NARKOTYKI- REFERAT.docx

KILKA SŁÓW O HISTORII…

Właściwości narkotyków znane są ludzkości od najdawniejszych czasów. Wzmianki o środkach oszałamiających można znaleźć w mitologii wielu ludów. Człowiek zawsze pragnął uzyskać zmiany w stanach psychiki. Była to ucieczka od codzienności i szarej rzeczywistości do innego widzenia świata. Środki odurzające były niebezpiecznym pomostem, który umożliwiał przejście do iluzorycznego świata beztroski. Pierwotne zażywanie tych środków powiązane było z obrzędami religijnymi. Dostęp do tych substancji posiadało tylko ścisłe grono kapłanów, wróżbitów i magów. Prawdopodobnie już w epoce kamiennej znane było działanie: opium, marihuany, kokainy. Historia narkotyków sięgała więc zatem około 700 lat przed naszą erą, stąd pochodzą bowiem gliniane tabliczki, na których został opisany przez Sumerów sposób uprawy i przygotowania opium. Kolejne wzmianki o odurzających właściwościach roślin, o obrzędach, podczas których były one używane, wywodzą się sprzed 500 lat przed naszą erą i dotyczą zjawisk występujących w różnych odległych od siebie krajach jak: Sumeria, Egipt, Chiny i Indie. Obecność narkotyków w różnych kulturach zależy od ich naturalnej dostępności. Na obszarach, gdzie rosną kaktusy, ludzi żuli suszone pędy lub krążki kaktusa. Na obszarach, gdzie najbardziej dostępne są korzenia wykorzystywano korzenie np. żeń-szeń czy mandragora, zaś tam gdzie uprawiano kokę, wykorzystywano jej liście.

OPIATY

Opium jest uważane za najstarszy narkotyk na świEcie. Jego kolebką jest Bliski Wschód- pochodzi z Mezopotamii. Najpierw stał się popuarny na Półwyspie Arabskim i w Afryce Północnej. W Europie jest znany od 4000lat. Początkowo, w Europie Południowej wykorzystywany był jako środek przeciwbólowy i leczący choroby umysłu. Już w starożytności Hipokrates opisując jego dobroczynne właściwości, wskazywał również na skutki uboczne.

Z powodu ekspansji ludów, opium rozpowszechniło się w Azji, a później ok. VII w.n.e  dotarło już do Chin i Indii. Wkrótce Chiny stały się największym rynkiem zbytu a później i produkcji opium.  Między XIV  a XVIII w. paliła tak duża populacja ludności chińskiej, że ówczesny cesarz Young Chinga wydął całkowity zakaz używania i sprzedaży opium w całym kraju. Wywołało to swoistą wojnę między importerami a cesarzem, trwającą 20 lat, która zakończyła się zgodą cesarza na import z kraju, zaś importerzy obiecali ograniczenie dostaw. Wojna ta zwana jest jako ,,Trzy wojny opiumowe”.

W Europie między XVII  a XIX w. opium było swoistym panaceum na wszelkie dolegliwości- od bezsenności, zmęczenie, migreny aż po chroniczne bóle i wycieńczenie. Spożywany był wówczas rozpuszczony w alkoholu.

W drugiej połowie XIX w i na początku XXw. Stopniowo wzrastała świadomość społeczeństwa o wynikających konsekwencjach ze spożywania środków odurzających . Stało się to za sprawą lekarzy. Jednakże kwestia opium skomplikowała się jeszcze bardziej a to za sprawą dokonanych odkryć naukowych. Na początku XIX w bowiem wyizolowano z opium 2 alkaloidy- morfinę i kodeinę.

Ta pierwsza stała się niezastąpionym środkiem przeciwbólowym oraz podstawą do syntetyzowania innych środków psychoaktywnych. Ze względu na swoje właściwości łagodzące ból podawano ją chętnie wszystkim żołnierzom rannym na polach bitew. Doprowadziło to w krótkim czasie do uzależnienia od tej substancji na tak dużą skalę, że wkrótce zaczęto mówić o uzależnieniu od morfiny jako o chorobie wojskowej.

KODEINA

Wykorzystywana była w chorobach dróg oddechowych, oskrzeli i gruźlicy.

Kilkadziesiąt lat później w procesie syntetyzacji uzyskano z morfiny heroinę, która początkowo wykorzystywana była również w leczeniu dróg oddechowych. Była składnikiem syropów na kaszel , leków przeciwgorączkowych, środkiem łagodzącym objawy astmy czy zapalenie oskrzeli, stosowano ją w leczenie alergii, gruźlicy czy morfinizmu. Heroina była lekiem na wszystko- poprawiała nastrój, leczyła wszelkie dolegliwości bólowe. Została wycofana dopiero w 1925r. kiedy to zatrważająca liczba osób potrzebowała pomocy medycznej z powodu zaburzeń wywołanych spożywaniem heroiny.

Kolejna ,,epidemia” heroiny wybuchła na początku lat80. Kiedy to włoskie i amerykańskie grupy przestępcze opanowały produkcję heroiny z morfiny. Rozprowadzali łatwo uzyskany produkt za niewielkie pieniądze w Europie i Ameryce Północnej, co gigantycznie zwiększyło liczbę uzależnionych i rozwinęło rynek narkotykowy. W efekcie, między mafiami narkotykowymi zaczęły wybuchać wojny, które w latach 1980-1984 spowodowały śmierć ok. 2000 członków mafii.

Tymczasem w Polsce, w 1979r, opanowano produkcję kompotu- heroiny pozyskiwanej głównie ze słomy makowej, która była nie tylko tania i łatwa w produkcji ale również miała wysoką zawartość narkotyku. To zwiększyło natychmiast liczbę uzależnionych i w 1986r. wynosiła ok 300-600tys. osób! Produkowały ją głównie osoby uzależnione. Heroinę przyjmowano poprzez iniekcję. Spadek popularności tego narkotyku był spowodowany trzema czynnikami- zagrożeniem zarażenia wirusem HIV, wzrost popularności narkotyków przyjmowanych poza iniekcyjnie i otwarcie granic Europy Wschodniej.

Obecnie za największych producentów opium uważa się kraje azjatyckie- szacuje się, że ok. 50% opium pochodzi z Afganistanu. Tajlandia i Pakistan to również główni dystrybutorzy.

KANABINOLE

Czyli inaczej konopie indyjskie. Roślinę tę stosowano w medycynie ludowej  jako lek na osłabienie, depresję, nerwice, uspokojenie, zmęczenie, bezsenność, zaś w gospodarce surowiec ten wykorzystywana jako sznury, liny, mocne tkaniny czy uszczelki. W przemyśle chemicznym olej wytłaczany z konopi wykorzystywano jako składnik farb, lakierów, kitu, mydła i różnych kosmetyków. Najpopularniejsze jest jednak wykorzystywanie konopi w obrzędach kultowych, grypowych rytuałach, zwyczajach ludycznych czy w medycynie.

Konopie wykorzystuje  się w postaci suszu (marihuana), żywicy (haszysz) i oleju haszyszowego.

Ich właściwości zostały odkryte na Dalekim Wschodzie i wraz z migracjami ludów dotarły na Zachód- do Europy i Ameryki. W średniowieczu konopie były już dobrze znane na Bliskim Wschodzie, w Europie, Ameryce Południowej i Północnej. W XIX w dotarły do Wlk. Brytanii, Francji i Portugalii. W tych też krajach wkrótce stały się modne kluby haszyszowe, skupiające intelektualistów i arystokrację. Prawdziwe apogeum popularności konopie przeżywały na początku lat 60- tych XX w.

Największymi producentami konopi są:

- na Środkowym Wschodzie: Tajlandia, Birma, Laos, Pakistan, Indie, Afganistan, Czeczenia

- w Europie: Rumunia

- w Ameryce: Meksyk i Kolumbia

NIKOTYNA

Nazwa wzięła się od imienia francuskiego lekarza Jeana Nicota, który to prawdopodobnie sprowadził tytoń z Ameryki do Europy i spopularyzował ją jako środek na migrenę. Jednakże zanim  wysentyzowano w 1828r. alkaloid nikotynę, właściwości tytoniu znano już w XVI i XVIII w.  Nazwa tytoń wzięła się od tureckiego słowa tiutun co ozn. Dym. Kolebką tytoniu uważa się Amerykę Południową i Środkową.  Do Polski tytoń został sprowadzony w 1650r. z Turcji przez Pawła Uchańskiego.

Istnieje wiele odmian tytoniu ale do odurzania się wykorzystuje się 3 odmiany: tytoń wirgiński, tabakę, machorkę oraz tytoń dziki zwany chłopskim. Różnie ludzie spożywali tytoń- w zależności od mody: palono, wdychano przez nos( snifowano), żuto lub połykano.

Tytoń wykorzystywano jako środek uspokajający, na ból głowy lub jako roślinę dekoracyjną. Społeczeństwo od wieków przejawiało niekonsekwentny stosunek do tytoniu- raz go potępiano, innym razem uwielbiano.  Początkowo traktowano go jako środek nieszkodliwy, jednakże kiedy zorientowano się, jak wielki wpływ ma na człowieka, był wykorzystywany zgodnie z interesem rządzących. Sejm Polski w XVII  w. uznał tytoń za nieszkodliwy i postanowił ściągać podatki z jego uprawy, podobnie w krajach azjatyckich. Restrykcje dotyczące zakazu spożywania i upraw tytoniu były szczególnie dotkliwe w XVII w. – od chłosty przez klątwę, obcinanie nosów, rąk, do karania więzieniem a nawet śmiercią. W kwestię tytoniu mieszał się również Kościół- papież Urban VIII  rzucał klątwę na palaczy w kościołach. Kobiety palące uważane były za wyznawczynie szatana i groziło im spłonięcie na stosie. W innych krajach jak np. Francji palaczy karano więzieniem, w Rosji obowiązywał całkowity zakaz palenia pod karą batów, równi surowe kary stosowane były w Chinach, Turcji i Anglii. – DOKONCZYĆ O OBECENJE SYTUACJI

ROZWÓJ NARKOMANII W EUROPIE W XX WIEKU

Okres powojenny XX w. przyniósł nie tylko rozwój technologii i medycyny ale również rozwój produkcji narkotyków. Umiejętność izolowania i syntezy związków psychoaktywnych zwiększa ich właściwości odurzające, co powoduje szybsze uzależnianie się. Stąd też obecna kokaina jest 50 razy mocniejsza niż klasyczna, podobnie jak kanabinole czy środki uśmierzające.

W powojennej Europie miały miejsce 3 masowe okresy ekspansji narkomanii:

1.       Okres narkomanów intelektualistów, eksperymentatorów- lata 60. I pierwsza połowa lat 70.

2.       Okres tępogłowych ćpunów- początek lat 80.

3.       Okres imprezowiczów szpanerów- lata 90.

I OKRES INTELEKTUALIŚCI- EKSPERYMENTATORZY

To właśnie przedstawiciele tej grupy rozpowszechnili styl życia  dzieci kwiatów, kwestionowali istniejącą rzeczywistość, negowali obowiązujące normy. Najgorliwszym ruchem byli zwolennicy ruchu hippisowskiego. Ideologiczne credo tego ruchu to:

·         Prymat indywidualizmu nad myśleniem propaństwowym-  autodyscypliny, konformizmu, podporządkowanie celów osobistych wobec społeczności, pogoni za prestiżem społecznym, pracą nad pomnażaniem dóbr i stabilizacją statusu materialnego

·         Dominacja uczuciowości nad racjonalizmem- wyrażało ją słynne wówczas hasło: Włącz się, dostosuj, odrzuć.

·         Odwołanie się do korzeni, odwrócenie od zdobyczy cywilizacji; Indian uważano za swoich naturalnych antenatów, a przede wszystkim ludzi wolnych, stąd też wzorowanie się na motywach etnicznych

·         Otwarcie na inne kultury, szczególnie egzotyczne( zamiast wojny- miłość, zamiast dystansu- wspólnota, zamiast rywalizacji- wzajemny szacunek i kooperacja)

·         Bunt wobec sztywnej konwencyjności  na rzecz spontaniczności- nawet tradycyjny model rodziny był zbyt tradycyjny

·         Równouprawnienie płciowe, rasowe, klasowe.

Wpływ wielu intelektualistów i artystów polegał na szerzeniu narkotyków, zmianie przekonań wobec narkotyków. Artyści otwarcie eksperymentowali z wieloma narkotyki, publicznie o tym opowiadając. Niektórzy z nich szerzyli ideę, że narkotyki otwierają umysł człowieka na doznania niedostępne zwykły śmiertelnikom, są więc przeznaczone dla ludzi wyjątkowych. Zwłaszcza młodzi ludzie dali się nabrać na ten chwyt, bowiem każdy chciał być ,,wyjątkowy”. Wśród intelektualistów propagujących narkotyki znalazły się filozofowie  m.in. Jean Paul Sartre, pisarze np. Allena Ginsberga, muzycy np. Bob Dylan, grupa The Beatles, The Rolling Stones  i wielu innych. Zaś przede wszystkim udzielał się pisarz i psychiatra, wykładowcę Uniwersytetu w Barkley- Timothy Larry’ego.

Cechą charakterystyczną narkomanii tego okresu jest fascynacja halucynogenami. LSD, haszyszem, marihuaną, meskaliną, psylocybiną oraz eksperymenty z innymi grzybami. Również amfetamina była niezwykle popularna i uchodziła za specyfik na odchudzanie a a także psychoaktywne leki np. valium, librium. Opium i morfiny używano tylko marginalnie. W związku z rosnącą popularnością narkotyków zaostrzona kary za ich spożywanie i handel np. we Francji, Anglii, Holandii, Szwecji i Austrii. W Holandii powołano specjalną brygadę antyterrorystyczną w 1964r., w Anglii ograniczono odstęp do recept na morfinę i amfetaminę oraz rejestrowano narkomanów i utworzono specjalne szpitale dla osób uzależnionych.  Za przyłapanie na użyciu narkotyków karano więzieniem. W efekcie pod koniec lat 60. więzienia europejskie zapełnione były osobami uzależnionymi od narkotyków- z którymi nie wiadomo było co zrobić.

W Polsce młodzież również przyłączyła się do ruchów konstentacyjnych, ale później i w mniejszej skali. Pierwsza fala narkomanii w Polsce to lata 1969-1974; odurzenie polegało często na mieszaniu leków psychotropowych z alkoholem.

Pierwsi potrzebę leczenia narkomanów zauważyli Brytyjczycy, którzy zaczęli wprowadzać programy terapeutyczno-prewencyjne.  Za nimi programy te wprowadzili Holendrzy, którzy podzielili także narkotyki na miękkie i twarde. Te pierwsze wyjęto spod odpowiedzialności karnej- zalegalizowano.  Również USA i ZSRR leczono farmakologicznie i tworzono społeczności terapeutyczne. Powyższe zabiegi przyniosły chwilową poprawę na początku lat 70.

TĘPOGŁOWE ĆPUNY

Eksperymenty ze środkami odurzającymi oswajały i rodziły potrzebę powtórzenia doświadczenia oraz wywoływały efekt tolerancji, który skłaniał do łączenia narkotyków  w celu większego doznania. W tym czasie wykorzystywano już morfinę, heroinę, amfetaminę, choć ich dostępność ograniczały służby medyczne. Jednakże w latach 70. Zaczęto transportować ją drogą morska z Bliskiego Wschodu do Włoch i rozprowadzano po całej Europie. Rozwój narkomanii w Europie nabrał ogromnego tempa, gdy opanowano umiejętność syntetyzowania z morfiny heroiny domowymi sposobami. W Polsce wyprodukowano kompot- heroinę o bardzo wysokim stężeniu, mocno zanieczyszczoną i amfetaminę. To spowodowało w szybkim tempie wzrost liczby uzależnionych, liczonych w milionach. W Polsce w latach 1984-1986 wynosiła ok. 300tys. Oprócz wzrostu śmiertelności wśród uzależnionych wzrosły również patologie w kwestii pozyskiwania środków na narkotyki- fałszywe recepty, kradzieże, włamania, prostytucję. Ilustracją tego zjawiska jest książka pt. ,,My dzieci z dworca Zoo” .

Narkomani na początku lat 80. To ludzie słabi, niedożywieni, schorowani. Największa epidemia drugiej fali narkomanii to lata 1978-1986 i cechuje ją:

·         Preferencja narkotyków twardych: morfiny, heroiny, kokainy i amfetaminy

·         Iniekcyjne przyjmowanie środków odurzających, co też było powodem wzrastającej liczby zakażeń i w efekcie zgonów

·         Obniżenie się wieku uzależnionych

·         Zwiększona liczba powikłań ponarkotykowych- zapalenia żył, psychozy

·         Niskie wykształcenie co spowodowało obniżenie się wieku uzależnionych jak i przeniesienie się narkotyków do ubogich dzielnic

·         Alienacja społeczna- narkomani z alt60. Lubili życie w grupie, narkomani lat 80. Byli samotnikami

Wzrastająca świadomość społeczeństwa, która spojrzała na narkomanów z innej perspektywy- jako na ludzi chorych, potrzebujących pomocy, spowodowała skierowanie niechęci i odpowiedzialności za obecną sytuację w stronę dealerów i producentów narkotyków. Stąd też powstające w wielu krajach akty prawne wymierzone przeciwko producentom i handlarzom narkotyków. W Polsce w 1985r. Sejm wprowadził Ustawę o zapobieganiu narkomanii.  Obejmowała zakaz upraw, produkcji narkotyków bądź surowców do nich, zakaz przywozu lub wywozu, wprowadzania do obrotu, nakłaniania do narkomanii lub udzielania środków odurzających.

W tym też czasie powstało wiele inicjatyw terapeutycznych- m.in. stowarzyszenie Monar (Młodzieżowy Ruch na rzecz Przeciwdziałania Narkomanii). Jego twórcą był Marek Kotański. Początkowo organizacja ta zajmowała się leczeniem i rehabilitacją osób uzależnionych oraz poradnictwem. Dziś jest to ogromnych rozmiarów struktura społeczna zajmująca się nie tylko ludźmi uzależnionymi ale i wykluczonymi społecznie.

IMPREZOWICZE- SZPANERZY

Jak  już wspomniano osoby uzależnione preferowały metody iniekcyjne, gdyż dawały one szybszy efekt i były tańsze. Pomimo wzrastającej świadomości społecznej o skutkach ubocznych narkotyków, nikt nie spodziewał się aż tak dramatycznych skutków. W 1978r. w USA rozpoznano przerażającą chorobę- AIDS. Choroba ta rozprzestrzeniała się  błyskawicznie. W 1978r. zdiagnozowano kilkunastu chorych zaś 10 lat później było ich już 823 362 a w 1991r. była już najczęstszą przyczyną zgonów ludzi między 25-44 rokiem życia.  W Polsce w 1987r. rozpoznano 52 przypadki zakażonych wirusem HIV, w 1990- 1438 a w1995- 4375.

Wpłynęło to na zmianę stanowiska społeczeństwa wobec narkomanów- starano się ich odizolować, wykluczyć ze społeczności. W związku z tym artyści nie afiszowali się już swoimi upodobaniami do narkotyków a młodzież chętniej sięgała po alkohol. W efekcie na  początku lat 90. Liczba narkomanów zmniejszyła się pięciokrotnie. Zwiększono także nakłady finansowe na leczenie osób uzależnionych od środków odurzających.

W tym samym czasie, osoby zainteresowane środkami odurzającymi  powróciła do ,,bezpiecznych” narkotyków- halucynogenów, środków wziewnych, narkotyków doustnych jednocześnie wciąż pracując nad ich wzmocnieniem. Wówczas odkryto brown sugar- heroinę paloną i wziewną, crack- tanią odmianę kokainy również paloną, ekstazy- mieszankę substancji o działaniu stymulująco-halucynogennym. Niemałą popularnością cieszyła się marihuana i jej mocniejsza odmiana- skun, wziewne kleje i rozpuszczalniki, a przede wszystkim amfetamina. Przypuszcza się, że na przełomie lat 90. I pierwszej dekady 2000 polska amfetamina stanowiła aż 15-20% czarnego rynku w Niemczech i krajach skandynawskich. Narkotyki znów stały się zagrożeniem z kilku powodów:

·         Były o wiele silniejsze niż te z lat 60.

·         Przyjmowano je doustnie lub wziewnie, wiec były łatwe w obsłudze

·         Dawały złudzenie bezpieczeństwa zarówno przed AIDS jak uzależnieniem, ponieważ ich działanie  miało charakter stymulujący

·         Niezauważalnie wyniszczały organizm

·         Wyzwalały zachowania ekscesywne

·         Konsumentami była głównie młodzież w wieku szkolnym

·         Narkotyki znów stały się modne(stały się  trendy- były ważnym elementem imprez, intrygującym, zapełniały czas)

Barbara Fatyga i Jolanta Rogala- Obłękowska wskazują 3motywy sięgania po narkotyki:

1.       Komunikacyjny

2.       Ludyczny

3.       Pogłębianie się dystansu międzypokoleniowego

Z prowadzonych badań wynika, że ok. ¼ młodzieży czuje się niezrozumiana przez rodziców. Jak wskazują autorki spożywanie narkotyków przestało być  elementem sacrum , elementem buntu towarzyszącemu młodzieży w latach 60. i 70. Narkotyki stały się bowiem elementem codzienności.

RODZAJE NARKOTYKÓW

Istnieje wiele typologii  narkotyków.

I podział:

Wg holenderskiego ustawodawstwa dzielimy je na:

·         Miękkie np. pochodne konopi indyjskich

·         Twarde np. opiaty i kokaina

II podział – ze względu na źródło pozyskiwania ich:

·         Narkotyki pochodzenia organicznego ( kokaina, heroina, marihuana, psylocybina)

·         Narkotyki pochodzenia syntetycznego ( LSD, amfetamina, bupremorfina, kleje, rozpuszczalniki)

III podział- wg polskiego ustawodawstwa:

·         Prekursory- surowiec, który można wykorzystywać w stanie nieprzetworzonym lub do przetworzenia na środek odurzający np. marihuanę

·         Środki odurzające

·         Substancje psychotropowe

·         Środki zastępcze- np. klej

IV podział opracowany przez WHO:

·         Grupa morfinowa- opium, morfina, kodeina, heroina,

·         Grupa alkoholu i barbituranów- działają nasennie i uspokajająco, powodują uzależnienia bardzo trudne do wyleczenia

·         Grupa amfetaminow- amfetamina i metaamfetamina

·         Grupa kanabinolowa- marihuana, haszysz, olej haszyszowy

·         Grupa khat- działanie rozluźniające, halucynogenne

·         Grupa rozpuszczalników i lotnych substancji- azotan amylu, toluen, podtlenek azotu

      V podział Dimoffa i Carpera -uznany za najbardziej właściwy:

·         Środki tłumiące

·         Pobudzające

·         Halucynogenne

·         Uśmierzające

·...