

do transportowanego materiału należy

zwrócić szczególną uwagę, czy dla danego

ładunku nie przewidziano innego sposobu

transportu oraz uwzględnić:

• intensywność wykorzystania zawiesia

• rodzaj ładunku

• punkty zaczepienia

Rys. 4 Transport butli

z gazami technicznymi

jako zawiesia należy używać łańcucha

krótkoogniwowego. Łańcuch taki

składa się z ogniw, których średnica

wewnętrzna wynosi 3 x średnica całego

ogniwa

przed załamaniem lub uszkodzeniem ich

splotu

• aby transportować ładunki zawiesiami

linowymi w kształcie „U”, należy

zapewnić minimalny odstęp pomiędzy

tulejami wynoszący 20 x średnica liny,

jeżeli odległość ta jest mniejsza, zawiesia

nadają się tylko do przenoszenia

w pozycji prostej

• dopuszczalne udźwigi zawiesi linowych

należy odczytać z tabliczki znamionowej

zawiesia lub z tabeli .

39. Zasady pracy z zawiesiami pasowymi:

• przy zawieszaniu ładunku o ostrych

krawędziach dodatkowo należy użyć

zabezpieczeń pomiędzy zawiesiami

a ładunkiem, aby zapobiec przecięciu

cięgien

• jako dodatkowego zabezpieczenia

zawiesi pasowych przed uszkodzeniem

używa się rękawów ochronnych z taśmy

poliestrowej lub ewentualnie rękawic

roboczych, węża przeciwpożarowego,

materiałów drewnianych itp.

• przy łączeniu lub skracaniu zawiesi

pasowych o obwodzie zamkniętym za

pomocą szakli lub sworzni ich nośność

należy zredukować o 20%

• dobierając zawiesia pasowe do prac

transportowych musimy brać pod

uwagę również środowisko pracy,

w tym: temperaturę i czynniki chemiczne

• dopuszczalne udźwigi zawiesi pasowych

należy odczytać z tabliczki znamionowej

zawiesia lub z tabeli .

40. Przy doborze zawiesia, niezależnie od

nośności i długości cięgien, należy zwrócić

uwagę na prawidłowość i jakość wykonania

połączeń poszczególnych elementów

z hakami, ogniwami końcowymi oraz

tzw. „sercówkami”( kauszami) chroniącymi

druty liny przed przetarciem w punkcie

zamocowania.

41. Naprawy zawiesi zastrzeżone są tylko

dla producenta lub osób przez niego

upoważnionych.

42. W razie wątpliwości co do stanu

danego zawiesia powinniśmy wycofać

zawiesie z użytkowania i skontaktować

się z jednostką upoważnioną do

przeprowadzania kontroli okresowych

zawiesi (informacja w dokumentacji

zawiesia).

43. Zawiesia należy niezwłocznie wycofać

z użycia w celu dokonania napraw, jeżeli

wystąpią następujące wady:

• brak lub nieczytelne ocechowanie

(numery identyﬁ kacyjne, DOR)

• uszkodzenia cieplne

•

Rys. 5, 6 Kłonice transportowe

• DOR dla zawiesi wykonanych

z łańcuchów użytkowanych

w temperaturach poniżej 253 K (-20°C)

należy obniżyć o 50%

• wykonywanie węzłów na łańcuchach

jest zabronione

• podczas zahaczania należy zadbać o to,

aby łańcuchy cięgien nie były skręcone

lub splątane

• niedopuszczalne jest skracanie cięgna

poprzez wiązanie

• dopuszczalny udźwig zawiesia

łańcuchowego należy odczytać

z tabliczki znamionowej zawiesia lub

z tabeli .

38. Zasady pracy z zawiesiami linowymi:

•

wykonywanie węzłów na linach

i łączenie lin stalowych na długości jest

zabronione

•

cięgna zawiesi z lin stalowych nie mogą

być malowane

deformacja, pęknięcia ogniw, haków,

kausz

•

przy obwiązywaniu ładunków

„na zaciąg” za pomocą lin stalowych

DOR należy zredukować o 20%

•

wygięcie lub skręcenie ogniw czy haków

•

nadmierne wydłużenie łańcucha

•

skupisko pękniętych drutów

•

średnica ładunku musi wynosić

minimalnie 6 x średnica liny stalowej,

aby móc wykorzystać zawiesie

maksymalnie

•

poważne, trwałe odkształcenia liny

•

zużycie liny – średnica pow. 10% od

wartości nominalnej

•

silna korozja, wżery

•

liny stalowe, opasane wokół ostrej

krawędzi muszą zostać zabezpieczone

•

dostrzegalna utrata elastyczności liny

•

zablokowanie łączników mechanicznych

Wersja 1.0

Standard 11.4

• niesprawne zabezpieczenia gardzieli

haków

• zerwanie lub przecięcie w tkaninie

w ilości ponad 10% szerokości zawiesia

• przetarcia gurtu chroniącego taśmę na

ogniwach i pętlach

• uszkodzenia szwów

•

C. Haki

1. Pod względem konstrukcyjnym haki

dzielimy na:

• kute jednorożne

• kute dwurożne

• płytowe składane

• pałąki (uszaki).

2. Haki podlegają kontroli bieżącej i okresowej.

3. Kontrola bieżąca haków polega na

dokładnym obejrzeniu haka i sprawdzeniu,

czy nie jest uszkodzony lub niebezpiecznie

zniekształcony.

4. Kontrole bieżące haków ma obowiązek

prowadzić hakowy oraz operator dźwignicy.

5. Kontrola okresowa wymaga sprawdzenia

czy:

• hak nie ma widocznych pęknięć –

za pomocą szkła powiększającego

• nakrętka jest dobrze zabezpieczona i czy

hak obraca się swobodnie

• gardziel haka nie ma nadmiernego

rozwarcia.

6. Terminy kontroli haków:

• co 6 miesięcy – przy małym natężeniu

pracy

• co 3 miesiące – przy średnim natężeniu

pracy

• co miesiąc – przy dużym natężeniu pracy.

7. Kontroli okresowej haków oraz oceny ich

stopnia zużycia mogą dokonywać osoby

posiadające odpowiednie kwaliﬁ kacje

oraz uprawnienia konserwatora

dźwignic nadawane przez Urząd Dozoru

Technicznego.

8. Na każdym haku jedno – i dwurożnym,

zgodnie z polską normą, powinny być przez

wytwórcę wykonane punkty do pomiaru

gardzieli haka, pozwalające ocenić jego

parametry:

• y – rozwarcie gardzieli haka

• H – przekrój części chwytnej.

9. Wartości początkowe rozstawu powyższych

punktów, po zmierzeniu ich z dokładnością

do 0,5 mm, powinny być podane przez

wytwórcę w ateście haka.

10. Hak należy wymienić w przypadku:

• powiększenia rozwarcia gardzieli y > 5%

• zmniejszenia przekroju części chwytnej

H o więcej niż 10%.

11. W przypadku haków dwurożnych ładunki

należy zawieszać równomiernie na obu

rogach, co powinno zapewnić symetryczny

rozkład obciążeń.

12. Haki o udźwigu ponad 3,2 t, dla których

wymagany jest ruch obrotowy, muszą być

osadzone w łożyskach.

13. Hak żurawia powinien posiadać

zabezpieczenie przed wypadnięciem

zawiesia z gardzieli haka. Skuteczność

zabezpieczenia powinna być kontrolowana

po każdorazowym zamocowaniu zawiesia

na haku.

14. Haki z zabezpieczeniem sprężynowym

powinny być stosowane tam, gdzie ładunki

muszą być prowadzone bezpośrednio przez

człowieka oraz tam, gdzie ze względu

na warunki lokalne istnieje możliwość

zaczepienia hakiem lub ładunkiem

o przeszkody.

rozwarcie gardzieli haka o co najmniej

10%.

B. Trawersy (belki nośne) i palety

1. Trawersy mają zastosowanie do

przenoszenia:

• niewygodnych ze względu na kształt

i wymiary ładunków, przy zawieszeniu

których kąt rozwarcia lin zawiesinowych

byłby za duży np. proﬁ le walcowane,

rury, prefabrykaty żelbetowe i stalowe

• cienkich, długich prętów lub blach,

których nadmierne ugięcie można

zmniejszyć przez podwieszenie ich do

kilku punktów trawersy

• ciężkich ładunków, gdy konieczna jest

współpraca drugiej dźwignicy, przy czym

w takim przypadku należy dopilnować,

aby żadna z dźwignic nie była obciążona

ponad dopuszczalny udźwig

• kilku mniejszych ładunków o łącznej

masie nieprzekraczającej udźwigu

dźwignicy, zawieszanych jednocześnie

na trawersie.

2. Rozróżniamy trawersy:

• cięgnowe

• chwytno – zaczepowe z zaczepami

kleszczowymi do skrzyń, kręgów

betonowych, blach w rolkach lub

chwytakami elektromagnetycznymi,

pneumatycznymi lub łupinowymi

• wyrównawcze – stosowane przy

podnoszeniu ładunków za pomocą

dwóch żurawi.

3. Trawersy całkowicie eliminują siły poziome,

dzięki czemu ładunek nie jest ściskany.

4. Stosując trawers zapewniamy dobrą

równowagę ładunku poprzez jego szerokie

uchwycenie.

5. Podczas prac z użyciem trawersów zawsze

należy postępować zgodnie z instrukcją

producenta.

6. Bardzo ważne jest dobranie odpowiedniej

długości trawersu do transportowanego

materiału. Producent dokładnie określa

punkty zaczepienia klamer trawersu do

transportowanego materiału.

7. Jako zabezpieczenie dodatkowe (jeżeli jest

na wyposażeniu) należy stosować łańcuchy,

które w przypadku niekontrolowanego

wysunięcia z klamer trawersu dodatkowo

zabezpieczają transportowany materiał.

8. Palety umożliwiają zabranie jednorazowo

wielu ładunków drobnicowych np. bele,

worki, skrzynie.

9. Stosowanie palet umożliwia całkowite

wykorzystanie wydajności dźwignicy.

10. Haki zawiesinowe należy mocować

w uchwytach palet rogiem na zewnątrz.

15. Haki zawiesi należy zakładać na uchwyt

w taki sposób, aby gardziele haków

były skierowane na zewnątrz, a nie do

środka ciężkości transportowanego

materiału. Zapobiega to uszkodzeniu

zamknięcia gardzieli haka i wysunięciu się

transportowanego materiału.

16. Zabronione jest stosowanie elementów

służących do zawieszania ładunku na haku,

w szczególności pierścieni, ogniw, pętli,

których wymiary uniemożliwiają swobodne

włożenie elementów na dno gardzieli haka.

przylegać do płaszczyzn dociskowych

i powinny być właściwie dokręcone

• do rektyﬁ kacji i zabezpieczenia

montażowego prefabrykatów

ściennych, elementów szybów

windowych i technologicznych należy

stosować stężenia sztywne, z regulacją

długości

• do rektyﬁ kacji i zabezpieczenia

montażowego prefabrykowanych

słupów, można stosować stężenia

sztywne, z regulacją długości lub

odciągowe, pracujące wyłącznie

na rozciąganie

• prefabrykaty ścienne o długości

mniejszej niż 1,2 m i wysokości

nie większej niż 3 m mogą być

zabezpieczone jednym stężeniem

sztywnym, jeśli dokumentacja

techniczna montażu budynku nie

stanowi inaczej

• prefabrykaty ścienne o powierzchni

większej niż 4 m 2 należy zabezpieczać

dwoma stężeniami sztywnymi,

a o powierzchni większej niż 7,5 m 2

trzema stężeniami, o ile w dokumentacji

technicznej montażu nie podano inaczej

• do rektyﬁ kacji i usztywnienia

prefabrykowanych słupów należy

stosować co najmniej po dwa stężenia

sztywne – pracujące na ściskanie

i rozciąganie lub cztery stężenia

odciągowe – pracujące na rozciąganie

D. Śruby z uchem i szakle

Śruby należy mocować w podłożu

metalowym jako punkty zaczepowe do

podnoszenia lub transportu elementów

maszyn i urządzeń np. silników, pomp,

skrzyń biegów, wentylatorów.

Śruby należy wkręcać na pełną głębokość

gniazda wykonanego w transportowanym

materiale lub maszynie.

Podczas podnoszenia ładunku należy

upewnić się, że gwinty w podłożu oraz

w śrubie są takiego samego rozmiaru,

a materiał, w który wkręcamy śrubę ma

odpowiednią wytrzymałość.

Szakle są stosowane jako element

dodatkowy w zawiesiach lub jako

połączenie pomiędzy ładunkiem

a zawiesiem.

Dla szakli przygotowanej do pracy po

wkręceniu sworznia widoczne może być

tylko 1,5 zwoju gwintu sworznia.

•

stężenia powinny uniemożliwiać

samoczynne odczepienie prefabrykatu

oraz dawać całkowitą pewność jego

zamocowania

Szakla ze sworzniem obrotowym musi być

zabezpieczona zawleczką.

Zawsze należy przestrzegać maksymalnych

nośności uzależnionych od kąta rozwarcia

cięgien zawiesi i kierunku/kąta obciążenia

śruby lub szakli.

•

niedopuszczalne jest zwalnianie

z zawiesi prefabrykatów ściennych

przed ich zamocowaniem stężeniami

z uprzednio zmontowanym stropem

budynku

Stężenia montażowe

•

stężenia należy zakładać w miejscach

dokładnie określonych w dokumentacji

technicznej montażu budynku

Podczas stosowania stężeń montażowych

należy przestrzegać następujących zasad:

•

stężenia niesprawne należy usuwać

z placu budowy

powinny być dobierane według

wytycznych dokumentacji technicznej

montażu budynku

•

kierownik budowy ma obowiązek

kontroli stanu technicznego stężeń nie

rzadziej niż co 10 dni

•

można użytkować wyłącznie stężenia

atestowane, posiadające tabliczki

znamionowe

•

wyniki takich kontroli kierownik budowy

ma obowiązek wpisywać do Dziennika

budowy lub Dziennika montażu.

•

przed zamocowaniem stężenia należy

sprawdzić jego stan techniczny

Stosowanie kotew gruntowych do

zaczepiania stężeń dopuszczalne jest

wyłącznie w gruntach spoistych.

•

zamocowane do prefabrykatów

uchwyty stężeń powinny dobrze

Wersja 1.0

Standard 11.4

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: