Pamięć to jedno z podstawowych urządzeń (modułów) komputera mogące przyjmować, przechowywać i udostępniać w odpowiednim czasie dane w postaci nie zmienionej. W pamięci mogą być przechowywane zarówno wszelkiego rodzaju dane oraz programy służące do przetwarzania i obliczeń lub sterowania pracą komputera.
Na pamięć składają się układy umożliwiające wprowadzenie danych lub ich wydawanie oraz elementy lub materiały mające zdolność długotrwałego pamiętania. Z funkcjonalnego punktu widzenia ogólnie rozróżnia się pamięć wewnętrzną i pamięć zewnętrzną.
Pamięci komputerów zwykle nie są utworzone z jednego układu scalonego, jednej pamięci, lecz są składane z pojedynczych kostek pamięciowych w struktury posiadające wymaganą organizację i pojemność. Organizacja pamięci zwykle polega na umieszczaniu danych na oddzielnych stronach pamięci. Strona dzieli się na wiersze i kolumny wybierane dwoma sygnałami elektrycznymi, a ponieważ stron może być wiele muszą być wybierane trzecim sygnałem selekcji stron. W sumie, więc pamięć jest zorganizowana w postaci trójwymiarowej matrycy. Adres fizyczny komórki pamięci podany przez procesor jest przekształcany przez dekoder stron i komórek pamięci.
Pamięć połączona jest z procesorem szyną adresową, szyną danych oraz pewną liczbą sygnałów sterujących ( informujących czy ma nastąpić odczyt, zapis czy modyfikacja, czy pamięć jest gotowa do obsługi danych ).
Możliwości pamięci charakteryzuje się za pomocą takich wielkości jak: pojemność, cykl lub szybkość przesyłania danych, czas dostępu.
Podział pamięci
1) Ze względu na funkcje:
a) pamięci wewnętrzne:
- RAM – przechowuje aktualnie wykonywany program oraz dane, których ten program potrzebuje. Jest to pamięć ulotna,
- ROM – stała, zawiera znaczną część systemu operacyjnego obsługującego urządzenia zewnętrzne. Wśród pamięci ROM rozróżniamy: ROM – zapisana przez producenta, nie można jej zmienić, PROM – raz może zostać zmieniona, EPROM – podlega wymazaniu podczas działania promieniami ultrafioletowymi, EEPROM – może by zmieniana pod wpływem elektryki,
- CACHE – pamięć podręczna (buforowa), przyspiesza proces przetwarzania danych. Rozróżniamy podział na: wewnętrzną – zlokalizowaną wewnątrz procesora i zewnętrzną – zlokalizowaną w pobliżu procesora,
b) pamięci zewnętrzne (pamięci masowe, pomocnicze) - służą do przechowywania danych i programów, które aktualnie nie mieszczą się w pamięci komputera. Z reguły mają bardzo dużą pojemność, ale znacznie dłuższy czas dostępu. np.: pamięci dyskowe, taśmowe.
2) Ze względu na dostęp:
a) bezpośredni – natychmiastowy odczyt bez przeglądania pozostałych informacji na przykład w pliku,
b) sekwencyjny – dana dostępna po przejrzeniu wszystkich danych ją poprzedzających.
3) Ze względu na trwałość zapisu:
a) trwały – odłączenie zasilania nie kasuje informacji np. dyski twarde,
b) lotny – odłączenie zasilania powoduje utratę informacji, dla jej zachowania konieczne jest ciągłe podtrzymywanie zasilania np. pamięć RAM.
4) Ze względu na sposób adresowania:
a) adresowalna – komórki pamięci mają swój adres np.: pamięć RAM,
b) wirtualna – przestrzeń pamięciowa lub adresowalna jaka jest przeznaczona dla programu bez względu na rzeczywiste istniejące miejsce w pamięci operacyjnej,
c) asocjacyjna (skojarzeniowa) – dostęp do określonej komórki pamięci odbywa się na podstawie treści zapisanych, a nie na podstawie adresu.
5) Ze względu na rodzaj nośnika:
a) pamięci magnetyczne:
- rdzenie magnetyczne,
- pamięci taśmowe,
- pamięci dyskowe,
b) pamięci niemagnetyczne:
- półprzewodnikowe – elementem pamiętającym są układy elektroniczne,
- optyczne – raz zapisana nie da się skasować (CD-ROM, DVD), wielokrotnego zapisu i kasowania (CD-RW), są to pamięci o dostępie bezpośrednim,
c) pamięci magnetooptyczne – mało popularne, drogie nośniki zapisu i odczytu informacji. (głowica bardziej oddalona, co powoduje słabsze pole magnetyczne, a więc obszar bitu na dysku jest podgrzewany promieniem lasera).
kraszb