PROJEKT PROGRAMU PRACY WYCHOWAWCZO – TERAPEUTYCZNEJ Z DZIECKIEM RYZYKA DYSLEKSJI W KLASIE „0”
I. ĆWICZENIA POMAGAJĄCE W BUDOWANIU POZYTYWNEGO OBRAZU WŁASNEGO „JA”.
II. ĆWICZENIA DOSKONALĄCE PERCEPCJĘ SŁUCHOWĄ.
III. ĆWICZENIA DOSKONALĄCE PERCEPCJĘ WZROKOWĄ.
IV. ĆWICZENIA ROZWIJAJĄCE SPRAWNOŚĆ RUCHOWĄ.
V. ĆWICZENIA SŁUŻĄCE KSZTAŁTOWANIU ORIENTACJI PRZESTRZENNEJ I ORIENTACJI W SCHEMACIE CIAŁA.
VI. DZIAŁALNOŚĆ ARTYSTYCZNA.
VII. WYKORZYSTANIE PROGRAMÓW KOMPUTEROWYCH W PRACY Z DZIECKIEM RYZYKA DYSLEKSJI.
VIII. WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI.
I. ĆWICZENIA POMAGAJĄCE W BUDOWANIU POZYTYWNEGO OBRAZU WŁASNEGO „JA”
ZADANIA:
· uczenie nawiązywania bliskiego serdecznego kontaktu z innymi osobami;
· identyfikowanie i nazywanie różnych stanów emocjonalnych;
· tworzenie więzi uczuciowej z rodziną i środowiskiem, w którym dziecko wzrasta;
· rozwijanie umiejętności zgodnego współdziałania z rówieśnikami i osobami dorosłymi;
· samoakceptacja, pozbycie się lęku przed niepowodzeniem, podwyższenie samooceny.
Wykorzystanie metody dramy.
PRZYKŁADY ĆWICZEŃ:
§ „Zum”:
Dzieci siedzą lub stoją w kole. Osoba prowadząca pokazuje sposób powitania:
- wyciągamy prawą rękę;
- kciuk skierowany do góry oznacza, że jest nam dziś bardzo wesoło;
- kciuk w bok, że nie wiemy, jaki mamy dzisiaj nastrój;
- kciuk do dołu, że jest nam smutno;
- każde dziecko wyciąga prawą rękę, kciukiem określa swój nastrój i krzyczy przy tym słowo: „zum”
Powitanie to powtarzamy trzy razy w coraz większym tempie. Przeważnie smutny nastrój dzieci za trzecim razem ulega poprawie. Zamiast „zum” można mówić inne słowo, np. „hej”.
§ „Listonosz”:
Dzieci stoją w kole. Listonosz przekazuje kopertę – list dzieciom, a dzieci sobie nawzajem bez pomocy dłoni. Koperta trafia do skrzynki.
§ „Siatka bezpieczeństwa”:
Cała grupa ustawia się w rzędzie. Dwie osoby stają naprzeciwko rzędu, odgrywają one rolę „siatki bezpieczeństwa”. Pierwsza osoba z rzędu idzie w kierunku „siatki” z zamkniętymi oczami. „Siatka bezpieczeństwa” wyłapuje ją, zanim uderzy o ścianę. Każda osoba kolejno wykonuje ćwiczenie. W następnych rundach przyspieszają krok, aż do biegu w kierunku ściany. Zaufanie buduje się poprzez wzrastające poczucie bezpieczeństwa, które pogłębia się za każdym razem, kiedy jest się wyłapywanym przez „siatkę bezpieczeństwa” tak, że po jakimś czasie uczestnicy ćwiczenia nie boją się nawet biec w kierunku ściany.
§ „Jaki jesteś”:
Wszyscy siadają w kręgu. Jedna osoba trzyma w ręku kłębek, rozgląda się i rzuca do kogoś, mówiąc jakiś komplement, koniec sznurka trzyma w ręku. Osoba, która złapała kłębek, powtarza czynność i rzuca do następnej mówiąc jej również komplement, itd. Na końcu zapada cisza i ktoś przecina wszystkie nitki w kręgu – to symbolizuje koniec zabawy.
§ „Kiedy będzie supełek”:
Dzieci mają zamknięte oczy i stają naprzeciw siebie. Nauczycielka daje im do rąk skakanki lub sznurki, na których są supełki. Dziecko przesuwając skakankę między palcami powinno odkryć, ile jest supełków. Na każdym supełku zatrzymuje się i mówi: „dzień dobry”. Drugie dziecko rozpoznaje po głosie kolegę i wymienia jego imię.
§ „Lustro”:
Dzieci stoją w parach. Jedno odgrywa rolę „lustra”, drugie „człowieka przed lustrem”, ćwiczeniu towarzyszy muzyka (bardzo spokojna). Dziecko stojące przed „lustrem” wykonuje czynności bardzo wolno. Drugie dziecko naśladuje te ruchy, potem zmiana.
§ „Jak się nazywam?” – zabawa integrująca
Dzieci tworzą krąg. Prowadzący siedzi wśród nich i on zaczyna zabawę. Kładzie rękę na piersiach, wymawia swoje imię i gestem naśladującym wręczanie podarunku zwraca się do któregoś z dzieci. dziecko, które otrzymało podarunek, powtarza czynność – kładzie rękę na piersiach, wymawia swoje imię, kierując je do następnego dziecka. Bawimy się tak długo aż przedstawi się wszyscy.
§ „Siedzę w trawie i słyszę...” – zabawa integrująca
Rozpoczyna osoba siedząca koło pustego krzesła z lewej strony: przesiada się ona na nie mówiąc: „siedzę”, na następne wolne siada kolejna osoba mówiąc: „w trawie”, trzecia osoba zajmuje miejsce i mówi: „słyszę...” osoba wymieniona idzie na wolne miejsce wydając charakterystyczny dla siebie dźwięk. Zabawa jest kontynuowana przy zwolnionym miejscu.
§ „Z ręki do ręki” – zabawa kształtująca wyobraźnię
Dzieci siedzą w kole, nauczyciel wśród nich. Zabawa polega na przekazywaniu sobie z ręki do ręki dowolnego przedmiotu, np. długopisu, który zmienia po drodze pierwotną funkcję (raz jest kwiatkiem, raz świecą, raz oszczepem). Każde dziecko odgrywa krótką scenkę z rekwizytem.
§ „Bazyliszek” – zabawa koncentrująca
Dzieci ustawione w kole, wszyscy mają zamknięte oczy. Nauczyciel wybiera spośród nich Bazyliszka i osobę, która będzie go szukać. Szukający staje w środku koła. Bazyliszek poraża swoim wzrokiem wybrana osobę, mrugając w jej kierunku, osoba porażona odlicza do 5 i kuca. Zadaniem szukającego jest wskazać kto jest Bazyliszkiem.
§ „Przeciwieństwa” - zabawa kształtująca wyrażanie uczuć
Na środku sali kotara lub narysowana linia. Dziecko wchodzi za zasłonę a wychowawca wymienia dwa przeciwstawne stany emocjonalne, np. łzy i śmiech, wyłaniając się z lewej strony zasłony dziecko w jak najbardziej wyrazisty sposób odgrywa stan emocjonalny (łzy), a wyłaniając się z prawej strony stan przeciwny (śmiech).
Inne przykłady:
- jestem szczęśliwy, jestem smutny;
- szukam, znajduję;
- czuję się dobrze, jestem chory;
II. ĆWICZENIA DOSKONALĄCE PERCEPCJĘ SŁUCHOWĄ
· rozpoznawanie i nazywanie (przy zasłoniętym źródle dźwięku) odgłosów celowo wytworzonych (uprzednio zademonstrowanych);
· rozpoznawanie odgłosów związanych ze znanymi czynnościami i z najbliższego otoczenia, słuchanie „ciszy” – określanie rodzajów dźwięków, ich źródła, odległości, kierunku i miejsca z którego dochodzą;
· rozumienie szkodliwości hałasu dla naszego słuchu i zdrowia;
· zmienianie tonu głosu przy zdaniach oznajmujących, pytających i wykrzyknikowych;
· odtwarzanie podanych rytmów na instrumentach perkusyjnych i przez klaskanie;
· układanie matematycznych działań dodawania do liczby usłyszanych dźwięków i ich rytmu w układach przestrzennych za pomocą klocków i określanie stopnia nasilenia odgłosów i dźwięków poprzez używanie różnych określeń: ledwo słyszalne, bardzo słabe, ciche, średnie, średnio głośne, donośne, bardzo głośne, hałaśliwe (ćwiczenia słownikowe);
· wystukiwanie usłyszanych rytmów: klockiem, patyczkiem, palcami o blat stołu;
· doskonalenie słuchu fonematycznego w oparciu o głoski opozycyjne, np. gra – kra, fale – szale, tonie – konie, wata – tata, matka – maska;
· słuchowe odróżnianie wymowy prawidłowej od nieprawidłowej : szalik – salik, czapka, capka;
· wyszukiwanie rymów;
· zabawa słuchowa: kto cię woła?
· zdobywanie umiejętności nazywania różnych form i kształtów;
· wyróżnienie zdań i wyrazów w krótkich tekstach;
· dzielenie prostych wyrazów na sylaby z wyklaskiwaniem;
· synteza i analiza słuchowa wyrazów o prostej budowie fonetycznej, przeliczanie głosek;
· określanie miejsca głoski w wyrazie (w nagłosie, śródgłosie, wygłosie);
§ Porównywanie melodii znanych piosenek pod względem tempa, wysokości głosów, odgadywanie tytułów.
§ Ćwiczenia rozwijające mowę i wzbogacające słownik (odbiór i nadawanie):
- uściślanie rozumienia znaczenia słów określających nazwy zwierząt, roślin, przedmiotów, części ciała, liczb, barw;
- uściślanie rozumienia zadań, w tym określeń czynności i związków gramatyczno – logicznych między słowami;
- powtarzanie wyrazów, krótkich zdań, opowiadań;
- wymienianie jak największej liczby wyrazów wg określonej zasady;
- pamięciowe opanowywanie wierszy, nazw tygodnia, pór roku, miesięcy, ciągów liczbowych;
- wydłużanie czasu trwania wrażliwości słuchowej przez dłuższe słuchanie opowiadań, bajek czytanych lub nagranych;
§ Różnicowanie dźwięków mowy ludzkiej:
q ćwiczenia słuchu fonematycznego:
- różnicowanie słów podobnie brzmiących (opozycje fonematyczne);
- powtarzanie par słów;
- różnicowanie i identyfikowanie sylab różnych i tych samych w szeregach sylab podawanych w specjalnie dobranych układach;
- segregowanie obrazków ze względu na właściwości głoskowe w ich nazwach;
q ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej:
- podawanie liczby głosek w wyrazie;
- określanie lokalizacji konkretnej głoski w strukturze wyrazu;
- określanie sylab ze względu na lokalizację w wyrazie i odwrotnie, podanie lokalizacji konkretnej sylaby;
- kończenie zaczętego wyrazu przez dopowiadanie brakującej części;
- podział mowy na wyrazy, a wyrazów na sylaby i głoski.
§ Dzieci wysłuchują zdania „To kotek” i układają tyle patyczków, ile słyszą wyrazów. Przeprowadzamy ćwiczenia z większą ilością zdań.
§ Tworzenie zdań ze słów podanych przez nauczyciela, np. sklepu – idzie – do – Gosia. Dzieci mają dokonać pewnych przestawień i stworzyć zdanie sensowne.
§ Zabawa w dopowiadanie brakującego słowa w zdaniu, np. gruszka jest żółta, a wiśnia...; brzoskwinia jest miękka, a jabłko....
§ Zabawa w poszukiwanie sylab, których nazwy zaczynają się od – „-sza”- (szafa, szalik, szata).
§ Zabawa w sklep: dziecko podchodzi do stolika, gdzie jest dużo obrazków. Może np. kupić tylko te obrazki, których nazwa zaczyna się od, np. „ko”.
§ Nauczyciel wypowiada grupę sylab, dziecko podnosi rękę, gdy usłyszy określoną sylabę, np. nauczyciel mówi:
§ da ba, ga, da, ..pa ba, da pa,..ta fa, wa fa
§ Rozwiązywanie zagadek, np.
Nie gryzą, choć zęby mają,
wiosną, zagonki spulchniają.
Temat: Opracowanie piosenki „Nad Toruniem”- metodą dobrego startu (na podstawie konspektu z MP nr 17)
Cele operacyjne:
Dzieci powinny:
- orientować się w schemacie i budowie ciała własnego i partnera;
- wystukiwać rytm śpiewanej piosenki zgodnie z podanym układem oraz wg własnej inwencji;
- globalnie odczytać nazwy zabytków Torunia;
- wykonać improwizację muzyczną na podany temat;
- omówić wygląd litery oraz nazwać skojarzenia ze wzorem (literą);
- ocenić poprawność samodzielnie wykonanej pracy;
- regulować napięcie mięśniowe w zależności od stosowanego narzędzia pisarskiego;
Forma zajęć: zajęcia prowadzone z połową grupy
Pomoce: mapa Torunia, koperta formatu A5, seria prac dzieci przedstawiających zabytki Torunia, napisy z nazwami zabytków: „Krzywa Wieża”, „Kamieniczki”, „Kopernik”, „’Planetarium”, „Flisak i żabki”, „Dom Kopernika”, itd., laski z papierowymi pióropuszami, skrzypce, wianek z kwiatów, instrumenty perkusyjne, dyktafon, plansza ze wzorem graficznym (literą) – znakiem opracowywanej piosenki, plansze z literami „t”, „T” drukowanymi „t” małą pisaną, dla każdego dziecka plansza A3 z naklejona literą, wykonaną z materiału o wyczuwalnej fakturze, tacki z kaszą, wałeczki z materiału wypełnione kaszą pęczak, tabliczki, kartka z bloku rysunkowego formatu A4, gruby i cienki pędzel, okrągła, kolorowa kreda, ołówek, frotka, kartka pracy.
PRZEBIEG:
I. Zajęcia wprowadzające
1. Marsz przy akompaniamencie pianina.
2. Przywitanie w kole – stoimy na baczność.
3. Przywitanie w parach (nawiązanie kontaktu dotykowego) – stoimy naprzeciw siebie:
- prawa ręka z prawą ręką;
- lewa ręka z lewą ręką;
- lewe ucho z lewym uchem;
- prawe ucho z prawym uchem;
- czoło z czołem;
- lewe kolano z lewym kolanem;
- ...
kurczaqi