W dramie wykorzystuje się spontaniczność, chęć aktywnego działania i zabawy. Intuicyjne zachowania naśladowcze nabierają tu celowego i zorganizowanego charakteru. Dzięki zbliżeniu się do oczekiwań uczniów łatwiej jest wzbudzić ich zainteresowanie i przekazać założone treści. Główne cele dramy to:
- kształcenie wrażliwości uczniów;
- doskonalenie umiejętności rozmowy o uczuciach: własnych,
wewnętrznych przeżyciach, stanach, lękach, kłopotach, radościach;
- wyrażanie stanów psychicznych, uzewnętrznianie uczuć;
- uświadomienie własnej indywidualności przy jednoczesnym
poszanowaniu odrębności innych;
- kształcenie określonych zachowań społecznych;
- panowanie nad emocjami, koncentracja, współdziałanie w grupie;
- doskonalenie mimiki, ekspresji, operowania ciałem;
- wzbogacanie słownictwa, frazeologii, zakresu pojęć;
- rozwijanie fantazji, pobudzanie do aktywności, odkrywania rzeczy nowych;
- przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w życiu poprzez
umiejętne i świadome korzystanie z dóbr kultury (muzyki, tańca,
pantomimy, teatru)
Termin drama pochodzi od greckiego drao – działam, usiłuję. Drama wykorzystuje spontaniczną, właściwą naturze człowieka, ekspresję aktorską oraz skłonność do naśladownictwa i zabawy. Drama uczy samodzielności myślenia i działania, aktywności i otwartości, rozwija emocje, wyobraźnię i fantazję, wyrabia umiejętność pracy w grupie. Metoda ta pozwala na autentyczny odbiór utworu. Stosowane techniki dramowe, a zwłaszcza improwizacja, wejście w rolę, sprawiają, że problemy bohaterów literackich stają się bliższe uczniom, którzy odnajdują w nich aktualne treści, poznają innych, nie tylko samych siebie.
Drama rozwija i wzbogaca słownictwo młodzieży, umożliwia prowadzenie ćwiczeń językowych. Uczniowie muszą nazywać cechy osobowe bohatera, wartościować jego zachowanie, formułować samodzielne sądy i oceny jego postępowania.
Co to jest drama ?
Dramą nazywa się techniki teatralne wykorzystywane dla wszelkich celów edukacyjnych. Metoda ta, konsekwentnie i kompetentnie stosowana, przyśpiesza kształcenie i wychowanie do współczesnego świata. Ułatwia samopoznanie i samorealizację, uruchamia twórcze dyspozycje uczestników zajęć.
Drama realizuje się poprzez umiejętności człowieka do bycia kimś lub czymś więcej niż sobą. Przez improwizację w dramie uruchamia się dyspozycje człowieka - emocje, ciało, intuicję i intelekt. Dzięki charakterystycznej dla człowieka, a szczególnie dla dziecka, zdolności życia fikcją odkrywa ono rzeczywistość „na niby”, jakby doświadczało jej realnie. Konflikty, oczywiście te wyimaginowane, są siłą napędową dramy. Najważniejszą strategią dramy jest „improwizacja w roli” zarówno ucznia, jak i nauczyciela.
Drama jest sposobem wyrażania świata za pomocą działania. Jest metodą pedagogiczną, w której improwizacje nauczyciela i uczniów pozwalają kreować rzeczywistość. Opiera się na naturalnej skłonności człowieka do naśladownictwa i zabawy
oraz umiejętności życia fikcją.
W terapii zaburzeń zachowania u dzieci powszechnie zalecana jest terapia poprzez uczestnictwo w różnego rodzaju grach i zabawach. Szczególnym rodzajem są gry dramowe, gdzie udaje się powiązać pracę nad zagadnieniami społecznymi i procesami
integracyjnymi z aktywnością jednostki. We wszystkich formach dramy nacisk kładzie się na przeżywanie i doświadczanie.
Drama ze względu na swój charakter i specyfikę, wydaje się być metodą szczególnie adekwatną w pracy z dziećmi w młodszym wieku szkolnym, gdzie jednym z założeń metodycznych jest poznawanie świata przez zabawę. Szczególnie ważny jest ładunek
emocjonalny tej metody, stymulujący wyobraźnię i wpływający na trwałość poznawanych treści. Dziecko próbujące się porozumieć poprzez dramę, przekazuje prawdę o sobie.
1. Istota dramy.
a) zalety metody
Termin „drama” pochodzi od gr. drao - działam, usiłuję.
Nazwa nie jest przypadkowa. W metodzie tej bowiem chodzi o maksymalne zaangażowanie ucznia, który nie ma być nastawiony na odbiór, lecz na działanie. Od wielu lat mówi się o konieczności stosowania metod aktywizujących w procesie nauczania. Bardzo często jednak wybieramy takie sposoby pracy, które angażują głównie zdolności intelektualne dziecka. W metodzie dramy oczywiście również mamy do czynienia z aktywnością umysłu, ale nie tylko. Tutaj rodzi się możliwość wykorzystywania wszystkich zmysłów, a także, a może nawet przede wszystkim, sfery uczuciowej. Jak ważną rolę spełniają uczucia w naszym życiu, o tym nikogo chyba nie trzeba przekonywać. Żadne nasze działanie nie jest nigdy wynikiem przemyśleń czysto rozumowych. Cała nasza egzystencja jest nierozerwalnym splotem i nieustannym wzajemnym przenikaniem się rozumu i uczuć. I chociaż doświadczamy tego, że wszystko, co wywołało w nas przeżycia emocjonalne, zostaje nam w pamięci na bardzo długo, czasem nawet na całe życie, jednak w nauczaniu dzieci ciągle preferujemy intelektualizowanie. Wystarczy spojrzeć na siebie i zadać sobie pytanie, ile pamiętam z całej wiedzy mozolnie zdobywanej przez długie lata w różnych szkołach. Zaletą metody dramy jest nie tylko to, że wiedza pozostanie na dłużej w pamięci. Uczy ona również samodzielności myślenia i działania, aktywności i otwartości, rozwija emocje, wyobraźnię, także elokwencję i plastykę ciała, wyrabia umiejętność życia we wspólnocie i pracy w grupie. Na lekcjach humanistycznych oraz na katechezie pomaga w zrozumieniu zachowań różnych bohaterów, postaci, przybliża to, co abstrakcyjne, niezrozumiałe i niedostępne dla umysłu.
b) na czym polega metoda dramy
Najkrócej mówiąc, drama to wejście w rolę. Słowo „rola” kojarzy się nam ze sztuką teatralną. I rzeczywiście drama ma coś z teatru. Różnice jednak są zasadnicze:
1. W teatrze aktor odgrywa rolę, aby wzbudzić uczucia i refleksję w widzach. W dramie zadaniem ucznia nie jest granie dla innych, ale wczucie się w jakąś postać albo osobiste przeżycie określonej sytuacji.
2. W teatrze mamy najczęściej do czynienia z podziałem na widzów i aktorów. W dramie nie ma takiego podziału, zaangażowani powinni być wszyscy uczniowie.
3. Aktor otrzymuje gotowy scenariusz. W dramie ściśle określona jest tylko sytuacja wyjściowa. Dalej jest sporo miejsca na improwizację.
4. Aktor musi posiadać umiejętność posługiwania się różnymi środkami wyrazu ( gesty, modulacja głosu, kostium, dykcja itd.). W dramie koncentrujemy się na samej sytuacji, a nie na wyrazie zewnętrznym. Uczeń musi zachować się naturalnie, aby dana „rola” nie stała się groteskowa.
-
Wejście w rolę może przybierać dwie formy.
Albo uczeń pozostaje sobą w nowej sytuacji,
albo stara się być w sytuacji jakiejś postaci.
Przykład:
1. Jeden z waszych kolegów postanowił zrezygnować z chodzenia do szkoły, ponieważ jest przekonany, że i tak nie otrzyma promocji do następnej klasy. Postanowiliście wpłynąć na zmianę jego decyzji (tutaj uczniowie pozostają sobą; wprowadziliśmy ich tylko w pewną sytuację).
2. Jesteście rodzicami dzieci, które postanowiły wymusić na was zgodę na pójście na dyskotekę do mocno, waszym zdaniem, podejrzanego lokalu (w tym przypadku dzieci muszą wczuć się w sytuację osób, którymi nie są).
Drama jest obecnie uważana za jedną z najbardziej efektywnych metod edukacyjno-profilaktycznych. Wykorzystuje ona naturalną umiejętność człowieka do wchodzenia w role. Popatrzmy na dzieci, już dwulatki naśladują zwierzęta, inne dzieci, by stopniowo wchodzić w role innych, mamy, cioci, koleżanki, pani w szkole...
W dramie poprzez wchodzenie w różne role mamy okazje obserwować i przeżywać nie tylko reakcje wypływające z naszych osobistych doświadczeń, lecz także te, które wynikają z roli. Mamy możliwość spojrzenia z dystansu i przeanalizowania sytuacji problemowych, nazwania emocji, które im towarzyszą, zrozumienia lepiej siebie i innych oraz trenowania nowych zachowań i umiejętności.
Drama przez swój specyficzny sposób pracy kształtuje z jednej strony umiejętności społeczne i intelektualne uczestników, takie jak: praca w grupie, współdziałanie, umiejętności efektywnej komunikacji, empatii etc., z drugiej zaś pozwala na wyrażenie siebie – własnych uczuć, myśli i doświadczeń. Dzięki temu możemy przyjrzeć się emocjom, sytuacjom problemowym i ich rozwiązaniom oraz poszerzyć możliwości rozumienia postaw i zachowań innych ludzi. Jedną z zasadniczych funkcji dramy jest ukazywanie motywów i konsekwencji określonego zachowania, analizowanie postaw i pobudzanie świadomości relacji międzyludzkich.
Drama bezpośrednio nawiązuje do idei prezentowanej przez Johna Dewey'a i jego koncepcji Nowego Wychowania. Chodzi w niej o uzależnienie zasad, treści i metod kształcenia od właściwości psychicznych dziecka, jego potrzeby działania, zabawy i ekspresji twórczej.
Określenie drama pochodzi z języka greckiego i oznacza działanie. Jej podstawą jest fikcja wyobrażeniowa, sytuacja, która powstaje gdy kilka osób we wspólnej przestrzeni przedstawia coś co jest w danym czasie obecne - co zachodzi w danej sytuacji między ludźmi, używając jako środków wyrazu swoich ciał, mimiki, słów i przemilczeń. Intuicyjne zachowania naśladowcze, na przykład zabawa w sprzedawcę, lekarza, nauczyciela, murarza, nabierają tu zorganizowanego i celowego charakteru. Drama podtrzymuje spontaniczną, właściwą naturze człowieka ekspresję, skłonność do zabawy i naśladownictwa; wzbogaca wyobraźnię, rozwija pamięć, pobudza do twórczego działania, rozwija refleksję, pozwala zrozumieć motywację różnych zachowań; rozwija i wzbogaca słownictwo, umiejętność słuchania innych i prowadzenia dialogów. Drama uczy samodzielności myślenia i działania, kształtuje emocje i umiejętność współżycia w grupie. Może być samodzielną metodą wychowawczą służącą rozwijaniu osobowości dzieci i młodzieży, a nawet osób dorosłych.
Ważnym elementem dramy jest to, że każdy nauczyciel ma możliwość wszechstronnego poszerzania celów. Należy ona bowiem do technik twórczych, o propozycje do odtwarzania mają na celu inspirowanie nauczyciela. Cały urok dramy polega na jej nagłych zwrotach, które przydają atmosfery tajemniczości. A to przecież dzieci lubią najbardziej. Na zajęciach nie da się bowiem przewidzieć zachowania wychowanków, a prowadzący musi odpowiednio reagować na zaskakujące go sytuacje, posługując się tylko własna intuicją.
Drama to metoda coraz powszechniej stosowana w nauczaniu wielu krajów na całym świecie. Jest jedną z metod pracy pedagogicznej sprzyjającej rozwojowi aktywności intelektualnej i emocjonalnej.Termin "drama" pochodzi od greckiego drao (działam, usiłuję) i od słowa drąma (czynność, akcja). Nazwa ta ma dwa znaczenia: starsze, określające rodzaj utworu scenicznego z przełomu XVIII i XIX i nowsze, ujmujące ją jako metode pedagogiczną wykorzystującą techniki teatralne, polegającą na stworzeniu fikcyjnej sytuacji oraz umożliwiająca intelektualne i emocjonalne zaangażowanie się w nią, wejście w role, to znaczy wczucie się w postać, bycie nią i działanie jak ona.
Termin "drama" upowszechnił się w krajach anglosaskich, natomiast we Francji i Włoszech bardziej popularne jest określenie "gry dramatyczne". W Polsce przyjęła się nazwa "drama", a gry dramatyczne są utożsamiane z pewnymi doświadczeniami opartymi na improwizacji, wchodzącymi w zakres pojęcia "drama" jako jedna z jej procedur.
Drama, mimo iż wykorzystuje środki teatralne, nie może być utożsamiana z teatrem. Podstawowe różnice między teatrem a dramą to:
- W dramie, w przeciwieństwie do teatru, nie ma reżysera, nie ma podziału na aktorów i widzów.
- W dramie brak jest widowisk, przedstawień w sensie klasycznym prezentowanych przed publicznością, uczestnicy dramy mogą przedstawiać swoje scenki przed grupą, ale prezentacje te są mniej ważne niż praca je przygotowująca (poszukiwanie rozwiązań, tworzenie scenariusza).
- W dramie wszyscy uczestniczą w tworzeniu fikcji dramatycznej - w improwizacji, jej przygotowaniach i prezentacji, bez konieczności wyuczenia się na pamięć określonego tekstu. W teatrze aktor otrzymuje rolę i gotowy scenariusz (nie uczestniczy w jego tworzeniu), z którym musi się zapoznać i wyuczyć swojej kwestii.
- Drama nastawiona jest na rozwój osobowości człowieka, a przedstawienie teatralne na odbiór i widza.W Polsce, jak dotychczas, nie opracowano konsekwentnej teorii dramy, mimo iż mamy wielu wspaniałych jej propagatorów. Drama jako metoda wychowawcza i teatralna w pracy z dziećmi i młodzieżą jest przedmiotem zainteresowania Haliny Machulskiej. Dzięki jej inspiracji i działalności drama znalazła należne jej miejsce w praktyce pedagogicznej. Teoretycznie dramę uprzystępniły Krystyna Pankowska i Anna Dziedzic, widząc w niej metodę dydaktyczna stosowaną w kształceniu polonistycznym i historycznym oraz metodę rozwoju osobowości dzieci i młodzieży.
Drama umożliwia naukę przez zabawę i działanie. Uczniowie rozwijają swoją
pomysłowość i uczą się współpracować w grupie. Nauczyciel nie narzuca dzieciom sposobów realizacji zadań, ale pomaga im rozwijać i wzbogacać ich własne kompetencje. W tym celu ma on do dyspozycji wiele technik, rozumianych jako metoda pracy w dramie i jako środek umożliwiający uczestnikom uczenie się w sposób autentyczny.
Najważniejszym zadaniem pedagoga dramy jest wyposażyć ucznia w umiejętność samodzielnego radzenia sobie w trudnych sytuacjach oraz pełnego rozumienia następstw zarówno przyjemnych jak i przykrych. Wzbogacić w umiejętność jak należy zachować się w niezręcznych sytuacjach, aby nikt nie poczuł się urażony.
Dziecko, wykonując zadania dramowe, dociera do prawd o życiu człowieka, uczy się reguł demokracji, uczy się innego zachowania w określonych sytuacjach. Konflikt, problem w dramie najczęściej jest wymyślony, wyobrażony lub zaczerpnięty z opowiadań. Uczniowie sami poszukują informacji, materiałów i książek na podany temat. Sami dobierają rekwizyty. Drama sprzyja kształtowaniu ludzi o szerokich zainteresowaniach, ludzi otwartych na otoczenie i dokonujące się zmiany. Stwarza wiele okazji do rozwiązywania problemów wychowawczych.
Jedną z metod pracy pedagogicznej sprzyjającej rozwojowi aktywności intelektualnej jest drama, metoda stosowana coraz powszechniej w nauczaniu wielu krajów na całym świecie.
Istotą dramy jest konflikt (wymyślony, wzięty z wielkiej sztuki, literatury, obrazów, życia codziennego). Drama umożliwia przeżycie określonych problemów, poszukiwanie własnych rozwiązań i dokonywanie wyborów, ale też zmianę interpretacji oceny określonej przeżytej kiedyś sytuacji, zmianę doświadczenia, co ma ogromne znaczenie życiowe!
W Polsce słowa drama jest często stosowane. Kojarzy się z metodą nauczania i wychowania. Stanowi element wspierający uczenie różnorodnych przedmiotów i stwarza możliwości zespolenia treści z wielu dziedzin. Drama umożliwia przygotowanie uczniów do przyszłego życia w społeczeństwie i wykonywania wielu ról życiowych, ponieważ posługuje się ekspresją aktorską i upodobaniem do naśladownictwa i zabawy.
Drama to reprezentatywna metoda, która umożliwia głębsze poznanie osobowości ucznia, zbliżenie się do niego, poznanie jego indywidualności, sposobów myślenia, rozumowania pojęć, wnioskowania, reakcji, ale także potrzeb, kompleksów. Stosowanie dramy powoduje efektywne zmiany w uczniach.
Głównym sposobem pracy metodami dramowymi jest bycie w roli. Proces wchodzenia w rolę polega na postawieniu ucznia w nowej, nieznanej sytuacji i umożliwienie uczniowi wczucia się, utożsamienia z postacią. Najważniejszym elementem dramy jest próba rozwiązania problemu przez ucznia, którego rozstrzygnięcie umożliwi rozwój emocjonalny ucznia i pogłębienie kontaktu z ludźmi.
Uczniowie pod maską wchodzenia w rolę zatracają nieśmiałość, zagubienie, niezdecydowanie i przyjmują pozycję otwartą. Podczas wejścia w role zaczynają podejmować decyzje, stają się energiczni, operatywni i dynamiczni. Stosowanie dramy dodatkowo kształtuje umiejętność posługiwania się pięknym poprawnym językiem, wyrażania własnych sądów, opinii, myśli, kultury dyskusji. Ważne jest, aby nauczyciel pamiętał o nie narzucaniu własnego zdania uczniom i pozwalał im eksponować własne pomysły, poglądy, wyobrażenia. Dodatkowo uczniowie mogą działać w warunkach podobnych do tych, w jakich przyjdzie im się znaleźć po opuszczeniu murów szkolnych.
Drama umożliwia kompleksowy rozwój uczniom o różnych typach inteligencji. Stosowanie metody dramy pozwala wytworzyć w zespole atmosferę przyjaźni i zaufania. Nauczyciel nie powinien się obawiać bliskości ucznia. Przełamany dystans nie oznacza utraty autorytetu, nawet, gdy razem z uczniem wcielimy się w rolę lub posłuży jako materiał do rzeźby.
Szkoła straciła na atrakcyjności, aby temu procesowi się sprzeciwić należy podjąć pracę metodami, które sprawią dzieciom radość, zadowolenie, pobudzą wyobraźnię i pozwolą zbudować nowe spojrzenie na otaczający świat oraz jego problemy. Najważniejszym elementem jest nastawienie nauczyciela na przeżycia uczniów, dlatego przeprowadzenie dramy wymaga precyzyjnego opracowania. Pamiętać należy jednak, iż nie można do końce przewidzieć, w jaki sposób potoczy się lekcja prowadzona metodami dramowymi. Konieczne jest wprowadzenie ogniwa rozluźniającego, w którym uczestniczą wszyscy uczniowie, dopiero przełamanie barier nieśmiałość umożliwia wprowadzenie ogniw, w których uczniowie oglądają się nawzajem, omawiają sytuacje niewyraźne, aspekt treściowy, uczuciowy. Etap końcowy może stanowić wprowadzenie zmian dotyczących postaw, rozwiązywania problemu, lepszej komunikatywności w oglądanych scenach, etiudach.
Metoda dramy pozwala na autentyczny odbiór utworu, gdyż umożliwia zatarcie granic pomiędzy fikcją literacką a życiem. Techniki dramowe umożliwiają przełamywanie barier międzyludzkich, głębsze poznanie nie tylko samych siebie, ale innych i ich problemów. Drama jest metodą, która idealnie przygotowuje ucznia do lepszej komunikatywności z partnerami w zespole i w przyszłym życiu.
agacia_