Abram Deborin – Niemiecki faszyzm i ZSRR (1933 rok).pdf - Abram Deborin - Symulator_Farmy

Abram Deborin

Niemiecki faszyzm

i ZSRR

Samokształceniowe Koło Filozofii Marksistowskiej

WARSZAWA 2008

Abram Deborin – Niemiecki faszyzm i ZSRR (1933 rok)

Artykuł Abrama Deborina „Niemiecki faszyzm i

ZSRR” („Giermanskij faszizm i SSSR”) ukazał się

w czasopiśmie „Pod znamieniem marksizma” nr 5,

1933.

Podstawa niniejszego wydania: antologia tekstów

„Marksizm XX wieku”, część I, red. naukowa

Janusz Dobieszewski i Marek J. Siemek,

Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego,

Warszawa 1990.

Tłumaczenie z języka rosyjskiego: Janusz

Dobieszewski

– 2 –

www.skfm.w.pl

Abram Deborin – Niemiecki faszyzm i ZSRR (1933 rok)

Wraz z dojściem do władzy Hitlera znacznie wzrosło niebezpieczeństwo nowej wojny

imperialistycznej na terytorium Europy. „Pokój” wersalski celowo powiązał ze sobą państwa europejskie

w taki sposób, by mógł on z czasem stać się punktem wyjściowym nowej wojny. „Pokój” wersalski

przekształcił Europę w potężną beczkę prochu, która może w każdej chwili eksplodować i spowodować

ogólnoeuropejski pożar. Burżuazyjni „dobroczyńcy” ludzkości z Wilsonem, Clemenceau i Lloyd

Georgem na czele stworzyli swym „zatroskaniem” o kształt pokoju światowego, a przede wszystkim

europejskiego – korzystając też z poparcia socjaldemokracji – warunki dojścia do władzy Hitlera,

wykorzystującego hasło narodowego wyzwolenia Niemiec i potrafiącego zespolić wokół tego hasła

szerokie masy drobnej burżuazji. Wojna światowa i pokój wersalski stanowią źródła współczesnego

światowego kryzysu ekonomicznego, który szczególnie silnie objawił się w Niemczech.

Długo przed nastaniem światowego kryzysu ekonomicznego tow. Stalin przewidywał jego

nieuchronne nadejście. Dokonawszy wszechstronnej analizy podstawowych sprzeczności światowego

kapitalizmu, które ulegają skrajnemu zaostrzeniu w warunkach światowego kryzysu, tow. Stalin

przewidywał następujące kierunki rozwoju sytuacji: nadchodzi koniec stabilizacji kapitalizmu, w

rezultacie tego rozwinie się z nową siłą ruch rewolucyjny mas, w licznych krajach światowy kryzys

ekonomiczny będzie przeradzać się w kryzys polityczny.

„Oznacza to – mówi tow. Stalin – po pierwsze, że burżuazja będzie szukać wyjścia z sytuacji w

dalszej faszyzacji w dziedzinie polityki wewnętrznej, wykorzystując do tego wszystkie siły reakcyjne, w

tym także socjaldemokrację.

Oznacza to, po drugie, że burżuazja będzie szukać wyjścia w nowej wojnie imperialistycznej oraz

polityce interwencji w dziedzinie stosunków międzynarodowych.

Oznacza to wreszcie, że proletariat, walcząc z wyzyskiem kapitalistycznym i niebezpieczeństwem

wojny, będzie szukać wyjścia w rewolucji” 1 .

Wszystkie te przepowiednie tow. Stalina realizują się obecnie ze zdumiewającą dokładnością.

Będąc narzędziem w rękach wielkiej burżuazji imperialistycznej, faszyzm niemiecki postawił

sobie za cel, w swych poszukiwaniach wyjścia z kryzysu, zniszczenie partii komunistycznej i

rewolucyjnego ruchu robotniczego. Wynikiem „likwidacji” klas i partii ma być stworzenie „jednolitego

solidarnego narodu” jako głównej przesłanki do „ukojenia” kraju i przygotowania warunków do nowej

wojny. W dziedzinie polityki wewnętrznej wkroczył faszyzm na drogę krwawego zdławienia ruchu

robotniczego, dążąc do przekształcenia robotnika w poddanego; co w języku hitlerowców określa się jako

„włączenie klasy robotniczej w skład jednolitego narodu”.

Jak mówił tow. Stalin, burżuazja szuka wyjścia ze współczesnego kryzysu w wojnie

imperialistycznej oraz polityce interwencji w dziedzinie stosunków międzynarodowych. „Teoretycy”

ideologii faszystowskiej uzasadniają te imperialistyczne dążenia „elegancką” tezą, zgodnie z którą wojna

jest podstawą i źródłem wszelkiego postępu oraz rozwoju kultury, a także pozwala osiągnąć „najwyższą

solidarność narodową”. Z samej swej istoty jest więc faszyzm ideologią imperialistyczną i

militarystyczną.

1 J. Stalin, Woprosy leninizma , wyd. 1931, s. 697. [Wyd. polskie: Zagadnienia leninizmu , Warszawa 1951 – przyp. tłum.].

– 3 –

www.skfm.w.pl

Abram Deborin – Niemiecki faszyzm i ZSRR (1933 rok)

Ponieważ faszystowscy ideolodzy trzeciej, jak i czwartej rzeszy „orientują się” w swej polityce

zewnętrznej na Wschód, to znaczy na Związek Radziecki, interesujące będzie bliższe przyjrzenie się tej

kwestii.

W celu bliższego zaznajomienia się z orientacją międzynarodową różnych ugrupowań

faszystowskich musimy zapoznać się z pozycjami, w których poglądy ich są wyłożone. Chcemy tu

jeszcze zaznaczyć, że ogólnoteoretycznymi, „filozoficznymi” rozważaniami ich autorów zajmujemy się

tylko o tyle, o ile wymaga tego od nas postawione sobie zadanie.

Zajmiemy się więc tutaj Ernestem Niekischem jako jednym z najbardziej „autorytatywnych”

przedstawicieli tak zwanego „niemieckiego frontu” oraz Otto Strasserem i Kurtem von Emsenem jako

przedstawicielami tak zwanego „czarnego frontu”.

Jeśli chodzi o Hitlera, to jego poglądy przedstawimy w następnej kolejności, po zapoznaniu się z

programami ugrupowań faszystowskich stojących w opozycji do oficjalnego narodowego socjalizmu

kierowanego przez Hitlera.

E. Niekisch jest autorem wielu prac poświęconych problemom polityki niemieckiej. Przedmiotem

naszej uwagi będzie tu książka zatytułowana Entscheidung . Autor jest w niej zdecydowanym

przeciwnikiem Hitlera. Jak pisze, nosicielem ducha faszystowskiego w Niemczech jest socjalizm

narodowy Hitlera. Początkowo sądzono, że narodowy socjalizm przekształci się w autentyczny ruch

narodoworewolucyjny, jednakże Hitler skapitulował przed Rzymem, a wzorem stał się dla niego

Mussolini. W ten sposób narodowy socjalizm przekształcił się w niemiecki faszyzm. Hitler mobilizuje

szerokie masy elementów narodowych. Czyni to jednak z zamiarem oszukania mas. Kapitulacja przed

Rzymem oznacza w sposób naturalny również kapitulację przed burżuazją. Hitler „zabiegał o poparcie

elementów antyburżuazyjnych, robotników, tylko w rezultacie tajnej augurowej umowy z burżuazyjnymi

wodzami gospodarki; korzystał również z ich pieniędzy. Schlebiał masom, a jednocześnie, w

rzeczywistości odczuwał wobec nich pogardę charakterystyczną dla mentalności burżuazyjnej. Stał się

nadzieją byłych drobnych i średnich warstw burżuazji, które pod wpływem socjalnej degradacji skłoniły

się ku radykalizmowi, które jednak w systemie organizacji faszystowskiej realizowały w istocie – wbrew

swej woli – cele i interesy burżuazji. Ich rozzuchwalone instynkty zawiści i zemsty zostały skierowane

nie w stronę winnej tej sytuacji burżuazji, ale w stronę komunizmu – śmiertelnego wroga burżuazji. Tym

samym masy faszystowskie stały się wściekłymi psami łańcuchowymi na służbie u burżuazji, a

jednocześnie, nie uświadamiając sobie tego, landsknechtami romanizmu przeciwko germanizmowi” 2 .

Ale co reprezentuje sam Niekisch? Jaki jest jego stosunek do komunizmu, do marksizmu, do

własności prywatnej, wreszcie – do proletariatu? Jest on przede wszystkim przedstawicielem skrajnego

nacjonalizmu. Wszystkie kierunki faszyzmu odnoszą się jednakowo negatywnie, oczywiście po pokoju

wersalskim, do Zachodu. Pisze Niekisch, że kapitalizm i towarzysząca mu kultura burżuazyjna jest

produktem czysto zachodnim, nie mającym niczego wspólnego z „duszą germańską”, z pruską

„metafizyczną formą pierwotną”. Nie wychodzi on więc od przeciwieństwa interesów międzynarodowego

proletariatu (a więc i zachodniego) i międzynarodowej burżuazji, ale od przeciwieństwa między

Zachodem i Wschodem. Chwyt ten ma na celu oszukanie mas robotniczych. Rzeczywiste przeciwieństwo

interesów burżuazji i proletariatu zostaje zastąpione przeciwieństwem pozornym.

2 E. Niekisch, Entscheidung , s. 82.

– 4 –

www.skfm.w.pl

Abram Deborin – Niemiecki faszyzm i ZSRR (1933 rok)

Ustosunkowując się do problemu własności prywatnej, Niekisch twierdzi, że germańskie

pojmowanie własności przeciwstawne jest rzymskiemu. Naród niemiecki to naród z gruntu

nieburżuazyjny. Ponieważ jednak ten nieburżuazyjny naród zapożyczył romańską ideę własności

prywatnej i oparł na niej kształt swojego życia społecznego, co prowadzi do jego nieuchronnej zagłady, to

musi on odżegnać się od Zachodu i powrócić do czysto germańskiego rozumienia idei własności. „Kto

rzeczywiście pragnie oswobodzenia Niemiec – pisze Niekisch – ten musi przede wszystkim

przeciwstawić się zasadzie własności prywatnej” 3 . Czytelnik jednak popełni błąd, jeśli uzna, iż autor jest

rzeczywiście przeciwnikiem własności prywatnej. „Germańska idea własności” opiera się, według

Niekischa, na pojęciu obowiązku każdej jednostki wobec całości społecznej, w związku z tym własność

prywatna powinna być rozpatrywana pod kątem widzenia służby jej posiadacza na rzecz społeczeństwa.

Słowem, wartość prywatna powinna być podporządkowana prawu lennemu. Każdej jednostce stwarza się

możliwość, a nawet obowiązek, zwiększenia „lenna” i jego wykorzystywania w imię dobra ogólnego;

jednocześnie każdy musi być przygotowany do tego, by w każdej chwili rozliczyć się przed

społeczeństwem ze swej działalności. „Życie Niemiec toczy się pod znakiem walki; nawet cała istniejąca

własność może zostać zmobilizowana do walki. Każdy człowiek jest żołnierzem: powierzona mu

własność jest uzbrojeniem narodu”.

Marksizm, według Niekischa, rozwiązuje ten problem niewłaściwie. Stara się sprowadzić

właściciela do poziomu osoby nieposiadającej. „Jeśli samemu nie można zdobyć cudzej własności,

niechaj przynajmniej uzyska ją społeczeństwo lub państwo. Przyjemnie jest wiedzieć, że ktoś inny nie

posiada więcej ode mnie. Na tym właśnie polega marksistowski kolektywizm. Brak mu wiele, by stać się

podstawą doskonalenia moralności. Jest jedynie oczyszczoną formą zemsty” 4 .

W ten sposób autor nasz, choć stroi się w kostium zdecydowanego „rewolucjonisty” ciskającego

gromy i błyskawice na zasadę własności prywatnej, dąży w rzeczywistości do zachowania własności

prywatnej (pod nazwą lenna) i podziału klasowego społeczeństwa na właścicieli i nieposiadających.

Germańskiej idei własności, w przedstawionym rozumieniu, bronią także hitlerowcy. „Przeciągnięcie”

robotników na swoją stronę wymaga od nich prowadzenia słownej „walki” przeciw własności prywatnej,

o „socjalizm”. Jest to społeczna demagogia, mająca na celu oszukanie mas. Zmobilizowanie tych mas do

walki, do wojny wymaga przynajmniej słów gromiących burżuazję, własność prywatną, a jest o nie łatwo

tym bardziej, że wszystko jest przemyślanym przedsięwzięciem samej burżuazji, jest „zamówieniem

społecznym” wyrastającym ze świadomości, że robotników można zmobilizować tylko pod hasłem

socjalizmu.

Karty swe odkrywa Niekisch dalej w rozdziale poświęconym charakterystyce robotnika

niemieckiego. Nie zapomina oczywiście uronić łzy z powodu bezrobocia i towarzyszących mu cierpień.

Punkt ciężkości rozważań Niekischa leży jednak w innej płaszczyźnie. Robotnik niemiecki – jak twierdzi

– oderwał się od organizmu narodowego, od ziemi rodzinnej; stoi w zdecydowanej opozycji wobec

niemieckiej „woli mocy i życia”. Usposobiony jest internacjonalistycznie, nie poddaje się autorytetowi

ojczyzny, w swym wstręcie do pruskiego „stylu życia” podziela stanowisko Marksa. Proletariusz, a

zwłaszcza robotnik niemiecki, to człowiek pozbawiony uczuć bohaterskich, głębokiego życia

3 Tamże, s. 126.

4 Tamże, s. 124.

– 5 –

www.skfm.w.pl

Abram Deborin – Niemiecki faszyzm i ZSRR (1933 rok).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: