Praca z pacjentem w podejściu poznawczym: identyfikowanie, weryfikowanie i modyfikowanie przekonań i dysfunkcyjnych założeń
Poznawczy model zaburzeń emocjonalnych
Wczesne doświadczenia
Wydarzenia, ważne związki w życiu, warunki życia
Podstawowe głębokie przekonania
Stwierdzenia na temat (Ja jestem...., Inni są....,Świat /życie jest.........)
Założenia, zasady na życie
Zasady, recepty na życie, wymagania wobec siebie, innych
(Jeśli....to, Powinnam, Muszę, stwierdzenia oceniające)
Wydarzenie krytyczne
Wydarzenia, które spowodują uaktywnienie przekonań
Negatywne automatyczne myśli
Myśli, obrazy, znaczenia
Inne aspekty funkcjonowania
Emocje, zachowanie, objawy fizjologiczne
Znaczenie dysfunkcyjnych założeń
Przekonania
Jestem fajtłapą, nie jestem wystarczająco dobry, ludzie są wrogo nastawieni do mnie
Warunkowe dysfunkcyjne przekonania
Jeśli nie wykonam czegoś doskonale,
to ludzie będą myśleli o mnie źle,
to co zrobię nie będzie zadawalające, nikt tego nie zaakceptuje
które
Uniemożliwiają weryfikowanie przekonań
oraz
Dysfunkcyjne założenia narzucały niemożliwe do osiągnięcia wymagania
w rezultacie czego
Ciągła skłonność do niskiej samooceny oraz strach przed brakiem akceptacji i odrzuceniem
Definicje dysfunkcyjnych założeń
· Założenia lub formuły, które pomagają nadać sens naszym doświadczeniom na przykład: wpływają na nasze procesy percepcji, umożliwiają stawianie i realizowanie celów, pomagają w ocenie i modyfikacji naszych zachowań itd
· Mają charakter dysfunkcyjny, czyli nie pasują do warunków w jakich się znajdujemy, nie są pożyteczne, mogą prowadzić do dystresu lub przyczyniać się do powstania zaburzeń emocjonalnych
· Dysfunkcyjne założenia mogą dotyczyć przekonań co musimy zrobić, aby czuć się szczęśliwie, aby myśleć, że jest się wartościową spełniającą się osobą, czego możemy wymagać od innych, od życia
· Dotyczą akceptacji, poczucia osiągania w życiu, kontroli (Garry Emery)
Natura dysfunkcyjnych założeń
„psychologiczna pięta Achillesa” Burns, 1980
· Wyuczone, wzmacniane kulturowo (dziedzictwo kulturowe)
· ‘każdy człowiek posiada indywidualne zasady”
· uaktywniane w sytuacjach, które specyficznie odnoszą się do zasad
· często nie uświadamiane / nie występujące w formie słownej
· samo podtrzymujące się – sztywne i odporne na zmianę
· kojarzone z silnymi emocjami
· za bardzo uogólniane, absolutne, ekstremalne
· irracjonalne / nieuzasadnione – nie pasują do tego w jaki sposób świat działa
· dysfunkcyjne - uniemożliwiają realizacje życiowych celów (chociaż ich intencją jest ich realizacja)
Przekonania (Core beliefs) versus dysfunkcyjne założenia
Absolutne stwierdzenia:
Ja jestem..........................
Inni są........................
Świat jest........................
Stwierdzenia warunkowe:
Jeśli ........................to..................
Powinienem, muszę........(a jeśli tego nie zrobisz to co?)
Stwierdzenia oceniające (na przykład : Było by okropnie gdyby.................; Wspaniale kiedy...............)
Przykłady dysfunkcyjnych założeń:
Poczucia osiągania w życiu:
Albo robię coś doskonale, albo nic nie robię.
versus
Jeśli będę wymagała od siebie zrobienia czegoś w sposób doskonały, to będę się czuła nieszczęśliwa
Akceptacji:
Jeśli ktoś mnie nie lubi, oznacza to, że jest coś nie tak ze mną.
Versus
Nie potrzebują akceptacji innych, aby czuć się dobrze.
Kontroli:
Proszenie o pomoc jest objawem słabości.
Kiedy ma się problem proszenie o pomoc może być zrozumiałe.
Zalecany porządek pracy teraputycznej
Pracuj z problemami bieżącymi w kierunku ogólnych przekonań i założeń ponieważ:
· Tak sugerują badania TP
· Budujesz wraz z upływem czasu nadzieję na zmianę , jak również angażujesz pacjenta do współpracy w terapii
· Umiejętności TP mogą być opanowane, gdy zmiana nie jest tak trudna do osiągnięcia
· Masz czas na nauczenie się tolerowania różnych emocji i pracy nad nimi („cooler”)
· Masz czas na budowanie relacji terapeutycznej
· Masz czas na komunikowanie zasad TP (fakty- idee- opinie; zmiana jest możliwa, trudności w terapii mogą być rozwiązane)
· Dla terapeuty wartościowe źródło informacji na temat założeń i przekonań
...
abester