metody_aktywizujace_procesy_nauczania_cz02.pdf

TRENDY uczenie się w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 2/2005

__________________________________________________________________

Małgorzata Taraszkiewicz

METODY AKTYWIZUJĄCE

PROCESY UCZENIA SIĘ

W SZKOLE

_____________

6. gry dydaktyczne

7. granie ról

8. drama

9.symulacja

10. analiza przypadków

___________________________________________________________________________

Małgorzata Taraszkiewicz „Metody aktywizujące procesy uczenia się w szkole” str. 1

TRENDY uczenie się w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 2/2005

__________________________________________________________________

6. Gry dydaktyczne

Gra to inaczej udawanie. W grze wchodzimy w pewien fikcyjny świat wraz z

funkcjonującymi tam regułami. W grze najbardziej istotny jest konstytuujący ją element

emocjonalny, pewien stopień napięcia, które wynika z samej zabawy, rywalizacji i chęci

wygranej.

Gra dzieje się w świecie wyimaginowanym, ale angażuje „na żywo”, przeżywane emocje są

autentyczne!

Dzieci lubią gry. W końcu ich świat składa się w znacznej mierze z gier i zabaw. Gry –

gotowe lub wymyślone przez rodziców, uczą dziecko wielu umiejętności. Dziecko uczy się:

cierpliwości oraz konieczności respektowania reguł (np. czekania na swoją kolejkę, co jest

przecież bardzo trudne nawet dla dorosłych!); przeżywania przegranej (nie zawsze „nasz

krasnoludek” ma szczęście); reagowania na radość zwycięzcy. W innych grach uczy się

myśleć logicznie i wybierać właściwe strategie (np. grając w warcaby czy szachy). Przez gry

językowe (typu „scrabble”) rozwija zasoby własnego słownika.

W trakcie udziału w grach, grając z rówieśnikami lub dorosłymi uczy się także wielu

zachowań społecznych, ważnych dla kształtowania tzw. inteligencji emocjonalnej.

Zagraj w „Gadające słowa”.

Zrób listę słów, w których ukryte są odgłosy wydawane przez zwierzęta.

Na przykład: KRA wat, c HAŁ upa, k ICHA nie, im MU nitet...

Obecnie na rynku jest bardzo wiele gier, znakiem czasu są gry komputerowe. Większość z

nich ma dopisek „gra dydaktyczna”, ale zaledwie niektóre spełniają wymogi gry

dydaktycznej – jeżeli przyjmiemy, że gra dydaktyczna poza zajmowanie czasu posiada

wartościowy zamysł dydaktyczny (sens) i wartościową realizację tego zamysłu (scenariusz i

zasady gry). Trenowanie strategicznego myślenia i zręczności w grze, która polega na

eliminacji (czyli zabijaniu) milutkich stworzonek (np. lemmingów) – to oczywiście absurd!

Bardzo popularną stają się gry terenowe, między nimi gra „paintball”, jest to gra w której

uczestnicy strzelają do siebie pociskami z farbą. Nie jest to gra niebezpieczna (choć

uderzenie pociskiem zostawia siniaki), ale na pewno brutalna, może wyzwalać instynkty,

które nie są pożądane społecznie!

___________________________________________________________________________

Małgorzata Taraszkiewicz „Metody aktywizujące procesy uczenia się w szkole” str. 2

TRENDY uczenie się w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 2/2005

__________________________________________________________________

Warto wspomnieć o grach nazywanych z angielska „Fantasy Games” lub „Role Playing

Games” (RPG). Są to gry fabularne, w których gracze zaczynają funkcjonować w krainach

fantazji, można się przenieść do Hobbitonu (świata Tolkiena) lub innej rzeczywistości

zaludnionej przez trole, krasnoludy, strzygi, Gigantów i inne mroczne postacie. Każda gra

ma scenariusz, reguły działania bohaterów, gracze wchodzą w wybrane role, jest także

Mistrz Gry. Zainteresowanych odsyłam do internetu (hasło „Fantasy Games” lub „Role

Playing Games” albo do specjalnie temu poświęconych czasopism. Gry RPG oferują

niezwykle intensywną rzeczywistość. Przypominam iż mimo, że choć gra dzieje się w

świecie wyimaginowanym, przeżywane emocje są autentyczne.

Dla niektórych świat gier staje się ważniejszy i bardziej fascynujący niż jego własne życie!

Niektórym fantazja myli się z rzeczywistością, a wejście zbyt głęboko w rolę opłacone jest

ogromnymi kosztami psychicznymi (zwłaszcza w grach, które propaguje agresję i przemoc).

W jakie gry grają twoi uczniowie: w domu, na lekcjach, na przerwach?

Każda dobrze zaprojektowana gra dotyczy rozwiązywania problemów.

Do wykształcenia umiejętności rozwiązywania problemów - zdaniem wielu psychologów,

prowadzi nie tylko rozwijanie logicznego myślenia, ale systematyczna nauka radzenia sobie

z różnymi typami problemów. Znakomicie funkcję ę realizują gry problemowe

przeprowadzane w sytuacji zabawowo-treningowej.

Zrób sobie przerwę i zagraj w klasyczną grę konferencyjną: ułóż jak najwięcej wyrazów ze

słowa KONFERENCJA.

Rodzaje gier:

1.Ze względu na liczbę uczestników:

• Jednosobowe (typu „samotnik”).

• Gry w parach lub małych grupach.

• Gryzespołowe.

2. Ze względu na miejsce realizacji:

• W pomieszczeniach („in door”).

• W terenie („out door”).

3. Ze względu na cel dydaktyczny [4]:

• Integracyjne (dla integracji nowej grupy, zwiększenia spójności grupy, szybkiego

zapoznania się uczestników ze sobą).

• Interakcyjne (trenowanie umiejętności psychosocjalnych).

___________________________________________________________________________

Małgorzata Taraszkiewicz „Metody aktywizujące procesy uczenia się w szkole” str. 3

TRENDY uczenie się w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 2/2005

__________________________________________________________________

• Budowaniezespołu (dla stworzenia specyficznych relacji w grupie, np. realizacji

wspólnego celu, poczucia bezpieczeństwa, zaufania, wspólnej odpowiedzialności,

współpracy).

• Rozgrzewkowe („ice breaker”).

• Terapeutyczne (dla rozwiązywania konkretnych problemów natury psychologicznej).

• Umiejętnościowe w tym:

- gry dotyczące rozwijania pojedynczych umiejętności lub wybranych funkcji umysłowych

(np. refleks, spostrzegawczość, pamięć, planowanie).

- gry dotyczące rozwijania obszernych pakietów umiejętności i sprawności, czyli gry

kompetencyjne, trening przygodowy („adventure based & outdoor”), rozwijające twórcze

myślenie i działanie, współpracę i współodpowiedzialność, myślenie strategiczne, a także

zmierzenie się z samym sobą (swoimi lękami, zahamowaniami).

Być może brałeś kiedyś udział w harcerskich biegach na orientację lub popularnych

kolonijnych „podchodach” (nocnych lub dziennych). Spróbuj scharakteryzować te gry

korzystając z wyżej wymienionych kryteriów. Wypisz konkretne umiejętności rozwijane w

czasie tych zabaw.

Gra w inteligencję (wersja najprostsza) .

Wpisz w odpowiednie kratki:

w wierszu pierwszym odpowiedzi na literę A

w wierszu drugim na literę B

Owoc

Warzywo

Kwiat

Kolor

Imię

Wybierając grę gotową albo ją projektując należy pamiętać, że

gra dydaktyczna powinna być atrakcyjna, wartościowa i mądra,

a jej zwieńczeniem musi być refleksja uczestników!

___________________________________________________________________________

Małgorzata Taraszkiewicz „Metody aktywizujące procesy uczenia się w szkole” str. 4

TRENDY uczenie się w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 2/2005

__________________________________________________________________

Atrakcyjność gry zależy od stopnia realizacji różnych potrzeb uczestników gry, zwłaszcza

potrzeby „dziania się”: przeżyć, działania. Na atrakcyjność gry wpływa estetyka elementów

gry (np. kartoniki z obrazkami w loteryjce – ciekawe, kolorowe przyciągają uwagę i

zachęcają do zabawy); ciekawość zdarzeń (interesujące zadania etapowe w czasie gry w

podchody, intrygujący scenariusz gry w poszukiwanie skarbów); elementy rywalizacji

(wykonywanie zadań w konkurujących drużynach). Praktycznie każda gra może być

interesująca, jeśli pobudza do sensownej aktywności, czyli takiej, która jest nieco złożona i

wykonalna przez dzieci w danym wieku. Dla dwulatka układanka dwuelementowa jest

nadzwyczaj atrakcyjna – a pojawiający się w całości misio wzbudza wielką radość z tak

efektownego zakończenia działania! Z wiekiem potrzebujemy nieco więcej bodźców do

poruszenia naszych emocji.

Ale należy uważać, aby podążanie za atrakcyjnością nie przekroczyło granicy dobrego

smaku i nie przesłoniło nieetycznych działań propagowanych w grze. W ocenie tego

aspektu należy uruchomić wrażliwość i wykazać dużą przytomnością umysłu!

Być może – będąc uczestnikiem warsztatów, brałeś udział w wieczornej sesji popularnej gry

w Mafię. Przypominam, że polega ona na tym, że istnieją dwie grupy zawodników: mafia i

uczciwi obywatele. Gra oczy się o przeżycie, a elementem „ubocznym” jest eliminowanie

(czyli „zabijanie”) osobników podejrzanych.

W tej grze ćwiczony jest aspekt komunikacji (werbalnej i niewerbalnej), ale jej wymiar

moralny jest dyskusyjny!

Wartość gry polega na realizacji określonych zamiarów dydaktycznych. Co ta gra testuje –

jakie umiejętności, dyspozycje, wiedzę? Jakie potencjalnie rozwija umiejętności? Czy

rozmaite efekty gry i przeżycia graczy umożliwiają transfer doświadczenia na sytuacje

życiowe? Czy ta gra nie jest po prostu „zapychaczem czasu”?

Î Aspekt mądrości – dotyczy zachowania bezpieczeństwa psychicznego i fizycznego w

czasie gry. Roztropnego wykorzystania potrzeb grających i zwykłego rozsądku!

Pewna nauczycielka (na koloniach letnich) zaproponowała dzieciom grę w „Króla Ciszy”,

była to gra – poza tytułem, z bardzo atrakcyjną nagrodą rzeczową. Zasada gry była jedna i

prosta: kto najdłużej wytrzyma w ciszy, zupełnie się nie odzywając. Na tej kolonii pełniłam

funkcję tzw. K.O. (czyli osoby od wymyślania zabaw). Jedno z dzieci przybiegło do mnie z

płaczem, że już dwa dni nic nie mówi i dłużej już nie może.... Spowodowałam, że gra

natychmiast została przerwana, jednak wychowawcy nie byli jednomyślni w ocenie wartości

i mądrości tej gry.

___________________________________________________________________________

Małgorzata Taraszkiewicz „Metody aktywizujące procesy uczenia się w szkole” str. 5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: