Co to jest utajony niedobór witamin?
O "utajonym" niedoborze witamin mówimy wówczas, gdy towarzyszą mu niespecyficzne symptomy, takie jak: pobudliwość, zmęczenie, brak apetytu. Utajony, znaczny niedobór witamin prowadzi w krótszym lub dłuższym czasie do zaburzeń funkcjonowania, wpływających ujemnie na ogólny stan zdrowia. Ostatecznie może przyczynić się do rozwoju przewlekłych chorób.
Co to jest beta-karoten?
Beta-karoten jest prekursorem witaminy A (tzw. retinolu) obecnej w pokarmach roślinnych. Należy on do grupy związków zwanych " karotenoidami", które nadają pomarańczową i żółtą barwę owocom oraz warzywom. Jest on także obecny w ciemnozielonych warzywach liściastych. Beta-karoten jest czasami nazywany "prowitaminą A" ponieważ jest w organizmie przekształcany w witaminę A. Prowadzone są obecnie badania naukowe nad innymi potencjalnymi funkcjami beta-karotenu.
Czy istnieją w życiu sytuacje, w których dostarczanie witamin jest szczególnie ważne?
Tak. Nastolatkowie, osoby starsze, stosujące dietę i nadużywające alkoholu posiadają często złe nawyki żywieniowe. Kobiety ciężarne, matki karmiące, palacze oraz kobiety stosujące pigułki antykoncepcyjne, posiadają znacznie większe zapotrzebowanie na witaminy. Wielu lekarzy zaleca w związku z tym suplementację witamin i substancji mineralnych, aby zapobiec utajonym niedoborom.
Czy prawdą jest, że stosowanie pigułki antykoncepcyjnej zwiększa zapotrzebowanie na witaminy?
Wiadomo że estrogen w pigułce antykoncepcyjnej może całkowicie zaburzyć równowagę witamin, co w szczególności dotyczy witaminy B6. Suplementacja witaminy B6 i kwasu foliowego jest w związku z tym pożądana, szczególnie wtedy, gdy stosuje się środki antykoncepcyjne o dużej zawartości estrogenów. Przed przyjęciem takich preparatów witaminowych należy się skonsultować z lekarzem.
Czy zażywanie leków może wpływać na zapotrzebowanie na witaminy?
Tak. Regularne stosowanie pewnych leków może całkowicie zaburzyć równowagę gospodarki witamin po-przez zmianę tempa przyswajania, wykorzystywania, magazynowania i wydalania witamin z organizmu. Lekami takimi są między innymi antybiotyki (wywierają one wpływ na zapotrzebowanie na witaminę B2 i C), doustne środki antykoncepcyjne (witamina B6 i kwas foliowy), środki uspokajające (B2), środki przeciwbólowe (kwas foliowy i witamina C), jak również środki moczopędne (kwas foliowy). Więcej informacji można uzyskać konsultując się z lekarzem.
Czy naprawdę palacze potrzebują więcej witaminy C?
Tak. Palacze zużywają witaminę C w szybszym tempie niż osoby niepalące. Rzeczywiście badania wykazały, że nałogowi palacze (co najmniej 20 papierosów dziennie) potrzebują 40% witaminy C więcej niż niepalący.
Czy napoje alkoholowe mają jakiś wpływ na zapotrzebowanie na witaminy?
Regularne spożywanie dużych ilości alkoholu wpływa ujemnie na przyswajanie i wykorzystanie witamin, w szczególności witaminy C, B1, B6 i kwasu foliowego. Ponadto kalorie pochodzące z dużych ilości spożywanego alkoholu powodują brak apetytu, spożywanie mniejszej ilości pokarmów, a co za tym idzie obniżenie podaży witamin. W takich przypadkach suplementacja witamin jest z pewnością konieczna. Nie rozwiąże ona jednak żadnego innego problemu, spowodowanego nadużywaniem alkoholu.
Czy to, o jakiej porze dnia przyjmowany jest preparat witaminowy, ma jakieś znaczenie?
Na ogół nie. Jednak łatwiej jest przyjmować witaminy zawsze o tej samej porze dnia i traktować to jako część swojej codziennej rutyny, jak np. mycie zębów. Wyjątek stanowi witamina C: zażywanie tej witaminy w celu poprawienia przyswajania żelaza lub zablokowania tworzenia się nitrozamin w żołądku, powinno mieć miejsce w czasie posiłków.
Czy potrzebne są suplementy witaminy E, jeżeli spożywa się posiłek bogaty w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe?
Badania naukowe wykazały, że zwierzęta potrzebują więcej witaminy E, jeżeli spożywają większe ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. U człowieka związek ten, przy normalnym odżywianiu, najprawdo-podobniej nie odgrywa żadnej roli, ponieważ właśnie te artykuły spożywcze, które są bogate w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe,są zwykle wzbogacane w witaminę E.
Czy przyjmowanie witaminy C jest korzystne, jeżeli występuje niedobór żelaza?
Tak. Anemia polegająca na niedoborze żelaza spowodowana jest nie tylko niewystarczającym dostarczaniem żelaza, lecz także niedostatecznym przyswajaniem żelaza z pożywienia Jeżeli dany artykuł spożywczy o wysokiej zawartości witaminy C, jak sok pomarańczowy czy kalafior, względnie preparaty witaminy C przyjmowane są podczas posiłków, przyswajanie żelaza wzrasta dziesięciokrotnie.
Witamina E posiada bardzo duży margines bezpieczeństwa, mimo że jest witaminą rozpuszczalną w tłuszczach, która może być magazynowana w organizmie. U zdrowych ludzi przyjmowanie wysokich dawek jeszcze nigdy nie było skojarzone z poważnymi działaniami ubocznymi. Większość preparatów witaminy E posiada taką formułę, że dawkowanie wynosi 100 do 400 IU dziennie. Koncentracje te są znacznie niższe od tych, w przypadku, których zaobserwowano lekkie dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Jednak osoby posiadające problemy zdrowotne lub zażywające leki powinny zawsze przed rozpoczęciem przyjmowania witaminy E lub jakichkolwiek innych preparatów skonsultować się z lekarzem.
Objawy przedmiesiączkowe, takie jak bóle piersi, głowy, napięcie, drażliwość i wzdęcie związane są z przejściowym zachwianiem równowagi hormonalnej. Stan ten może prowadzić do wyższego zapotrzebowania na witaminę B6. Podawanie tej witaminy często okazuje się skuteczne.
Czy witamina E jest skuteczna w leczeniu oparzeń skóry?
Wiele osób uważa, że witamina E, jeżeli nałożona zostanie w postaci płynnej lub maści bezpośrednio na oparzenie lub ranę ciętą, posiada zauważalne właściwości gojące. Do dzisiaj nie istnieje żaden naukowy dowód, który potwierdzałby to założenie. Lepsze efekty lecznicze daje, jak wykazano, pantenol.
Miejsce i czynnik (forma aktywna)
Optymalne pH
Substrat
Rezultat
Jama ustna
Amylaza ślinowa (Ptyalina)
6,9
Węglowodany
Maltoza i krótkie łańcuchy wielocukrowców.
Śluz
Pokarm
Zwilżanie i ułatwianie przełknięcia kęsa pokarmu.
Żołądek
Kwas solny (HCl)
2,0
Wiązania cząsteczkowe pepsynogenu Pepsyna
Pepsyna Białka Polpeptydy
Pokarm i błona śluzowa żołądka
Ochrona
Wątroba
Sole żółciowe
Tłuszcze
Emulgacja
Trzustka
Amylaza trzustki
Lipaza trzustki
Trypsyna
Chymotrypsyna
Karboksypeptydaza
Rybonukleaza
Deoksyrybonukleinaza
Wodorowęglan sodowy
7,1
8,0
Alkalizacja
Wielocukrowce
Zemulgowane tłuszcze
Polipeptydy
Peptydy/Dwupeptydy
RNA
DNA
Dwucukry
KT i glicerol
Dwupeptydy
Dwupeptydy i AA
Nukleotydy
Jelito cienkie
-Maltaza (a-D-glokozydaza)
-Sacharaza (b-D-fruktofuranozydaza)
-Laktaza (b-D-galaktozydaza)
-Aminopeptydaza
-Dipeptydaza
-Enterokinaza (enteropeptydaza)
Sok jelitowy
Maltoza
Sacharoza
Laktoza
Peptydy
Trypsynogen
Treść pokarmowa
Glukoza
Glukoza i fruktoza
Glukoza i galaktoza
Aminokwasy
Produkty wchłaniane
Czy witamina C może poprawić sprawność fizyczną?
Przy normalnych koncentracjach witaminy C we krwi sprawność fizyczna nie polepszy się przez dodatkowe przyjmowanie tej witaminy. Jeżeli jednak koncentracja ta kształtuje się poniżej normalnej wartości, w przypadku ciężkiej pracy fizycznej sprawność nie będzie optymalna. Należałoby wówczas zalecić suplementację witaminy C.
W jakim stopniu preparaty witaminy E opóźniają proces starzenia lub przedłużają życie?
Dowiedziono, że u zwierząt witamina E chroni pewne składniki tkanek przed utlenianiem, które jest jedną z form starzenia się tkanek. Te właściwości witaminy E mogą w prawdzie polepszyć nieco jakość życia, jed-nak nie ma żadnych dowodów na to, że witamina E mogłaby hamować proces starzenia u ludzi.
Witamina A i E, jak również pantenol są ważne dla zdrowia skóry. Witamina A na przykład stymuluje regenerację komórek skóry. Witamina E uczestniczy w ochronie przed negatywnym działaniem promieniowania ul-trafioletowego i zatrzymuje wilgoć w skórze. Pantenol również chroni skórę przed wysychaniem i wykazuje działanie przeciwzapalne.
Coraz więcej się słyszy o roli witamin w zwalczaniu niebezpiecznych wolnych rodników w organizmie. Co to znaczy?
Wolne rodniki są bardzo reaktywnymi i agresywnymi cząsteczkami powstajacymi na skutek zanieczyszczenia powietrza , palenia oraz wielu innych czynników. W niektórych przypadkach są one niebezpieczne, ponieważ kiedy są produkowane w nadmiarze atakują komórki i tkanki organizmu powodując ich uszkodzenie na drodze utlenienia. Ostatnie badania wykazały,że witaminy C, E i Beta-karoten chronią tkanki przed uszkadzającym działaniem wolnych rodników
Normy żywnościowe - określają ilość energii i niezbędnych składników odżywczych, które organizm zdrowego człowieka zależnie od wieku aktywności fizycznej, płci i stanu fizjolog. powinien otrzymać w codziennym pożywieniu. Podział norm ze względu na wartości odżywcze) Normy minimalne- ledwo zaspakajają potrzeby organ. stosowane są w czasie kryzysu klęsk żywiołowych. b). Normy zalecane- określają takie ilości składników odżywczych ,które wystarczają do zaspokojenia zapotrzebowania 90-95% osób zdrowych należących do danej grupy ludności) Normy optymalne- przewidują takie ilości poszczególnych składników odżywczych które zapewniają najwyższy rozwój organ
Regulacja hormonalna pracy układu pokarmowego
Hormony
Miejsce wydzielania
Narządy docelowe
Działanie
Czynniki stymulujące wydzielanie
Gastryna
Żołądek (śluzówka)
Żołądek (gruczoły żołądkowe)
Pobudza gruczoły żołądkowe do wydzielania pepsynogenu
Rozciągnięcie ścian żołądka przez pokarm; niektóre substancje jak np. częściowo rozłożone białka oraz kofeina
Sekretyna
Dwunastnica (śluzówka)
Stymuluje wyzwalanie alkaicznych składników soku trzustkowego
Zwiększa wydzielanie żółci
Działanie kwaśnej papki na błonę śluzową dwunastnicy
Cholecystokinina
Woreczek żółciowy
agulek27