GrabarzPolski019.pdf

# 1 9

LUCIO FULCI

KINO WŁOSKIE CZĘŚĆ 1

KSIĄŻKI Z WAMPIREM CZĘŚĆ 3

BLAIR WITCH POCZTAR CZĘŚĆ 7

OPOWIEŚCI GROZY DLA DZIECI

WYPOŻYCZALNIA KASET VHS CZĘŚĆ 2

SERIE „REC” I „SILENT NIGHT, DEADLY NIGHT”

FILMY: Beyond, City of the Living Dead, Contraband, House by the Cemetery, New York Ripper,

Paranormal Activity, Paura, The Black Cat, Ziemia niczyja, Zombie Flesh Eaters, Zombieland

KSIĄŻKI: Auschwitz, Decathexis, Dzienniki Sherlocka Holmesa, Dziewczyna z sąsiedztwa,

Film grozy, Metro strachu, Oczy ciemności, Ofiara, Pałac

PAWEŁ MATEJA „JEDNA ZIMOWA NOC”, „DRUGA ZIMOWA NOC” (OPOWIADANIA)

RAFAŁ KULETA „WIGILIJNE ZWIERZENIA ZWIERZĄT” (SZORTY)

WIERSZE NIEPOKOJĄCE - RAFAŁ SZYMALA

Trudno stwierdzić, w jakim miejscu znaj-

dowałby się dzisiaj horror, gdyby nie

Lucio Fulci. Ten niezwykły reżyser, ba-

lansując często na granicy kiczu i gro-

teski, wprowadził grozę ilmową w nowy

wymiar. Lamberto Bava we wspomnie-

niach o tym wybitnym twórcy zauwa-

ża, że Fulci jest łącznikiem pomiędzy

dawnymi ilmami grozy, gdzie dominuje

niepokój i strach, a współczesnymi obra-

zami splatter-gore, gdzie najważniejsze

są szok, ohyda i posoka. Oglądając

przykładowo „House by the Cemetery”

czy „The Beyond” trudno się z ową opi-

nią nie zgodzić.

w Rzymie” (1954) i „Przygodami Casa-

novy” (1955) na czele. Na dobrą sprawę

z wartych zobaczenia należy wymienić

tylko składający się z czterech nowelek

komediodramat „Dzień z życia sędziego”

(1954), stworzony wraz ze Steno, Luigim

Viganottim, Sandro Continenzą i Alberto

Sordim.

cielne poglądy. Wychowany na katolika

Fulci często manifestował swoją niechęć

do instytucji Kościoła, w „Beatrice…”

ukazując jego okrutne oblicze pod po-

stacią Inkwizycji. Tu również po raz

pierwszy zaprezentował w takim spek-

trum swoje skłonności do uwielbienia

makabry i brutalności. Wprawdzie nie

można tego porównać z jego później-

szymi dziełami, niemniej, ilm wstrząsnął

opinią publiczną i zaszokował krytyków.

Warto zauważyć, że jest to jedyny ilm

Fulciego, jaki traił do oicjalnej polskiej

dystrybucji i na początku lat 70. gościł

na ekranach naszych kin. Obraz został

bardzo mocno skrytykowany, a środo-

wiska kościelne przyczyniły się do tego,

że pozycja reżysera została zagrożona.

Ten epizod odcisnął się mocno na dal-

szej twórczości Fulciego, który coraz

bardziej zbliżał się do groteski i makabry,

a coraz mniejszą wagę przywiązywał do

fabularnej strony swoich ilmów, względ-

nie starał się unikać jakiejkolwiek ideo-

logii sprowadzając je z czasem coraz

bardziej do drastycznych i obrzydliwych

spektakli gore.

przygodowe „Biały kieł” (1973) i „Powrót

białego kła” (1974). W 1977 nakręcił

ostatni thriller, uznawany za jeden z naj-

lepszych w jego karierze „Siedem czar-

nych nut”. Historia kobiety-jasnowidza,

która w ścianie mieszkania męża znaj-

duje zwłoki mężczyzny i stara się odkryć

ich pochodzenie została opowiedziana w

sposób niezwykle intrygujący i sprawiła,

że gwiazda Fulciego rozbłysła na nowo

i to tak jasno jak jeszcze nigdy dotąd.

Reżyser dzięki temu ilmowi zebrał cał-

kiem spory budżet, dzięki któremu mógł

podjąć się realizacji dzieła niezwykłego,

niejako własnej odpowiedzi na „Dzień

żywych trupów” George’a Romero.

Na własny reżyserski debiut zdecydował

się dopiero w roku 1959 skuszony pro-

pozycją łatwego zarobku. Jego pierwszy

ilm, „Złodzieje”, okazał być się kolej-

ną przeciętną komedią o pechowych

i dość nieporadnych rabusiach, niemniej

nie sposób odmówić mu specyicznego

uroku. Po raz kolejny trudno było mieć

jakiekolwiek zastrzeżenia co do strony

technicznej ilmu. Wprawdzie wielu ludzi

dziś kojarzy ilmy Fulciego z niskobu-

dżetowym gore i często fatalnym dub-

bingiem, warto jednak zwrócić uwagę,

że wynikało to nie z umiejętności reży-

sera, a okrojonych inansów, natomiast

całość produkcji cechował daleko idący

perfekcjonizm.

Ten niewątpliwie jeden z najwybitniej-

szych twórców grozy przyszedł na świat

17 czerwca 1927 roku w Rzymie. Począt-

kowo jego marzenia kierowały się raczej

ku medycynie, na przeszkodzie stanęła,

jak to zwykle bywa w tych przypadkach

kobieta. Porzucił studia, by zrobić karie-

rę ilmowca i odzyskać krnąbrną ukocha-

ną. Tak przynajmniej mówi anegdota, bli-

żej prawdy należałoby umiejscowić fakt,

iż Fulci zrezygnował z nauki na rzecz

swojej największej pasji – ilmu właśnie.

Film „Zombie: pożeracze mięsa” (1979)

ukazał nowe oblicze reżysera i wskazał

drogę, którą twórca kroczył do końca

swej artystycznej kariery. Odtąd, pomi-

jając kilka wyjątków, uparcie realizował

horrory, które ocierały się bardzo często

o granice dobrego smaku i krążąc wo-

kół specyicznej oniryczności unikały

częstych pułapek logiki i ideologii. Fulci

dobierał sobie współpracowników,

z którymi mógł spełniać swoje marze-

nia o tworzeniu alternatywnych rzeczy-

wistości i kreować koszmarne światy.

Niezależnie czy historie dotyczyły jedy-

nie tajemniczych potworów („Dom przy

cmentarzu” 1981), zombie („Miasto

żywej śmierci” 1980) czy wręcz prze-

nosiły do niezwykłych krain („Siedem

bram Piekieł” 1981) Fulci pozostawał

niedościgniony w swojej pracy. Jego

współpracownicy wspominają go jako

niezwykle miłego, skrytego i sympa-

tycznego mężczyznę, który w trakcie

pracy na planie zmieniał się w szalone-

go, niemal agresywnego perfekcjonistę.

O jego wyjątkowości niech jednak świad-

czy fakt, w jaki sposób szanował swoich

Przez kolejne lata Fulci tworzył dalej

średniej klasy komedyjki, ilmy przy-

godowe, musicale i westerny. Do tego

ostatniego gatunku należał wyjątkowo

udany „Czas masakry” (1966). Z roku

na rok stawał się coraz bardziej znanym

reżyserem, niemniej umiejscowiono go

w szuladzie poprawnych rzemieślni-

ków i nikt specjalnie nie przypuszczał,

że stan rzeczy może ulec zmianie.

A ta nastąpiła w 1969 roku, za sprawą

dwóch ilmów, rasowego giallo „Perver-

sion Story” (znany też jako „One on

the Top of Another”), a przede wszyst-

kim wstrząsającego dramatu „Beatrice

Cenci”, w którym po raz pierwszy tak

ostro zaprezentował swoje antykoś-

Jego życiorys nie należał do szczegól-

nie wywrotowych i barwnych. Jak każdy

przeciętny zjadacz chleba wspinał się

po szczeblach kariery spokojnie, wy-

trwale i z mozołem. Wstąpił do szkoły

ilmowej i już tam dał się poznać jako

człowiek przykładający ogromną wagę

do technicznego aspektu tworzenia

ilmu. Po ukończeniu szkoły, w roku

1953, rozpoczął pracę jako scenarzysta

i asystent reżysera. Współpracował z

Maxem Ophulsem, Marcelem L’Ebierem

i Steno, którego uznał za swego men-

tora. Wraz z nimi stworzył kilka dość

przeciętnych komedii z „Amerykaninem

Druga kwestia to fakt, iż Fulci odkrył

niejako ciemną stronę swojego talentu

i stopniowo zaczął się skłaniać ku coraz

mroczniejszym obrazom. Zrealizowane

wkrótce thrillery „Lizard in a Woman’s

Skin” (1971) i „Don’t Torture the Duckling”

(1972) potwierdzały klasę i niezależność

reżysera, ten jednak nie zaprzestawał

eksperymentów kręcąc głupawe kome-

die („Young Dracula” 1975), czy nawet

lekkie erotyki („My Sister In Law” 1976).

Nie zarzucił też jednego ze swoich ulu-

bionych gatunków, westernu, kręcąc

całkiem udanych „Czterech Jeźdźców

Apokalipsy” (1975) i „Umierający w ich

butach” (1978). Zrealizował dwa ilmy

pracowników. Ponieważ w trakcie pracy

nad ilmem istotnie potraił być tyranem

i furiatem, który nie przebierał w słowach

(niektóre aktorki były zszokowane jego

wulgarnością), nie chcąc nikogo urazić,

codziennie wybierał sobie inną oiarę,

oznaczał ją szalikiem, a następnie oskar-

żał i beształ ją za wszystkie niepowodze-

nia danego dnia. Dzięki temu cała sytu-

acja nabierała niemal humorystycznego

rysu, a praca nad ilmem posuwała się

do przodu. Trzeba przyznać, że to dość

nietypowe zachowania jak na twórcę,

którego ostatnie ilmy zostały ocenzuro-

wane lub zakazane w większości krajów.

Sam Fulci nie poddawał się jednak i do

końca realizował swoje nawet najbar-

dziej wymyślne i zdawać by się mogło

szalone pomysły. Zmarł 13 marca 1996

roku w Rzymie. Pracował wówczas nad

nowym ilmem wraz z innym mistrzem

włoskiej grozy – Dariem Argento.

Jak przystało na postać wyjątkową

i nieszablonową, również wokół śmierci

Fulciego narosły plotki i niedomówienia.

Chorujący na białaczkę reżyser zmarł

we śnie, zapomniawszy uprzednio za-

aplikować sobie zastrzyku insuliny. Nie

zabrakło oczywiście głosów sugerują-

cych, że wypadek ów w istocie był śmier-

cią samobójczą.

GRABARZE O ZOMBI 2...

Sebastian Drabik:

Włoski reżyser Lucio Fulci, „mistrz kina gore”, ma na swoim koncie sporo

mniej lub bardziej udanych produkcji. „Zombie Flesh Eaters” jest bodajże jednym

z najwybitniejszych jego osiągnięć. Podejście do tematyki zombie z zupełnie innej

strony niż w ilmach Romero i świetna charakteryzacja Gianetto De Rossiego sprawiły,

że zombie, które mamy okazję zobaczyć na ekranie po prostu powalają. Zżerane przez

robactwo, brudne, wychudzone żywe trupy robią niesamowite wrażenie i od tamtej pory

nikomu więcej nie udało się stworzyć tak niesamowitych kreatur. Nie można również

zapomnieć o kompozycjach Fabio Frizziego, który sprawił, że muzyka współgra

z akcją ilmu i dopełnia efektywności klimatu. „Zombie Flesh Eaters”

jest dla fanów kina grozy ilmem obowiązkowym!

Skura:

Pamiętacie tę najlepszą scenę z zombiakiem o świcie, na tle

Manhattanu? Moim niemożliwym do spełnienia marzeniem,

zawsze było móc zagrać tego zombie. Puszczam taki ilmik

znajomym i mówię: widzicie tego zombiaka o świcie na tle

Manhattanu? To ja!

O TWÓRCZOŚCI FULCIEGO...

Bartosz Czartoryski:

Fulci był i zawsze będzie mistrzem horroru z co najmniej kilku powodów.

Miał niesamowitą wyobraźnię, wymyślał (często na spółkę z Dardano Sacchettim)

tak odjechane zawiązania akcji, że czapki z głów („City of the Living Dead”); zrywał ze schematami

wypracowanymi przez lata przez kino grozy (scena walki zombie z rekinem w „Zombi 2”; zupełna zmiana

w zachowaniu stworów w tymże ilmie w stosunku do wcześniejszych obrazów traktujących o żywej śmierci,

nowatorstwo na tym polu - nadal są to powolne monstra, lecz jednocześnie nie chodzi im tylko o ludzkie mięso.

One są spragnione krwi i laków, to sadystyczne potwory lubujące się w zadawaniu cierpienia i śmierci w okropnych

bólach [słynna scena przebijania oka drzazgą] ); jego ilmy robione były z pasją, która bije z ekranu (i której możemy

przyjrzeć się w „Cat in the Brain”), to czysta poezja kina, często bez oglądania się na związki przyczynowo-skutkowe

i logikę (co nie przeszkodziło być „The Beyond” jednym z najbardziej przerażających i genialnych horrorów

w dziejach). Fulci kreował dzieła pełne, kompletne, które ogląda się sercem, a nie rozumem (każdy

maniak horroru wie o czym mowa) i nie przeszkadzają wtedy luki w scenariuszu i kiepskie aktorstwo.

Sposób, w jaki ten facet komponuje kadry wprawia w zachwyt! A robota operatorska?

Fulci doskonale wie gdzie i jak ustawić kamerę (na przykład liczne, udane

transfokacje przy scenach gore).

Bartosz Czartoryski:

To jeden wielki spektakl, geniusz realizatorski Fulciego objawia się w kilku scenach (kobieta

z krtanią przegryzioną przez trupa), do których prowadzi nie zawsze prosta i łatwa ścieżka. Oglądając

ten ilm mam wrażenie, że wszystko co widzimy na ekranie doprowadza nas do tylko do tych wspomnianych

momentów, reszta jest nieistotna. Fulci zrywa w tym ilmie z kliszami, do których nas kino „żywych trupów”

przyzwyczaiło. Genialne efekty specjalne mistrza De Rossiego i charakterystyczna muzyka Frizziego

(która budzi jednak emocje nie mniejsze niż ścieżka do „The Beyond”) tworzą dzieło niemal

absolutne, ikonę horroru i wstęp do złotych czasów zombie-movies.

LO SQUARTATORE DI NEW YORK

NEW YORK RIPPER

WŁOCHY 1982

DYSTRYBUCJA: BRAK

REŻYSERIA:

LUCIO FULCI

OBSADA:

JACK HEDLEY

PAOLO MALCO

HOWARD ROSS

ALEXANDRA DELLI COLLI

zwierciadle, jako miejsce nieprzyjazne,

wręcz klaustrofobiczne, odmalowane

zimnymi kolorami. Już pierwsza scena

wprowadza nastrój niepokoju, a zarazem

dziwności: staruszek wyprowadzający

psa pod jednym z nowojorskich mostów,

rzuca zwierzęciu patyk. Kundel aportuje,

lecz do właściciela wraca z odciętą ręką

w pysku, znalezioną gdzieś w krzakach.

Reminiscencja pierwszej sceny „Stra-

ży przybocznej” Kurosawy? Być może.

Zarówno u włoskiego reżysera, jak i ja-

pońskiego mistrza pies biegnący z trupią

kończyną w zębach niósł wiadomość,

że widz wkracza na teren niebezpiecz-

ny - „porzućcie wszelką nadzieję, którzy

tu wchodzicie”. Ostrzeżenie jest w tym

samym stopniu skierowane do bohatera

ilmu, jak i do widza.

tykułuje dźwięki przypominające kwaka-

nie kaczki. Na pierwszy rzut oka zabawny,

zabieg stosowany jest przez Włocha pod-

czas niezwykle realistycznych scen mor-

dów - tym samym kontekst, w którym zo-

stał osadzony, nadaje mu złowieszczego

wydźwięku. Fulci nie stroni także od innych

manifestacji czarnego humoru z domiesz-

ką krwistej czerwieni - od wspomnianego

groteskowego mordercy poczynając, na

komentarzu muzycznym kończąc. Sam

świat, do którego Fulci wrzuca widza, wy-

daje się oniryczny, niczym koszmar senny

- Nowy Jork fotografowany jest jak labi-

rynt ciemnych ulic, siedlisko degeneratów

Twórca „Zombi 2” i „Domu przy cmenta-

rzu” przeżywał na przełomie lat siedem-

dziesiątych i osiemdziesiątych renesans

artystyczny, a kilka jego poprzednich il-

mów zapamiętanych zostało nie tylko jako

sukcesy inansowe, ale swoiste skandale

obyczajowe. Jednak to właśnie opowieść

o mordercy z brzytwą pozostanie „naj”

Fulciego: najbardziej kontrowersyjną

i najbrutalniejszą opowieścią snutą przez

niego na ekranie.

zaspokajających swe erotyczne fantazje

w feerii barw świateł miejskich klubów.

Z tą wizją kontrastują makabryczne sce-

ny morderstw, przedstawione dosłownie

i ze szczegółami. Do historii gatunku

przeszły: przecinanie gałki ocznej i sut-

ka oierze przywiązanej do łóżka czy też

wbicie potłuczonej butelki w krocze innej

mordowanej dziewczyny. Kobiety - błogo-

sławieństwo i przekleństwo uznawanego

za seksistowski nurtu giallo. Sam Fulci,

wielokrotnie oskarżany o mizoginizm,

w „NY Ripper” jakby przyklaskuje tym za-

rzutom, zadając śmierć swoim aktorkom

z makabryczną inezją.

Nowy Jork, który znamy z hollywoodzkich

produkcji, jawi się często jako miasto wy-

zwolenia ideologicznego i seksualnego,

przyciągające przestrzenią, wolnością

i kolorowymi neonami. W wizji Fulciego

„stolicę świata” oglądamy w krzywym

Japońskie kino samurajskie było dla

„ojca chrzestnego gore” mniej znaczącą

inspiracją niż sam nurt giallo. O ile wcześ-

niejszym próbom Fulciego w „Lizard in

Woman’s Skin” czy „Siedmiu czarnych

nutach” nie towarzyszyło zbytnie przy-

mrużanie oka, tak „NY Ripper” (oraz

wcześniejsze „Nie torturuj kaczuszki”)

bawi się konwencją, jednocześnie miesz-

cząc się w ramach gatunkowych. O ile

w lwiej części ilmów giallo zabójca jest

niemy i widzimy jedynie jego ubrane

w czarne rękawiczki dłonie, tak

w „NY Ripper” Fulci obdarzył swojego

psychopatę głosem. Otóż rozpruwacz ar-

„Nowojorski rozpruwacz” zasługuje na

bycie „naj”. Dysponując większym budże-

tem niż przy kilku ostatnich produkcjach,

Fulci dostarcza widzowi dzieło pełne na-

pięcia i suspensu, które bierze co najlep-

sze z giallo (suspens), miesza to z gore

(plastyczne sceny mordów) oraz dodaje

od siebie charakterystyczne mrugnięcie

okiem i niezwykłą sprawność warsztato-

wą.

Nazwisko Fulci jeszcze przed premierą „Nowojorskiego

rozpruwacza” przyprawiało cenzorów o ból głowy.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: